De schaduw van Capoulet

[p. 177]

XXIII
Verrassende ontdekkingen.

Henry Crampton had een nieuwe sigaar aangestoken.

‘We zijn nu genaderd tot punt 4 van onze agenda,’ vervolgde hij. ‘De vraag, wat er in het geheimzinnige pakje zat. We mogen aannemen, dat het pakje, dat mijnheer Donia gisteravond in handen heeft gehad, hetzelfde is, als dat, wat de moordenaars vanmiddag uit den binnenzak van Vergniaud gehaald hebben. Verder kan ik, wat mijzelf betreft, deze vraag eigenlijk wel laten rusten....’

Wij keken den detective verbaasd aan.

Crampton stond op, liep naar de deur en opende die snel. Daarna sloot hij de deur weer en kwam langzaam naar ons toe.

‘Weet u zeker, dat niemand ons gesprek kan afluisteren?’ vroeg hij aan Firmin.

‘Ik zou niet weten, hoe dat mogelijk zou zijn,’ antwoordde deze met klimmende verbazing. ‘De muren zijn dik, de vensters zijn gesloten, en bovendien, achter deze ramen is een diepte van minstens honderd vijftig meter.... En u heeft zelf achter de deur gekeken.’

‘Het zal u natuurlijk hebben verwonderd,’ vervolgde Crampton, nu sprekend met gedempte stem,

[p. 178]

terwijl wij ons voorover boven en met de grootste aandacht luisterden, ‘dat u mij zoo plotseling en ongeroepen hier ontmoette. Welnu heeren, de inhoud van dat mysterieuze pakje zou u het antwoord op die vraag kunnen geven. Het bevat een stel werktuigen, die men noodig heeft bij het maken van bankbiljetten. Deze werktuigen zijn ontvreemd uit de nationale drukkerij en de Fransche regeering heeft mij opgedragen, ze terecht te brengen. U ziet, dat ik ze al bijna gehad had. Als mijnheer Donia het pakket aan de politie had overhandigd, was mijn tusschenkomst niet eens noodig geweest.’

‘Alle donders,’ klonk de zware stem van professor Chalosse.

‘Als ik dat had kunnen weten!’ riep ik.

‘Ja natuurlijk,’ hernam Crampton vriendelijk, ‘als men de dingen te voren weet, vallen de moeilijkheden weg. Maar maakt u zich niet ongerust, mijnheer Donia. Er zit meer aan de zaak vast. Het stelen van die werktuigen staat natuurlijk niet op zichzelf. Men ontvreemdt zulke dingen niet voor de grap. Het betreft hier het fabriceeren van valsche bankbiljetten op groote schaal. De regeering was daarmee al een heelen tijd op de hoogte, maar de centrale, die met het onderzoek naar deze falsificaties belast is, kwam tot geen resultaat. Ook deze zaak is aan mij opgedragen. Nadere bijzonderheden vertel ik u later wel; op het oogenblik zal het voldoende zijn, als ik u vertel, dat het spoor, dat ik gevolgd heb, dezen kant uit leidde. Van het verband, dat er bestaat tusschen dit geval en de gebeurtenissen op en om Capoulet, kunnen we nog niet veel zeggen, maar het is duidelijk, dat het pakje een schakel

[p. 179]

vormt. Overigens ben ik van meening, dat de hier gepleegde moordaanslagen niet rechtstreeks samenhangen met de overige feiten, maar dat ze op zichzelf staan en alleen onderling verband hebben. Betreffende dit onderdeel blijf ik bij de opinie, die ik onder punt 1 uiteengezet heb, totdat.... ja, totdat ik iets beters weet.

Ik kom nu tot punt 5: het avontuur van mijnheer Donia met ‘de Schaduw van Capoulet’. Aan den naam behoeven we geen al te groote beteekenis te hechten. Kennelijk is hij niet het motto, waaronder de misdadigers werken; anders hadden we de aanduiding ook wel ergens anders aangetroffen, bijvoorbeeld bij den moord op Vergniaud. Het briefje, dat mijnheer Donia ontving, heeft blijkbaar alleen gediend om hem schrik aan te jagen. De persoon, die in de bibliotheek aan 't werk was, heeft mijnheer Donia uit de aangrenzende kamer vandaan willen hebben, omdat hij zijn aanwezigheid te lastig vond. Vermoedelijk had hij niet alleen dien eenen nacht iets te verrichten in de bibliotheek; dan zou hij er zooveel drukte niet voor gemaakt hebben.

Het is nu van belang om te weten, wat de onbekende persoon in de bibliotheek uitvoerde. Wat we tot nog toe weten, geeft ons daarover geen uitsluitsel. Mag ik zelf eens even een onderzoek instellen?’

‘Natuurlijk,’ antwoordde Firmin. ‘Wou u het dadelijk doen?’

‘Graag.’

Wij stonden op en begaven ons naar de bibliotheek.

Het is eigenaardig, maar het was mij of ik, onder den bezielenden invloed van Henry Crampton, alles

[p. 180]

voor de eerste maal beleefde. In andere omstandigheden zou ik een hernieuwd onderzoek in de bibliotheek voor nutteloos gehouden hebben; nu vervulde het mij met nieuwe hoop.

Professor Chalosse was van hetzelfde gevoelen. Hij stootte mij aan en zei zachtjes:

‘Je zult zien; hij vindt nog wat!’

Crampton vond inderdaad nog wat. Geruimen tijd was hij zwijgend bezig met zijn onderzoek, terwijl wij zijn bewegingen aandachtig volgden. Hij nam boeken uit de rekken, lichtte met zijn zaklantaarn in de openingen en plaatste ze er weer in.

‘Komt u maar eens kijken, heeren!’ zei hij plotseling.

Geïnteresseerd kwamen we dichterbij.

‘Hier zijn kort geleden boeken uitgenomen,’ vervolgde Crampton. ‘Heele rijen. Ze zijn er daarna weer in gezet, maar niet precies in dezelfde volgorde. Kijkt u maar, er zijn sporen in het stoflaagje, achteraan op de plank.’

Voorzichtig nam hij de boeken uit het rek. Het was op een na de onderste plank. Duidelijk waren de sporen in de dunne stoflaag te zien. Ook maakte de detective ons opmerkzaam op een paar plaatsen, waar hij een klein boek uit het rek nam en waar het stoflaagje eerst verder naar achteren begon. Hier moest dus kort geleden een gróóter boek gestaan hebben.

De detective ging voort met boeken van de planken te nemen.

‘Kijk, dat is interessant,’ zei hij, wijzend op een paar kleine gaatjes in den muur. ‘Daar is iemand met een boor aan 't werk geweest.’

De gaatjes waren blijkbaar kort geleden aange-

[p. 181]

bracht. Een beetje wit kalkstof, dat duidelijk te onderscheiden was van het grijze, min of meer vlokkige kamerstof, lag op de boekenplanken.

Crampton was nog een heele poos met zijn loupe in de weer. Daarna richtte hij zich op.

‘De schaduw van Capoulet heeft blijkbaar geweten, dat de bibliotheek een geheim bevatte, dat niet de boeken betrof, maar de wanden die er achter zijn,’ zei hij lachend. ‘Hij heeft hier steekproeven genomen.’

Hij richtte zich tot Firmin en vroeg:

‘Is u iets bekend van een verborgen trap, een geheime nis of iets dergelijks?’

‘Ik heb er nooit van gehoord. Maar er bestaat een oud boek.... Een van mijn voorouders heeft in de 18e eeuw een boek over Capoulet geschreven. Ik heb het wel eens in handen gehad. Er staat een heele beschrijving van het kasteel in.’

Ik begreep, dat het dit boek was, waar de graaf De Fontenay den dag van onze aankomst over gesproken had.

Firmin liep zoekend langs de rijen en kwam vrij spoedig met een groot, gebonden boek naar ons toe.

‘Dit moet het zijn,’ verklaarde hij. ‘Het is een privé-druk, het werk bestaat slechts in enkele exemplaren.’

De detective bekeek het boek aan alle kanten en bladerde er in.

‘Er missen bladzijden uit,’ zei hij. ‘Kijkt u maar. Het gaat van pagina 102 over op 107.’

Men kon duidelijk zien, dat de bladzijden er uit gescheurd waren.

‘En het is ook nog niet lang geleden gebeurd,’

[p. 182]

vervolgde Crampton, nadat hij weer met zijn loupe het boek onderzocht had. ‘Wacht eens even.... ja, deze bladzijden handelen juist over de bibliotheek. Het uitgescheurde gedeelte moet het geheim bevatten, waar de Schaduw van Capoulet zich voor interesseert.

‘Wil ik den muur laten uitbreken?’ vroeg Firmin.

‘Doet u dat vooral niet!’ antwoordde Crampton snel. ‘Ik houd niet van die gewelddadige maatregelen. Ook is het niet onmogelijk, dat de Schaduw terugkomt, en als hij dan ziet, dat we hem achterna zitten, krijgt hij achterdocht. Neen, we zetten alles weer netjes op zijn plaats.’

Crampton voegde de daad bij het woord en plaatste de boeken weer in de rijen.

Daarna stak hij een nieuwe sigaar op.

‘Het is duidelijk, dat de Schaduw den weg weet hier in huis,’ zei hij peinzend. ‘Blijkens dat familieboek moet hij ook met interne bijzonderheden bekend zijn.... Neemt u mij niet kwalijk, mijnheer De Fontenay, maar weet u zeker, dat die broers van uw vader werkelijk overleden zijn?’

‘Natuurlijk!’ riep Firmin. ‘Een van mijn ooms is als kapitein gesneuveld voor Verdun; zijn lijk is hierheen vervoerd en in het familiegraf bijgezet. Het was een jongere broer van mijn vader. Zijn oudste broer diende ook in het leger en is omgekomen in Afrika.’

De stem van Firmin klonk stroef. Ik begreep, dat het onderhoud pijnlijk voor hem werd, en het verbaasde mij niet, dat hij er bij voegde:

‘Het stuit mij tegen de borst, Mr. Crampton, dat u mijn familie in het onderzoek meent te moeten

[p. 183]

betrekken en dat u dat onderzoek zelfs uitstrekt tot familieleden van mij, die hun leven hebben gelaten voor hun vaderland. U is Engelschman, Mr. Crampton, en ik ben een Franschman. U zult mij begrijpen, als ik zeg, dat mij hier twee dingen aan het hart gaan: de eer van Frankrijk en de eer van mijn familie.’

Het bleef enkele seconden zeer stil in de kamer.

‘Ik weet niet, of u deze woorden bedoelt als een verwijt,’ zei Crampton daarop. ‘In dat geval zou ik van uw gastvrijheid niet langer gebruik wenschen te maken.’

Firmin antwoordde niet. Op dit oogenblik voelde ik, welk een echte zoon hij was van den ouden graaf De Fontenay. De eer van het geslacht ging hem boven alles. En op hetzelfde oogenblik flitste de gedachte door mij heen, of De Fontenay ook niet gezwegen kon hebben, omdat zijn familietrots hem de lippen gesloten hield....

Een drukkend zwijgen omving ons.

Toen redde professor Chalosse de situatie.