|
| |
| |
| |
II. Capittel.
Van den Onsen Vader ofte het Gebed des Heeren.
Het Gebed des Heeren is den regel en den modelle van alle de andere gebeden; welke al het verre te boven gaat om de uytnemende waardigheit van die het gemaakt heeft, te weten Jesus Christus selve, die dit met syn eygen heyligen mond heeft uytgesproken, hoe kort het dog van woorden is, sal men niet-te-min in het selve, (indien men aandagtelyk op den sin wilt letten) eene menigte van verholentheden agterhalen, en een wonder en orden in de dingen, die men van God vrage. Daarom en kanmen dat heylig Gebed dat van de Apostelen tot ons toe gekoomen is, niet genoeg loven en eeren. Om die reden bevint men in den dienst van de kerke en in de andere publike Gebeden, dat het overal de eerste plaats heeft. Op dat de Geloovige nog eene meerdere agtinge en liefde tot dit Gebed mogte krijgen: heeft het my goed gedagt, op elke vrage, eenige besondere bemerkingen te geven, getrokken uyt de Heylige Vaders; om alsoo, dese in syne gedagten hebbende: dat heylig Gebed met eene meerdere devotie en vrugte uyt te spreken. Het gaet met dat Goddelijk Gebed, gelyk met andere geestelijke dingen, men heeft daer van den regten smaek niet, by gebrek dat men uytwendig in de schorse blyft, sonder tot het merch te geraken.
| |
| |
| |
Godvrugtige overweginge en smeekinge over het Vader Ons.
Onsen Vader, die in de hemelen zijt.
Dese korte Voor-reden van 't Gebedt des Heere, hoe dient die ons niet om Godt aenstonds te bewegen tot goedgunstigheyt: en te samen ook om in ons te verwekken een heylige vreese ende liefde tot den Heere. Want is God, onsen Vader: hoe konnen wy hem niet beminnen? Wat een goetheyt! wat eene liefde! dat den Schepper van Hemel en Aerde wilt onsen, Vader zyn: en dat wy, die self niet waerdig zyn, syne Knegten te wesen; het geluk mogen hebben van syne Kinderen genoemt te worden, en in der daet ook te zyn! wie kan die liefde en goetheyt van den Heere vergelden?
Maer in wat eerbiedige vreese en moet men hem ook niet houden in tegenwoordigheyt van den Vader; den welken, niet tegenstaende dat hy in het opperste der Hemelen, is sittende op synen Throon van glorie; evenwel over al tegenwoordig is: de verholenste dingen aensiet; en so wel den hemel als de aerde met gelyke oppermagt bestiert! wie kan dien genoeg vreesen; den welken de Cherubinen en Seraphinen niet aenschouwen, dan al bevende! De eerste woorden dan, van Onsen Vader: leeren ons de liefde en het betrouwen, de eerbiedinge en de vreese; met welke wy dit Gebedt moeten uytspreken.
Geheyligt sy uwen naem.
Mits dat God dan onsen vader is, wat moeten syne lieve Kinderen meer betrag-
| |
| |
ten als syne glorie? Dat uwen naem dan geheyligt zy; dat is: dat uwen naem, die Heylig is in syn selven; van alle menschen voor sodanig erkent worde: dat sy desen belyden met een levendig geloove, loven met eene vaste hope, ende eeren met een regtsinnige liefde. Wy bekennen ô Heere; dat uwen naem, ons niet van noode heeft om heylig te zyn: maer aengesien hy in sig selven Heylig is, en den oorspronk van alle heyligheyt; geeft ons, dat wy dit men een heylige maniere van leven betoonen; en dat alle onse seden en al onsen handel, soo geschikt zyn; dat al de gene die ons leven en onse goede werken sien; u daer over glorie geven. Dat dan vast gedrukt zy in ons herte: dat hen dikwils uytgesproken worde door onsen mond: dat er niet en zy, het welk wy meer betoonen door alle onse daden als: Gehyeligt zy uwen naem!.
Ons toekome uw Rijk.
Wy zijn ballingen en vremdelingen hier op der aerde. Wy zyn verre van ons gelukkig vaderlant, en afgescheyde van het aensigt van onsen Vader. Wy zyn overlast door het swaer jok van den Prince van dese werelt. Maekt dan, ô mynen Godt; dat wy tot u versugten; en dat wy nergens toe eenige begeerte en hebben, als tot den Hemel. En laet hier toe dat wy de werelt beminnen, nog iet, dat in de werelt is; maer geeft ons, dat wy geduerig verlangen naer de dingen van hier boven. Maekt, dat, als het eynde van ons Ballingschap sal gekomen zyn; wy met een gerust herte mogen verhuysen uyt het rijk van dese werelt; ende in
| |
| |
gaen in dat rijk het welk voor ons bereyt gemaekt is van het beginsel des werelts; alwaer gy ons sult doen genieten, in een eeuwige glorie, U Eygen Selven.
Uwen Wille geschiede.
Gy siet ô mynen God: dat, al is 't dat onsen Geest eenigsins vaerdig is, en eenige genegentheyt heeft om uwen wille te doen; hy nogtans, om die te volbrengen, de magt niet by sig vind; om dat het vleesch krank is, en altijt een genegentheyt houd, die neygt tot het quaet, en wederspannig is aen den geest. Want het lighaem, dat onderworpen is aen de bedorventheyt, beswaert de ziele. Alle de driften van den mensch zyn van jongs af veel meer genegen tot het quaet, als tot het goet. Van daer komt het, dat wy soo dikwils niet en weten, wat dat wy vragen moeten; nog hoe: nog wat ons voordeelig of profytig is. Gy weet dit, ô mynen God, die een volkomen wetenschap hebt van al dat'er is. Maekt ons kenbaer, wat dat gy wilt, dat wy doen; en schikt onse wille soodanig door uwe kragtige gratie naer den uwen: dat wy willen het gene dat gy wilt; en dat wy met vermaek volbrengen al het gene dat gy ons gebiet. Geeft ons Heere, het gene gy gebiet: en gebiet, al het gene dat u belieft.
Geeft ons heden ons dagelyks Broodt.
Geeft gy ons dat broot, ô mynen Godt: die uw hant open doet, en al dat leeft vervult met-uwen zegen. Gy seg ik; die self voor de
| |
| |
jongen van de Raven en van de Vogelen, die in de logt vliegen, besorgt zyt. Is 't dat gy met sulk eene goetheyt soo kleyne Schepselen voorsiet van hunne behoeften: sal uwe voorsienigheyt den mensch verlaten, den welken gy naer uw eygen beeldt geschapen, verloste met uw eygen Bloet, en erfgenaem gemaekt hebt van uw eygen Rijk? wy en vragen u niet het gene dat soude konnen dienen tot ons vermaek of wulpsheyt; maer by bidden enkelijk om het gene dat nootsaekelijk is tot dit leven: uyt vreese dat de sorvuldigheden en de onrusten van dese werelt ons mogten beletten, u te dienen. Dog terwylen wy u vragen het voedsel van het lighaem: vragen wy ook samen het voedsel van onse Ziele: te weten het Brood van uw woord: op dat wy versterkt zynde in het Lighaem en in de Ziele; u hier met een volkomen wille mogen dienen. Versterkt ons in de woestyne van dese werelt met dat Hemelsch Brood; met dat Brood der Engelen: op dat wy niet flauw en blijven leggen op den weg, door welken wy hier tot uw reysen, tot dat wy sullen eten aen uwe Tafel in dat geluksalig Rijk.
Vergeeft ons onse schulden, gelijk wy vergeven onse schuldenaeren.
Wy vallen dagelijks, ellendige menschen, als wy zyn, in een menigte van mislagen. Wy vergaen, ô Heere; ten zy dat gy ons volgens uwe groote barmhertigheyt behout. Wy weten ook, dat, indien een mensch een grammoedig herte draegt tegen sijn even mensch,
| |
| |
hy te vergeefs van u hulpe verwagt. Ik vergeve dan myne vyanden, wie dese dog mogen zyn, uyt gansch myn hert. Ik ben om de liefde van u, bereyt wel te doen aen de gene die my haten, of ergens in beledigt hebben. Ik gevoele een innige droefheyt, dat ik uwe Geboden overtreden heb: vergeeft my dan ook myne schulden, ô mynen Godt.
En leyt ons niet in bekoringen.
Wy bekennen ô mynen God, dat wy sonder u niet en konnen doen, en dat al onse magt van u komt. Dat dan uwe gratie ons niet en verlate. En laet niet toe, als ons van wege de Werelt, of van het Vleesch, of van den Duyvel eenige bekoringe overkomt: dat wy de selve bewilligen. Gy weet, hoe groot dat onse krankheyt is, en met hoe groot gewelt dat van alle kanten aengetast wort uw schepsel, het welk gy met so dieren prijs hebt gekogt. Wy en twyvelen niet, ofte alles wort bestiert door den raed van uwe aenbiddelyke voorsienigheyt. Wy weten wel, dat wy niet en sondigen met bekoringen te hebben, maer alleenlyk met de selve te bewilligen. En laet ons dan geene overkomen ô Godt, die boven onse macht zy; op dat wy van de bekoringen niet overwonnen worden. Ondersteunt ons, op dat wy overwinninge behalen, het welk seer ligt sal geschieden, soo uwe Goddelyke genade haren wateren maer en gelieft uyt te storten in onse herten.
| |
| |
Maer verlost ons van alle quaden.
Wy vragen uw, Heere, om verlost te worden van het quaet: dog dat wy na onse maniere van seggen en gevoelen, voor quaet of lastig houden; sulk quaet, dat is, lyden en tegenspoet, is in sig selven niet quaed. Want van uw, Heere, komt ons het leven en de doot, armoede en quellinge: hoe soude die dan quaet syn, daer sy van uw komen, die sijt het opperste goet? ondertusschen worden die dingen voor ons dikwils quaet, door onse mistrouwinge, onverduldigheyt en kleynhertigheyt. Maer gy, ô Heere, versterkt ons door uwe gratie ende vertroostinge; en maekt, dat het al keere ten goede van die Uw beminnen. Brand en kerft hier vry; gelyk een heel-meester met den sieken doet, die door dese, schoon wel harde middelen, alleen hoope heeft om syn leven te behouden. Bestraft en kastydt ons vry, gelyk een vader syn soone doet, die syn erfgenaem wesen sal. Ja, gelyk den gout-smit het gout door 't vuur suyvert: alsoo beproeft, oeffent, en suyvert ons hier vry: om schoon en onbesmet te mogen verschynen voor uw heylig aenschyn.
| |
Godvrugtige toepassinge op den onsen Vader, getrokken uyt de Brieven vanden H. Apostel Paulus.
Onsen Vader, die in de Hemelen zijt.
Gebenedyt zy Godt den Vader van onsen Heere Jesus Christus; den Vader der
| |
| |
barmhertigheden en den Godt van allen troost (2. Cor. 1.). Die ons voorgeschikt hebt om te wesen uw aengenome Kinderen door Jesus Christus (1. Eph. 1.). Die alleen de onsterfelijkheyt besit, en bewoont een ligt, daer niet aen te komen en is, (1 Timoth. 6.). Wy danken u met blytschap, die door uw ligt ons waerdig gemaekt hebt, van deel te hebben in het lot der heylige (1. Coloss.). Want wy en hebben wederom niet ontfangen den geest van slavernye om te vreesen, maer wy hebben ontfangen den geest der aengenome Kinderen, door den welken wy roepen Abba Vader. Want den geest Godts geeft selve getuygenisse aen onsen geest, dat wy Kinderen Gods zyn. Dog zyn wy kinderen, soo syn wy ook syne erfgenamen: dat is erfgenamen van Godt en mede erfgenamen van Christus. (Rom. 8)
Geheyligt zy uwen Naem.
Geeft dat wy uwe navolgers zyn, als wesende uwe allerliefste Kinderen: dat wy wandelen als Kinderen des ligts in alle goetheyt, waerheyt, en regtveerdigheyt: neerstelyk ondersoekende, wat u aengenaem is; en geen deel en nemen in de vrugteloose werken der duysternissen (Ephes. 5.): op dat uwen naem om onsen t' wille niet gelastert en worde onder de Heydenen (Rom. 2.). En dat wy ons weerdelyk volgens het Euangelie van Christus dragen (Philip. 1.): op dat men van ons niet en wete te klagen; en dat wy opregt mogen zyn en onberispelyke Kinderen Godts in 't midden van eene kromme en verdraayde Natie; dat wy on-
| |
| |
der dese blinken als ligt gevende Sterren in de weerelt, dragende in ons selven het ligt des levens tot uw'er eere in den dag van Christus (Phil. 2.). Op dat wy een leven mogen leven, 't welk Godt waerdig is; hem in alles behagende, alle vrugten van goede Wercken voortbrengende en toe nemende inde Goddelyke kennisse (Col. 1.). Geeft, dat wy; 't zy dat wy eten, drinken, 't zy dat wy iet anders doen; alles doen tot uw'er eere (1. Cor. 10)
Ons toe-kome uw Rijk.
Om dat vleesch en bloet het Rijk Godts niet en be-erven (1. Cor. 15.): ter deser oorsake buygen wy onse knien voor den Vader van onsen Heere Jesus Christus; op dat hy ons vergunne volgens den rijkdom sijn 'er glorie, dat wy in den inwendigen mensch kragtelyk versterkt mogen werden door synen geest (Ephes. 3.): op dat de sonde niet en regnere in ons sterfelyk lighaem, om te gehoorsamen aen syne begeerlijkheden (Rom. 6.). Want gy hebt ons getrokken uyt de magt der duysternissen, en gebragt tot het Rijk van uwen allerliefste Sone (Col. 1.). Want wy weten, dat by aldien dit huys daer wy op der aerden voor desen tyt in woonen; te niet gedaen wiert; wy een ander gebouw van Godt sullen krygen, dat met geene handen van menschen gemaekt is, maer eeuwig dueren sal in den Hemel. Want soo lank als wy in dit lighaem syn; wy zyn afwesig van den Heere (2. Cor. 6.): daerom wenschen wy ontbonden te werden en met Christus te
| |
| |
wesen (Phil. 1.). En wy en laten den moed niet sinken: maer al is't dat onsen uytwendigen mensch verdorven wiert; soo wort nogtans den inwendige vernieuwt van dag tot dag. Want onse tegenwoordige tribulatie, die soo ligt en kort is, werkt in ons een eeuwig gewigt van een bovenmaten uytstekende glorie. Over sulks en letten wy niet op die dingen, die sienelijk; maar die onsienelijk zijn: want die sienelijke dingen zyn vergankelijk, en de onsienelyke zyn eeuwig. (2. Cor.4.).
Uwen wille geschiede.
Gy zijt Heere, die in ons het willen uytwerkt en het doen volgens uw wel behagen (Phil. 2.). Daerom versoeken wy, dat wy vervult mogen worden met de kennisse van uwen wille in alle wijsheyt en geestelijk verstant: op dat wy een leven mogen leven, dat Godt waerdig is, hem in alles behagende (Col. 1.). Want uwen wille is, dat wy heylig en onbevlekt sullen zijn (1. Thess. 4). En laet ons dan, ons niet voegen naer den swier van dese weerelt, maer ons hervormen door de vernieuwinge van uwen geest; op dat wy mogen kennen wat den goeden, aengenamen, en volmaekten wille Gods van ons vereyscht (Rom. 12). Want den onsen is van zijn selven te swak; mits wy van ons selven niet bequaem en zijn iet goets te denken als uyt ons selven; maer alle onse bequaemheyt komt van Godt (2. Cor. 3.). Geeft gratie, dat wy het selve volbrengen uyt 'er herten, als uwe dienende geesten; die uytgesonden werden tot
| |
| |
den dienst van de gene de eeuwige Saligheyt be-erven sullen (Hebr. 1.).
Geeft ons heden ons dagelijks Broot.
De Godvruchtigheyt dient tot een groot gewin, als men met het sijne te vreden is: want wy en hebben in dese weerelt niet ingebragt; en 't is seker, dat wy 'er ook niet en konnen uytdragen. Hebbende dan om ons te voeden en ons te decken; laet ons te vreden zijn. (1. Tim. 6.). Dat dan onsen handel sy sonder gierigheyt, ons te vreden houdende met het tegenwoordige: want Godt heeft geseyt: ik en sal u geensins af-vallen, en ik en sal u niet verlaten (Heb. 13.). Den Heere is naby: en laet ons nergens voor bekommert wesen (Phil. 4.). Laet ons leeren met het gene dat ons overkomt, te vreden zijn: en weten slegt aen te stellen, en ook in overvloed te zijn (Ibid.) Laet ons, ons oeffenen inde Godvrugtigheyt, die nut is tot alles; besittende de belofte van het tegenwoordige en van het toekomende leven. Geeft ons, dat wy ons betrouwen niet en stellen op de ongestadige rijkdommen, maer op u, ô levenden God; die ons alles overvloedelijk verleend tot ons gebruyk. Geeft ons, dat wy weldoende mogen wesen; rijk worden in goede werken, gaern' uyt reyken, en andere mede deylen van ons goed; en onse schatten besteden om een goed fondament te leggen voor het toekomende; op dat wy het waeragtig leven mogen bereyken, (1. ad Tim. 6). God is magtig ons met allen zegen overvloedelijk te begiften, op dat wy van alles
| |
| |
genoegsaem voorsien wesende, ons overvloedelijk tot alle werken begeven mogen. Gy nu, die hebt het Zaed aen de Zayers verleent, sult ook het Brood verleenen om te eten. (2. Cor.9.)
Ende vergeeft ons onse schulden gelijk wy vergeven onse schuldenaren.
Mits dat'er in ons vleesch niet goets en woont, soo en doen wy het goet niet, dat wy willen, maer het quaet, dat wy niet en willen (Rom. 7.). En terwijlen de sonde in ons regneert, zijn wy gehoorsaem aen onse begeerlijkheden. Hoe dikwils hebben wy onse litmaten over-gegeven aen de sonde tot instrumenten van de boosheyt (Rom. 6.). en wy versmaden aldus de overvloedigheyt van uwe goedheyt, van uw verdraegsaamheyt, en van uwe langmoedigheyt. Daer op niet passende; dat uwe goedertierentheyt ons wilt brengen tot penitentie: maer naer de versteentheyt van ons onbekeerlijk gemoed, vergaderen wy over ons selven eenen schat van gramschap, tegen dat den dag van gramschap en de ver-openbaringe van het regtveerdig Oordeel Gods komen sal; die aen een ieder loon sal geven naer sijn werken. (Rom. 2.)
Maer dat dog, ô goedertierensten Vader, uwe barmhertigheyt over ons kome: en toonende de rijkdommen uwer glorie; maekt ons Vaten van barmhertigheyt, die bereyd worden tot uwe glorie: en maekt, dat uwe gratie overvloedig zy, daer de boosheyt overvloedig geweest heeft (Rom. 5. en 9.). Wy laten de drygementen tegen onsen naesten daer; op dat wy uwe | |
| |
genade mogen vinden in den Hemel. (Ephes. 6.). Doet gy ons ook aen, als uytverkorene Heylige, en beminde Gods, het ingewant van barmhertigheyt, de goedertierentheyt, d' ootmoedigheyt, sagtmoedigheyt, en langmoedigheyt; verdragende elkanderen, en vergevende den eenen den anderen, gelijk gy, ô Christus, ons vergeven hebt, (Col. 3.). Dat wy geen quaet met quaet vergelden, maer sorgvuldelijk het goet doen; niet alleen voor God, maer ook voor alle menschen: en is't mogelijk met alle menschen leven in vrede soo veel het in ons is. Ons selven niet vrekende, maer plaetse gevende aen de gramschap: want daer staet geschreven: De vrake komt my toe, ik sal 't vergelden segt den Here (Eph. 6). Laet ons dan betragten het gene dat tot vrede strekt, en 't gene tot stigtinge van elkanderen dient, onderhouden: (Rom. 14.)
En leyt ons niet in bekoringe.
Wy bidden u, goedertierensten Vader, onse krankheyt gedagtig zijnde: dat het maer menschelijke bekoringe en mogen wesen, die ons bevangen (1. Cor. 10.): dat gelijk het Serpent Eva verleyd heeft door sijne schalkheyt; ons gemoet ook desgelijks niet bedorven en worde, en af en valle, vande Christelijke opregtigheyt. (2. Cor. 11.)
Maer verlost ons van alle quaden.
Eyndelijk bevestigt ons en bewaert ons van het quaet (2. Thess. 3.) Verplettert den Satan haest | |
| |
onder onse voeten (Rom. 16). Op dat hy over ons geen voordeel en behale: want sijn listen en zijn ons niet onbekend (2. Cor. 2.). Geeft ons, dat wy bekleed worden met alle de Goddelijke wapenen; op dat wy vast mogen staen tegen de bedriegelijkste listen des Duyvels, en wederstaen mogen in den quaden dag: en alles ten vollen uytgevrogt hebbende, staende blijven; de Borst geharnast hebbende met de regtveerdigheyt; nemende den Helm der Saligheyt (Ibid.) Want wy en steunen ons selven niet, maer op u, ô God (2. Cor. 1.). Vertrouwende, dat den genen het goet werk in ons begonnen heeft; het selve ook sal voltrekken, tot dat den dag van Jesus Christus sal gekomen zijn (Phil. 1.). Want wy geloven, dat gy getrouw zijt, die ons de beloften gedaen hebt: want al uwe beloften zijn vast en seker. (Hebr. 11.)
|
|
Auteursrechtvrij