|
| |
| |
| |
Germanicus.
Dertiende boek
.
Het fladdrend windje doet de zeilen luchtig zwellen,
En met de deinzende eb de schepen zeewaart snellen;
Terwyl de spiegeling, die op den heldren vloed
Hun tegenbeelden toont, hen dubbel schynen doet.
De blyde vlootling ziet de bruine verw der baaren
Van d'Eemsstroom aan het groen van 't nat der zee zich paaren.
De zon begroet den herfst met haar verkwikkend licht,
En houd thans dag en nacht byna in evenwigt.
De breede waterbaan, waarop de kielen danssen,
Vertoont zich als verguld, beschenen door haar glanssen;
Een zweevend wolkje stuit van tyd tot tyd haar' gloed,
En maakt dien draaglyk voor den nyvren waterstoet,
Die door dat dryvend zwerk haar tintelende straalen
Op onderscheiden wyze in 't luchtazuur ziet praalen.
De riemen, reis op reis geploft in 't golvend nat,
Dat opstuift voor den boeg en om de boorden spat,
Vermeerdren slag op slag het ruisschen van de baaren.
Men hoort op 's Veldheers kiel den zang der blyde schaaren,
| |
| |
Die, door de zachte fluit bevallig bygestaan,
Met deeze klanken rolt langs 't vlak der waterbaan.
De Aêloudheid zing' den togt der Attische oorlogsvlooten,
Waardoor Mycenes Vorst, aan 't hoofd der bondgenooten,
Van Paris misdaad wraak op 't vorstlyk Troje nam,
En Priams schoone stad vernielde door de vlam:
Het laate nakroost zal van grootscher zeetogt zingen;
Den togt van Druzus Zoon, die Romes keurelingen,
Meer dan ooit Atreus telg de Grieken, deed bestaan;
Hen 't eerspoor toonde langs den noorder Oceaan;
En 't wreevlig Duitschland dwong voor Romes wet te knielen.
Thans keert Germanicus; hy keert met duizend kielen.
Nooit heeft zyn vloot naar wind, naar goeden wind gewacht.
Hy heeft geen eedle maagd den Goôn ten zoen geslagt.
Nooit is de tweespalt by zyn vrienden losgebroken.
Nooit heeft des vyands toorts zyn schepen aangestoken.
Hy heeft Arminius zyn schuld betaald gezet,
Arminius, door meer dan vrouwenroof besmet,
Door wiens verraad uw kroost, ô Rome! wierd verslagen:
Al de aard zal van zyn straf eeuw uit eeuw in gewaagen.
Zo blyv' de Roomsche wraak als die van 't Grieksche zwaard,
En 't onheil van Germanje als Trojes ramp vermaard.
| |
| |
Een deel van 't Godendom bleef steeds den Grieken tegen,
Maar al de Goden zyn 't Romeinsche volk genegen.
ô Vader Oceaan, die in het golvend zout
Uw paerlemoeren hof en trotschen zetel bouwt!
Leer aan uw Tritons de eer van 't magtig Rome zingen;
Verhef des Veldheers roem en dien der keurelingen.
De Griek sloopte Ilium na vyfpaar jaaren stryds:
Onze arm verwon Germanje in zo veel weeken tyds.
Inmiddels haalt de zon het glansryk aanzicht onder.
't Noordwest betrekt als 't zuid. De zeemeeuw merkt den donder,
En spoed zich landwaart heen met een verlaagde vlucht.
De buien dryven aan, en vullen 't ruim der lucht.
De heldre dag word in een' duistren nacht begraaven.
Men oogt naar 't strand, en wenscht, doch vruchtloos, naar een haven.
Een akelige stilte ontzegt alreê de vloot
Den dienst van 't zeil: men haalt, op 't nadren van den nood,
Het in zo ras men kan, en poogt door yvrig roeien
Zich met de kielen van 't gevaarlyk strand te spoeien,
Waarachter 't zwarte zwerk ontzaglyk zich verspreid.
Het witte weêrlicht barst uit deeze duisterheid,
En flikkert in de lucht met blikkerende straalen.
De donder volgt van verre en rolt in 't nederdaalen
| |
| |
Zyn rommelend geluid gestadig nader aan.
De wind steekt schielyk op. De wolken, overlaên
Van stoffen, bersten los in zwaare hagelbuien.
Het oost grimt tegen 't west, en 't noorden tegen 't zuien.
De scherpgetande haai zwerft by het stormgehuil
Rondom, en vlamt op buit met opgesperden muil.
De ontstelde vlootling poogt de kielen sterk te omgorden,
Die door der golven kracht uiteen gewrongen worden.
De naaden gaapen door het bonzen en gestoot
Der bulderende zee. De felgeschokte vloot
Word van elkaêr verstrooid, en hier en ginds gedreven.
De stuurman staat verbaasd; de dappre krygsliên beeven;
Hun kundelooze drift om 't bootsvolk hulp te biên,
Vergroot het lyfsgevaar, dat zy voor oogen zien.
Zy jammren in den nood om hun verlaaten vrouwen;
Of vloeken hem die 't eerst bestond de zee te bouwen.
Wat dreef ons, roept men, naar dit doodlyk element?
Was niet de weg te land min zorglyk, meer bekend?
Was de aard niet groot genoeg voor 't waerelddwingend Romen?
Wie kan de onstuimigheid des Oceaans betoomen?
Nephtunus deelt zyn magt geen stervelingen meê:
Hy voert alleen 't gebied op de ongetrouwe zee.
| |
| |
Een ander smeekt de Goôn het onheil af te wenden.
't Verdubblen van 't gevaar verdubbelt hunne elenden.
Al de elementen zyn dit oogenblik in stryd.
De blaauwe bliksemgloed verspreid zich wyd en zyd.
De schorre donder bromt, en stort al bonzend neder,
Mengt raatlend slag in slag. By 't schrikverwekkend weder
Scheurt al het zwerk vaneen met klaterend geluid,
En giet in d' Oceaan een zee van wolknat uit.
De toomelooze storm doet in zyn gruwzaam hollen
Steeds over golf op golf nog zwaarder golven rollen,
En stapelt ze te berge in 't aaklig ruim der lucht.
Het daavrend zeestrand huilt; de ontstelde hemel zucht.
Dit alles jaagt den dood in aller hart en oogen.
Deeze is minst om zichzelv', meest met zyn' vriend bewogen;
Die heeft zich met dit schrift zyn' schat om 't lyf gegord:
Indien myn ligchaam nog op 't strand geworpen word,
Vergun 't een handvol aarde, ô vreemdling! op myn bede;
Myn lot kon 't uwe zyn: bezit dit goud in vrede.
Men ziet by 't bliksemlicht, hoe 't hevigbruisschend nat
De beelden van de Goôn in 't glansryk aanzicht spat,
En 't paviljoen bestelpt. Hier baat geen handenreppen;
De sterke slingring doet de kielen water scheppen;
| |
| |
De baaren storten in, in weêrwil van 's volks vlyt,
En stooten 't al omver. Hier breekt een steng, daar splyt
Een zwaare mast vaneen; ginds word door de onweêrvlaagen
Een raa, en daar een roer aan splintren weggeslagen.
Men werpt den ryken buit van 't groot Germanisch oord,
Pakkaadje, voorraad, vee, tot redding overboord;
De beste wapens zelfs; en acht, in 't hevig woeden
Des storms, genoeg gehoed indien men 't lyf kan hoeden.
De weggeworpen schat, door al de zee verspreid,
Geeft, waar hy aanspoelt, blyk van Romes mogendheid,
Doch tevens van de elend der dappre legervaanen,
En meld haar ongeval aan Friezen en Germaanen.
Het buldren des orcaans verzwaart den hoogen nood.
Hy dondert uit het zuid, en jaagt de veege vloot
Met toomeloos geweld naar klippen, banken, zanden;
Verbryzeld hier en ginds de kielen onder 't stranden.
De droeve vlootling, die, hoe moede en afgemat,
Nog heul zoekt aan een plank, of touw of kabel vat,
Stort, van het wrak gestormd, al jammrende in de golven,
Waar 't veege leven stikt, door 't woedend nat bedolven.
Hoe veelen stygen met de baaren naar de lucht,
Of tuimlen met hen om! 't Zielroerend weegezucht
| |
| |
Van hen die uit het nat de handen opwaart steeken,
En met de doodverwe op 't gelaat om 't leven smeeken,
Word door de winden en 't gebruisch der zee verdoofd.
Ginds zinken honderden, alreê van 't licht beroofd.
Germanicus, om 't lot der veege vloot verlegen,
Poogt, boven op zyn schip, ondanks 't gevaar, gestegen,
Rondom zich heen te zien. De naare duisterheid,
Die al de lucht als met een rouwfloers overspreid,
Bepaalt zyn oog alom. Hy blyft zorgvuldig staaren,
Om, als de roeigalei door de opgeruide baaren
Te berge word gevoerd, van meer verheven stand
Zyn oog te kunnen slaan naar d'een' en d'andren kant.
Zo staat een marmren zuil, die sints onheugbre dagen
Een' tempel, lang verzwakt, alleen bleef onderschraagen;
En die, als 't oud gebouw en op en om hem stort,
En 't aardryk siddren doet, niet neêrgeslagen word.
De gloênde bliksem daalt, in schitterende straalen,
Al slingrende om den Prins, uit 's hemels duistre zaalen;
Doch 't schichtig licht vertoont hem niets dan aakligheên.
Van duizend kielen ziet de Held de zyne alleen.
Ach! zegt hy tot zyn' vriend, myn schepen zyn verloren.
Het gramme noodlot heeft hunn' ondergang gezworen.
| |
| |
't Bewerkt ons ongeluk gelyk Germanjes wee,
En doet 's Ryks zegepraal verzinken in de zee.
Helaas! zy gaat ten grond' met myn verzwolgen kielen.
ô Dierbaar kroost van Rome! ô eedle heldenzielen!
Wie dacht, wie dacht dat u die ramp te wachten stond!
Op 't eigen tydstip sluit een zeegolf hem den mond,
En stuift hem in 't gezicht, en stuit hem in zyn klagten.
Getrouwe Titus brengt vergeefs hem in gedachten
Dat mooglyk al de vloot nog niet verloren is.
De Veldheer voed geen hoop op haar behoudenis.
Het troost hem echter nog dat zyn getrouwe gade,
Dit uur beveiligd voor der golven ongenade,
Niet deelt in zyn gevaar noch 't algemeen verdriet.
Zy weet, dus vaart hy voort, zy weet myn onheil niet:
Wie zal haar trooster zyn? Ach! mogt zy nimmer hooren
Op welk een wyz' de dood ons allen was beschoren!
Behoed haar, goede Goôn! behoed ons teder kroost!
Terwyl 't vermoeide volk elkaêr getrouw verpoost,
En met standvaste vlyt, in spyt van 't hevig woeden
Des toomeloozen storms, de kiel nog tracht te hoeden,
Roept een der stuurliên uit: Geluk, ô Held! geluk!
De Goden zullen ons verlossen uit den druk.
| |
| |
Ik zie twee lichten om de groote maststeng zweeven;
Zy hechten 'er zich aan; dit doet myn hoop herleeven.
Bedriegt die blyde hoop zich niet door valschen schyn,
Het een zal Castor, en het andre Pollux zyn.
't Vliegt alles overeinde om 't vlammend licht te aanschouwen,
En vind, daardoor verheugd, een' aanblik van vertrouwen.
Inmiddels neemt de orcaan in woede een weinig af.
Men hoort het onweêr nog; doch 't buldert minder straf;
En schoon de woeste storm nog hevig giert in 't zuiên,
Hy loeit zo brullend niet. De zwaarte van de buien
Vermindert; en het zwerk, als moede en afgejaagd,
Vliegt minder driftig nu de morgenscheemring daagt.
De Prins, die al den nacht sleet in angstvallig waaken,
Ziet naauwlyks in het oost den dageraad genaaken,
Of oogt gestadig uit of hy geen kielen ziet.
Vergeefs; helaas! hy word in 't opgeklaard verschiet
Niets dan een schip gewaar, geheel op zy' geslagen.
Een jeugdig bootsgezel bestaat zich stout te waagen;
Beklimt den hoogen mast, en staart naar allen kant;
En eindlyk roept hy uit: Ik zie in 't oosten land!
't Schreit alles: Land! ach! land! De brakke traanen springen
Door zielsontroering uit het oog der Edelingen.
| |
| |
Men wend het strandwaart aan, en ziet niet ver van daar
De kiel, die Pizo voert, in 't uiterst zeegevaar;
Ze is op een bank geraakt, en reddeloos gestooten.
Hy staat op 't schuddend wrak met al zyn togtgenooten.
Men hoort hun klagt, die op de stranden wederstuit.
Dees steekt de kleeders op, die breid de handen uit.
Laat, zegt Germanicus, geraakt door medelyden,
Laat ons, is 't mooglyk, die rampzaligen bevryden.
Zyn hart, daar hy nog spreekt, vliegt by hen door den vloed,
Nog vlugger dan de kiel, hoe ze op zyn' last zich spoed.
Hy vind gelukkig kans om 't wrak ter hulp te komen.
All' wat 'er op is word terstond aan boord genomen.
Hoe vrolyk dankt hem 't volk, die, in den hoogen nood,
Met eigen lyfsgevaar, zo trouw hen bystand bood;
Zelfs Pizo, door de deugd van Druzus Zoon bewogen,
Zweert hem erkentenis met neêrgeslagen oogen;
En doemt, daar hem 't gewisse op 't strengst zyn schuld verwyt,
Zyn eigen glorizucht zo wel als Cezars nyd.
Des Prinsen kiel bereikt den langgewenschten oever.
Hy stapt van boord, en word van uur tot uur steeds droever,
En wykt niet van het strand, hoe ernstig aangezocht,
Maar zet zich zuchtend neêr, en overpeinst zyn' togt;
| |
| |
Een togt waarvan zyn hoop zich zo veel roems beloofde,
Toen hy Arminius van alle magt beroofde,
En die thans Rome en hem in rouw en onheil stort,
Nu al zyn glori door den storm verslonden word.
Hy denkt, zwaarmoedig, aan de staatsveranderingen,
De hoogheid, en den val der grootste stervelingen;
Maalt zich Emilius, verwinnaar weêrgekeerd,
Die, schier op d'eigen tyd waarin hy triomfeert,
Zyn laatste huwlykspand erbarmlyk ziet verscheiên,
En op de zegekoets zyn' huisramp moet beschreien;
De dappre Antonius, gewond, in stervens nood,
In koorden hangende, en begraaven voor zyn' dood;
En Cezar, die de wet aan Rome plagt te geeven;
En held Pompejus, die zelfs Cezar dorst weêrstreeven.
Ziet d'eenen in den Raad door vrienden omgebragt,
En d'andren, vluchtende, in een kleene boot geslagt.
Hy denkt aan Marius, door 't los geluk versmeten,
En op Carthagoos puin in ballingschap gezeten.
Ach! peinst hy, zou een mensch 't balstuurig lot weêrstaan,
Daar gantsche Staaten op 't rampzaligste ondergaan;
Ligt Siracuze niet begraaven, zyn de wallen
Van 't grootsch Corinthe en van Carthago niet gevallen!
| |
| |
Wat bleef 'er over van die steden, zo vol pracht!
Ach! ligt word Rome zelf door 't laate nageslacht
Op de eigen wyz' beschouwd. Goôn! wilt dit onheil weeren;
En wat ook vall', laat Rome en ramp en tyd trotseeren.
Terwyl zyn droeve ziel dus peinzend werkzaam is,
Gefolterd door verdriet en door vermoeienis,
Verwint de slaap allengs zyn afgetobt vermogen:
Geen vriendelyke slaap, die, vol van mededoogen,
De bange zorgen streelt, en 't kwynend hart herstelt,
Maar rust, als die den mensch in heete koortsen kwelt,
De krankheid voedsel geeft, en door 't vergrootend maalen
Van ramp op ramp, de ziel verlegen om doet dwaalen.
De Held vind in den droom zich verr' van 't Chauchsche strand,
En nadert met zyn heir 't geliefde Vaderland.
Hy ziet den Tyber reeds, en trekt met al zyn vrinden
Dien over, doch kan Rome in Rome niet meer vinden.
Hy ziet aan alle zy', waarheen hy de oogen wend,
Een naar tooneel van schrik, verwoesting en elend.
Het Vorstlyk Rome, nooit dan met ontzag te aanschouwen,
Vol trotsche templen en paleizen en gebouwen,
Door zuilen van graniet en marmer onderschraagd;
Gevaarten, van wier pracht de ruime waereld waagt;
| |
| |
Die vreemde volkren, als zy 't eerst dien luister zagen,
Door 't grootsch gezicht ontsteld, verwonderd deeden vraagen:
Is al die heerlykheid, is al die konst en pracht
Door 's menschen hand gevormd, door 's menschen geest bedacht?
Had de aarde broods genoeg om de arbeidsliên te spyzen?
Dat Rome,'t welk zyn' roem tot aan 't gestarnt deed ryzen,
Toont op dit tydstip aan Germanicus gezicht
Niets dan een' steenhoop, die in 't stof gezonken ligt.
Marcellus schouwburg is vervallen en geschonden:
Daar die van Cezar stond word niets dan puin gevonden.
Agrippaas prachtig hof is gantsch en al verwoest.
Der helden beelden zyn verbroken of verroest,
Of door de onweetenheid verachtlyk weggesmeten.
Hier staat hun voetstuk nog, doch 't opschrift is gesleten;
Ginds ligt een schoone romp, van hand en voet beroofd;
Hier een metaalen arm, en daar een marmren hoofd.
Het graf van Scipio is groen en ruig bewossen;
En Romes grootsche markt verstrekt een wei voor ossen.
De schilderstukken, uit Corinthes fellen brand
Geborgen, liggen thans verwaarloosd in het zand,
Met schimmel overdekt, vertreeden en geschonden.
De waterleidingen, die nergens weêrgaê vonden,
| |
| |
Geschraagd door boog op boog van marmer of arduin,
Ten halven ingestort, zyn niets dan gruis en puin.
't Ontzaglyk Capitool, en Jovis trotsche tempel,
Bedekken, neêrgeploft, hun voetstuk en hunn' drempel;
De altaaren, lampen, en 't onschatbaar choorsieraad
Van jaspis, van kristal, groen marmer, of agaat,
Zyn dik met stof begroeid, of onder de aard begraaven.
Paleis en badhuis zyn 't verblyf van kraai en raven.
Kolommen, cedrenhout en stukken marmersteen,
Goud, zilver en porfier, 't ligt alles ondereen.
't Wanstaltig overschot der prachtige gebouwen,
De steengevaarten, die alom zich doen beschouwen,
Hier ingezonken, ginds gescheurd, en daar vergaan,
Verschriklyk voor het oog, gevaarlyk in het staan,
Op 't minst gerucht gereed aan brokken neêr te vallen,
Vergrooten 't naar gezicht van de omgestorte wallen.
Men raamt noch wyk noch straat aan 't een noch 't ander end.
De groote renbaan word ter naauwernood herkend.
Der vadren overschot, aan 't volk van Rome heilig,
Bleef in geen lykbus van metaal of marmer veilig.
Verwoesting, die paleis en hof en tempel sloopt,
En op geleden ramp steeds nieuwe rampen hoopt,
| |
| |
Verstrooide de asschen door de kaamren van de graven,
En mengde 't overschot der grooten en der slaaven.
Germanicus, reeds door zyn lot in 't harte ontsteld,
Gevoelt door dit gezicht, dat zo veel jammers meld,
Zyn toomelooze smart met nieuwe woede groeien.
Men ziet, terwyl hy rust, hem 't zweet langs 't aanzicht vloeien.
Hy schynt gefolterd door een angstig zielsverdriet.
Hy roert zich siddrend; doch de slaap verlaat hem niet.
Hy streeft in zynen droom met schrik door al de wyken,
In hoop dat hem nog iets van Druzus hof zal blyken;
Doch word op elke treê door bergen steens gestuit.
Terwyl hy troostloos zwerft, onzeker van besluit,
Verbeeld hy zich in 't einde in een der hoofdgebouwen
Het overblyfsel van Augustus hof te aanschouwen.
Hy klautert over 't puin; treed een der zaalen in;
Doch vind noch schyn noch blyk van Vorst of hofgezin.
't Is alles woest en leêg, ontbloot van allen luister.
Hy daalt in een gewelf, daar hy, in 't scheemrig duister,
Een oud en armlyk paar by kwynend lamplicht ziet.
Ach! roept hy; spreekt, is dit Augustus badzaal niet?
't Kan zyn, zegt de oude man, dat op dees plaats voordeezen
Het huis van dien gy noemt in Rome plagt te weezen;
| |
| |
Zyn naam en wooning zyn my even onbekend.
Dit oud gebouw strekt ons ter wyk in onze elend.
Goôn! zucht de Prins, ô Goôn! dit kunnen jammren heeten.
Augustus onbekend! Augustus naam vergeeten;
Het Capitool verwoest, en Rome een wildernis!
Wie weet of zelfs 't Heelal niet onbestendig is?
Hy ryst, op deeze taal straks tot zichzelv' gekomen,
Al siddrende overeinde, en roept: ô Romen! Romen!
Zyn hartvriend Titus, die zyn felle ontroering ziet,
Omarmt hem, doch de Held ontdekt zyn' droom hem niet,
Uit zorg dat dit verhaal de droefheid mogt verzwaaren,
Maar zucht om 't nachtgezicht in 't zuchten om zyn schaaren.
Hy streeft naar 't hoogste duin; slaat de oogen naar de zee;
Doch all' wat hy beschouwt vergroot zyn hartewee.
Hier dryft een mast of raa, daar blokken en zeilaadje.
Ginds vaatwerk, riem of roer, gewaaden of pakkaadje.
Beneden, aan het duin, waarop hy zich bevind,
Ligt een gesneuveld ros, door 't woeden van den wind
Op 't barre strand gestormd. En ach! terwyl hy de oogen
Daar heen wend, word zyn ziel door sterker schok bewogen.
Hy ziet, door 't zeenat, dat nog driftig bruischt en woelt,
Verscheiden lyken aan den oever opgespoeld.
| |
| |
Dit schrikkelyk gezicht jaagt hem den dood in 't harte.
Ach! berst hy treurig uit, verwonnen door zyn smarte:
Myn togtgenooten! ach, hoe treft me uw deerlyk lot!
Is dit, helaas! is dit het eenig overschot
Van zulk een aantal volks, door de opgeruide golven
Voor eeuwig in het diep des Oceaans bedolven!
Ach! moest ik te onbedacht hen waagen aan de zee;
Ik de oorzaak zyn, helaas! van 't onherstelbaar wee
Dat hen de zachte rust in 't stille graf doet derven,
En hunne zielen dwingt langs 't barre strand te zwerven;
Te klaagen, eeuwen lang, dat zy door my geleid,
Door my gedompeld zyn in dees rampzaligheid!
My dunkt ik zie alreê hun geesten uit de baaren
Opryzen. Groote Goôn! 'k zie ze allen om my waaren.
ô Dierbaar heldenkroost! wyt hem uw onheil niet
Die zo veel traanen om uw deerlyk lot vergiet.
Vergeeft, vergeeft myn schuld, ô wreedverzwolgen benden!
Men poogt zyne oogen van het voorwerp af te wenden
Dat zyn ontruste ziel met zo veel krachts beroert,
En in verbystering hem aan zichzelv' ontvoert.
Elk tracht om 't yvrigst hem het duin te doen verlaaten.
Vergeefs. Geen vriendenraad, geen vriendendwang kan baaten.
| |
| |
Niets troost zyn teder hart, dan de orde die hy stelt
Om aan 't gesneuveld volk, door 't bruisschend zeegeweld
Aan d'oever opgespoeld, een eerlyk graf te wyden.
Zyn hoopelooze smart wekt elk tot medelyden,
Daar zyn menschlievend oog, terwyl men 't graf bereid,
By 't koud gebeente een' vloed van zilte traanen schreit.
Zo schreit een vader die zyn telgen heeft verloren:
De treurigste uitvaart kan zyn droefheid meest bekooren;
Hy legt den laatsten pligt aan 't kroost al nokkende af,
En volgt het met zyn hart aan de overzy' van 't graf.
De blyde morgenzon deed boven de oosterkimmen
Haar gouden straalen naauw' ten tweedenmaale klimmen,
Of Druzus droeve Zoon, die telkens zeewaart ziet,
Berst in dees woorden uit: Misleid myn oog my niet,
Dan zie ik, verre in zee, in 't noord, verscheiden schepen;
Zelfs dunkt my dat ze een deel der reddeloozen sleepen.
Elk wend op deeze taal 't nieuwsgierig oog naar zee.
De kielen nadren haast de langgewenschte reê.
Het volk, sints zeil en treil gescheurd zyn en verbroken,
Heeft kleeders in de plaats van zeilen opgestoken.
Hier derft men mast of roer, of roeituig, daar het dek.
Ginds hoost men 't water uit, of stopt het gaapend lek.
| |
| |
Elk spant zyn krachten in om naar het strand te streeven,
En voed, na d'angst des doods, vernieuwde hoop op 't leven.
Wie maalt de vreugd des volks van d'een en d'andren kant?
't Gejuich gaat weêrzyds op, uit zee en van het land,
Zo ras de makkers 't eerst hun makkers weêr aanschouwen:
Wat heil! gy waart gered! Wat heil! gy word behouên!
Ach! roept de dankbre Prins: Weldaadig Godendom!
Gy toont me uw gunst; geef my meer schepen wederom.
Hy zelf is de eerste aan boord, om zee- en oorlogslieden,
Met grooter zorg dan ooit, de trouwste hulp te bieden,
Nu hy hen wedervind na zo veel ongevals.
't Ontroerde volk besterft elkandren aan den hals;
Maar niets verheugt hen meer, dan dat ze by hun vrinden
Hun aller toeverlaat, hunn' Veldheer wedervinden.
De Held op redding der verstrooide vloot bedacht,
Geeft last dat kiel by kiel straks worde in staat gebragt
Om zich langs al de kust, zo ver men kan, te spoeden,
En 't ongelukkig volk, op 't strand gestormd, te hoeden.
Doch eer de schepen zich verwydren van de reê,
Richt hy een outer op aan d'oever van de zee,
En smeekt Nephtunus om 's Ryks benden op de baaren
Te hoeden door zyn gunst voor nieuwe zeegevaaren.
| |
| |
Regeerder, vaart hy voort, van 't bruisschend element,
Die weet langs welk een kust, aan 't menschdom onbekend,
Myn vlootelingen na 't ontzaglyk onweêr zwerven.
Bescherm hen door uw magt; laat hen uw hulp niet derven;
Gelei hen veilig door de bulderende zee.
Stier door uw' drietand hen aan een gewenschte reê.
ô Broeder van Jupyn! laat u myn beê behaagen,
En neem het offer aan door my u opgedraagen.
Het zwart en jeugdig ros, ten offer aangebragt,
Word op den oever aan des Veldheers zy' geslagt,
En, van het ryzig strand geworpen in de golven,
Door zynen zwaaren val in 't bruisschend schuim bedolven.
't Romeinsche krygsvolk, dat zich steeds met voorspook vleit,
Verheugt zich dat het schuim zich over 't ros verspreid.
Men wyst elkandren dat de baaren zich vertoonen
In haare rollingen als grootsche sluierkroonen;
En spelt meer voorspoeds uit dit wenschelyk gezicht.
Het staatlyk offer is nog naauwelyks verricht,
Wanneer de Prins een deel der schepen doet vertrekken,
Om langs de kusten zyn verloren vloot te ontdekken.
Hy, die, naar zyn belofte, in 't laag Batavisch dal,
By 's Rhynstrooms monden, op hun weêrkomst wachten zal,
| |
| |
Doet straks al 't ovrig volk zich ook aan boord begeeven.
Men maakt de zeilen los, en wend terstond den steven,
Begunstigd door den wind, van 't waddig Chauchsche strand.
De Held, die spoedig in den ooster Rhynmond land,
Zend uit dit oord een' bode aan zyn geliefde gade,
Opdat zy, by 't bericht van 't geen door de ongenade
Des woedenden orcaans zyn vloot bejegend is,
De blymaar' tevens hoor' van zyn behoudenis.
Der Catten Vorst, die, korts door Silius bestreden,
Door huisramp meerder dan door neêrlaag had geleden;
Die uit Sigodunum zyne echtgenoote en spruit
Had weg zien voeren als een' ryken oorlogsbuit;
Wiens Erfprins Waldemir, die hem zyn' ramp hielp draagen,
Op 't Idistavisch veld rampzalig wierd verslagen;
En die gehoopt had dat Germanjes oorlogsmagt
Het leed zou wreeken hem door Rome toegebragt;
Had naauwlyks door 't gerucht de droeve maar' vernomen
Dat Duitschlands heir op nieuw de neêrlaag had bekomen,
En dat Arminius, mistroostig en gewond,
Zich in 't gewyd verblyf der Priesteres bevond,
Of sloeg op weg om met zyn' hartvriend raad te pleegen,
En hun vereend belang naauwkeurig te overweegen.
| |
| |
De fiere Vorsten zien zo ras elkander niet,
Of zwichten voor de kracht van 't opgekropt verdriet.
Elk hunner maalt zich 't lot van beider echtgenooten,
En beider telgen, in Maguntia besloten.
Zy schreien tegen dank, en hunne smart wint veld,
Daar elk van hen zichzelv' op 't klaarst voor oogen stelt,
Dat door 't geleên verlies de krachten hen ontbreeken
Om 't onheil dat hen drukt te keeren of te wreeken.
Gewyde Aurinia, die reeds bericht ontfing
Van 't schriklyk onheil dat de scheepsvloot onderging,
Waarvan langs al de kust en strand en eiland waagen,
Verschynt, terwyl ze elkaêr hun wreede zielsmart klaagen.
ô Vorsten! zegt ze, daar ze, omsluierd met een kleed
't Welk haar gelaat bedekt, bezadigd binnen treed:
ô Vorsten! bant uw smart; de magt der Goden velde
De Roomsche dwinglandy, gelyk ik lang voorspelde.
Zy hebben 's vyands vloot, ter straf van 't oorlogswee
Germanje toegebragt, verbryzeld door de zee.
Laat Rome uit ydlen trots nu zegezuilen bouwen:
Van al zyn schepen bleef geen enkel schip behouên.
Het heldenpaar ontfangt dees tyding met vermaak.
Nu, roept Arminius, nu is 'er hoop op wraak.
| |
| |
Nu zal ons Druzus Zoon niet weêr tot wyken dwingen.
Waar is zyn glori? waar de roem der keurelingen?
Men dien' zich van de kans, en pooge aan 's Rhynstrooms rand,
Door 't onheil van de vloot beroofd van onderstand,
Het sterk Maguntia stoutmoedig te overheeren;
Dus kan men Rhyn en Mein vandaar op nieuw verweeren.
Indien Germanjes magt in 't Gallisch wingewest,
Gelyk myn hoop voorspelt, den voet gelukkig vest,
Zal volk by volk aldaar straks onze zyde kiezen;
En Rome, aan deezen kant des Rhyns, 't gebied verliezen.
Vorst Arpus stemt zyn taal; doch wyze Aurinia
Brengt beiden onder 't oog, dat van Maguntia
Een' sterken weêrstand in 't beleegren staat te schroomen.
Apronius, vervolgt ze, is meester van de stroomen.
't Is billyk dat men thans niets onbedachtzaams waag',
Opdat men van zyn drift zich niet te spaê beklaag'.
't Had minder arbeids in zo sterk een vest te winnen,
Indien men steunen kon op onderstand van binnen.
Wy allen hebben vriend of maagschap in de stad.
Gelukkig zo men slechts een' schrandren bode had,
Die moeds genoeg bezit hen dit ontwerp te ontdekken.
Wie weet tot hoe veel nuts hun bystand ons zou strekken?
| |
| |
Dan kan men Duitschlandsch heir doen nadren tot den Rhyn,
Om tot hunn' onderstand straks by de hand te zyn.
Germanjes Vorstenpaar schept in haar' raad behaagen.
Maar wie, zegt Arpus, zal aan zulk een' last zich waagen?
Hy heest, word hy ontdekt, geen hoop op lyfsbehoud.
En wien word een geheim van dit belang betrouwd?
Laat ons het Opperhoofd van Wodens priesterschaaren,
Hervat Arminius, den aanslag openbaaren.
Dat hy hier straks verschyne: ik steun op zyn beleid.
Veelligt geeft hy ons raad in deeze zwaarigheid.
Zo ras men Libys van 't ontwerp begint te spreeken,
Gevoelt hy zich in drift tot deezen togt ontsteeken,
Bied aan den boô te zyn, en maakt zich fluks gereed;
Dekt met een slecht gewaad het priesterlyke kleed,
Om des te veiliger Maguntia te nadren.
Terwyl de volken op der Vorsten last vergadren,
Verschynen in den burg, vol drifts, van allen kant,
De Legergrooten uit der bondgenooten land,
Op 't hooren van den ramp aan Romes vloot weêrvaaren,
Om met Arminius zich weêr ten stryd te schaaren.
Inguiomeer, die met verdriet, in slag op slag,
Zyn' krygsroem door den roem zyns neefs verduistren zag,
| |
| |
Eischt, nu Arminius, door zyne ontfangen wonden
Verzwakt, zich tegen dank aan 't krankbed vind gebonden,
Het opperste bevel van 't leger dat men wacht.
De Koning Arpus, die met al zyn oorlogsmagt
Den togt verzellen zal, door deezen eisch verbitterd,
Zweert, daar de gramschap uit zyn brandende oogen schittert,
Dat hy aan niemand ooit dien eerrang af zal staan
Dan aan Arminius, zo dees ten stryd kan gaan.
Elk van hen beiden ziet, door vrienden en door maagen,
Zyn' eisch op 't heirbewint stoutmoedig onderschraagen.
Arminius kiest in dien fellen twist party,
En voegt, met Segonax, zich aan Vorst Arpus zy'.
Hoe! roept Inguiomeer, door dit gedrag beledigd,
Hoe! heb ik op uw bede uw' veegen staat verdedigd,
En aan het hoofd des heirs u zonder nyd aanschouwd,
Opdat gy tegen my een' vreemdling sterken zoud!
Het zelfbelang-maakt u in heuschheid overbodig
Wanneer gy vrienden zoekt; doch acht gy ze u niet noodig,
Dan schopt gy, roekeloos, hun vriendschap met den voet;
Getuige uw broeder, wien ge als balling zwerven doet.
Wist gy 't gezag des lands Segestes niet te onttrekken?
Moest niet Theusnildes echt uw looze staatzucht dekken?
| |
| |
Zy blyv', nu gy slechts heerscht, in Romes slaaverny.
Dus loont geuw vrienden steeds, dus loont ge in 't einde ook my.
Heeft Rome my ooit stof tot vredebreuk gegeeven?
Heeft ooit Germanicus iets tegen my misdreven?
'k Heb tegen hem gestreên uit zucht voor uw belang;
En uwe ondankbaarheid betwist my thans myn' rang.
Ik hou my van 't verbond met u gemaakt ontslagen.
Laat Arpus, zo 't hem lust', voor u zyn leven waagen:
Ik keer naar myn gewest. Verwaande! gy zult zien
Hoe braaf dat legerhoofd de benden zal gebiên.
'k Heb, zegt Arminius, Germanjes grootsche staaten
Verdedigd zonder u; gaa, zo ge ons wilt verlaaten.
Ons welzyn hangt niet af van één' Inguiomeer.
Gaa, dien Germanicus; zoek Romes vriendschap weêr.
De gryze Vorst acht hem geen wederantwoord waardig;
Verlaat de zaal; en maakt, vergramd, zich fluks reisvaardig.
Aurinia bestaat, doch vruchtloos, met beleid
De drift te stillen van zyn felle oploopenheid.
Hy keert naar zyn gebied, gevolgd van veele Grooten,
En scheid zyn staatsbelang van dat der bondgenooten.
Hun trotsheid stoort zich aan zyn ongenoegen niet.
Men schenkt, na zyn vertrek, aan Arpus 't krygsgebied;
| |
| |
Die fluks het heir vergaêrt en naar den Rhyn doet streeven
Om aan 't gesmeed ontwerp vereischten klem te geeven.
Inmiddels word door 't volk van 't laag Batavisch oord,
By de aankomst van den Prins, de ramp der vloot gehoord.
Cariovaldaas lot baart algemeene smarte,
En 't zwaar verlies van volk en kielen treft elks harte;
Tot zich 't gerucht verspreid, dat aan het Britsche strand
De meeste schepen der Bataven zyn geland.
De vreugd word haast vergroot. Men hoort dat van de kruinen
Van 't ryzig Matilo, en andre hooge duinen,
Een vloot vernomen word, die zich naar 't eiland spoed.
De Veldheer streeft 'er heen met zyn' getrouwen stoet,
En ziet, verheugd, een deel der hoofdgaleien landen.
Vyf kielen, reddeloos door 't stooten op de stranden,
Vermeerdren deeze vloot, en worden nagesleept.
Stertinius is by Vitellius gescheept,
Ook Vorst Segestes en zyn broeder, door hun zorgen
Met Hopman Flavius van 't barre strand geborgen.
Wie maalt de blydschap die Germanicus bezielt
Op 't zien van 't heldental dat hy verloren hield!
Stertinius verhaalt hem aller wedervaaren.
Myn schip, dus heft hy aan, wierd op de woeste baaren
| |
| |
Van de andre kielen door de orcaanen afgesneên.
Wy zworven troosteloos, niet weetende waar heen,
Tot wy, ten einde raad, na zespaar bange dagen,
Niet verre van de kust, in 't noord, een eiland zagen:
Men stierde 't derwaart heen, op hoop van daar een bron
Te ontdekken, die den dorst der benden lesschen kon;
Doch wierp naauw' 't anker uit, of 't eiland wierd herschapen
In een gevreesd gedrocht; dat zelfs den stoutsten knaapen
Den schrik in 't harte joeg; het sloeg een naar geluid,
En blies op 't onverwachtst twee breede stroomen uit,
En slingerde den staart zo hevig in de golven,
Dat yllings onze kiel door 't zeenat wierd bedolven.
Het sloeg ons van zyn' rug; en sleepte door de zee
Een spoor van bruisschend schuim, zo ver het heenstoof, meê;
Ten laatsten zonk het dier, ver van den steilen oever.
Thans wierd ons deerlyk lot door grooter ramp nog droever,
Dewyl het monster by een strandrots ons verliet,
Waarop de veege kiel zich straks te berste stiet;
En 't volk ter naauwer nood het lyf borg uit de baaren.
Terwyl wy op de klip in wreeden doodsangst waren,
Verschrikten we allen door het akelig gerucht
Van andre monsters, die, aansnorrende in de lucht,
| |
| |
Zich op den hoogen top der barre strandrots vestten.
Het scheenen vogels, op zeer vreemdgebouwde nesten.
Zy waren wit van verw, en rood van klaauw en bek;
Ontzaglyk door hun grootte; en hadden om hunn' nek
En borst een' wyden zak, tot barstens toe gelaaden,
Waaruit zy reis op reis hun hongrig kroost verzaadden,
Dat met een' open bek reeds gaapte naar dien buit.
De stoutste krygsman beefde op 't akelig geluid
Dier monstervogels, wier vertooning hem deed vreezen
Dat ons rampzalig volk eerlang hun prooi zou weezen;
Wanneer Vitellius ons met zyn kleene vloot
Verloste van de rots en van een' wissen dood.
Hy nam ons naauw' aan boord, wanneer we, in 't zeewaart roeien,
Verscheiden kielen zich naar de onzen zagen spoeien.
Zy hadden allen veel, doch min dan wy geleên.
Elk maalde om 't sterkst het leed dat hy had doorgestreên.
Dees had, terwyl de orcaan zyn slingrend schip deed kraaken,
Niet verre van de kust, de golven vuur zien braaken.
Die vonden zich verschrikt door 't wonderbaar gezicht
Van een verschynsel, 't welk al 't luchtruim had verlicht;
Terwyl zy 't bruisschend nat rondom zich hoorden raazen
Van watermonsters, die ze op monsters zagen aazen.
| |
| |
In 't vordren vonden we op een' uithoek, by een klip,
Het uitgehongerd volk van Vorst Segestes schip;
Dat in een wrak misvormd, hier lag vaneen gereten.
De droeve vlooteling, op 't eenzaam strand gesmeten,
Had, flaauw door spysgebrek, zich in den nood gevoed
Met paarden, aangespoeld door d'opgezwollen vloed;
Doch zag, tot tweewerf toe zich van dien buit berooven
Door wreede beeren, die ten strandklippe afgestoven,
De stukken van het ros met schrikkelyk getier
Wegrukten, zelfs niet ver van 't aangestoken vier.
Ten laatsten wierd door ons, tot onzen troost, vernomen
Dat gy behouden by den Chauch waart aangekomen;
En voorts vertrokken naar 's Batavers gastvry strand:
Des spoeden we onzen togt, en bragten 't hier aan land.
Hierop besluit de Held zich naar de Maas te wenden.
Hy vleit zich billyk dat een ander deel der benden,
Door 't gunstig Godendom behouden op den togt,
In 't meir van Helium een toevlucht heeft gezocht;
Of daar de gryze Maas zyn kruik in zee doet stroomen.
Hier was bereids een deel der hulpvloot aangekomen
Van de Albionsche kust. Taxander, Batavier
En Friezen steevnen aan, en landen daaglyks hier.
| |
| |
't Behouden scheepsvolk doet verheugd de velden rooken
Van offervuuren, op de altaaren aangestoken
Voor Nehalennia, Taxandriaas Diaan;
Uit dankbaarheid dat zy hen hoedde voor vergaan.
Niet lang daarna word van Vitellius vernomen,
Dat al de schepen, voor des Veldheers herwaartkomen
Tot bystand van de vloot gezonden langs het strand,
In 's Rhynstrooms oostermond behouden zyn geland,
Met veel geborgen volk; doch dat een deel der schaaren
Door honger sneuvelde op de kusten der barbaaren.
Dat de Angrivariër, korts door den Prins verschoond,
Zyn goedertierenheid grootmoedig had beloond;
En 't Roomsche volk, 't welk door den vyand was gevonden,
Ter slaverny gedoemd en door al 't land verzonden,
Had vrygekocht, verzorgd, en naar de vloot geleid.
De Zoon van Druzus roemt hunne edelmoedigheid;
Belooft de volken, die trouwhartig hem verzelden,
Dat hy hun schade eerlang hen ryklyk zal vergelden.
Hy zend den keurling naar het Ubisch grondgebied;
Doch zelf verlaat hy 't erf der Batavieren niet
Voordat hy 't oud verbond vernieuwd heeft met 's lands Grooten.
Hy spoed zich kort daarna, met weinig togtgenooten,
| |
| |
Langs 's eilands zuiderzy', zo ver de Maasstroom bruischt,
En hooger daar de Waal met snelle baaren ruischt,
Totdat hy aan den Rhyn met blydschap word ontfangen,
Alwaar hem Vetera verpoozing doet erlangen.
|
|
Auteursrechtvrij