Geestelijke minnevlammen
(1653)–Matthijs van der Merwede–
Auteursrechtvrij
[pagina M]
| |
Het 13. Satyr-dicht van Junius Juvenalis, van hem aen Calvinvs geschreven.In Nederlands rijm gebracht door M.V.M.V. Clootwijk.EEN over-geven Schelm, schoon hem steeds dient'tgeluk,
Mishaegt al sijn bedrijf, en vroegt sijn schellem-stuk.
En daer sien wy voor eerst het schellem-stuk mee wreken,
Dat in sijn ziel geen Schelm sijn selven vry kan spreken.
Schoon met verdraeyden sin 'tRecht wert in d'asch gebrout
Door snoode gunst van een bedriegelyke Schout.
Wat meent gy, seg Calvijn, dat yeder gaet gevoelen
Van 'tnieuwe schelm-stuk, waer in hy sijn moed gong koelen,
Die, met sijn sware schuld van eeds gescheurde trou,
U suchten stoken, en u tranen voeden wou.
G'en zijt ook, als ik recht van uwe saek sal spreken,
Soo schraeltjes niet gegoed, dat u soo dwers kan steken
EenGa naar voetnoot* kleyne schae in u soo moedig hert en krop,
En staekt wel weer het hooft uyt sulke golven op.
'Tgeen gy ook lijdt en zijn geen ongemeene dingen,
De heele Weerld weet daer een Liedjen van te singen.
'Tis een geslete weg, van mennig door gedwaelt,
Uyt den gehoopten ramp van de Fortuyn gehaelt.
Laet ons ons hert van al te swaer gesucht gaen veylen:
Een Man en moet niet buyten Mannen druk verzeylen.
Laet ons gevoelen zijn na mate van de wond,
Schoon men geen troost noch heul by Vriend noch Maeg en vond.
Hoewel het minste deel van ramp en ongelukken
U swakken hals schijnt als een lastig pak te drukken,
Gansch blakende van spijt, in't schuym end' ingewand,
Om dat u Vriend u Goed houd in bepekte hand,
Soo heylig bem betroud. Een Man van sestig jaren
Sal die verwondert daer gestaeg van leggen baren,
Die in de Weereld quam, in't borgermeesterschap
| |
[pagina N]
| |
Van Fontey Capito? - - - - - heeft die niet wat ten voordeel
Van sijne ziel gevat, en sijn volwassen oordeel,
En 'tlang-besochte hert gestaelt, gespitst, gewet,
Soo dat hy sig voor geenen ramp ter Weerld ontset?
Wat grooter nut geeft ons het neerstig ondersoeken,
Met een weet-gierig hert, des Wijsheyds heyl'ge Boeken,
Die de Fortuyn verwint. Want m' ook gelukkig acht
Die met den tegenspoed van onse dagen lacht,
Die lang' ervarentheyd leerden het jok te dragen
Van ramp en ongenucht. Seg my doch eens wat dagen,
Hoe heylig men die viert, die immer Dief ontsagh,
Dat hy niet op het tou van sijnen roof en lagh?
En 't een of't ander schelmstuk voor den dagh dorst brengen?
Wat hooge dagen, die een Schelm niet gong vermengen
Met trouloosheyd, bedrogh, dat hy geen winst en socht
Uyt al wat hy in sijn schelm-suchtig hert bedocht:
Al sou hy't door een giftigh glas of stael gaen halen.
'kLaet staen een hoere- maet, bedrieghelyke schalen,
En and're fieltery, neen, neen, dat's te gering,
Al anders wint de kost een trotsen Hoveling,
En eenen Aep van't Hoff. 'kSeg de Thebaensse poorten
En monden van den Nijl ('tBedrogh heeft dusend soorten)
Zijn meerder in getal als d'eerelyke Lie'n,
Die men noyt kleynder, ja noyt minder heeft gesien.
De eeuw, de schellem-stukken die wy nu beleven
Weet de Natuer geen titel self noch naem te geven:
Den tijd is erger als die men den ysren hier,
Soekt wat metael gy wilt gy vind sijn doopsel niet.
Wy roepen d'Hemelen en Menschen tot getuygen,
Veel sterker, als dien valschen hoop, die't Recht siet buygen
VanGa naar voetnoot* dien verdoemden Pleyter, die hy om-gekocht
Sijn valsch pleydoy gestaeg leert heffen in de locht.
| |
[pagina O]
| |
Och soeten ouden Man, die 'thoute Peerd sou passen,
Dat eenig Kind beschrijt, ey gaet u oogen wassen,
Daer's stof voor u gesicht, u wesen is door-vaekt,
Gy weet niet hoe dat een gestole beetje smaekt,
Gy siet d'aenloxels niet, en soete tooveryen,
Waer mee eens anders schat 'tbegeerigh hert gaet vryen,
Gy weet niet hoe men lacht met u eenvoudigheyd,
Wanneer gy yemand vergt dat hy de waerheyd seyd,
En eyscht dat hy noch Ziel noch Hemel sou versweeren,
En meent dat eenig God de Tempels souverêeren
Met sijne godheyd, en op d'Auters rood van bloed
Sagh wat men daer in't heete offer-vyer al doet.
Wel eertijds leefden soo de ouw' Inboortelingen,
Eer dat men sagh Saturn van sijnen Soon bespringen
En voor sijn kroon en scepter 'tseyssen nemen aen,
En ermen Balling na een ander Land toe gaen.
Doen Iupiter noch by de Nymfen lagh ter minne,
Met geyte-melk gevoed, en doen sijn eerste minne,
Sijn trotse Gemalin noch kleyne Kleuter was,
En als een Lammeken noch speelden in het gras.
Doen m'in den Hemel van geen gastmael wist te spreken,
Doen Iupiter op Ganimeed noch niet onsteken,
En Herc'les schoone Vrou was sijne Kellerin,
Eer dat Vulcaen heel dorstig quam ten Hemel in,
En vreef sijn ermen af, berookt en heel bekrosen,
Als hy den Nectar, sonder veel verhael of posen,
Eerst schoon had uyt-geveegt: doen sy niet in't gemeen;
Maer yeder God at aen een Tafeltjen alleen;
Doen d'er soo grooten hoop van kleynen en van grooten
Niet, gelijk nu, quam in den ruymen Hemel stooten,
En dat 'tgesternt, met weynig Goden wel te vre'en,
Den ermen Atlas drukten min sijn rouwe le'en.
Doen niemand 'twoeste Rijk noch niet te beurt gevallen
Was van de droeve Zee, en dat men niet met allen
| |
[pagina P]
| |
Wist van den wreeden Pluton, die, soo onverdacht,
Sijn Siciliaense Bruyd, gerooft, ter Hellen bracht.
Doen men van Rat, noch wreek-Godinnen wist te mallen,
Noch Sisifus, noch Titius sijn straf te kallen;
En dat de Hel-gemeent een vrolyk leven had,
Om dat de Hel noch geen gekroonde kop besat.
Men gong toen 'tboos en 't Booswicht voor een Monster achten.
Men hiel een Iongeling weerd met de bijl te slachten,
Soo hy (wat swaerder stuk!) geen grijsen baert ontsagh,
Noch voor hem op stond daer hy yewers neder-lagh,
Of, waer hy sat, een graeuwen kruyn sijn plaets dorst weyg'ren,
En dat een longen oyt tegen 't ontsagh dorst steyg'ren
Van een gebaende kin, schoon hy meer t'eten had,
En grooter hoopen t'huys van eekelen besat.
'tWas als een wet, daer niemand sig dorst tegen rippen,
Dat neffens Grysaerts d'eerste wol van onse lippen
Ging immer in ontsagh, soo groot was't voor een saek
Vier jaren ouderdoms, en een ontkindste kaek.
Nu is't een wonder werk, ja wonder boven wonder,
Indien u Vriend u Goed als eygen niet houd onder,
En d'ouwe stok-beurs met het lang beschimmelt geld
U wert behandigt, en weer trouw lyk aengetelt.
(Indien hy't met een styve kaek niet gaet ontkermen,
En u, tot toemaet, noch in uwe eer gaet schermen)
Soo gy soo trouwen hand in dese Weereld vandt,
Kniel voor sijn heyligheyd, hael Lammers van u Land,
En offert die gekroond in ryke auter-vyeren.
Soo ik een eerlyk Man, een Man met ope nieren,
En niet gekromt van ziel in onse Weereld vindt,
Ik acht dat Monster recht als een twee koppigh Kind.
Of als een Esel met een Salms hooft, dat met Slangen,
Als Perseus wonder-schild, is om end' om omvangen
Als koorn aen wijn-stok, of als druyven aen het koorn,
Als rosen aen een eyk, als kerssen aen een doorn,
| |
[pagina Q]
| |
Of als een Snoek of Baers onder de ploeg gevonden
(Daer Wolf of Vos lag van een weerloos Schaep verslonden)
Als Bye-swerm aen een Kerk, als een Muylin begort,
En als een steenen regen uyt de lucht gestort.
En of in Zee (wat ongehoorder vreemder dingen!)
Een beek van melk door wond're wellen uyt quam springen,
Of dat een honig spring-aêr met een swaren plots
Quam storten van een berg, quam bersten uyt een rots.
Gy klaegt geknapt te zijn voorGa naar voetnoot† menigh dusend gulden,
Door gruwelijk bedrogh. Siet wat een ander dulden,
Die wel voor thien-mael meer, ook op deselve voet,
En door te veel geloofs, gestroopt wierd van sijn goed.
En noch een ander, die sich ook uyt 'tnest liet lichten
Noch vry voor grooter som als men u kan berichten,
Die in de ruyme kist, van daer hy't seker docht,
Ter naeuwer nood in den vervloekten geld-hoek mocht.
Soo licht is't na de goede Goden niet te vragen,
(Die men eerst, heyligh Volk, gong tot getuygen dagen)
Ja te verâchten, spijt haer al-bespiênd gesicht,
Indien u saek maer tusschen tween is uyt gericht.
Siet met wat herden bek, met wat geschreeu en baren,
En met wat houten bakhuys hy weet uyt te varen,
En al't ontkennen, dat hem werd op't brood geleyd,
En met een ziel-genijp wert tegen hem gepleyt.
Hy sweert, met steyg'rend oog, selfs by de Son sijn stralen,
En derft, met stouten vloek, ook voor den dagh gaen halen
Den blix van Iupiter, de schichten van Apol,
De pijl en koker van het licht van Hex en Kol
Dat hier de Jacht gebied, sweert by het blinkend wapen
By 'tvinnig stael van Mars, en gaet sich mee vergapen
Aen't sweeren by de vork en scepter van den God
Die Zee, en kiel, en Maets heeft onder sijn gebod;
| |
[pagina R]
| |
Hy doet'er by, of daer noch yet aen mocht gebreken
Den boog en knods, waer mee 'tverdrukte Volk gong wreken
Dien grooten Hercules, en Charons droeve Pont,
Minervaes spies, en wat geweer m'in d'Hemel vond.
Indien hy Vader is, soo sweert hy by sijn Sonen,
Dat hy haer hoofden geern gesoden wil verthoonen,
En eten met asijn,Ga naar voetnoot* soo hy de waerheyd spaert,
Of soo hy in sijn eed een achter-deur bewaert.
Daer zijnder, in't Geval, die alle dingen setten,
En meenen dat geen God op dese Weerld en letten,
En dat het alleen door den loop van de Natuer,
Dwers, slings, en rechts gaet, en door jaer, en dagh, en uer,
En daerom derven sy de hand op't Auter leggen,
Met onbeschreumt gemoed. En die't laet slechter leggen
Houd dat'er Goden zijn, en doet een valschen eed,
Hoewel hy weet dat 'tquaed de wegh tot straf bereed,
En denkt soo by sijn self, met goddeloos gevoelen,
Laet Isis vry haer nood op mijn gesicht gaen koelen,
En straffen my aen't lijf, soo als sy selver wou,
Soo ik met blind gesicht de gek hou in de mouw.
Is etter-buyl en tering soo veel te beduyen,
En met een hallifbeen op een kruk te gaen kruyen?
Den ermen Ladas was, denkt my, heel wel te vre'en
Met rijke voete-jicht voor sijne snelle le'en,
Soo hem de key niet leutert, noch de Doctors schorten.
Wat kunnen in sijn beurs sijn radde voeten storten,
En 'thongerige groen vanGa naar voetnoot† palm, of van olyf?
Daer kreeg hy weynig van of in of om het lyf.
Schoon dat de Goden swaer, men siet sy langsaem straffen,
En soo sy yeder loon na sijne daed beschaffen,
| |
[pagina S]
| |
Wanneer wert't dan mijn beurt? en ik sal ook misschien
Den Hemel wat gesegg'lyk tot mijn schelm-stuk sien:
Hy spaert en straft, en veel die hebben veel bedreven,
En 't een en 'tselve quaed, en d'een werd het vergeven,
En d'ander wert geplaegt, d'een krijgt wel op sijn kop
Een kroon, en d'ander kreeg een geess'ling of een strop.
Soo styven sy haer hert, dat van de schuld gaet sitt'ren:
En loopen noch voor uyt, om u meer te verbitt'ren,
Soo g'haer ten Auter roept, ja trekken u wel voort,
En plagen u soo lang dat gy haer tuyging hoort.
Want als de stoutigheyd van hare quade saken
Haer goddeloosheyd stijft, meent mennig dat haer kaken
Vol roof en leugentael, een vast vertrouwen stijft,
Van een rechtveerdigh stuk, dat immer boven drijft.
Haer hert dat speelt de fars en vasten-avond kluchten
(Al kost het u een tranen-vloed, en dusend suchten)
Gelijk den Fielt van dienGa naar voetnoot* wel-sprekenden Catul.
Daer schreeut en baert gy dan, als waert gy hallif dul,
Of als een Stentor, of gequetsten Mars gong roepen:
Waer zijt gy, Iupiter, dat gy de dichte troepen
Van't goddeloos Gebroed niet siet, en hoort mijn klacht,
En spreekt op 'tgeen mijn mond voor uwen Auter bracht?
Gy most van marmer self, of ook van koper spreken.
Waerom gaen wy dan in u auter-vyer onsteken
De wierook, en gesneede lever van een Kalf,
En witte Verkens reusel? 't is maer narren-salf.
Ik sie, schoon dat u Auters staeg van offers blaken,
Datter geen onderscheyd met allen is te maken
Tusschen u Beeld en den Batyl van Polvcraet,
En dat u Tempel meest voor Schelmen open staet.
| |
[pagina T]
| |
Siet hoe't in tegendeel u ziel een troost kan wesen
Die Zenos Schriften, noch Antistb'nes heeft gelesen,
Verschelend' maer in dracht, en die, met groot ontsach,
'tVermaek van Epicuers kleyn Hofken niet en sagh.
Geef twijffelige siekt' in groote Meesters handen,
En laet u arrem-a'er vry binden met de banden
Van Leerling van Philip, en daer een gat in slaen:
Gy zijt met weynig seer, en kleyne siekt'belaen.
Soo gy in d'heele Weereld geen swaerder stuk kond' wijsen
Geen gruwelyker daed, 'k laet staen u aen te prysen
Een wijs geduld, ik laet, mijn Vriend, al dese praet,
En ly dat gy met platte hand u aensicht slaet,
En u ontstelde borst. Men moet sijn deur doch sluyten
Als't Kalf verdronken is, en gaet sijn klachten uytten
Veel meer, en maekt veel grooter treuren en misbaer,
Om Huys en Geld, als of een Vriend gesturven waer.
Niemand veynst selver druk by na gemaegde lyken,
Te vreden met sijn boven-kleed slechts af te stryken,
En een gedwonge traen te vryven uyt sijn oogh.
Het schreyen om u geld, en die u beurs bedroogh
Komt sonder veynsen voort. Maer soo gy alle hoekken
Siet vol van diergelyke klaeghelyke vloekken,
En dat sy seggen, schoon gy tienmael over leest
Haer eygen Schriften, dat 't noyt is haer hand geweest
Schoon dat gy't, als men seyd, wel tasten kond en voelen,
(Leer uwen tegenspoed met lijdsaemheyd te koelen)
Schoon dat haer over-tuygt haer teykeningh, en schild,
Dat gy tot tuyge van haer schelm stuk kyken wilt,
Gemaelt in onyx, en bewaert in elpe kassen.
Meent gy dan dat gy ons zijt boven 'thooft gewassen
Om dat gy zijt een Haentjen van een witte Hin,
En wy een slecht gebroed, na u verdraeyden sin,
Uyt ongelukkigh nest. Het zijn maer kleyne saken,
En daer gy soo veel stanks, noch gals om hoort te maken,
| |
[pagina V]
| |
Indien gy u gesicht op grooter schelm-stuk slaet.
Gelykent daer eens by een gtuwelyker daed,
Een Moordenaer om geld, en van dit rok gesponnen
Een stille brand-sticht eerst aen uwe deur begonnen,
Set daer noch by die d'oude Kerken niet ontsien,
En derven met haer groote vaten henen vlien,
Die vaten, die haer schimmel self ontsachlyk maekte,
Die in de Kerk door gift van heele Landen raekte,
En kroonen, die van ouden Koning daer vereert,
Zijn meer als al de schatten van heel Roomen weerd.
Is'er van diergelyke vaten niet ten besten,
Soo sal een kleynder Kerken-roover gaen vernesten
Een Hercules vergult, en schrappen (stout beleyd!)
'tGoud van sijn dgy, en dat op Neptuvns aensicht leydt,
En Castors Beeld van weynig blad-goud gaen ontdekken,
Die mee gewend is selfs onder de voet te trekken
Een heelen Iupiter, en den gestolen God
Te smelten voor sijn beurs, te gieten uyt een pot.
Set daer de Konstenaers en Koop-lien van vergiften
Al mee eens by, (die dik tot vreemde minne-driften
Haer wetenschap beste'en) en die stort van de ree,
Genaeyd in ossen-huyd met eenen Aep, in zee.
'tHoe-veelste deel is dit van al de schellem-stukken
Die Gallicus in't wreev'lig Room soekt t'onder-drukken,
Dien grooten Waers man van dees over-geve Stad,
Van dat den dagh sijn ochtend en sijn avond had.
Soo gy het leven van de Weereld eens wilt weten,
Een Huys is u genoegh. gy sult hebben gesleten
Heel weynigh dagen, en derft dan noch eens bestaen
Te klagen van u ramp, als gy daer komt van daen.
Wie is verwondert over de geswolle kelen,
In d' Alpes? en dat niet in Meroê vervelen
De groote borsten, die veel swaerder zijn als't Kind
Dat eenig' Voedster-wijf en lieve Moeder mind?
| |
[pagina W]
| |
Wie dacht het vreemd de blaeuwe oog' en blonde lokken
Van't Duytsche Volk, en 'thair tot horens op getrokken,
En eerst bevocht gekrult? dat schijnt geen wonder ding,
Om dat dat de natuer van all' Inboorteling
Is van haer heele Land. Op de krytende wolken
Van't machtigh Kranen-rot, gaen die gebete Volken,
Dat kleyn gespuys van de Pigmeê'n in't geweer,
En komt dan 'tfel Gevogelt' op haer storten neer,
Het vat haer, en gaet met haer in haer kromme pooten
Flux door de lucht, en over bosch en bergen stooten.
Saegt gy dat in ons Land, gy lachten u schier slap:
Maer daer, daer sy gestaeg staen in den oorlogh schrap
Tegen die vlugge macht; daer siet men niemand lacchen,
Daer't heele Leger, dat vol moedigheyd gaet pracchen,
En met een staegh geteel sijn oorlogs schade boet,
Niet hooger is als slechts de hoogte van een voet.
Sal dan geen valschen eed, noch and're valsche treken
Dien hoogen Iupiter met wisse plagen wreeken?
Dat's wel een vreemde saek. maer neem dat desen Fiel
Noch metter tijd, vol schande, door de mande viel,
En swaer gekettingt wierd, in't oogh van alle Menschen,
Na 'tVangen-huys gesleept, en dat hy na ons wenschen
En na ons eygen sin, (wat eyscht u gramschap meer?)
Een sweerd kreeg door den nek, noch had gy't u niet we'er,
En geen versekertheyd. en seg my wat genoegen
Gaf u een hand vol bloeds? 'tsou u gestadig vroegen
Als gy den haet en nijd, door sulk een straf bedrijf,
Gongt schorten op u hals, gongt laden op u lijf.
Maer immers is de wrack noch soeter als het leven,
Ja dat's onwetend' Volk die sulken oordeel geven,
Die als de Kind'ren strax, indien sy niet zijn veeg,
Te peerd zijn, legt haer maer een strootjen in de weeg,
Ia't minste santje kan haer galletje ontsteken.
Maer hoor Chtisippus, of dien goeden Thales spreken
| |
[pagina X]
| |
Met sijn saft-sinnigheyd, en ook dien ouden Knecht,
Dien Buer-man van Hymet, die (doen het kromme Recht
Hem in den kerker wurp, en schoon niet kost bely'en,
Door valsche Tuygen hem de dood-schuld op gong stry' en)
In d'herde boeyen, greep na den vergiften kroes;
En zijn Beschuldigers niet wenschten voor den Droes,
Maer sey tot 'tleste toe dats' ongelukkig waren,
Meer die't u doen, als die de rampen wedervaren,
En had sijn Vyand hem gebeden om een toogh
Van't geen daer hy sijn dood in sagh met vroolyk oogh.
Hy had het hem ontseyd, en als wat goeds geweygert.
De Wijsheyd maekt dat onse ziel allengskens steygert
Tegen veel quaeds, en alle dwalingen uyt schud,
En leert ons eerst hetGa naar voetnoot† recht, dat allen onlust stut.
Want het is een vermaek van kleyn' en wank'le Zielen
Sijn trotsen Vyand te beschaden of vernielen,
Stelt dit dan daed'lyk vaft, dat niemand meer vermaek
Schiep als een swakke Vrouw in d'onbesinde wraek.
En waerom meent gy noch dat hy het is ontkomen
Wiens gansch verbaerde ziel met schuld is ingenomen
Die, als een wreeden Beul, sijn eygen geessel voert,
En, met een stille sweep, 'tbenaeud gemoed ontroert?
Die straf is heftigh, en veel wreeder dan de plagen
Die van Caeditius hier eerst zijn voor geslagen,
En Radamant bedacht, dat, of hetGa naar voetnoot* nacht of daegt,
Men sijn getuygen in sijn boesem met hem draegt.
Apollos Priesters eens, vol goddely kke stuypen,
Sey een Spartaner, dat hem sou in d'oogen druypen
Dat hy getwijffelt had, of hy, 'tgeen op sijn trou
Hem was getelt, in spijt die't leet was, houden sou,
En sijn bedrogh door 'tgodloos Recht sou gaen verweeren
En door een valschen eed, met stout gesicht, te sweeren,
| |
[pagina Y]
| |
En vraegden hoe haer God dien handel aen mocht staen,
En of dat schelm-stuk van Apol hem wierd' gera'en.
Hy gaf't dan weer uyt vrees, niet uyt genegentheden
Tot goed, en heeft daer na de waerheyd wel beleden
Van't antwoord weerdigh sulken heyl'gen Goden-kluys,
Door sijnen droeven val, en van sijn gansche Huys:
Met al sijn naest' en liefste Magen en Verwanten
Van hoog' en langen draet, daer niemand tegen kanten,
Ja kanten dorst, gedaelt: Siet hier hoe God selfs plaegt
Die maer den wille heeft tot yet dat hem mishaegt.
Want die een schellem-stuk stil-swygens over-leggen
Zijn daer al schuldigh aen, daer valt niet op te seggen.
En hebben sy volvoert 'tgeen by haer was bedacht,
Een eeuwige benaeutheyd in haer boesem wacht.
Sit foo een aen den disch, hy voelt, met mag're kaken,
Als uyt-geteert van koorts, wat dat sijn sinnen maken,
Staeg besig met sijn schuld, en knaeut met langen tand,
En spout de wijn uyt van de alder-beste plant,
Den kostelyken ouder kan hem niet behagen
Van den Albaen, hy moet na and're bet're vragen,
Met dicht gefronst gesicht, of sijn bedrogen mond
Asijn geschonken was. Raekt hy ter leger-spond,
Hy krijgt in d'ongeruste ziel, en stekend' oogen
Een weynigh rusts; maer na dat hy heeft overwogen
Wel dusend' dusend-mael de swaerte van sijn daed,
En dat als een vuyl ey sijn vuylen boesem slaet,
Na dat hy lang heeft leggen tobben heen en weder,
En maer door moeyigheyd sijn hooft ten sluym ley neder,
Daer's dan de sware spie van al sijn vuyl bedrijf,
Die sijne ziel ontroert, en schud sijn heele lijf.
Daer komt het schenden van de Tempels en Autaren
Hem daed'lyk in sijn borst, als vreemde spoken, waren,
En sijne bange ziel dreef op der lippen zoom,
Indien dat gy hem dan verschijnt in sijnen droom,
| |
[pagina Z]
| |
U heylige gestalt' komt hem terstont te voren
Langer als Menschen lengt', dit doet hem schier versmoren
In sijn benaeutheyd, en al halen voor den dagh
Dat hy oyt dee; als of hy op de pijn-bank lagh.
Dit zijn de Maets die haer ondekken, sonder Tolken,
Als sy het blixem-vyer sien schitt'ren door de wolken,
Of als den donder komt; sy zijn, met 't eerst' gerucht,
Soo bleek als Dooden, van de ongestuyme lucht.
Niet of hier by geval, en door de dulle winden
Die snelle stralen quamen ons gesicht verblinden,
Maer of het grimmigh vyer sich uyt den Hemel smeet,
Om recht te doen over haer kank'rend' ziel-geweet.
Is haer dat mis, soo vreest men weer de naeste stormen
Met meerder bangigheyd, (sonder sich te vervormen)
Als of dat onweer was gespaert en uyt gestelt.
En werden sy dan in haer zijde eens gequelt
Met ongeruste koorts, verselt met sware steekten,
Soo denken sy, dat sich den Hemel daer mee wreekten,
Geheel op haer vergrimt. Sy nemen dese straf
Waer mee de Goden vechten van den Hemel af,
Voor hare slinger-steenen, en onfeylb're schichten.
Sy derven auter-vyer, noch offers toe doen richten,
Sy derven in geen Kerxken met beloften gaen
Of van een bleetend' Lam, of kam van eenen Haen
Voor haer Huys-godekens. wat valt'er doch te hopen,
Om sijn geplaegde le'en van straffen vry te koopen,
Voor siek en sondigh Mensch? of wat voor offer-bloed
Is niet veel beter als een Schelm sijn leven doet.
Der Boosen grooten hoop, het machtigh rot der Fielen,
Het krielend' heyr van die bedrieghelyke Zielen
Is seer verscheyden en veranderlyk van aert,
Men siet dat eenen Schelm stantvastigheyd bewaert
Wanneer hy't schelm stuk doet; na dat hy't heeft bedreven
Gaet hy sijn selven dik de wanhoop over geven,
| |
[pagina *1]
| |
En kent sijn schellem-stuk. maer schoon hy't stinkend' vond,
Hy slikt weer 'tgeen hy braekt, gelijk een satten Hond,
Sijn vast gesetten aert tot alle schelmeryen
Is niet verânderlyk. Want wie is't die gong vryen
Sijn sinnen van bedrogh, sijn ziele van het quaed,
Wie stelden sich in't sondigen of eynd' of maet,
Als hy het eerlyk root eens uyt sijn wang gong bannen?
Wat Schelm liet sig oyt van goe reden over-mannen,
Die met een vuyle daed, en schuld te vrede waer?
Wacht eens op uer, en dagh, op week, op maend, en jaer,
Soo sult gy onsen Schelm noch in den strik sien storten,
En in een donk're kerker noch sijn leven korten,
En sien hem slepen met den haek, of met een Schip
In Zee versonden werden op een naekte klip,
Onder een grooten hoop van groote Bannelingen,
Daer hy sijn leven lang niet uyt sal konnen springen.
Dan sult gy in de bitt're straf eens zijn verblijd
Van dien gehaetten kop, wiens ramp u schulden quijt,
En gansch verblijd bekennen ('tstuk wel overwogen)
Dat daer geen God en is, of hy heeft oor' en oogen.
Nusquam tuta fides.
MERWEDE.
|
|