Lust-hof der zielen

[p. t.o. 103]

Af God.

[p. 103]

Het tweede deel.
Van het eeren ende aenroepen der heyligen, ende engelen Gods.

Eerste Capittel.
Samenspraek tusschen Jesus Christus en den Mensch, aengaende de middelen, om de Heyligen wel te eeren.

1. Artikel.
Wat Lof de Heylige verdienen.

Den Mensch. O Heere der Heyrkragten, hoe lieffelyk zyn uwe Tabernakelen! myne Ziele is begeerig, en beswykt van verlangen naer het Huys des Heeren. Als ik overdenke dat oneyndelyk geluk, het welk uwe uytverkoorene genieten, die met u nu aen Tafel sitten in uw Ryk; hoe sy versaet worden van de goederen van uw Huys en van den stroom van uwe wellusten: so wort myne Zie-

[p. 104]

le bevangen met eenen dorst tot u, ô sterken en levenden Godt. Ach wanneer sal ik eens tot u komen en verschynen voor uw aenschyn, Heere! het verdriet my hier te leven in het midden van soo vele ellenden. Wie sal my vleugelen geven gelyk aen de Duyve, op dat ik vliege, en niet op en houde. Want eenen dag in uw Huys, ô mynen Godt, is beter als duysent. Eylaes myn Ballingschap is seer lang: ongeluckigen Mensch, als ik ben, wie sal my verlossen van dit lighaem des doots ik versoeke ontbonden te zyn en met u te wesen ô mynen Saligmaker. Hoe gelukkig zynse, die in uw Huys woonen: sy sullen u in der eeuwigheyt der eeuwigheden loven.

Christus. Gy moet nog wat gedult hebben, ô Christelyke Ziele. En om soo verre te komen, soo moet gy eerst den weg leeren kennen, door welken de Heylige, die myne Vrienden zyn, tot die glorie geraekt zyn. Volgt hunne voetstappen naer, en weygert den arbeyt en den stryt niet te onderstaen, die sy afgesien hebben; indien gy deelagtig wilt zyn van hunnen loon. Niemant en sal gekroont worden, als die kloekelyk sal gestreden hebben. en moesten de Heylige naer myn voorbeeld niet lyden, gelyk sy gedaen hebben, om aldus tot de glorie te geraken? soo lang sy in het leven waren rond-om in de ellenden van het Vleesch; soo oeffende sy verduldigheyt, en sy hadden ook eene vierige begeerte om te mogen sterven. Sy waeren door myne Leeringe ende voorbeeld onderwesen: dat het Ryk Gods gewelt lyd, en de geweldige dit innemen. Want, mits de

[p. 105]

goederen, die ik bereyt gemaekt hebbe aen die, de welke my beminnen, oneyndelyk zyn; soo moet men niet verwondert zyn, dat ikse aen niemant anders en geve, als aen myne Vrienden die in de weerelt wel gearbeyt en vromelyk gestreden hebben.

Gy sult dese goederen ook verkrygen, indien gy in de onnoselheyt leeft, gelijk de Heylige geleeft hebben, en in uw herte, trappen maekt om tot my op te klimmen: terwijl gy zyt in dit dal der tranen; in dese plaetse, tot welke de boosheyt van uwen eersten Vader en van u eygen self, u gebragt heeft. maer zyt niet bevreest; want ik met u ben, om u te beschermen; ik sal voor u gaen, en ik sal de hooveerdige van dese weerelt vernederen. Ik heb mijne Heylige by gestaen, en ik sal u ook niet verlaten: ik sal u mynen zegen geven, op dat gy van d'eene deugt komt tot de andere: tot dat gy, vereenigt sijnde met myne uytverkorene; den God der Goden aenschouwen moogt in Sion, en versaet worden van den overvloet van myn Heylig Huys.

Den Mensch. Geluckig is dien, ô Heere, den welken gy onderwyst, en gy self uwe Wet leert. Leert my dog uwen wille volbrengen: want ik soeke ook deel te hebben met alle die u vreesen, en die uwe Geboden onderhouden.

Christus. Mynen wille is, dat gy u heyligt. Zyt Heylig, mits ik Heylig ben, uyt wien alle de Heylige de Heyligheyt, die sy gehadt hebben, geput hebben. Ik soude myn eygen selven aen u konnen voorstellen, als een

[p. 106]

volkomen modelle van alle deugt en volmaektheyt: want ik ben den Weg, de Waerheyt, en het Leven. Ik ben de Deure. Indien iemant door my inkomt hy sal zalig wesen. Dog het is voor u seer dienstig, dat gy uwen oogen slaet op myne uytverkorene; die uwe Broeders zyn, en bekleet geweest hebben met een swak Vleesch, gelyk gy; en die nogtans door den bystant van myne gratie de Weerelt, het Vleesch, en den Duyvel kloekmoedig overwonnen hebben. Gy soud moge denken dat het niet wonder is, dat myne werken syn geweest volkomen volmaekt en van eene besondere verheventheyt; mits de volheyt van de Godtheyt in my lighamelyk woonde. Daarom slaet u oogen ook op myne Heylige die alleen een krank Vleesch hadden, en nogtans naer het Vleesch niet geleeft hebben: hoe dat sy hun leven in dese weerelt ten besten gegeven hebben uyt eenen zaligen haet, den welken sy hadden tegen hun eygen selven; op dat sy hun souden behouden tot het eeuwig leven. Zyt dan besorgt om naerstig te hooren, te lesen, te overdenken, en u te verwonderen over de Levens en de daden der Heylige. Looft hunne deugden, hun kloekmoedigheyt, verduldigheyt, en kragt. Verheft hun Suyverheyt, onthoudentheyt, gehoorsaemheyt, armoede, en de veragtinge, die sy gehadt hebben van dese weerelt. Hoe gy hunne Deugden hooger verheft, hoe gy meer sult verheffen de mirakelen van myne goetheyt en van myne magt. It 's dan, dat gy myne Vrienden, die met my regneren in de glorie, wilt eeren: is 't dat gy eenigen dienst wilt doen aen eenige van myne Heylige, daer gy meest

[p. 107]

liefde toe hebt, en die gy verkoren hebt voor uwe Patronen: indien gy hun eenigen aengenamen dienst wilt doen; Looft Godt, en bedankt hem, over dat hy van alle eeuwigheyt dien heyligen verkoren heeft voor synen Vriend: dat hy hem heeft voorgeschikt, geroepen, en regtveerdig gemaekt, en daer naer, hem gekroont met de eeuwige glorie. Looft hem, dat hy hem soo vele Gratien en Deugden ingestort heeft; soo vele gelegentheden gegeven heeft van deugt te doen; beschermt onder soo vele bekoringen, listen, stricken, en perykelen van dit tegenwoordig leven; dat hy hem gegeven heeft de gratie van volherdinge; gekroont met glorie en eere inden Hemel. En ten laesten looft God dat hy u door haer exempel verwekt en vermaent om vromelyk te stryden, en soo door uwen stryt, een gelyken loon te verkrygen.

Aldus en behoeft gy niet beschroomt te syn dat de eere die gy sult bewysen aen myne heylige, iet te kort sal doen aen de myne. Gy en kont hunne Deugden niet loven, sonder my self te loven, die den oorspronk ben van de deugt, en van de gratie door welke de Deugt voortkomt. Want sy en hebben niet konnen doen sonder my. Ik heb hun den wille gegeven en het volbrengen. Alsoo keert dan de glorie, die men de heylige geeft, wederom tot my, als tot het eerste beginsel. Ik ben den stam of stok vanden Wyngaert, en sy zyn de ranken: sy en souden van hun selven geene Vrugten konnen voorbrengen, ten waer zy aen den stam gebleven hadden. Als ik nu dan den loon geve van hunne goede werken, ik en beloone

[p. 108]

soo seer hunne goede werken niet, al myn eygen gaven.

Dit is eene Waerheyt, die sy selve opentlyk verkondigt hebben. Sy hebben opentlyk beleden, dat sy niet en hadden: dat sy, van my, alles ontfangen hadden. En al is ' t dat sy self al deden dat sy moesten, soo bekenden sy niet te min, dat sy onnutte knegten waeren. Dus hadden sy geene bekoringe van ydele glorie; maer sy gaven al de eere aen mynen H. Naem. Overlegt dit wel, en volgt se naer: en alsoo sult gy waeragtelyk de Heylige eeren, en Godt in syne heyligen.

Den Mensch. Ik sie wel, Heere, dat uwe heylige by u zyn in groote waerde, en dat hun heerschappye is seer bevestigt. Wie sal uwe Heylige konnen loven gelyk sy verdienen! Haer grootheyt en luyster doet onse oogen schemeren. Sy blinken in deugden voor u, gelyk den glansch van het Firmament, en de sterre in den Hemel. Gy zyt waeragtelyk wonderlyk in uwe Heylige, ô mynen Godt. Ik bedanke en ik eere uwe oneyndelyke goetheyt, om dat gy hun met soo veel eere en zegeninge van uwe soetigheyt voorkomen hebt: en om dat gy eene Kroone van kostelyk Gesteente op hun Hooft gestelt heb, en hun vervult met eer en glorie.

II. Artikel.
Hoe dat men de Heylige, behoort te aenroepen.

Christus. Het is ook een deel van de glorie van myne Heylige; dat gy hun aen-

[p. 109]

roept. op dat sy u, in uwe noot beschermen.

Het is waer, dat gy alle hulpe van my moet verwagten. Daer en is geen anderen Naem, van welken men de Zaligheyt moet hopen, als van den mynen. Dog ik heb evenwel uyt eygen beweginge, mijne Heylige die gunste gedaen, dat, als sy my uyt gansch'er herte gedient hebben: ik veel ligter, en vaerdiger ben om gratie te doen aen die, wiens saken sy aen my komen voor te doen. Want de zegenpralende Kerk is door eenen vasten bant van liefde, vereenigt met de strydende. En het Artikel van de Gemeynschap der heylige, daer gy belydenis van doet in het bewerp van uw Geloove, 't welk gy dagelyks leest; betoont u, met wat een voordeel en profyt gy de Heylige aenroept en eert, die ik selve soo vereert heb. Hoe dikwils heb ik myne geesselen over het volk opgehouden? hoe dikwils heb ik vergeven aen gansche Ryken, Provincien, en Steden; uyt insigt van myne Dienaren, de welke my aenriepen, en myne gramschap door hunne Gebeden afkeerden? Is 't dat de Gebeden der Regtveerdige sulk een kragt gehadt hebben, terwylen sy nog waeren in het Vleesch, onderworpen aen soo vele ellenden en gebreken: wat vermogen en sullen dese niet hebben, als sy, onbederfelyk geworden zynde, in myn Ryk leven als Heeren van myn Hof? sekerlyk sullen sy soo veel te bereyder zyn om medogentheyt met u te hebben, als, sy nader zyn aen de Fonteyne van barmhertigheyt, en beter kennisse hebben van uwe ellenden en gebreeke. Dat geluckig Vaderland tot welke sy geraekt zyn, heeft hun de liefde niet doen

[p. 110]

verliesen, maer vermeerderen. Sy zyn wel in de Have geraekt: maer sy sien u, in de Zee nog vlotten, en by naer Schipbraek lyden. Dog soo haest als gy uwen toevlugt tot hun neemt, keeren sy hun dadelyk tot my; op dat ik u de hulpe soude geven, die gy van noode hebt: en het is ook niet redelyk dat ik hun soude in schande laten, en iet te weygeren.

Den Mensch. Dit zyn soete en troostelyke woorden, ô mynen Saligmaker. Want ik ben eenen grooten Sondaer, en ik hebbe soo seer hulpe van node, dat ik dikwils niet en wete waer my te keeren; als ik, heel vuyl zynde van sonden, niet durve onder uw oogen komen. Maer nu wil ik vrymoediger, schuylende onder de vleugelen van u uytverkoorene, tot u komen: op dat ik door de gebeeden en verdiensten van die aen u behagen; mag verkrygen, 't gene, de myne, niet vermogen. Och of ik deelagtig waer met alle die u vreesen, en uwe Geboden onderhouden.

III. Artikel.
Hoe dat men de Heylige, behoort naer te volgen.

Christus. Maer weet, ô mensch, dat het vrugteloos is, de Heylige te eere en aen te roepen; ten zy, dat men dese tragt naer te volgen. Het leven der Heylige is voor u, en voor alle de Geloovige, een model, naer 't welke gy u moet schicken. Gelyk gy allegader het selve eynde voor hebt: so moet gy ook allegader den

[p. 111]

selven weg houden. Is het mogelyk tot het leven uyt te komen, en te gaen door den weg, onder die, de welke myn Naem en Wapen voeren; die gewoonelyk gekleet zyn met purper en fyn Lijnwaet gelyk den rijken Vrek, en dagelyks goed cier maken: en nogtans vermetelyk hun laten voorstaen, en sig beloven het selve eynde en geluk van den arme Lazarus? Kan men wel eene meerdere verblintheyt vinden; als van die een leven, leven soo goddeloos, als Balaam, en niet te min wenschen te sterven, de doot der regtveerdige? hoe zyn sy soo onbeschaemt, dat sy van my iet durven vordere, het gene dat sy niet verdient en hebben? hoe willen sy mayen het gene dat sy niet gesaeyt en hebben? hoe durven sy hun vergelyken met myne getrouwe Werk lieden, de welke den last van de hitte en van den dag gedragen hebben met te arbeyden in mynen Wijngaert? konnen die, de welke met spelen en slaepen, eten en drinken, en in alle soorten van wellusten hunnen tyt overbrengen, den loon van dese vragen? sy dienen de weerelt: sy dienen het vleesch; en sy komen van my, hunnen loon vragen, kan 'er wel iet onredelyker gevonden worden? 't is waer, dat mynen Vader my meester gemaekt heeft, en gestelt om den loon te betalen, maer dit is alleen, om die te geven, aen de Werk-lieden, die den selven verdient hebben. Voorseker dat de Mensch niet en sal mayen, als het gene dat hy gezaeyt heeft. Die in sijn Vleesch zaeyt; en sal van sijn Vleesch niet mayen, als bedorventheyt: en die in den geest zaeyt; sal

[p. 112]

van den geest, het eeuwig leven mayen.

Doet dan uwe oogen open, ô Mensch, om wat te letten op die getrouwe Werk-lieden, in welke eene opregte volmaektheyt en Godsdienst heeft uytgeschenen. Sy hebben my gedient in honger en dorst: in koude en naektheyt; in arbeyt en vermoeytheden; in Waeken en Vasten; in Gebeden en Heylige overdenkingen; in vervolgingen, en versmaetheden. Hoe sorgvuldig en vierig waren dese in hunne geestelyke Oeffeningen! Sy waeren soo onvermoeyelyk in hun Gebedt: dat sy daer van, noyt op en hielden. Hoe streng en waeren de onthoudentheden niet, met welke sy hun lighaem temden; hoe en waekten sy niet, om hun te wapenen tegen al het gewelt van de begeerlijkheyt? Overlegt die wel, slappen en ledigen mensch; en let, hoe weynig, ja dat het by naer niet en is; al dat gy doet. Want wat is geheel uw leven, vergeleken by die, met welke gy geern van my, soude gekroont worden.

Den Mensch. Myn aengesigt wort rood van schaemte, ô Heere, door dien, dat ik soo ongelijk ben aen myne Broeders, en als eenen Vremdeling by de Kinderen van myn Moeder de H. Kerk. Ach: hoe sal ik verschynen in de Vergaderinge van die Regtveerdige, de welke geheel branden van liefde? sy werkten hier hun Saligheyt met vreese en al bevende. Den eenen had een vreese voor alle syne werken; wetende, dat gy niet en spaert de gene die sondigen. Den anderen handelde syn Lighaem straffelyk, en hy bragt dit in bedwang, uyt vreese, dat, als hy aen de andere het Evangelie soude

[p. 113]

verkondigt hebben; hy self nog mogt verloren gaen. Eenen anderen, niet tegenstaende dat hy geheyligt was, van in het Lighaem syns Moeders, vertrok sig in 't diepste van een Woestyne, om daer te beter syn onnoselheyt te konnen behouden. Hy was met geene sagte klederen gekleet, maer hy dekte syn Lighaem met Kemels-hair; en hy nam geen ander voetsel, als wilden Honig en Sprinkhanen. De andere dienden u, hun leven lang met Vasten en Bidden. Al hunne begeerten en vermaek, waeren de Wet des Heeren. Hun voornaemste genegentheyt, en al hun versoek was, van Godt, of met Godt, te spreke. O wat een vierigheyt hadde dese! met wat eenen iever waeren sy onsteken, om Gode te dienen! ô mynen Heere, hoe wonderlyk zyt gy geweest in uwe Heylige!

Christus. Ten is niet sonder reden swacken en kranken Mensch, dat gy verwondert zyt over de groote uytwerkselen van myne kragt, en, dat gy soo pryst de kloekmoedige stryden van myne Heylige. Maer hun glorie is voor u een schande: want sy waren soo wel broos en onderworpen aen de selve quaelen; en ook sterfelyk, als gy. Hun sterkte en was van geen steen, nog hun vleesch en was niet van Kooper. Sy zyn uyt slyk gemaekt, en omringelt geweest, met de selve krankheden, gelyk gy. Sy hebben in hun eygen selven en in hunne litmaten gevoelt dien wet des vleesch, die stryt tegen de wet des geests. De weerelt heeft hun, schrickelyk vervolgt: en den Duyvel en was hun niet genadiger, als u. Hy bestormde in tegendeel dese nog veel meer. Let eens ondertusschen met

[p. 114]

wat eene kloekmoedigheyt sy desen stryt uyt gestaen hebben. Hoe praemde hun myne liefde: sy en gaven hun Lighaem geene ruste. Den slaep vloog hun uyt de oogen. Sy werkten met angst en vreese hun Saligheyt: sy hielden hun in myne tegenwoordigheyt met eene oplettentheyt vol van eerbiedige schrik; en dagten, om my alleen te behagen Aldus geraekten sy van d'een in d'ander deugt, en hun liefde groeyde geduerig gelyk een opkomende ligt, 't welk vermeerdert tot den vollen dag. Sy zyn gekomen door eene lange verdruckinge: sy hebben veragtingen en tormenten uytgestaen, ketenen en gevangenissen. Sy syn gesteenigt geweest doorsaegt, door alle middelen gepynigt, door het swaert gesneuvelt. Sy Doolden langs alle kanten, gekleet in Schaeps en Geyte-vellen: sy waren van een ieder verlaten, gequollen, en vervolgt. De eeuwige glorie des Hemels dagt hun wel soo veel waerdig te zyn; en de ruste, die sy hoopten en verwagteden; moedigde hun aen om die harde stryden uyt te staen. Hoe pas dog hier by, dat om een gelyke prijs te winne; een Gebet, dat wat lang duert, een weynig Vasten, eenige ligte verstervingen, u soo onverdragelyk voorkomen?

Vraegt nu eens mijn Apostel Paulus, of het hem leet is den arbeyt, die hy voor my onderstaen heeft: of het hem berouwt heeft dat hy zyn Lighaem gekastyt heeft, en in slavernye gebragt; dat hy soo dikwils is gegeeselt geweest; soo dikwils scherpelyk gewont; soo vele smerten en perykelen onderstaen heeft te water en te lande: dat hy meer gearbeyt heeft,

[p. 115]

als de andere, dat hy door myne schickinge verdragen heeft dien moeyelyken vyant, ik segge, den prickel des vleeschs daer hy sulk een gevoelen van hadde? Verre van daer; van doen af glorieerde hy sig in syn krankheden; en door hope vande toekomende goederen, veragte hy de tegenwoordige qualen. Hy wist, dat het lyden van dese weerelt niet mogt vergeleken worden met de Hemelsche glorie; mits dat een ligte quellinge die maer een stont duert, in ons uytwerkt een eeuwig gewigt van glorie. Daerom en kost nog honger nog naektheyt, nog doot, nog eenig Schepsel hem afscheyden van myn liefde; nog hem beletten om vromelyk te stryden, syn Geloof getrouwelyk te bewaren, synen loop te volbrengen, en soo te verwagten de Kroone van regtveerdigheyt, de welke ik voor hem bereyt maekte.

Vraegt van den H. Laurentius mijnen getrouw getuyge, of het hem nu berouwen is; dat hy sijn lichaem een luttel tijts heeft laten braden met een kleyn en langsaem vier. Het is nu meer als duysent Jaren, dat hy geniet eene onwaerdelijke glorie, die hy bekomen heeft met eenen dag en eenen nagt te lijden: en hoe vele duysende en duysende Jaren en sal hy die glorie niet blijven genieten? Slaet uwe oogen op de Heylige; en overdenkt; dat geen van dese geloont is, dan naer dat hy, kloekelijk gestreden hadde. Sy hebben met droefheyt gezaeyt, en met vreugde gemaeyt. Sy hebben een luttel tijts gearbeyt, en daer naer, eene groote ruste gevonden. Sy hebben gegaen door het Vier en het Swaert; en daer naer gevonden een ververschinge. Ik heb self

[p. 116]

alle de tranen af-gedroogt van hunne oogen: en daer sal voor haer geenen rouw, nog droefheyt nog geschrey meer wesen; want de eerste tijden zijn voor by. Is 't dat sy my dan ge-eert hebben in hun lichaem: is 't dat sy aldus gedronken hebben den Kelk der Saligheyt: wat sult gy den Heere wederom geven voor die gratie, die hy u gedaen heeft? Ik heb u immers mijn selve beelt in gedrukt: ik heb u met het selve Bloet af gekogt: ik heb u geroepen tot het selve Erfdeel; tot dat eeuwig en onbederfelijk Erfdeel, dat ik voor u weg geleyt hebbe in den hemel. Waerom en kont gy mynen kelk niet drinken gelyk sy? soud gy benevens hun wel willen deel hebben in myn Ryk, met hun gekroont worden, en den buyt deelen met die, met welke gy niet en wilt stryden?

Den Mensch. Ik gevoele, dat ik ellendigen Mensch verre ben van uw Heilige: ik verlange nogtans, en ik versugte tot hun. Hunnen stryt verwekt my: den loon, die sy ontfangen hebben, moedigt my aen: hunne exempelen trecken my. Ik gevoele, dat ik den wille hebbe, maer ik en bevinde nog de middelen niet, om desen uyt te werken Zyt dog indagtig ô Heere, wat dat ik ben. En is myn leven niet gelyk eenen wint, die voor by gaet? wat kan ik door myn eygen selven, tenzy dat gy uwe genadige hant uytsteekt tot het werk uwer handen? gy zyt te Kragt en de Kroone van alle Heylige. Het is door uwe medewerken, dat uwe Vrienden alle die wondere dingen bedreven hebben. Voorkomt my met uwe gratie, gelyk gy hun voorkomen hebt, en gaet voort

[p. 117]

met my te helpen. Ik kan alles door u, als gy my ondersteunt met uwe kragt. Geleyt my in den engen weg van uwe Geboden die uwe Heylige met sulk eene vierigheyt geloopen hebben, want gy hun herte sterkte: op dat ik, hun voetstappen naervolgende, tot u geraken mag, u love met al uwe Heylige, en voor al eeuwigheyt aen u vast, gehegt blyve.

Christus. Hebt betrouwen, ô Mensch. Ik heb self myne Heylige in dien sterken stryt gebragt, op dat sy souden winnen, en leeren; dat de verduldigheyt alles overwint. Dog gy en wort nu soo straf niet gehandelt. Nog denkt niet, dat het nootsakelyk is, dat den tyt van de vervolginge weder keere. Die Godtvrugtelyk leven, en sal geen vervolginge ontbreeken. Beproeft u, en oordeelt uyt de kleyne stryden, hoe kloek dat gy zyt om grooter uyt te staen. Siet hoe myne Apostelen alles verlaten hebben om my naer te volgen; verlaet gy ten minsten de liefde die gy hebt tot uwe goederen. Is 't dat gy goederen hebt in overvloet, en stelt uw herte op dese niet. De Marteleren hebben niet eens geschroomt, hun Bloet te vergieten: sy storven met vermaek voor de eere van mynen Naem. Ik en seg u nog niet: sterft; geeft uw leven ten besten; overwint de Tyrannen; vergiet uw bloet voor my. Ik vergenoege my met u te seggen: Versterft uwe leden, die gy op de aerde hebt. Bedwingt de lusten van het Vleesch. Versaekt u selven. Zyt verduldig, sagt, en ootmoedig. En vergelt geen quaet voor quaet. Stelt een wagt aen uwen mond, en een hage rond-om uwe ooren. Keert

[p. 118]

uwe oogen af, op dat sy geene ydelheyt en sien. Versoent u met uwen Broeder. Geeft een deel van uw Brood, aen die honger heeft. Is'er in dese en in diergelyke dingen iet dat lastig is? Verdraegt ten minsten eenige versmadinge: verdraegt een kleyn ongelijk. Gy en hebt nog niet wederstaen tot den bloede, gelijk soo eene menigte van Martelaren gedaen hebben. Siet jonge, en teere Maegde gaen boven haer geslagt en jaren: Sy vertrappen de weerelt, het vleesch, en den Duyvel onder de voeten: sy zyn ook meester over de Tyrannen, en sy vliegen tot den Standaert van het Kruys. En sult gy nog u lighaem alleen niet konnen bedwingen, en in slavernye brengen? En hoopt gy met gemackelijk te leven, en uwen Ezel, dat is uw lighaem, leckerlyk te voeden: door soo een sagten en ruymen weg, regt in den Hemel te geraken? Ey dog: dat en is den weg van de Heylige niet. Word dan wacker, die slaept; en ik sal u verligten. Myn hant en is niet gekort. Ik, die alle myne heylige bygestaen hebt; en sal u niet te kort blijven, is 't dat gy u selven niet te kort en doet. Looft hun dan met een vierigheyt: aenroept hun dikwils: volgtse met sorgvuldigheyt naer. Gelijk ik den loon geweest hebbe van de Heylige, soo sal ik ook den uwen zyn: eenen loon, seg ik, die oneyndelijk groot is.