|
| |
| |
| |
IV. Capittel.
Verscheyde Pligten en besondere Oeffeninge des mensche tot Godt synen Heere, ende ten aensien van Gods H. Volmaektheden: om sig gedurig met Godt, te konne vereenigt en besig houden.
Het oogwit van een Christen Mensch die betragt met de daet te wesen, het geen syn naem en H. roep mede brengt; ver-eyscht sonderling, dat hy syn hert door vierige en korte versugtinge dikwils tot God opheffe; ende alsoo syne ziele gedurig aan den Heere, gehegt houde. Ten desen eynde sullen wy hier voorstellen verscheyde oeffeninge van Godvrugtige gesteltenisse ende begeerte tot God. Op dat door dese middelen, de Godminnende Zielen, die de selve somtyds aendagtelyk overwogen hebben; in die staet mogen geraken: dat sy niet alleen, vele ydele bekommeringe ende onnutte verstroyinge uyt hun herte verbannen mogen; maer op dat ook in haer herte, eenigsints gewortelt blyve dat geestelyk Zaad van heylige beweginge tot God: om alsoo gestadig te genieten menigvuldige stoffe en voedsel, tot onderhoudinge van eerbiedige gesteltenisse en heylig opklimminge tot God, ende te leven in een gedurige vereeniginge met dat Opperste Goet.
| |
| |
| |
Oeffeninge van Suyvere Meyninge tot Godt.
Op dese of andere wyser.
Wie sal my geven, ô Heere, een opregt en suyver herte om uw alleen te soeken, uw alleen te beminnen, sonder opsigt van myn eygen selven! Want, die uw besit ô Heere, wat kan hem ontbreeken of hinderlyk wesen? Geeft dan, ô Heere, dat ik uw niet enkelyk mag dienen om uwe weldaden te genieten, of kruycen en quellinge van dese weereld af te keeren: maer dat ik u diene, om uw; die mynen God, myn Heere, ende overvloedigen AL syt. Believe het uw, in dit leven my eenige soetigheyt te doen smaken, ik sal uw bedanken als eenen Goeden Vader. Believe het uw, dese soetigheyt wederom te onttrecken, en myn vertroostinge te mengelen met bitterheyt: doe my, uwe Hand daer in erkennen en uw ook onderdanig en dankbaer wesen. Dit is het voornemen van uwen Dienaer, ô God: dat ik bidde, u aengenaem mag wesen, ende onverbreekelyk syn stand mag houden alle de dagen myns levens, en voornamentlyk in de laetste ure van myn doot.
Men kan hier letten op dese woorden van den Apostel Paulus; 't Zy dat gy eet, 't zy dat gy drinkt, 't zy dat gy iet anders doet; doet het al ter eeren Godts, 1. Cor. 10.
| |
| |
| |
Oeffeninge van Geloove.
O God die zyt de eeuwige en wesentlyke Waerheyt: ik aenbid u ende onderwerpe ootmoedelyk myn verstand om u te geloven. Ik neeme aen al het gene dat gy ons veropenbaert hebt, en door uwe H. Kerk, ons voorstelt om te gelooven. Ik wil in de belydenisse van dat Geloove leven en sterven. Ik wensche, dat alle mensche u soo mogen aenbidden, en in u gelooven; en ben bedroeft, dat dit soo niet geschiet. Dat dan alle volkeren glorie geven aen uwen H. Naem, ô mynen Godt: dat alle volkeren u gebenedyden, en de gansche aerde u aenbidde. Zyt indagtig, ô mynen Godt, dat levendig en kloekmoedig Geloove, 't welk gy gegeven hebt aen soo vele HH. Martelaren, die het selve voorgestaen hebben met het vergieten van hun bloet. Dat die genade, de welke gy aen dese gedaen hebt, u bewege om ons verstant te verligten, en ons herte te versterken. En, is 't dat onse krankheyt te groot is om te weder staen die felle beproevingen, de gene dese vrome helden sy te boven gekomen: dat ten minsten uyt insigt van alle de vreetheden, de welke sy onderstaen hebben om hun Geloove; het myne ook noyt en mag waggelen door eenige quellingen, die my souden konnen overkomen.
Men kan hier letten op de woorden van den Apost. Paul. Heb. 11. Sonder Geloove, is't onmogelyk Godt te behagen.
| |
| |
| |
Oeffeninge van Betrouwen.
Oneyndelyke goetheyt, aen welke niet onmogelyk en is; gy hebt my geroepen, op dat ik uw schepsel soude wesen, en deel soude hebben in uw eeuwige geluksaligheyt. Ik belyde voor u, dat het niet en is: als door uwe gratie, dat ik hope tot dat groot geluk te geraken. 'T is daer in self, dat ik myn vermaek en myn glorie neme; dat ik door geen ding en kan gelukkig wesen, als door u. O Godt vol van genade, vergeeft my al de sonden, die ik in geheel myn leven bedreven heb. Ik weet wel, dat dese ontallyk zyn, maer gy zyt rijk in barmhertigheyt. 'T is van u ook, dat ik verwagte de kragt om te overwinnen de bekoringen, die my ten tyde van myn leven sullen overkomen, en de gratie om uw hemelsche aenschijn ten lesten te genieten. Gelukkig is hy, die op u al syn hope bouwt. Al waer 't dat ik hemel en aerde, en alle schepselen sag tegen my samen spannen: al waert dat ik my vonde voor de deure van de helle, ik soude niet laten op u te hopen, en altyt te seggen: Ik heb op u gehoopt, ô Heere; en ik en sal noyt beschaemt blyven.
Let op dese woorden van den Apostel: En werpt dan u betrouwen niet weg, het gene groote vergeldinge des loons heeft. Hebr. 10.
| |
| |
| |
Oeffeninge van Liefde tot Godt ende syn Naesten.
Wat is'er minnelyk, als gy ô mynen Godt; en wie kan uwe oneyndelijke volmaektheden wel begrypen! Ik verheuge my, als ik sie, dat al het gene wy van u konnen seggen of peysen; oneyndelijk minder is, als uwe grootheyt. Och of ik u soo seer mogt beminnen, als gy waerdig zijt! och of ik mogt geraken in die op-getogentheyt van Liefde, de welke gehadt hebben, en nog tegenwoordig hebben, alle uwe Heylige! gy gebiet my, dat ik u soude beminnen, ô mijnen Godt! wat sal ik u seggen tot danksegginge over dit Gebodt? helpt my ô Heere, om al mijn wille te stieren, en mijn gansch herte te verwecken om soo een aengenaem Gebodt te volbrengen. Temt mijn herte; breekt mijnen wederspannige wille Gy weet mijne verholen genegentheyt, die ik hebbe om sulke, of sulke dingen N.N. te beminnen. Verandert mijne Liefde, op dat ik u alleen beminne. En, mits een deel van het Gebodt, het welk gy ons geeft van u te beminnen; vereyscht: dat wy ook onsen Naesten beminnen: maekt, ô Godt, dat ik desen beminne gelijk myn eygen selven om u. Ik wil, ik begeere hem te beminnen: ik wensche, dat hy door uwe gratien u meer en meer mag aengenaem worden. Ik neme ook voor my, van voortaen met een meerder teerigheyt te beminnen N.N., van welke ik tot nu toe een heymelijken af-keer gehadt hebbe.
| |
| |
Vergeeft hun al hunne sonden, en verleent hun al het gene dat sy van noode hebben tot hun Saligheyt. Indien gy goet vint my eenige weldaden af te nemen om hun dese te geven, ik ben te vreden en ik bewillige dit uyt gansch mijn herte. Ik bid uw, Heere: bemint gy self dese, die gy my gebiet, dat ik beminnen soude. Doet hun wel, die gy my gebiet om wel te doen. Ik neme mijn vermaek in de Liefde, die gy hun bewijst: en de deugden, met welke gy hun vereert, pramen my om u voor haer ook te bedanken. Indien gy toelaet, dat my iemant beledigt: van desen stont, ô Godt, eer ik eenig ongelijk geleden hebbe; bid ik u, van hem het selve te willen vergeven, en hem te verleenen het eeuwig Leven. Ik wil my in alles schicken naer u, ô mijnen Godt: en ik en wil niet, als het gene dat gy self wilt.
Overdenkt dese woorden: Gy sult den Heere uwen Godt beminnen uyt geheel uw herte, en uwen Even-naesten gelijk u selven. Luc. 10.
| |
Aenbiddinge Gods,
Ik belijde voor u, ô mijnen Godt, dat ik uw Schepsel ben, en het werk uwer handen. Ik bekenne, dat ik heel en gansch van u ben, en afhange. Ik erkenne de volkomen opper-magt, die gy over my hebt, gelijk over alle andere Schepselen. Ik aenbid u uyt den gront van den niet, in welken ik my bevinde voor u: ik wil uw mijn geheel leven lang gaan bewijsen | |
| |
den oppersten dienst, die my mogelijk sal wesen.
Ik sie met eenen vollen vrede van mijne Ziele en met een over groote blijtschap, dat ik niets ben, niets kan, en dat my alles van u moet komen. En alwaer 't dat ik aldus van u niet af en hinge; ik soude my vrywillig aen uw willen onderwerpen. Ik wensche uyt geheel mijn herte, dat al uwe Schepselen hun by my voegen om gesamentlijk te aenbidden uwe opperste Majesteyt. Eyndelijk ik wye my gansch toe aen u, ô mijnen Godt, den welken een volkomen magt hebt over alle Schepselen. Ik drage u nog besonderlijk op, alle mijne gedagten, mijne woorden, en mijne werken: en ik vrage u alleen die gratie, dat uwen Aenbiddelijken wille volkomentlijk in my mag volbracht worden.
Let op dese woorden: Gy sult den Heere uwen Godt Aenbidden, en hem alleen dienen. Luc. 4.
| |
Oeffening van Lof tot Godt.
Geeft my, ô mijnen Godt: dat ik in de droefheyt, die ik hebbe, dat ik soo luttel ben om u te loven; het vermaek mag hebben van te letten op die Geluksalige Geesten, die Inwoonders van den Hemel, die welke altijt besig zijn met uwen Lof. O geluckige Schepselen looft den Heere, die u geschapen heeft. Ik neme mijn verheugen daer in, als ik overdenke, dat gy dit doet sonder eenig ophouden, en | |
| |
dat, hoe meer gy hem looft, gy hem nog meerder loven wilt. Dog, ô Heere, hoedanig die Geluksalige Geesten uw mogen loven: daer en is niemant, als gy alleen, die u kan loven, gelijk gy verdient gepreesen te worden. Dit is mijne glorie ô mijnen Heere: dat ik het geluk hebbe van toe te behooren aen eenen Godt, den welken soo groot en verheven is; dat al het gene groot is in Hemel en in aerde, self niet genoegsaem en is om zijne grootheyt waerdelijk te loven.
Men kan overdenken dese woorden: Looft den Heere gy alle Heydenen, verheft hem gy alle Volkeren. Psalm 116.
| |
Danksegginge tot Godt.
Ik moet belijde ô Heere, dat gy my menigvuldige weldaden gedaen hebt: ik weet ook wel, dat ik u daer voor dankbaerheyt schuldig ben: maer hoe sal ik konnen volbrengen, het gene dat ik belijde te weten. Ik en heb als nog oyt eenig goed gehad 't zy in ziele of lichaem; of ik heb het, van u ontfangen. Dit is eene belijdenisse, die ik moet doen met uwe Heylige, dog de welke ik niet kan doen sonder beschaemt te zijn, als ik mijne ondankbaerheyt overdenke. Boven alle die gratien, de welke ik gemeyn hebbe met andere Christenen: te weten dat ik van u geschapen ben; dat ik van u verlost en geroepen ben: so hebt gy my nog besonderlijk gedaen sulke en sulke gratien N.N. de welke voor my zijn tot overvloedige blijke, dat gy my be- | |
| |
mint: dog voor u zijn het tekenen van mijne kleyne Dankbaerheyt. Neemt dan ten minsten aen, ô mijnen God, de droefheyt, die ik gevoele over mijne voorgaende ondankbaerheden: en ontfangt mijn begeerte, van in het toekomende uw beter erkentenisse te doen; met my selven en al het gene dat gy my gegeven hebt, aen u geheel op te dragen.
Let op dese woorden van den Apostel Paulus; Dankt Godt in alles, 1. Thess. 5.
| |
Op-offeringe van sig selven aen Godt.
Ik en behoore my selven niet toe, ô mijnen Godt: maar ik behoore u toe; niet alleen om dat gy mijnen Schepper zijt, maer nog boven dien om soo vele andere redenen, die ik niet en kan uyt-spreeken, nog genoeg bepeysen. Ik geve dan mijn selven wederom aen u: ik drage my aen u op tot eene Brant-offerande. Ik doe een volkomen Sacrificie van mijnen wille aen u: op dat ik niet anders wille als het gene dat gy wilt; en uyt gantsch mijn herte gehoorsame aen uwe Geboden. Besit gy dan my, ô Heere, mits ik u geheel toebehoore. Dat ik dog niet meer en kome in besittinge van mijn eygen selven: nog my selven meer aen en sie, al of ik my selven toe behoorde. Dat ik dog voorspoedelijk mijnen wille mag verliesen in den uwen, tot dat ik naer mijne dood geheel in u verslonden worde.
| |
| |
Bedenkt dese woorden: Offert aen Godt de Sacrificien der Heyligmakinge. Eccles. 7.
| |
Onderwerpinge aen Godt.
Ik begeere niet, als uwen wille te volbrengen ô mijnen Godt. Schikt dan van my, en van al 't gene dat my aengaet, gelijk gy het oordeelt meest te behooren tot uw eygen eere. Uyt dat voornemen drage ik my aen u op, bereyt zijnde om uyt uwe handen te aenvaerden al 't gene dat my over komt, 't zy dat het voordeelig is of nadeelig. Indien het u gelieft, dat ik leve, ik aenvaerde het leven met vermaek; is 't dat het u gelieft, dat ik sterve; ik ben te vreden. Indien gy my de gesontheyt geeft, ik sal se in dank nemen, indien gy my gelieft siekten te laten over-komen; ik ben daer ook toe bereyt.
Wilt gy my rijkdommen geven, geeft-se my. Wilt gy, dat ik arm ben; îk wil het ook. Is 't dat gy wilt, dat ik verheven worde tot eenige eere: ik en weygere het niet. Indien het u gelieft, dat ik veragt worde; de veragtinge sal my aengenaem wesen. Is't dat het u gelieft my eenigen troost te geve; ik sal desen aenvaerden. is't dat het u gelieft, dat ik den selven derve; dat uwen wille geschiede. Indien gy goet vind, dat ik van de menschen bemind worde; dat het soo zy. Is 't dat gy wilt, dat sy niet en doen, als my haten; dat ik gehaet worde; u bidde ik voor mijne vyanden om de selve te gebenedyde. Ik en wil geene oogen hebben, als om u te sien. Ik wil alleen hebben ooren, om na u te luysteren | |
| |
mijne tonge alleen gebruyken om tot u, of van u te spreeken; mijn Hert om u te beminnen, mijne memorie om uwe weldaden gedagtig te wesen; mijn verstant om uw opperste Majesteyt te kennen; mijne Handen en Voeten om u te dienen; mijn Lichaem ende leven om u de selve op te dragen tot een Sacrificie. Ik en wil niet, als het gene dat gy wilt dat ik wille: uwen wille is mijn eenige begeerte. Dat het mijn vermaek sy; als uwen wille ten allen tijde, op alle plaetsen, en in alle gelegentheden volbragt word. Helpt gy my self daer in, ô mijnen Godt; en maekt self, dat uwen heyligen wille in my volbragt worde.
Let op dese woorden: Werpt alle uwe bekommeringe op hem, mits hy voor u besorgt is. 1. Pet. 5.
| |
Verheuginge in den Heere.
Waer by komt het, ô mijnen Godt, dat ik in my niet gevoele eene heylige begeerte, om my geduerig met u te bekommeren, en in u alleen al mijn vermaek te nemen! ik sie niet dat 'er iets bestandig is, als gy alleen, en 't gene dat my tot u beweegt en trekt. Eene van uwe getrouwe Dienaren heeft groote reden gehadt van te seggen: Mijnen Godt is mijnen al. Gy zyt onsen Hemel soo in dese als in de toekomende weerelt: en geen redelyk Schepsel en kan gelukkig wesen, als in u. Ik gevoele een groote walging van dese weerelt, en van 't gene daer in geschiet. Ik heb pyne in te sien, te hooren, | |
| |
of te peysen het gene dat de weerelt aengaet. Ik aensie alles, ô Godt, vergeleken by u, als eenen vuylen mesthoop en als eene seer besmettelyke sake. Ik wensche, dat ik nergens en mag smaek in vinden, als in uwe soetigheyt; dat ik nergens en mag vermaek in nemen, als in het gene dat u aengaet. Staet my daer in by, ô mynen Godt: en maekt, dat ik geduerig meer en meer eenen schrik mag hebben van de weerelt, om myn welvaren dies te meer te vinden in u.
Let op dese woorden: Neemt uw vermaek in den Heere, en hy sal u geven het gene dat u herte begeert. Psal. 36.
| |
Yver tot de Glorie Godts.
O mynen Godt, die de Zielen geschapen hebt, en voor dese be-yvert zyt, en u self onder andere namen hebt doen geven den naem van Yveraer. Drukt eene diepe droefheyt in myn herte, als ik sie, dat soo vele menschen u verlaten, om met soo grooten iever te betragten de vergankelyke dingen van dese weerelt, dewelke soo haest voor by gaen. Sy verlaten eenen Meester, die hun soude geluckig maken; om hun vrywillig over te geven aen eenen wreeden Tyran, die hun in der eeuwigheyt sal pynigen. Och of ik wat meer waer, als dat ik ben, en wat meer by u vermogte om door myne ootmoedige Gebeden u te bewegen tot barmhertigheyt voor die menschen; op dat wy al te samen souden mogen over een komen kom uwen | |
| |
Heyligen Naem in der eeuwigheyt te loven! Hebt medelyden ô Heere, met alle uwe Schepselen. Trekt dese uyt de handen van dien onregtvaerdigen overweldiger; op dat sy onder de heerschappye komen, van dien, aen welken sy geregtelyk toebehooren.
Denkt wat op dese woorden: Den iever van uw Huys heeft my verslonden; en de versmaetheden, die sy u aen deden, zyn op my gevallen. Psal. 68.
| |
Oeffeninge van Vreese Gods.
Gelukkig zynse al die u vreese ô mynen Godt, en die de vreese gebruyken als eenen toom om hunne uytwendige en inwendige sinnen te wederhouden, op dat sy hun niet en vervoeren tot de sonde! Gelukkig zyn die, de welke geduerig vervaert zyn van u, af te wyken: die vreesen dat sy, handelende met de Schepselen, ongevoelig tot de selve genegentheyt souden krygen; en aldus allengskens uytblusschen het vier van uwen geest. O schrikkelyken Godt, wiens Majesteyt oneyndelyk is: Godt voor wie de Engelen beven: Hoe vreese ik niet te regt, dat ik soo grooten heer soude gaen vergrammen, ende alsoo gescheyde moete worden van u: gelyk het aen andere gebeurt is, om dat sy niet wel in uw aenschijn gewandelt hebben! Daarom beve ik, mynen God, als ik maer aandagtelyk denke, dat ik | |
| |
kan, in sonde vallen; en dat ik u, soo lang ik leve, kan vergrammen; te meer om dat ik weete, hoe swak en krank ik ben, en dat ik niets vermag sonder u. Ik weet nogtans ook, ô Heere: hoe seer my dese vreese dienstig en van noode is: daerom bidde ik ernstelyk dat gy dese in my wilt bewaren, vermeerderen en dieper indrucken in myn herte: roepende met uwen David: Doornagelt myn vleesch met uwe vreese: want ik schrikke voor uwe oordeelen.
Met kan ook dese woorden overdenken: Salig zynse, die den Heere vreesen.
| |
Aenbiddinge van Gods H. Wesen.
Spaert my, ô Eeuwigen ende Heyligen Godt, voor wie millioenen van Engelen zidderen met eerbiedigheyt. Doet my soo aenstonds niet verdwynen, nog laet my soo haest niet keeren tot mynen niet: die uwe H. Majesteyt soeken te aanbidden! Ik belyde dat ik van stof en aerde ben: een kind van wynig dagen: het werk uwer Handen. Laet my dog toe, en vergund aen uwen dienaer, dat ik, een kleyn zier en stip onder uwe schepselen, u mag kennen, u mag loven ende aenbidden.
Gy zyt het, Heere die van alle eeuwigheyt syt: wiens Wesen, is, Te Syn. Die 'er was voor dat'er iets geschapen was. Die'er eeuwig blyven sal. Die van eeuwigheyt tot eeuwigheyt zyt Heylig: Magtig, Wys, Goed, Heerlyk, Gelukzalig, ende Vol van alle Vol- | |
| |
maaktheden. Waer toe selfs ons verstand te kort is, en niet bequaem om sulks na behooren sig te verbeelden of te konne bedenken.
Gy zyt het, Heere, die in alle uwe ontallyke H. Eygendomme soo volmaekt zyt; dat Gy, aen geen de minste verandering, aengroeying of vermindering daer van, onderworpen komt te syn. Die noyt kan worden in U Selven, min of meerder Heylig: min of meerder Goed, Wys, Magtig; of andersints min of meer Volmaekt. Want Gy, ô Heere, in een oneyndelyke volmaekten trap, ende op de volmaektste wyse; sonder verdeelt, grooter, heyliger, en volmaekter te konne worden alles besit. Verre van daer, dat op U iets kan passen, dat niet volkomen met alle deugd ende de Opperste Volmaektheyt over-een-komt.
Gy zijt het, Heere, die, schoon Gy van een onsigtbaeren natuere ende een Onsigtbaeren Geest zyt: het Leeven in sig selven heeft, en de Bron van alle Leeven is. Die alles weet, en siet: over-al tegenwoordig is, en ook sigtbaer te lesen is in alle uwe werken. Dat dan alle lof en glorie zy aen den Aller-Hoogsten Heer! Dat'er noyt een eynde volge op die eeuwigheyt, waar in wy hopen voor altyd in de diepste oodmoedigheyt met alle Heyligen tot u te singen: Zegeninge, heerlykheyt, wysheyt, danksegginge, eere, kragt en sterkheyt; zy onsen Godt in de eeuwigheden der eeuwigheden, Amen.
Overweegt hier de woorden van Christus self, tot synen Hemelschen Vader: Dit is
| |
| |
het eeuwig leven: dat sy U kennen, den eenigen waeragtigen Godt en den genen die gy gesonden hebt, Jesum Christum. Joan. 17.
| |
Aenbiddinge van Gods Almogentheyt.
O Godt, uwe magt is eene volkomen magt. Sy doet al dat sy wilt: sy en is noyt vermoeyt en verswakt. Sy heeft het al uyt den niet getrokken; waert dat sy wilde, en sy soude, het al, even ligt wederom tot niet brengen. Daer en is niet, dat dese kan wederstaen: het moet haer al gehoorsaem zyn, en voor haer buygen. O schrikkelyke Almogentheyt: die men niet kan Aenbidden, als met eene eerbiedige stilswygentheyt en eene heylige bevinge! Drukt ô mynen God, in het binnenste van myn herte een heylige vreese voor uwe onbegrypelyke mogentheyt. Wie kan u beletten, ô mynen Godt, van ons toe te schikken, het gene u belieft: En wie kan u seggen: waerom doet gy dit alsoo? Doet my de gratie van u altyt voor myne oogen als te sien met eenen Blixem in de hand, gereed om die op my te schieten, soo haest ik uw Geboden overtrede. Ik ben versekert, dat ik alsoo niemant, meer sal vresen op de aerde; en dat'er geen Schepsel sal wesen dat my van u sal konnen afscheyden. Want wat zyn alle de Schepselen vergeleken by u, als eenen niet, en als eene enkele ydelheyt? wat quaet konnen sy my doen, als dat gy hun toelaet? en als gy hun dit toelaet ô mynen Godt, en is het niet tot myn goet en op | |
| |
dat ik daer door het eeuwig leven soude bekomen?
Overweegt dese woorden: Alles is mogelyk aen Godt. Matth. 19.
| |
Aenbiddînge van Gods Wysheyt.
O Godt, die de Wysheyt self zyt: de welke alles begrypt, en niet en kan begrepen worden. Oneyndelyk ligt, dat geene onwetentheyt en kan hebben: die alles weet, en nergens in en kont bedrogen worden of dolen. Ik aenbid u ô mynen Godt, voor wie het al tegenwoordig is, soo het gene dat in wesen is, als het gene dat nog niet en is. Gy doorgront het al door uwe suyvere en scherpe Straelen: gy zyt in alle dingen tegenwoordig: gy beschikt het al. En schoon dat gy van het een eynde tot het ander, u over al uytstort, soo wort gy evenwel met geen ding vermengelt, of nergens van besmet. Gy blijft altyt in uwe schoonheyt, in uwe suyverheyt, en in uwe opregtigheyt. O wonderlyke Wysheyt! die begrypt de gansche eeuwigheyt; die besluyt alle onbepaeltheyt; die zyt sonder beginsel of eynde, en gansch onveranderlyk. Ik verblyde my, als ik in u sie die diepe Wysheyt, die welke u doet kennen en doorgronden alle herten. Ik bidde u ootmoedig, ô mynen God, laet tot my vloeyen een kleyn Aderken van dien woesten afgront: schiet in myn herte een kleyne Strael van die onuytputtelyke Fonteyne des ligts; op dat ik volkomentlyk mag kennen de schoonheyt van de Deugt, en de vuyligheyt van de sonde; om | |
| |
d' eerste te omhelsen, en de andere te ontvlugten.
Men kan overdenken dese woorden: De Wysheyt is van Godt gekomen. Eccl. 15.
| |
Aenbiddinge van Gods Goetheyt.
O Opperste goetheyt! ô wesentlyke goetheyt, ô goetheyt, uyt welke vloeyt al het gene dat goet is in de Schepselen; ik aenbid u. Hoe weynig zijn'er, die u soeken! hoe weynige zyn'er die u begeeren! hoe weynige zyn'er die u beminnen! elk Schepsel is besig om eenige goetheyt of goet te soeken, dat hen besonder eygen is. En wat is dog dat goet, dat ons so opwekt, tot sig trekt ende ons verlokt; als een geringe schaduwe van uwe oneyndelyke ende onmetelyke goetheyt. Is 't dat een enkele schaduwe sulke uytwerkselen heeft in onsen geest, en soo kragtige en geweldige bewegingen maekt in de weerelt; wat en moest dan de Waerheyt self niet doen: trekt my tot u, ô oneyndelyke goetheyt: trekt my kragtelyk tot u. O volheyt van goetheyt, wat kan ik begeeren buyten u? ik versake alle andere dingen: ik wil my nergens mede bekommeren, als met u alleen: ik en wil niet beminnen. als u, nog my ergens aen vast hegten, als aen u alleen. Maekt dat ik u beminne met eene volkomen liefde. Maekt u meester van myne gedagten en van myne liefde. Verandert my geheel in u; op dat ik met u maer eenen geest mag wesen | |
| |
en dat ik voortaen niet meer leve voor my, maer alleen voor u.
Men kan hier overdenken dese woorden: Gy syt goed Heere, leert my uw geregtigheden, volgens uwe goetheyt, kennen: Psalm 118.
| |
Aenbiddinge van Gods Heyligheyt
Gy zyt Heylig, ô mynen Godt; gy zyt de oorspronkelyke Heyligheyt, en al de Heyligheyt, die in uwe schepselen te vinden is, heeft geenen anderen oorspronk, als uyt u. 't Is die Heyligheyt, de welke gy ons voor gestelt hebt om naer te volgen. Gy gebied niet, dat wy uwe magt of Wysheyt soude naer volgen, maer uwe Heyligheyt. Zyt Heylig, segt gy ons: want ik Heylig ben. Niet dat gy daer door verstaet ô mynen Godt; dat onse heyligheyt moet gelyk wesen aen de uwe: gy zyt te vreden, al is 't dat dese maer en is eene ligte schaduwe, en een seer onvolmaekt beelt, daer van. Ik werpe my plat ter aerde om dese oneyndelyke heyligheyt die ik verwondere, te beminnen, en uyt geheel myn herte te eere, en te aenbidden. Gelyk dese geheel de weerelt geheyligt heeft door haer tegenwoordigheyt; dat ik dog ook de gansche weerelt houde voor eenen Tempel, in welken ik u opdrage myne geringe erkentenisse! Maer heb ik ook het geluk, mynen Heere, dat gy van myne Ziele, eenen Tempel gemaekt hebt: die gy geheyligt en gewyt hebt, om voor u een woonplaets te | |
| |
wesen: 't is daer ô mynen Godt, 't is in dien Tempel, daer k u soeke te aenschouwen! 't Is daer dat ik eene diepe stilswygentheyt met u wil houden. 't Is daer, dat ik wil vertoonen om my met u door myne gebeden te versoenen, en die reynigheyt en die heyligheyt van myne ziele te verkrygen. Helpt my ô Heere om met eenen schroom te vlugten alle onreynigheden en alle ongeregelde genegentheden des herten. Weert verre van my al dat de heyligheyt van uwen Tempel souden konnen onteeren of ontwyen: want ik belyde ô mynen Godt: dat, gelyk gy oneynlyk bemint de Heyligheyt; gy alsoo ook de sonde, oneyndelyk haet.
Men kan overdenken dese woorden: Daer en is niemant die Heylig is, gelyk den Heere. 1. Reg. 2.
| |
Aenbiddinge van Gods Goedertierentheyt.
Gy zyt de goetheyt selve, ô mynen Godt! Dese heeft u beweegt om u selven mede te deelen aen alle uwe schepselen, volgens dat ieder van dese, die kan bevatten. Gy en had niets van node, Heere: gy waert genoeg voor u eygen selven, en ondertusschen hebt, gy het al van niet geschapen. Gy hebt uw Schepselen uyt den niet getrokken: gy hebt dese het wesen, het fatsoen, de schoonheyt, de genegentheyt tot het goet, den afkeer van het quaet, en soo vele andere volmaektheden gegeven: niet, om dat gy daer uyt eenig voor- | |
| |
deel voor u soud halen; maer enkelyk om dese gelukkig te maken, en deel te doen hebben in uwe goederen volgens hun bekwaemheyt. Daerom en is'er niet een Schepsel, dat niet als eene stomme stemme op heft, om u te loven. De Hemele verheffen uwe glorie, en het Firmament verkondigt de werken uwer handen. Maer daer is niet, daer uwe goetheyt meer in uytschynt, als in het gene dat gy voor den mensch gedaen hebt. Gy hebt hem geschapen naer uw eygen beelt en gelykenis: gy hebt hem ingedrukt de gelykenisse van uw wesen. Gy hebt hem gegeven een Verstant, eene Memorie, en een Wille Gy hebt hem vervult met oneyndelyke goederen: gy beschermt hem door uwe H. Engelen: gy hebt hem de gansche weerelt 't zyn'er voldoeninge gegeven. Gy hebt hem de sienelyke goederen in handen gestelt, om hem door dese op te heffen, en te geleyden tot andere onsienelyke goederen, die sonder gelykenisse veel aensienelyker zyn. Ik aenbid u, ô mynen Godt, met eene uytterste blytschap; als ik lette op soo eene overgroote goetheyt, die tot de nederigste dingen om die te verheffen Gy hebt uw welbehagen: met uwe Rykdommen daer meest uyt te storten: daer gy de ellenden siet. Het is my leet ô mynen Godt, dat ik uwe goedertierentheyt als nog niet beter naergevolgt heb. Ik ben beschaemt dat ik tegen mynen Even-mensch gebruyk soo stuere en spytige maniere van handelen. Ik en heb hem niet mede gedeelt van myne uytwendige en inwendige goederen. Vergeet het my ô mynen Godt: doet my de gratie van in het toeko- | |
| |
mende te vlieden die hardigheden en ongevoeligheden tot myn even-naesten. Geeft my, dat ik goet, sagt, en gevoegsaem mag wesen met alle menschen, op dat ik dus naervolge uwe goedertierentheyt en barmhertigheyt.
Let op dese woorden: Den Heere is goedertieren. Luc. 6.
| |
Aenbiddinge van de Voorsienigheyt Gods.
'T is uwe voorsienigheyt ô mynen Godt, die het al bestiert van het hoogste van den hemel, tot het diepste van de aerde, van den verhevensten geest, tot den verworpensten worm. Daer en wort niet geboren, daer en sterft niet, daer en is niets, dat roert, of iet doet, sonder uwe voorsienigheyt. Dese heeft alle dingen bedagt, soo begrepen, verdeelt, en geschikt. 'T is door dese, dat het gene dat self geen reden en gebruykt; nogtans al met een groote reden voortgaet, en met een goede order tot syn eynde trekt. Daer en is niet als den mensch, buyten die ordentlykheyt: om dat hy een vryen wil ontfangen hebbende, desen dikwils misbruykt om te gaen buyten de order van uwe voorsienigheyt; en dingen betragt, die aen dese contrarie zyn. Dog met te sondigen self, kan hy sig niet ontrecken van onder uwe voorsienigheyt: want hy met te sondigen, komt te vallen in regtveerdige straffen, de welke gy geschikt hebt voor de sondaren. Ellendigen mensch, als ik ben; die my soo dikwils heb | |
| |
willen ontrecken van onder uwe voorsienigheyt, om te leven naer myn sinnelykheyt. Ik heb my willen ontrecken van onder uw' Vaderlyke hand, die my geleyde tot het leven; en ik ben gevallen in duysent perykelen, en in duysent uytspoorigheden. Dese hebben my doen sien, dat ik, met my te ontrekken van uwe voorsienigheyt; gevallen ben onder uwe regtveerdigheyt: de welke om my te straffen over dat ik soo een soeten ligt jok afgeworpen had; en toegelaten heeft, dat ik gevallen ben in de harde slavernye der duyvelen; en dat ik, naer dat ik verlaten heb de goederen van den hemel, alsoo verdient heb het vier der helle. O sottigheyt die moest beweent worden met bloedige tranen! 'T is my dog nu wel begrypen, dat al het gene dat my overkomt, soo goet als quaet; voortkomt van uwe voorsienigheyt: dat dit mynen troost zy in myne qualen; myn betrouwen in de perijkelen, myn kragt in de bekoringen, myne verduldigheyt in den tegenspoet, myne ruste in de beroerten, en mynen vrede in het verwagten van de toekomende dingen. Geeft my, dat ik van my mag af weeren alle myne sorgvuldige ongerustigheden: en dat ik nergens van tragte af te hange, als van uwe voorsienigheyt! Dat dese my geleyde; my bestiere tot het eynde toe; volgens dat gy weet ô Heere, voordeelig te wesen voor uw eeren en voor de Saligheyt van myne Ziele. Ik ben bereyt en te vreden met de maniere, op welke dese my gelieft te bestieren, Voorspoed of tegenspoed: eere of schande, overvloet of armoe- | |
| |
de, siekte of gesontheyt; zyn my allegader gelykelyk van dank: ik weygere die niet; ik en verwerpse niet. Ik betrouwe vast en seker, dat al het gene dat uwe Goddelyke voorsienigheyt sal verkosen hebben voor my; dat altyt ook het beste en het dienstigste sal wesen.
Let op dese woorden: Gy weet het al ô Heere, voorleden en toekomende dingen. Psal. 138.
| |
Aenbiddinge van Gods Barmhertigheyt.
Geeft my ô Heere, dat ik niet ondankbaer mag wesen aen uwe barmhertigheyt; aen de barmhertigheden, seg ik, die gy my van myne kintsheyt af, en self eer ik in de weerelt was, gedaen hebt. Och of ik ten minsten in eeniger maniere koste vergelden uwe oneyndelyke liefde! och of ik u soo geduerig kost bedanken, gelyk gy my geduerig uwe barmhertigheyt bewyst! wat kan ik daer toe beter doen, ô mynen Godt, als gebruyken de erkentenisse en de woorden van uwe Heylige? Gebenedyt myne Ziele den Heere, en al dat binnen my is, synen Heyligen Naem. Gebenedyt den Heere, ô myne Ziele, en wagt u van eenige syner weldaden te vergeten. Hy is't, die alle uwe sonden vergeeft: hy is 't, die alle uwe krankheden geneest; hy is't die uw leven van de doot verlost: hy is't, die u met goedertierentheyt en barmhertigheyt omringelt. Hy is't, die uwe begeerten met syne goederen verzadigt, en u
| |
| |
jeugdig maekt als eenen Arent. Dat alle uwe geestelyke Schepselen hun met my voegen, om u te loven! Looft den Heere met my, gy Kragten en Overheden: Throonen en Heerschappyen. Looft hem Cherubinen en Seraphinen. Gy Hemelen looft syne Vaderlyke goetheyt. Looft hem Aerde en Zee: en dat alle schepselen synen H. Naem loven in alle eeuwigheyt der eeuwigheden.
Let op dese woorden: De aerde is vol van de barmhertigheyt des Heeren, Psalm 32.
| |
Aenbiddinge van Gods Regtvaerdigheyt.
Men moet uwe barmhertigheyt ô mynen Godt, niet af-scheyden van uwe regtvaerdigheyt, terwylen de eene soo wel als de andere, oneyndelyk groot is. Gelyk men niet en kan tellen alle de gratien, die uwe barmhertigheyt doet: soo kan men ook niet optellen alle de straffen, die gy bereyt voor de sondaeren. Gy betoont in de eene soo wel uwe Almogentheyt, als in de andere. Al is 't dat dit leven self eenen tyt is van barmhertigheyt; en laet gy niet uwe regtveerdigheyt somwylen te betoonen tegen de sondaeren, om dat een ieder u soude vreesen. En op dat die de welke niet beweegt en worden door eene Vaderlyke goetheyt; ten minsten souden verschrikt zyn door de straffigheyt van eenen Regter; den welken, gelyk hy geen goet en sal ongeloont, ook geen quaet en sal ongestraft laten: want hy, de regtveerdigheyt | |
| |
self zynde, geen Persoonen sal aensien. Ik vinde een uyterste vermaek ô mynen Godt, in dese regtvaerdigheyt te aenschouwen: maer doet my de genade; dat ik dese mag voorkomen door een vrywillige penitentie: en dat ik, (terwylen het nog tyt is) mag beroepen van den Regter-stoel van uwe regtvaerdigheyt, tot dien van uwe barmhertigheyt; gelyk ik van nu doe, ô mynen Godt, op dat ik voor u niet en verschyne gansch overlast zynde met sonden.
Overdenkt dese woorden: Wie kent het vermogen van uwe gramschap: wie sal uwe verbolgentheyt, volgens dat gy te vreesen zyt, agterhalen? Psalm 89.
| |
Aenbiddinge van Godt als ons Opperste Eynde ende Goet.
Gy zyt de eerste oorsake van alle de dingen ô mynen Godt; en gy zyt van gelyken het laetste eynde: voornamentlyk ten opsigte van de redelyke Schepsele. Waerom ik my onnalatelyk verpligt vinde, myn betrouwen niet te stellen op eenige aardsche schepselen: als welke my soude beletten ende weerhouden van tot u te geraken, die alleen myn laatste eynde syt ende opperste goet. Ik en moet dan niet soo seer ter herten nemen, als om my geduerig met u te vereenigen, en myn oogen tot u te slaen, u te beminnen, en in u alleen myn vermaek te nemen. Hier is myn opperste welvaeren in gelegen: en ik verwerpe al het ander als een vuyligheyt, die men niet en kan verdragen. Ik | |
| |
wil dan van daeg sulk een vast voornemen maken: en gelyk ik het door myn selven niet en kan uytwerken, neme ik mynen toevlugt tot u ô mynen Godt. Gedenkt, Heere, tot wat eynde dat gy my van alle eeuwigheyt geschikt hebt; op dat voor my niet te vergeefs en zy, uwen heyligen raedt en begeerte. Verligt myne Ziele door het ligt van uwen Geest. Dat desen my doet begrypen de ydelheyt van dese weerelt, en ontdekken de perykelen, die daer verborgen zijn: Dat hy my ook de oogen open doet om te sien de verholentheyt van de onbegrypelyke goederen, de welke gy my bereyt hebt; om my voor goed te doen versake alle de ydele beuselingen van dese aerde. Geeft my ô mynen Godt, dat ik altyd in myn verstant en in myn herte mag hebben dat laeste Eynde. Dat ik het al mag veragten, om my geduerig, daer toe op te heffen. Geeft dat myn verlange; myn gekerm, en myn sugten noyt en mogen ophouden, maer dat sy geduerig opklimmen tot den Hemel. Dat ik ook noyt op en houde, myn eygen selven te bestryden; tot dat ik gerake tot het eynde, dat my voorgestelt is, en tot dat ik smaeke die onuytsprekelyke vreugde die alle uwe Heylige genieten na het bereyken van hunnen loop.
Let op dese woorden: Ik ben het beginsel en het eynde; segt den Heere. Apocal. 1.
|
|
Auteursrechtvrij