|
| |
| |
| |
Germanicus.
Elfde boek
.
Schoon Vorst Arminius reeds tyding heeft bekomen
Dat 's Wezers oosterboord is in bezit genomen
Door Romes oorlogsmagt, het baart hem minder smart
Dan zyn behaalde roem vermaak geeft aan zyn hart.
Hy vleit zich, nu hy 't kroost van Bato heeft verslagen,
't Onwelkoom heir welhaast terug te zullen jaagen;
En wil, door vreugd verrukt om 's vyands ongeval,
Dat al zyn volk deez' dag met blydschap vieren zal.
Hy noodigt in het bosch de Duitsche Legergrooten.
Men ziet hem in den kring der fiere bondgenooten,
Op 't heuvlig veld, dat hier ten disch en zitplaats strekt,
Door 't bladenryk geboomt' met schaduw overdekt.
Inguiomeer slaat voor, de Priestren en Druïden
Terstond na 't avondmaal op deeze plaats te ontbieden,
Opdat men door het lot den wil der Goden vraag',
En niet dan in hun gunst met Rome een' veldslag waag'.
Zo ras men 't onderzoek eenstemmig heeft besloten,
Maakt de Opperwichelaar met zyne altaargenooten,
| |
| |
Op 's Hertogs last, zich tot de plegtigheid gereed;
Spreid op het groene veld een sneeuwit linnen kleed;
En snyd een' jongen tak van een' der vruchtbre boomen
In stukken; doet elk stuk een ander merk bekomen;
Werpt ze allen op het kleed, en roept 's lands Goden aan.
Elk van de Priestren, die een' wyden kring beslaan,
Treed nader op zyn beurt, en neemt een stuk van de aarde,
En bied met diep ontzag het teeken dat hy gaêrde
Den Opperpriester aan, die ze allen samenvoegt.
Hy peinst een korte poos; schynt over 't lot vernoegd,
En zegt: Waag vry den stryd, hy zal ons heil bewerken;
De zege lagcht u aan uit dees vereende merken.
De gryze Wichlaar heeft nog naauw' geluk voorzegd,
Of al het volk toont zyn verlangen naar 't gevecht,
Door 't hevig slaan op 't schild en 't schudden van de speeren;
En voed meer hoop dan ooit om Romes magt te keeren.
Thans waagt Arminius by 't licht des dageraads
Een tweede proef van 't lot voor de oogen des soldaats.
Hy doet zyn legermagt op 't vlakke veld vergaêren.
Men perkt een strydplaats af in 't midden van de schaaren.
Een jong Romein, korts in een hinderlaag bekneld
Met weinig makkers, word den benden voorgesteld;
| |
| |
Terwyl de Veldheer vraagt, wie van zyne oorlogslieden,
Het Vaderland ter eer, deez' Romer 't hoofd wil bieden.
De jeugdige Erfprins van Vorst Arpus magtig ryk,
De fiere Waldemir, geeft van zyn inborst blyk.
Hy, die zyn' eersten togt zal met dit leger waagen,
En naar zyn landaarts wyze een' yzren ring moet draagen
Totdat het hem gelukt een' vyand neêr te slaan,
Treed naar Arminius, en neemt den voorslag aan.
Dees roemt des jonglings moed, en schenkt hem schild en wapen.
De dappere Romein, door Wodens offerknaapen
Alreê geharnast, stapt vol moeds ten strydperke in,
En roept zyn makkers toe: Strekt, zo ik overwin,
Getuigen van den roem deez' dag door my verkregen;
Doch houd de Duitscher 't veld, en is my 't noodlot tegen,
Zegt dan Germanicus, als u zyn arm bevryd,
Dat ik me aan 't Vaderland met blydschap heb gewyd.
Dus spreekt de held, en streeft zyn' vyand onder de oogen,
Op 't hoorngeluid, als hy, vol yvers aangevlogen.
Elk van de stryders toont wat kracht en moed vermag,
En treft zyn weêrparty met slag en feller slag.
De spruit van Arpus, in de slinke zy' getroffen,
Glyd uit in 't slibbrig bloed; en op zyn nederploffen
| |
| |
Geeft al 't Germaansche volk een' akeligen schreeuw.
Zyn vyand valt hem aan als een getergde leeuw.
Doch Waldemir, verwoed door spyt en schaamte en smarte,
Stoot hem op 't onvoorzienst een' moorddolk in het harte;
Waarvoor zich, te onbedacht, de Roomsche held niet hoed.
Hy zucht, en geeft den geest in zyn en 's vyands bloed;
En Arpus Erfprins werpt zyn' ring op de aarde in 't ryzen,
Terwyl hy 't juichend heir zyn dapperheid hoort pryzen.
Germanicus, bezorgd voor d'uitslag van zyn' togt,
Had middlerwyl de Goôn om bystand aangezocht;
En in de heirkapel, ten zoen voor de oorlogsschaaren,
Een stier en ram en zwyn doen slagten by de altaaren.
Na 't plegtig offer, aan den Krygsgod toegewyd,
Begint men 't onderzoek naar d'uitslag van den stryd.
De Legerwichelaar, die 't lot tracht op te spooren
Aan Romes oorlogsmagt door 't Godendom beschoren,
Haalt over zyn gelaat het witte choorkleed heen,
En zet Germanicus op een' gewyden steen
Aan zyne rechtehand; legt, onder 't vuurig smeeken
Aan grooten Jupiter om een gelukkig teeken,
Zyn hand op 't hoofd des Helds; en perkt met zynen staf
Bedaard het oost en 't west en 't zuid en 't noorden af;
| |
| |
En zegt: ô Veldheer! wend uwe oogen naar het zuiden;
Dit is de streek die u het teeken aan zal duiden.
Terwyl der volken hart van heilgen yver blaakt,
Met eerbied wacht, en naar een blyk van zegen haakt,
Schiet op het onverwachtst voor elks oplettende oogen
Een heldre bliksemstraal recht neêrwaart uit den hoogen
Aan 's Prinsen slinkehand, en baart te meer ontzag
Wyl hy gevolgd word van een' enklen donderslag.
De Aartswichlaar roept: ô Held! nooit zag ik blyder teeken.
De Vader van de Goôn verhoort uw nedrig smeeken.
Elk, door des Priesters taal met blyde hoop gevoed,
Keert van het offer weêr, bezield met nieuwen moed.
De Prins alleen gevoelt zyn zorgen niet verdreven.
Schoon my de teekens hoop op de overwinning geeven,
Dus spreekt hy tot zyn' vriend, zy zyn vol duisterheid;
Wy zien van achtren best het lot aan ons bereid.
Ik wenschte dat ik wist of onze legerknechten
En 't volk des bondgenoots gehartigd zyn te vechten.
De trotsche vyand, die op 't slagveld ons verwacht,
Is onverschrokken, loos, en groot in tal en magt.
Kornel of Honderdman brengt van den moed der schaaren
Den Veldheer dikwerf blyde, en zelden zeekre maaren.
| |
| |
't Bericht eens vryelings geld weinig meer by my,
En draagt nog teekens van zyne oude slaverny.
Wy zien ons steeds met hoop door onze vrienden streelen,
Terwyl ze uit heuschheid ons 't onaangenaame heelen.
En roept men 't volk byeen, het voegt doorgaans zyn stem
By die van 't Opperhoofd, en regelt zich naar hem.
Men moest om 't hart te zien van Romes oorlogslieden,
Indien het mooglyk waar', hen onbemerkt bespieden,
Wanneer noch hoop noch vrees hun woorden wekt noch stuit,
En 't krygsvolk aan den disch zich onbelemmerd uit;
Dan was 'er middel om hun hartsgeheim te ontdekken.
Indien die kennis tot uw rust of troost kan strekken,
Zegt Titus, laat ons fluks dit onderzoek bestaan.
Men trekke een leedren kleed, als 't kleed eens Duitschers aan,
En zwerv' door 't leger heen, en waare om al de tenten.
't Uitheemsche hulpvolk, thans met onze regementen
Vereenigd, maakt ons heir gewoon aan hun gewaad;
Gewis geen stervling zal ons kennen in dien staat.
't Ontwerp behaagt den Prins. Kom, roept hy, laat ons trachten
Den grond te peilen van des keurelings gedachten.
Germanicus is met zyn' vriend welhaast gereed,
Als Duitschers uitgedoscht in 't hartevellen kleed.
| |
| |
Zy doen den huid eens wolfs zich tot een' mantel strekken,
Terwyl zy met den kop hunn' hals en schedel dekken.
Dus treeden zy in stilte, en van geen' mensch gekend,
De legerwyken door van de een naar de andre tent.
Nooit heeft Germanicus meer blydschap ondervonden
Dan hy dit uur geniet, by 't onbemerkt doorgronden
Der harten van zyn volk. Men noemt alom zyn' naam.
Dees roemt zyn wys beleid of onbesmette faam;
Die zegt: Zyn stamhuis heeft, tot eer van Romes staaten,
Hem rykdom, roem, en rang, en beelden nagelaaten;
De deugd, te waardig om een erfenis te zyn,
De aanbiddenswaarde deugd verkreeg hy van Jupyn.
't Roept all': Laat ons den Held thans onze liefde toonen;
En, waar 't zyn glori geld, ons leven niet verschoonen.
De Zoon van Druzus keert met Titus wederom;
Erkent in 's legers trouw de gunst van 't Godendom.
De blydschap, schoon hy zwygt, spreekt uit zyn glinstrende oogen.
De braave Titus, tot in 't diepst van 't hart bewogen,
Omhelst zyn' vriend, en zegt: Dit heeft myn hoop voorspeld.
Ik had voorlang bespeurd hoe hoog u 't leger stelt;
Uwe edelmoedigheid moest alle harten winnen;
Ach! zaagt ge al 't menschdom u zo trouw als Titus minnen!
| |
| |
Nu 't volk uit zucht voor u van zynen pligt zich kwyt,
Kunt gy verzekerd zyn van d'uitslag van den stryd.
Wie zou, hervat de Prins, met reden kunnen vreezen
Dat hy met zulk een heir de sterkste niet zal weezen?
Ik heb der benden moed en yver hoog geschat,
Maar nooit dit denkbeeld van hun trouw voor my gehad:
Doch welk een blydschap my die trouw doet ondervinden,
't Vermeerdert myn geluk, ô waardste myner vrinden!
Dat zich uw vriendschap in 's volks gunst voor my verblyd,
En dat gy deelgenoot van myn genoegen zyt.
Laat ons, dus vaart hy voort, het ligchaam rust vergunnen,
Opdat wy ons, versterkt, ten stryd' bereiden kunnen,
Zo ras de morgenstar zich aan 't gezicht onttrekt.
Eer 't ryzend licht der zon de beide heiren wekt,
Heeft Romes Legerhoofd het prachtig oorlogsteeken,
Den purpren krygsrok, voor zyn veldtent op doen steeken.
Het goud, daarop gestikt, verkrygt meer glans door 't licht.
Dit sein, zo lang gewenscht, verrukt des volks gezicht.
't Roept all': Nu zullen wy den Duitscher straf doen lyden:
Elk toon' zyn' moed en kracht; wat vreugd! wy zullen stryden.
Terwyl Germanicus zich tot den slag bereid,
Word Duitschlands heirmagt, door Arminius beleid,
| |
| |
Op 't Idistavisch veld alreê byeen vergaderd.
Een veld, dat, ongelyk, de Wezer wykt of nadert
Naardat de bergen, daar 't in 't zuid' door word gedekt,
Of meer of minder naar den stroom zyn uitgestrekt.
't Word aan der bergen voet door hoog geboomt' besloten.
Hy plaatst op 't vlakke veld de magt der bondgenooten;
Hunne achterhoede in 't bosch; vanwaar zy hulp moet biên
Zo ze in den stryd het heir te fel geprangd mogt zien.
Aan 's legers rechte zy' doet hy een deel der schaaren,
Waarop hy meest betrouwt, op hooger grond vergaêren,
En stelt zich aan hun hoofd, om op den juisten tyd,
Als Romes oorlogsmagt gemengd word in den stryd,
Haar op het onverwachtst vandaar op 't lyf te komen.
De wyde Wezer vloeit, langs kronkelende zoomen,
Ter slinkehand van 't heir. De Duitsche ruitery
Beschermt op 't vlakke veld, aan de eene en de andre zy',
Germanjes legerspits met uitgespreide vlerken.
De Zoon van Druzus, die naauwkeurig op doet merken
Hoe zich de vyand schaart, plaatst na den jongen stoet
Van 't ligtgewapend volk, dat d'aanval waagen moet,
De helft der benden van de Gallen en Germaanen,
Aan Romes dienst verknocht, elk by zyn eigen vaanen.
| |
| |
Vier legioenen der Romeinsche legermagt
Vertoonen zich na hen, met grootscher wapenpracht.
Thans volgt de Veldheer met twee uitgeleezen benden,
Gedekt door ruitery, om hulp te kunnen zenden
Waar hy zulks dienstig acht, tot stuiting van gevaar.
Hy treed voor de andre helft van Romes oorlogsschaar,
Die nog een viertal vormt van dappre legioenen,
Elk met zyn' adelaar en standerts en blazoenen.
Voorts volgt de ruitery, en de overige magt
Die door den Bondgenoot wierd in het veld gebragt.
Germanicus, bericht dat zich een deel barbaaren,
Door paardevolk gedekt, aan 's legers oostzy' schaaren,
Gelast Albinus met een bende ruitery
Dat hy de hoogten winne en hen aldaar bestry'.
Hy had Stertinius alreeds bevel gegeeven,
Voor 't ryzen van het licht de bergen om te streeven
Tot achter 's vyands heir, en 't met zyn' dappren stoet
Op 't lyf te vallen eer 't zyn nadring zelfs vermoed.
Arminius verschynt aan 't hoofd der Duitsche vaanen,
En sterkt door deeze taal het hart van zyn Germaanen:
Beroemde volken, die Germanjes glori schraagt,
En voor het vaderland uw leven rustig waagt!
| |
| |
Laat u de vyand, die u nadert, niet doen schroomen;
't Is een vertzaagde hoop, uit Varus ramp ontkomen;
Die, om van verdren kryg met ons ontlast te zyn,
Reeds aan het muiten sloeg ter westzy' van den Rhyn;
Door wonden overlaên, met halfverminkte leden,
Door 't woên der stormen en der golven afgestreden.
Zy waagen, welk een' moed men uiterlyk vertoon',
Door dwang zich aan uw' arm en de ongenaê der Goôn
Van dit beroemd gewest, wier gramschap hen zal vellen,
Gelyk zyzelf zich in 't schroomvallig hart voorspellen.
Dit, dit is de oorzaak dat ze u nadren langs het strand.
Zy scheepen zich op zee, uit zorg dat gy op 't land
Hunne onderneeming hen ten duursten zoud betaalen,
En na hun nederlaag in 't vlieden achterhaalen;
Doch in de vlucht is wind of roeiriem den soldaat,
Die overwonnen is, een kranke toeverlaat.
Toont dat gy Romes magt kunt door uw magt verkleinen.
Verneêt de trotsheid der hoogmoedige Romeinen.
Verslaat Germanicus als Varus door uw staal.
Deelt in 't onthaal der Goôn, of in myn zegepraal.
's Ryks Veldheer moedigt dus, aan d'andren kant, zyn schaaren:
Zeeghastig heldenkroost, dat sints een reeks van jaaren.
| |
| |
De wyde waereld voor uwe aadlaars zwichten doet!
Bewyst dit oogenblik uw' onvertzaagden moed.
Brengt u uw' ouden roem en Romes roem te binnen.
Toont dat ge in bosschen als op velden kunt verwinnen.
Ziet daar Arminius; gedenkt aan zyn verraad;
Herstelt 's heirs luister, straft den vyand, wreekt den Staat.
Ik lees uw' heldenmoed met blydschap in uwe oogen:
Uw glori zal den roem van 't Vaderland verhoogen.
Ik zie in elk van u een' fieren Decius,
Een' wakkren Scipio, of eedlen Fabius.
Toont dat gy waarlyk zyt 't geen uw gelaat doet blyken.
Gy kunt verwinnen, gy kunt sneuvlen, maar niet wyken.
Dwingt de overwinning u te volgen waar ge u wend.
Bewyst, ô Helden! dat Germanicus u kent.
Gy kunt door deezen slag den Duitschen kryg bepaalen.
Doet me, als Tiberius en Druzus, zegepraalen.
Laat onzer vadren moed ons tot een voorbeeld zyn;
Men zegeviere als zy aan de Elve en aan den Rhyn.
De krygshoorn en trompet doen op verscheiden wyzen
In 't een en 't ander heir de zucht tot glori ryzen.
Het luchtruim scheurt vaneen op 't hevig krygsgeschrei;
En de echo van 't gebergt' kaatst heuvel en valei
| |
| |
De grove galmen toe, en doet de laage dalen,
Naardat hun afstand is, die sterk of flaauw herhaalen.
Een zwerm van schichten, van den taaien boog gesnord;
De ligte spiets, die door een' schok gebogen word;
De slingers, die den steen naar verren afstand voeren;
De kogels, vastgehecht aan sterke leedren snoeren,
Verstrekken in de vuist van 't ligtgewapend volk
Geen minder moordgeweer dan speer, of zwaard, of dolk.
Het wederzydsch geschreeuw, het briesschen van de paarden,
En 't kletterend geluid van schilden, spietsen, zwaarden,
Vermengen zich dooreen, of volgen op elkaêr.
De morgenzon verlicht den gouden adelaar.
De legervaan, omringd van standerts en banieren,
Schynt door den frisschen wind met grootscher pracht te zwieren.
De draaken zwellen op hun standerts wyd en zyd,
Als of zy Romes roem uitbliezen in den stryd.
Vorst Liskus, aan het hoofd der Marsen en Semnonen,
Stuift, om zyn' krygsgenoot het glorispoor te toonen,
Op 't Gallisch hulpvolk in; doch valt, door Vindex zwaard
Getroffen in den strot, al suizelend' ter aard'.
De keurling, door den nood der Gallen aangeprikkeld,
Streeft aan, en vind welhaast zich in 't gevecht gewikkeld.
| |
| |
De stryd word algemeen. By 't groeien van 't gevaar
Doet Hopman Flavius zyn digtgesloten schaar
Ter zyde en boven 't hoofd zich met haar schilden dekken,
En als een schildpadsdrom de Catten tegentrekken,
Daar ze alles wyken doet wat haare vaart belet.
Thans spreid ze zich vaneen; en Waldemir, verzet
Dat hy zyn dapperst volk door 's keurlings staal ziet sneeven,
Denkt aan zyn wonden niet; waagt roekeloos zyn leven,
En valt op Flavius met felle gramschap aan;
Die, blaakende van drift om hem te keer te gaan,
Hem toornig toeroept: Sterf; gaa Catumarus klaagen
Dat u de minnaar van zyn dochter heeft verslagen.
Hy stoot, dus spreekende, hem 't zwaard in 't ingewand:
De fiere jongling poogt vergeefs met de eene hand
De wond te sluiten, en met de andre zich te wreeken:
De schaduw van den dood doet zyn gelaat verbleeken;
Hy slaakt zyn' laatsten zucht, en stort in 't bloedig stof.
Wat spelt dees ramp al rouws aan 't vaderlyke hof!
Hoe angstig zal de borst die hem gezoogd heeft zuchten!
Wat staat de moeder in haar' kerker meer te duchten?
De fiere Longobard, door Dumnorix geleid,
Staat rustig pal, en toont zyn oude dapperheid;
| |
| |
Totdat een wond in d'arm zyn' Hoofdman dwingt te wyken.
Het Idistavisch veld is overdekt met lyken,
En als verdronken in een' purperrooden vloed.
Elk van het heldenkroost zet moedig voet by voet.
Emilius bevecht den drom der trotsche Sueeven,
En overwint die, doch ten koste van zyn leven.
De wakkre Antejus dwingt den Markoman tot vliên,
En achter zich in 't woud naar schuilplaats om te zien.
Wie maalt de daaden van Cecina, van Taurinus,
Van Pizo, Silius, Calpurnius, Albinus,
Segestes, Segimer? Elk toont op deezen dag
Wat de eer van 't magtig Rome op 't heldenhart vermag.
Germanicus vermaant zyn benden door te dringen.
Zyn dapperheid versterkt den moed der keurelingen.
Hy streeft in 't heetst des stryds van de een naar de andre plaats,
En voegt de veldheerzorg by d'yver des soldaats.
De ruitertroep, gelast de heuvels op te trekken,
Om 't heir voor d'aanval van Arminius te dekken,
Is met de benden der Cheruscen slaags geraakt,
En heeft zich meester van den hoogsten grond gemaakt.
De Duitsche Hertog, die zyn volk te rug ziet dringen,
Vliegt tot hunn' bystand aan; ontziet noch spiets noch klingen,
| |
| |
Tot stuiting des Romeins, terwyl Inguiomeer
In 't wykend stryden word getroffen door een speer.
Arminius houd stand, schoon hy dien Vorst ziet wyken.
Hy staat in eenen kring van stervenden en lyken;
Terwyl zyn woede schrik in zyn bestryders wekt.
Zyn schild en kleeders zyn met schichten overdekt.
Hy rukt die vechtende uit die hem het meest doen lyden.
Zo schud een elephant, in 't hevigst van het stryden
Door lans en pyl gewond, de rimpelige huid,
En stoot ze van zich af, of breekt ze met zyn' snuit,
Terwyl hy van alom gestadig word getroffen.
De Vorst ziet aan zyn zy' veel Eedlen nederploffen.
De naare dood verspreid zyn schimmen om hem heen.
Doch niets ontroert zyn hart dan 't schreeuwen en geween
Van de achterhoede, die, getroffen in de lenden,
Door Held Stertinius en zyn manhafte benden,
Zich onverwacht verrast en overrompeld ziet,
En angstig uit het bosch naar 't bloedig slagveld vlied;
Terwyl de drommen der ontschaarde bondgenooten,
Daar ze op het vlakke veld ook zyn te kort geschoten,
Verlegen wyken naar de wouden. Welk een smart
Baart zulk een schouwtooneel aan 's Hertogs grimmig hart!
| |
| |
In 't warren van zyn heir, alom op 't felst besprongen,
Word hy, reeds hellende, de heuvels afgedrongen
Met al 't Cheruscisch volk dat hy nog om hem ziet.
Nog bied hy Rome 't hoofd; nog zwicht zyn fierheid niet.
Hy tracht met mond en hand zyn benden aan te spooren;
Doch ziende in 't eind de hoop geheel voor hem verloren,
Misvormt hy met het bloed dat neêrvloeit uit zyn borst
Zyn zweetend aangezicht, opdat het, dus bemorst,
Te minder kenbaar zy; en noopt zyn trouwe schaaren
In 't nypen van den nood hun krachten saam te paaren.
De weg ter redding is ons allen afgesneên,
Tenzy ge, roept hy uit, u langs het slagveld heen,
Door 't Gallisch oorlogsvolk een' doortogt weet te baanen.
Komt, volgt me, en toont uw' moed. De dappere Germaanen,
Genoopt tot lyfsbehoud, omringen hunnen Held.
Hy streeft vooruit, en stuift langs 't bloedig oorlogsveld
Op 't Gallisch hulpvolk in, en weet 'er door te dringen.
De Vindeliciër, door 't onverwacht bespringen
Ontzet, laat doortogt aan den hoopeloozen Vorst;
De Rhetiër werpt hem een bende voor de borst:
Hy slaat door alles heen, en dwingt het all' tot wyken.
Zyn rennend ros vertrapt zieltoogenden en lyken,
| |
| |
En plast de hoeve in 't bloed dat over 't slagveld vloeit,
Terwyl de fiere vreugd in 't Roomsche leger groeit.
Een deel Germaanen, naar des Wezers boord gedrongen,
Of derwaart heen gevloôn en in den vloed gesprongen
Tot lyfsbehoud, ziet zich in dien onweerbren stand
Ten doel van pyl en spiets, geschoten van het land.
Een deel word door de kracht van 't water weggedreven;
Een deel gesmoord door hen die in de golven streeven,
En 't angstig volk, dat nog den oever niet ontzwom,
Bestelpen door hunn' val. Men ziet een' dappren drom,
Door wanhoop aangespoord, aan 's Wezers boord vergaêren,
En langs den steilen rand zich weêr ten stryde schaaren.
De uitkalvende oevergrond ontzinkt hen onverwacht,
Stort ze eensslags in het nat, en in des afgronds nacht.
Dees zoeken hun behoud by 't wild gedierte in kuilen;
Die trachten op 't geboomte in 't sombre loof te schuilen;
De keurling treft hen daar met werpgeweer en pyl,
Of zet in tak of stam de scherpgewette byl,
En wreekt in 's vyands bloed geleden nederlaagen.
De zege is groot; 't verlies des keurlings ligt te draagen.
En waare Emilius niet door den Sueef geveld,
De schaê van deezen dag wierd naauw' als schaê geteld.
| |
| |
De breede wegen zyn met helmen, schilden, zwaarden,
Gewonden, lyken, en verslagen legerpaarden,
Aan allen kant bezaaid; en by den ryken buit
Blinkt 's Duitschers trotsche waan in de yzren ketens uit,
Die de overwinnaars in 't verwonnen leger vinden,
En derwaart zyn gevoerd om Romes kroost te binden.
Germanicus, bezorgd dat wrokkende achterdocht
Door zyn' verkregen roem nog meer ontvlammen mogt,
Geeft heimelyk bevel aan zyn verheugde troepen
Om Cezar, en niet hem, verwinnaar uit te roepen.
Het leger volgt dien last uit eerbied, schoon met smart.
't Roemt Cezar met den mond, den Veldheer met het hart.
Thans word de rykste roof, en 't grootste deel der vaanen,
Banieren, wapentuig, en kleedren der Germaanen,
Van 't veld byeen vergaêrd, naar 's Eemstrooms boord gebragt,
En schip by schip aldaar met deezen buit bevracht,
Gelast met allen spoed naar de Ubiën te streeven,
En Agrippinaas hart den blyden troost te geeven
Dat 's Krygsgods gunst den Prins op zynen togt verzelt.
De Duitscher midlerwyl, die op het bloedig veld,
Door zich in tyds te hoên, de slagting is ontkomen,
Vlied waar hy vlieden kan, door wouden, dalen, stroomen,
| |
| |
Of over bergen heen, in deerniswaarden staat,
En zoekt in nagebuur of vriend een' toeverlaat.
De fiere Arminius, zyn lyfsgevaar ontweken,
Zocht 's vyands oog te ontgaan langs schaars betreeden streeken.
Terwyl hy in de vlucht zyn verdre redding zoekt,
Zyn nederlaag betreurt, en Romes glori vloekt,
Vind hy zich onverwacht door onbekende wegen
Verbysterd op zyn' togt, en met zichzelv' verlegen.
Hy streeft gestadig voort, wend de oogen overal,
In hoop dat hy eerlang het oord herkennen zal,
En een gerust verblyf na zo veel ramps bereiken.
Hy ziet in 't einde een woud van oulings heilige eiken,
Doch merkt, terwyl hy zich vol yvers derwaart spoed,
Dat hem de kracht begeeft door 't groot verlies van bloed,
En vreest elk oogenblik ter neêr te zullen zygen.
Hy ziet zyn willig ros, vermoeid, naar aêmtocht hygen;
Hy daalt 'er zuchtende af, geleid het naar een beek,
En zet zich treurig neêr in dees beschaâuwde streek,
Bezorgd dat hem gebrek van onderstand doen sneeven,
En niemand aan zyn lyk een eerlyk graf zal geeven.
In 't prangendst van zyn' druk ontdekt hy door 't geboomt'
Een' van 's lands Priestren, die allengs hem nader koomt.
| |
| |
Ach! Libys! zegt hy, heeft u Woden hier gezonden,
Opdat door uwe hand myn borstwond zy verbonden?
De gryze Libys, die met schrik den Hertog ziet,
En hoe het bloed gestaâg hem langs de kleeders vliet,
Roept zuchtende uit: ô Vorst! 'k behoeve u niets te vraagen.
Rampzalig Duitschland! Ach! uw benden zyn geslagen.
Hy plukt, daar hy nog spreekt, een handvol heilzaam kruid,
En plaatst het op de wonde, opdat hy 't bloeden stuit';
En leid met traagen tred den Hertog naar zyn wooning.
Wie maalt de ontsteltenis, wie maalt de rouwbetooning
Der Priestren, om zyn' ramp en 't groeiend landgevaar!
Toen wyze Aurinia met haar gewyde schaar
Der Catten land ontweek, was zy door 's Vorsten zorgen
By zyne moeder in een' sterken burg geborgen;
Thans wykt hy zelf daar heen met Wodens Priesterdom.
De tyding van 't verlies des veldslags word alom
By zyne komst verspreid, en wekt de jammerklagten
Der volken, die den Held op deeze wyz' niet wachten.
Zyn gryze moeder treed, al beevende, op 't geween
Te voorschyn; ziet haar' zoon; en ziet hem gantsch alleen.
Hoe! roept ze al zuchtende uit: Was my dit lot beschoren!
Ik zag twee zoonen uit myn'vruchtbren schoot geboren;
| |
| |
Nog korts was elk van hen myn hart een dierbaar pand:
Ach! de een bestryd uit wrok zyn volk en vaderland,
En de ander laat den roem dien hy verwierf verkleinen,
En zich verwinnen door heerschzuchtige Romeinen.
Ach! roept Arminius, verwyt myn' ramp my niet;
Verzacht veeleer door troost myn woedend zielsverdriet.
Ik heb myn' pligt betracht, schoon 't leger is bezweken,
En zal myn schande, ik zweer 't, eerlang op Rome wreeken.
Terwyl hy spreekt, genaakt een eedle Duitsche stoet,
Die 't lyf gelukkig in de neêrlaag heeft behoed.
Men ziet 'er Dumnorix en Segonax verschynen;
Ook Vorst Inguiomeer, met eenigen der zynen,
Door hem vergaderd op den togt in 't herwaart vliên;
En andre Hoofden van Germanjes oorlogsliên.
Zy melden, dat veel volks, door wouden of door stroomen,
Of over 't hoog gebergt', de slagting is ontkomen.
Doch tevens, dat de schrik zo groot is in 't gewest,
Dat al de landzaat, die zyn wooning heeft gevest
Ter westerzy' van de Elve, in dorpen en gehuchten
Eenstemmig zich bereid om uit het land te vluchten;
En over de Elve heen zich hooger neêr te slaan,
En 't ledig Vaderland den Roomren af te staan.
| |
| |
Hoe! roept Arminius, zoude ik dien smaad beleeven!
Zoude ik, die door myn volk tot Hertog wierd verheven,
Myzelv' verstoken zien van achting en gebied
Op onzen landgrond? by de Goôn, dit duld ik niet.
Ik zal van deezen hoon myn achtbaarheid bevryden;
Dit onheil keeren, of zelf sneuvlen in het stryden.
Blichilde omarmt den Vorst, op deeze stoute taal.
Nu zie ik, zegt ze, in u het beeld van myn' gemaal;
Dat hy in u herleev'! Myn zoon! verheug uw moeder;
Verweer 's lands erfgrond; wees Germanjes staatsbehoeder!
Elk van de vrouwen, door haar' fieren moed getroost,
Versterkt op de eigen wyze of echtgenoot of kroost.
De Hertog zend terstond naar oord by oord gezanten
Om hulp te vordren van zyn dappre bondverwanten.
Terwyl hy vol verlangst naar hun terugkomst wacht,
Word door een' Duitscher in den burg bericht gebragt,
Dat reeds Germanicus door zyne legerknechten
Een zegeteeken op een' heuvel op deed rechten;
Dat al de naamen van de volken, langs den Rhyn
En Wezer overheerd, daarop geschreven zyn;
En dat het trotsch gevaart, tot schande der Germaanen,
Rondom versierd is met hun waapnen en hun vaanen.
| |
| |
Dat al het volk des lands, met bittren spyt vervuld,
Op 't aanzien dier trofee van woede en gramschap brult;
En ver van over de Elve uit laffen schroom te vlieden,
Op nieuw zich vaardig maakt den Romer 't hoofd te bieden.
Dees blyde maar verwekt by ouderdom en jeugd,
Verzameld in den burg, eene algemeene vreugd.
Een deel der Eedlen streeft naar 't veld, daar zich de schaaren
Der bondgenooten tot een' nieuwen stryd vergaêren.
Segestes, die voorheen veel in dit oord vermogt;
Gehoonde Flavius, die heul aan Rome zocht;
En braave Segimer, ontfangen door hun vrinden
Gestadig juist bericht van 's vyands onderwinden,
En melden Druzus Zoon all' wat in 't land geschied.
Hy, die met vreugd de trouw der Duitsche Vorsten ziet,
Herstelt door nutte rust de kracht van zyn soldaaten;
Terwyl vast volk by volk uit de omgelegen Staaten,
Door goedertierenheid meer dan door magt verheerd,
Hem om vergeeving smeekt, en trouw aan Rome zweert.
Hy hoort inmiddels dat de Duitschers reeds vergadren,
En maakt zich vaardig hen aan 't hoofd zyns heirs te nadren.
|
|
Auteursrechtvrij