|
| |
| |
[pagina t.o. 225]
[p. t.o. 225] | |
| |
| |
| |
| |
Germanicus.
Negende boek
.
De Zoon van Druzus, met der Chauchen lot begaan,
Spoort dus den Legerraad tot hun bescherming aan:
Doorluchtig Heldenkroost van 't alverwinnend Romen!
Gy, zuilen van den Staat, in dit gewest gekomen
Opdat het snood verraad des vyands word' gestraft,
En Varus en zyn heir een eedle wraak verschaft!
Uw onverwinbre moed heeft voor de Roomsche vaanen
Ontzag en schrik verwekt in de oorden der Germaanen,
En volk by volk alreede in stryd op stryd getoond
Dat niemand straffeloos 't grootmagtig Rome hoont.
De trotsche Arminius, die, schoon door ons geslagen,
Cecina overviel uit loosgelegde laagen,
Doch voor zyn dapperheid ten tweedemaal moest vliên,
En thans niet waagen durft ons onder 't oog te zien,
Wreekt zyn geleden leed op onze bondgenooten,
En valt de Chauchen aan, met wien wy vrede slooten.
Die volken smeeken ons om bystand voor hunn' staat:
Men toon' hen dan dat Rome in nood geen' vriend verlaat.
| |
| |
Ik ken uw' fieren moed, en weet wat ik moet wachten
Van Helden die hunn' pligt voor 't Vaderland betrachten.
Men dulde niet dat ons een woest Germaan trotseer',
Maar dwing' hem dat hy zich voor onze magt verneêr',
En doe gantsch Duitschland van zyn' ondergang gewaagen.
De Raad toont zich bereid de Chauchen te onderschraagen.
Men denkt dit oogenblik aan krygsgevaar noch leed;
Waar 't Romes glori geld is elk ten stryd' gereed.
De Prins vervolgt: 'k Heb korts het groot gewigt begrepen
Van uwen wyzen raad, om 't oorlogsvolk te scheepen:
De vyand, die in 't land de wegen kundig is,
Baart in de bosschen ons gestadig hindernis.
De keurling word vermoeid door lange legertogten,
Waarop hy telkens word bestookt en aangevochten.
De paarden zyn verzwakt voor 't aangaan van den stryd;
Al dit gevaar word door een' watertogt vermyd.
Met minder kunde en magt dan de onzen, wierd voordeezen
Door onze Vadren ons de weg ter zee gewezen.
Was hun gevaar toen groot, hun vlyt was onvermoeid.
De kunsten zyn in 't einde in 't Vaderland volgroeid.
De baaren laaten zich door onze riemen scheiên,
Als of zy luisterden naar 't fluitspel der galeien.
| |
| |
Wy zyn geen vreemden meer op 't rustloosgolvend veld,
Vanwaar de stuurman fiks de starren kent en telt.
Doch onze vloot is kleen voor zo veel oorlogsschaaren.
Laat, zegt Cecina, u dit denkbeeld niet bezwaaren;
Wy hebben houts genoeg tot scheepsbouw by de hand:
Ook zullen volk by volk van 't Nedergallisch land,
Met Fries en Batavier, en al de bondgenooten
Wier vlyt de zee beploegt, u sterken met hun vlooten.
De kreits der Belgen en het Nederrhyns gewest
Zien op des Veldheers last hun vlooten straks geprest.
De wakkre Batavier moet zyne waterschaaren
Aan die des kleenen Fries by Arenacum paaren,
Daar nog sints d'eersten togt de Roomsche scheepsvloot ligt.
De Nedergallen en Morinen zyn verpligt
Den wester Rhynmond by Taxandrië in te vallen
En zich te schaaren by Noviomagums wallen.
De bouwing van de vloot word door Germanicus
Cecina toebetrouwd, gesterkt door Silius.
Zy die elkaêr om stryd getrouwen bystand bieden,
Spoên zich naar woud by woud, gevolgd door de arbeidslieden.
De groene wooning van het zangrig pluimgediert',
Het hoog geboomte dat de digte bosschen siert,
| |
| |
En op denzelfden stond met de aarde schynt geboren,
Word door den nyvren stoet ter bouwstoffe uitverkoren.
De ryzige olm, waaraan het weelig veil zich paart,
Stort met de groene rank, die hem omhelst, op de aard.
De honderdarmige eik, die de eeuwen overleefde;
De pyn, die de eiken zelf, hoe trotsch, te boven streefde;
De schaduwryke beuk, de klaterende abeel;
De steile den, 't valt all' de scheepsbouwkunst ten deel.
't Gevederd choor, voor 't eerst gestoord in zyn gezangen,
Verlaat zyn wooning, door 't rumoer van schrik bevangen.
Het boschgedierte, ontrust door 't nooitgehoord geschal,
Ontrent zyn legerstede, en vlucht naar berg of dal;
En de echoos doen al 't woud van heesch muzyk gewaagen,
Op 't hakken van de byl en 't snyden van de zaagen.
Een rusteloos gewoel vervult het gantsche land,
Daar 't willig volk tot roem van Rome saamenspant.
Langs 't hellen van 't gebergt', daar 't nedersnellend water
Tot heldre beeken vloeit met liefelyk geklater,
Ontdekt men smids by smids, van zwarten rook omringd,
En smookende yzerhut: de kracht van 't stroomnat dringt
En dryft de radren om, opdat ze in 't rustloos draaien
Den windbalg roeren, om den vuurgloed aan te waaien.
| |
| |
Daar smelt men de yzererts tot eenen gloênden vloed;
Of koelt de zuivre stoffe; of vormt die in den gloed.
De zwaare mookers doen van hun herhaalde slagen,
Waardoor het aambeeld beeft, het ruim der lucht gewaagen.
Men spint den hennep uit, en langs een vlakke baan
Word die allengs gerekt tot lange en dunne draên,
Verdubbeld en gedraaid tot kabels en tot touwen.
Ginds stelt men zeilen toe om rustig zee te bouwen,
En zich met goed beleid te dienen van den wind
Wanneer de vloot zich ver van 't zandig strand bevind.
Hier maakt men mast en riem; daar vormt men bloemfestoenen,
En godenbeelden, tot sieraad der paviljoenen.
Men ziet de nyvre schaar der werkliên overal
Aan 't hangen van gebergte, op heuvel en in dal,
Langs al den boord des Rhyns, met byl en dissel slaaven.
De stroom paart zyn geruisch aan 't schuuren van de schaaven;
De dalen en 't gebergt' weêrgalmen dag aan dag
Van scherpen beitelklank en zwaaren hamerslag.
Hoe word het oog verrast daar zich de handen reppen,
En bosch en wouden in een vlotte vloot herscheppen.
Ginds groeien uit de kiel de ribben naar omhoog,
En vormen voor 't gezicht een' wyden hollen boog,
| |
| |
Met deelen sterk bekleed. Het hechtgebouwd gevaarte,
Schoon 't onverwrikbaar schynt door grootheid en door zwaarte,
Beweegt, en schud, en snort, bevryd van tegenstand,
Langs 't rookend hellingspoor, op 's volks gejuich van land;
En ryt een loch in 't nat, door zynen val gebroken,
En doet rondom zich heen de golven schuimend kooken.
De vloeden die hun kruik ontlasten in den Rhyn,
En thans als overdekt van nieuwe schepen zyn,
Doen met het offer van hun kabbelende baaren
Ontelbre kielen in de breede Rhynkil vaaren.
De zilverwitte zwaan, die uit het scheutig riet
De vlugge nadring dier verscheiden vlooten ziet,
Schynt met verwondring dit verschynsel op te merken;
Zy rekt den hals, en zeilt met opgezette vlerken
Al dartlend daar om heen, of vormt met haaren stoet
Op haare beurt een vloot van vooglen op den vloed.
Thans toont Germanicus der Chauchen afgezanten
Hoe grootsch zich Rome kwyt voor zyne bondverwanten;
En geeft zyn vorstlyk woord, dat hy van d'overval
Des vyands hun gewest welhaast bevryden zal.
Daar zy op 't hoogst voldaan weêr naar hun staaten streeven,
Doet Gallië, om den Held een blyk van trouw te geeven,
| |
| |
Hem eenen onderstand van paarden, oorlogsliên,
En wapenen, en goud, en levensvoorraad biên:
Hy weigert heusch het goud, dat hy terug doet zenden,
En loont grootmoedig uit zyn' eigen' schat de benden.
Terwyl 't Romeinsche heir nog naar den scheepsbouw wacht,
Word door Vitellius aan zynen slaaf gedacht,
Dien hy de vryheid zwoer voor zyne trouwbetooning.
Men stelt de raadzaal toe in 's Veldheers ruime wooning,
Opdat hy naar de wet de plegtigheid verricht'.
De marmren bank, waarop de muts der vryheid ligt,
Praalt met dit gouden schrift: Hy die door trouwbewyzen
Hier zitplaats heeft verdiend, zal als een vryman ryzen.
Een deel der benden, met Vitellius gespaard
In 't woeden van de zee, is langs den wand geschaard.
Germanicus verschynt, omstuwd van Legergrooten,
En treed met zyn gevolg door Romes keurgenooten
Naar 't midden van de zaal. Men ziet aan d'andren kant
Vittellius, omringd van vriend en bloedverwant.
De vroome Lizus treed, door vreugd in 't hart bewogen,
Kort achter zynen heer, met neêrgeslagen oogen.
Vitellius begroet den Veldheer en den Raad.
Hy legt d'ontstelden slaaf, nog in 't gewoon gewaad,
| |
| |
De hand op 't hoofd, en zegt: 'k Wil hem, die my het leven
Trouwhartig heeft gered, de vryheid wedergeeven.
Straks doet hy afstand van het meesterlyk gezag,
En geeft den jongling op de wang een' zachten slag;
En grypt hem by de hand, doch laat die weder glippen.
Naauw' heeft de ontroerde slaaf met stamelende lippen
Zyn dankbre blydschap aan Vitellius betuigd,
Of de eedle Hopman, door het krygsvolk toegejuicht,
Verzoekt den Prins hem met zyn' staf op 't hoofd te raaken,
En door dees plechtigheid volkomen vry te maaken.
Trouwhartig jongling, zegt Germanicus, wees vry;
Deel in de vryheid der Romeinsche burgery:
Men zal uw' naam by dien der vryelingen stellen,
En u om uwe deugd by Romes vrienden tellen;
Zo worde, ô Lizus! door dees weldaad elk geleerd
Hoe hoog een braaf Romein genoten trouw waardeert.
Men plaatst hem op de bank, daar hem voor aller oogen
Het hoofd beschoren word, en 't vrykleed aangetoogen;
Een grooter heil dan hy zich immer had beloofd.
Germanicus zet hem de vryheidsmuts op 't hoofd.
't Wenscht alles hem geluk; terwyl de blyde troepen
Als met eene enkle stem, tot driewerf vryheid roepen.
| |
| |
Thans word de feestdisch by Vitellius bereid,
Die al den Raad onthaalt met groote staatlykheid;
En Lizus, die thans met den vryen hoed mag pronken,
Word door den Veldheer en al de Eedlen ryk beschonken.
Men had tweewerf de zon in 't westen schuil zien gaan,
En tweewerf in den nacht de zilverwitte maan,
Van 't starrenheir omringd, in 't hemelruim zien zweeven,
Sints Lizus door zyn' heer de vryheid wierd gegeeven;
Wanneer Stertinius, te rug gekeerd, den Held
De komst van Segimer en zyne telgen meld;
En dat Segestes met zyn' broeder is gekomen.
De Zoon van Druzus heeft dees tyding naauw' vernomen,
Of doet den gantschen stoet dier Duitschers voor hem treên.
Men ziet Vorst Segimer Segestes zy' bekleên.
Hy is een oorlogsman, alreede hoog van jaaren.
Zyn zoon Sezithacus, die Varus legerschaaren
Hielp overromplen in het Teutoburger woud,
En schoone Rhamis na dat voorval heeft getrouwd,
Treed na zyn' Vader in, verzeld van zyne gade.
Segestes smeekt voor hen den Veldheer om genade.
De braave Segimer vat daar hy zwygt het woord:
Wy zyn, doorluchte Prins, door uwe deugd bekoord,
| |
| |
Op raad myns broeders in deeze oorden aangekomen.
Ik was, het belge u niet, voorheen geen vriend van Romen.
'k Dacht weinig Druzus Zoon myn vriendschap aan te biên,
Nadat ons Julius zyn heerschzucht had doen zien;
Nadat hy van 's volks bloed de velden had doen rooken,
En met zyn toorts den burg myns vaders aangestoken.
Myn kindsheid, onbewust van hartewee en leed,
Begreep toen weinig wat de vrouwen weenen deed;
Zelfs zag ik, met vermaak, de zwarte rookpilaaren
En roode vlammen naar de wolken opwaart vaaren;
En vond, terwyl men my de vesten deed ontvliên,
Een kinderlyke vreugd in telkens om te zien;
Of wees blymoedig aan hoe onze vrienden vluchtten.
De kindsheid lagcht om 't leed dat de ouderdom doet zuchten.
Doch toen myn jeugd verdween, en ik, ter kwaader uur,
Het vaale mosch beschouwde op d'omgestorten muur
Van 't vaderlyke huis, waarin ik was geboren;
Toen viel het my te zwaar myn bittre smart te smooren:
Myn boezem klopte; ik zuchtte; en zwoer, in mynen rouw,
Dat ik den ramp myns lands op Rome wreeken zou.
'k Waar' mooglyk tot dit uur uw vyand als voordeezen,
Indien de hulp, die gy myn' broeder hebt bewezen,
| |
| |
En uw grootmoedigheid, betoond aan zyn geslacht,
Myn oude vyandschap en haat niet had verzacht.
Gy, die gewoon zyt elk uw' eedlen aart te toonen,
Zult onzen misslag, die uit dwaaling sproot, verschoonen.
Op deeze voorwaarde is myn trouw uw volk gewyd,
Die u van nut kan zyn als ge aan den Wezer stryd.
De Veldheer hoort bedaard den fieren Duitscher spreeken.
Zyn ongeveinsd gemoed is uit zyn taal gebleken.
Doch 't baart Germanicus een heimelyk verdriet
Dat hy Sezithacus by zynen vader ziet.
't Is hem bekend hoe zich de jongling heeft gedraagen
Toen Romes leger wierd by Teutoburg verslagen;
Hoe woest en wreed hy 't lyk van Landvoogd Varus schond,
En 't hoofd ten speelbal aan zyn medgezellen zond.
Dit onmeêdoogend woên eischt straf, en geen genade.
Aan de andre zyde slaat hy 't goed vertrouwen gade
Waarmeê dit gantsch geslacht gespoed is naar dit oord,
Op geen verzeekring dan alleen het vorstlyk woord.
Ik wil, ô Segimer! dus vangt hy aan te spreeken,
Een dwaaling, die ge erkent, niet als een misdaad wreeken.
Doe ons, nu ge openlyk u Romes vriend verklaart,
Vergeeten door uw trouw dat ge eens zyn vyand waart.
| |
| |
Ik wenschte aan uwen zoon als u myn gunst te toonen;
Maar wie kan 't woên, gepleegd in koelen moed, verschoonen?
Gy weet den smaad die 't lyk van Varus is geschied.
Neen, zegt Sezithacus, myn vader weet dien niet;
Hy was niet in dien stryd met onze legerschaaren:
't Geen ik bestond sproot uit de drift der jonge jaaren.
Indien die misdaad in uwe oogen straf verdient,
Dan had gy beter door Segestes, uwen vriend,
Ons aanzoek om uw gunst rondborstig afgewezen.
Die taal doet Segimer met recht voor onheil vreezen.
Verschoon, dus spreekt hy, Prins, de drift van 't jeugdig bloed!
Een krygsman, zegt de Held, toone in 't gevecht zyn' moed;
De waare dapperheid zal zwakken steeds verschoonen,
Geen weereloozen, en veel minder dooden hoonen.
Leer, ô Sezithacus! leer dat de heldendeugd
Niet min in goedheid dan in krygsroem zich verheugt.
Verdenk my niet dat ik de gastvryheid ontheilig:
Die op myn woord verschynt, is in myn leger veilig.
'k Vergeeve u 't woest bedryf, omdat gy 't onverbloemd
De drift der jaaren wyt, en 't zelf een misdaad noemt.
Laat u dees gunst zo sterk aan Rome en my verbinden,
Dat wy u in 't vervolg nooit weder schuldig vinden.
| |
| |
De jongling bloost van schaamte op dit gegrond verwyt;
Doch smoort, in 't hart vergramd, zyn heimelyke spyt.
Segestes, yvrende om zyn dankbaarheid te toonen,
Verzoekt met Segimer den veldtogt by te woonen.
De Prins, bewust hoe ver hun invloed zich verspreid,
Bedient met oordeel zich van dees gelegenheid;
En staat hen beiden toe met hem te veld te trekken,
Dewyl hun telgen hem tot gyzelaaren strekken;
Doch zend Sezithacus, verzeld van zyne gaê,
By Vorst Segestes kroost in 't sterk Maguntia.
Thans hoort Germanicus dat Arpus, Vorst der Catten,
Die dappre Natie weêr de wapens op deed vatten;
En met zyn legermagt Sigodunum genaakt.
Ook word op d'eigen tyd den Held bekend gemaakt,
Dat gryze Liskus, die met saamgeraapte hoopen
Aan de overzy' der Lippe al 't land heeft afgeloopen,
Thans aanvalt op de brug, die, onlangs daar gebouwd,
En met een' wal gesterkt, Antejus wierd betrouwd;
Dat dees gemoedigd is zich mannelyk te weeren,
Doch bystand noodig heeft om de overmagt te keeren;
En dat de woeste schaar, waarmeê hy daaglyks vecht,
Het heilig outer, 't welk voorheen wierd opgerecht
| |
| |
Tot eer van Druzus door de dankbaarheid der dorpen,
Vermetel heeft ontwyd, en zelfs omver geworpen.
Germanicus, hoe loos van allen kant belaagd,
Geeft blyk dat geen gevaar zyn' heldenmoed vertzaagt;
En zend straks Flavius, ervaren in de wegen,
Met Hopman Silius den Vorst der Catten tegen;
Opdat men 's Trevers land voor zynen inval dekk'.
Hy zelf verlaat de vest, niet lang na hun vertrek,
Om met zyn legermagt Antejus te onderschraagen;
En tracht, wyl hy met smart zyn' zeetogt ziet vertraagen,
't Veroovren van de brug te stuiten door zyn spoed.
De Rhyn ziet hem welhaast aan de oostzy' van zyn' vloed;
En Liskus, ongezind met nieuwgeworven magten
't Krygskundig leger der Romeinen af te wachten,
Staat van zyn' aanslag af, en spoed zich uit dat oord
Zo ras hy de aankomst des beroemden Veldheers hoort.
De Prins beveelt terstond aan zyne legerknechten
Een ander outer voor zyn' vader op te rechten;
En, in het hart vergramd door 't heiligschennend woên,
Gelast hy 't Priesterchoor, om, Druzus schim ten zoen,
Het nieuwgebouwd altaar te omkranssen met laurieren,
En 't lykfeest van dien held, dat thans verjaart, te vieren.
| |
| |
De legioenen, die, zo ras de dageraad
Zyn eerste licht verspreid, in plegtig krygsgewaad,
Elk by zyn eigen vaan zich om het outer schaaren,
Zien ook het Priesterdom daar staatelyk vergaêren.
Men wyd het outer in, en voor 't verwonderd oog
Verheffen rook en vlam zich beiden recht omhoog;
Dit gunstig teeken wekt den moed der keurgenooten.
De Veldheer treed, gevolgd van al de Legergrooten,
Te voorschyn uit zyn tent, ontbloot van krygssieraad,
Met neêrgeslagen oog, in sleepend rouwgewaad.
Terwyl het krygsmuzyk met keur van droeve wyzen
Den lykzang onderschraagt en Druzus lof doet ryzen,
Bied een der Priestren in een prachtig gouden vat
Den Veldheer water aan, die in het zuivrend nat
De handen plegtig wascht, voor 't oog van al de schaaren.
Een ander Priester stelt met staatige gebaaren
Den gouden offerkelk vol wyns den Prins ter hand,
Wiens deugdgezinde ziel door 't vuur van godvrucht brand.
Aanvaard, dus spreekt de Held, aanvaard, ô Hoofd der Goden!
Het offer, door myn hand u nedrig aangeboden.
Begunstig Druzus huis, dat lust schept in uw eer.
Geef, geef dat ik altoos verwinnaar wederkeer'.
| |
| |
Hy doet, terwyl hy spreekt, den wyn op de aarde stroomen;
Waarna hy dus vervolgt: ô Gy, die 't magtig Romen
Deed zegepraalen op 't beroemd Germaansch gebied!
ô Vader Druzus, die myne ouderliefde ziet!
Laat aan uw schim 't altaar, dat ik u wy', behaagen,
En een gedenkstuk zyn, waaraan in laater dagen
Myn eerbied blyk' voor u en voor het Godendom!
Na deeze bede geeft hy d'offerkelk weêrom,
En vangt den omgang aan, naar de ouderlyke zeden.
Men ziet tot driewerf toe hem rondom 't outer treeden.
Thans doet elk legioen, geschikt naar orde en rang,
Op 't voorbeeld van den Held, den zelfden ommegang,
Met sleepend krygsgeweer en omgekeerde vaanen.
Vorst Druzus dood wekt nog hunne ongeveinsde traanen.
De zwaare wapenklank verzelt hun rouwgebaar;
Zy slaan de schilden en de speeren op elkaêr;
En doen dit krygsgeluid versterken of vervangen,
Naardat de toon vereischt, door woudhoorn en gezangen.
Na dees verrichting keert Germanicus te rug.
Hy laat meer oorlogsvolk tot dekking van de brug;
Beveelt het gantsche heir in Vetera te beiden
Tot dat hy 't verder naar den Eemsstroom zal geleiden.
| |
| |
De Prins is naauwlyks weêr in 't Ubische gebied
Wanneer men Silius de vest genaaken ziet,
Verzeld van Flavius en andre Legergrooten.
't Geluid der krygsbazuin, 't gejuich der keurgenooten,
Van tyd tot tyd herhaald, verspreiden wyd en zyd
Met onderscheiden klank reeds d'uitslag van den stryd.
De ruime vest loopt leêg om 't vrolyk heir te aanschouwen.
Doch niets trekt de oogen meer, dan eene schaar van vrouwen
Door dappren Flavius by d'inval in het land,
Gelyk 't gerucht verspreid, geborgen uit den brand.
De fiere Deudorix, uit de adelyke loten
Van de eerste Vorsten der Sicambren voortgesproten,
En met een deel zyns volks in ketenen gekneld,
Volgt haar met deezen stoet, van sterke wacht verzeld.
Germanicus, bekoord door 't krygsgeluk der zynen,
Doet Hopman Silius in zyn verblyf verschynen;
En vordert van den held bericht van zynen togt.
Ik ben, zegt Silius, niet zonder achterdocht
Dat ons Arminius dien oorlog heeft gebrouwen,
Om tyd te winnen door u elders op te houên:
Dan hoe dit wezen moog', men meldde my terstond
Dat zich Vorst Arpus by Sigodunum bevond.
| |
| |
En nog in twyfling was of hy de sterke wallen
Op Taunus top herbouwd, stoutmoedig aan zou vallen,
Dan of hy met zyn heir zich naar den overkant
Des Rhyns zou spoeden, tot bederf van 's Trevers land:
Dees laatste toeleg kon zyn baatzucht meest behaagen.
Apronius had zich voordeelig neêrgeslagen,
En dekte Rhyn en Mein by beider t'saamenloop.
Ik zocht den vyand op, niet zonder groote hoop
Van 't onbekommerd heir met voordeel te overvallen.
'k Vond hem aan d'overkant van Confluentes wallen.
De schrandre Flavius, bekend in deeze streek,
Ried my, genaderd tot eene ondoorwaadbre beek,
Dat ik den keurling door geen' brugbouw zou vermoeien,
Maar verder landwaard in my langs 't gebergte spoeien,
Daar een gebaande weg den togt verkorten zou.
'k Gaf aan zyn' raad gehoor, verzekerd van zyn trouw;
En was, door hem geleid, den vyand ras genaderd.
'k Vond by de Catten ook 't Sicambrisch heir vergaderd.
Recht voor hen lag de Rhyn, een beek ter rechte zy',
Ter slinkehand een bosch, bezet met ruitery;
En achter hen 't gebergt', vanwaar ik met myn schaaren
't Sicambrisch leger, niet bedacht op krygsgevaaren,
| |
| |
Bestookte en aanviel in een' starrelichten nacht.
Ik drong met al myn volk, na 't vellen van de wacht,
Tot midden in het heir; waar Deudorix zyn benden
Nog zocht te schaaren om zyn neêrlaag af te wenden.
Hy bied, hoe fel geperst, een' sterken tegenstand;
Doch word, in weêrwil van zyn woede, in 't eind vermand,
En met een deel zyns volks, die 't leven voor hem waagen,
Door ons verwinnend heir in ketenen geslagen.
De Vorst der Catten, door het schriklyk moordgekryt
Zyns bondgenoots gewekt, prest al zyn volk ten stryd',
En tracht zyn vrienden, die voor onze benden vlieden,
In 't prangen van den nood krachtdaadig hulp te bieden;
Doch ziet hen, door den schrik der nederlaag vertzaagd,
By gantsche hoopen in den breeden Rhyn gejaagd.
Dit deed de Catten ook eerlang den moed verliezen,
En noopte hen, links af, door 't woud de vlucht te kiezen.
Onkundig wat 'er in dees bosschen schuilen mogt,
Vond ik niet raadzaam hen te volgen in hunn' togt.
Wy hadden midlerwyl getrouw bericht bekomen
Dat Arpus, in den waan dat niets hem stond te schroomen,
De Koningin Waldrade, en Aregond, zyn spruit,
Die hy aan Deudorix had toegezegd tot bruid,
| |
| |
Verzeld van eenen sleep van adelyke vrouwen,
Bevolen had zich in Sigodunum te onthouên,
Tot hy met Deudorix zyn' aanslag had volbragt.
Straks trok ik derwaart heen met Romes oorlogsmagt.
Ik overviel den burg, die weinig weer kon bieden,
En onze nadring deed het meeste burgvolk vlieden.
Doch de eedle vrouwenschaar, voor grooter leed beducht
Indien zy door ons heir gevat wierd in de vlucht,
Besloot veeleerder zelf haar' levensdraad te korten,
Dan in den droeven staat van slaverny te storten.
Vorst Arpus fiere gaê, door wanhoop overmand,
Stak met een gloênde toorts de ruime zaal in brand,
Waarin zy met haar' stoet een wykplaats had genomen,
In hoop van allen door de vlammen om te komen.
't Gevangen burgvolk borst in jammerklagten uit.
Zelfs bad ons Deudorix, de aan hem verloofde bruid
Het vuur te ontrukken, en in veiligheid te stellen.
Dit noopte Flavius om derwaart heen te snellen.
Een deel der Ridderschap, gehartigd door zyn' moed,
Besloot zich nevens hem te waagen aan den gloed.
't Gelukte hen welhaast de deur omver te rammen.
Hun yver stoorde zich aan rook, noch smook, noch vlammen;
| |
| |
En al de vrouwenschaar vond zich in korten tyd
Door hunnen onderstand van 't blaakend vuur bevryd.
Naardien de vyand was geslagen of verdreven,
Besloot ik met myn' buit weêr naar dit oord te streeven.
Niet verre van de stad door de Ubiërs bewoond
Doet zich een landhuis op, meer door den tyd verschoond
Dan door de plonderzucht der stroopende barbaaren.
Dit halfvernield gebouw, bezet met Roomsche schaaren,
Bergt thans 't Sicambrisch volk en 't Vorstelyk geslacht
Door Hopman Silius gevangen opgebragt.
De Prins wenscht hen te zien, of 't hem uit hun gesprekken
Gelukken mogt iets nuts voor 't staatsbelang te ontdekken.
Hy treed de landhoeve in, door Silius geleid.
't Gekluisterd krygsvolk ligt op de open plaats verspreid.
Zyn komst verrast den stoet der Eedlen en der Vrouwen,
Die hem met eerbied, vreeze, of haat, of woede aanschouwen.
De fiere Deudorix staat in een' trotschen stand,
Aan 't hoofd zyns Adeldoms, geboeid aan voet of hand.
Vorst Arpus gaê, Waldrade, is in de kracht van 't leven;
Doch schoon de bloem der jeugd haar aanzicht heeft begeeven,
Zy voegt iets minzaams by eene eedle deftigheid.
't Gelaat staat droef, doch heeft een zweem van majesteit.
| |
| |
Gulhartige Aregonde, om haar bevalligheden
Niet minder hoog geschat dan om haar zachte zeden,
Staat aan de rechtehand der fiere Koningin.
Men ziet aan de andre zy' de aanminnige Vorstin,
Nantilde, 't overschot van Catumarus loten,
Die door Vorst Arpus wierd van zynen troon gestooten,
En in een' zwaaren stryd, gestreden om 't gebied,
Niet slechts de kroon verloor, maar tevens 't leven liet.
Waldrade had zyn spruit, een wees van weinig jaaren,
Meêdoogend opgevoed, na 't leed haar huis weêrvaaren;
En haar tot bruid geschikt van Waldemir, haar' zoon.
Doch de edele Nantilde, afkeerig van een kroon
Die zy bepurperd zag door 't bloed van haare maagen,
Had dien gehaaten echt kloekmoedig afgeslagen.
Haar schoonheid wierd geroemd door al 't Germaansch gebied.
Het wit van haare verw' zwicht voor de leli niet.
Een zachte roozeblos zweeft over haare kaaken.
Haar vriendlyke oogen, die als flonkerstarren blaaken,
Schoon thans beneveld door een donkre wolk van smart,
Bekooren echter nog het ongevoeligst hart:
De Duitsche jonglingschap acht de edele Nantilde
Met recht nog schooner dan de aanminnige Theusnilde.
| |
| |
Waldrade, sterk ontroerd door 's Veldheers nadering,
Verbergt zo goed zy kan den schroom die haar beving.
Zy treed hem met Nantilde en Aregonde tegen,
En spreekt: Doorluchte Held! laat u het lot beweegen
Van vrouwen door uw heir gedompeld in verdriet;
Behoed haar door uw magt; misbruik uw zege niet.
Het lot des oorlogs heeft zyn wisselvalligheden:
Een overwinnaar, die deez' dag word aangebeden,
Ziet mooglyk morgen, door een' omzwaai van 't geluk,
Zichzelv' en zyn gezin als my bestelpt door druk.
Vrees niet, zegt Druzus Zoon; een edelmoedig harte
Voed altoos deernis met der droeven ramp en smarte;
En had uw echtgenoot my niet ten stryd' gepord,
Geen van u-allen waare in deezen ramp gestort.
Dan wat hem tegen ons tot oorlog hebb' gedreven,
'k Beklaag uw ongeval en schenke u allen 't leven.
Stel vry uw ziel gerust, en wacht een goed onthaal.
Zo spaart ge ons allen voor uw trotsche zegepraal,
Roept wreevle Deudorix, om, als verachte slaaven,
Op 't schimpen des Romeins, in ketenen te draaven.
De Veldheer ziet hem aan met een vergramd gelaat.
Wien trotschheid voegt, zy voegt aan geen' verlaagden staat:
| |
| |
Wat woestheid spoort u aan dus schamper my te hoonen?
Leer dat ik magt bezit tot straffen en verschoonen;
Dus spreekt hy, en hy had in 't eigen oogenblik
Hem ligt ter straf gedoemd, indien hem uit den schrik
Van jeugdige Aregonde en haar beweeglyk smeeken,
't Belang van 't minnend hart niet duidlyk waar' gebleken.
Hy schenkt hem andermaal het lyf op haar gebeên.
Hy troost de vrouwen voorts door vriendelyke reên,
En onderzoekt elks staat, en rang en afkomst nader.
Dus meld Nantilde hem den naam van haaren vader.
De Prins herinnert zich dat Druzus in zyn' tyd
Aan dien beroemden Vorst zyn achting had gewyd.
Hy meld dit echter niet, doch kan zich niet weêrhouên
Van met verwondering deeze eedle maagd te aanschouwen.
Hy word, na zyn vertrek van d'overwonnen stoet,
Door Hopman Flavius op 't onverwachtst begroet;
En roemt de trouw door hem aan Silius bewezen;
Doch niets word hooger door Germanicus geprezen,
Dan dat hy door zyn' moed de vrouwenschaar ontzet,
En uit den gloênden burg menschlievend heeft gered.
Zyn taal doet Flavius van killen schrik verbleeken.
Hy ziet den Veldheer aan, en wil, maar kan niet spreeken,
| |
| |
En kust, terwyl hy in een' vloed van traanen smelt,
En door ontroering beeft, de handen van den Held.
Wat deert u, vraagt de Prins, wat geeft u reên tot zuchten?
Verberg my niets; ik deel in alle uw ongenuchten.
Helaas! roept Flavius, myn smart rukt my van 't spoor:
Vergun me, op myne bede, een oogenblik gehoor.
Germanicus, geraakt door zyne smartbetooning,
Doet door den jongen held zich volgen naar zyn wooning,
En vind zich naauw' met hem en Silius alleen,
Of Flavius ontlast zyn hart door deeze reên:
Gedenk, doorluchte Prins! myn liefde voor Theusnilde,
Gedenk uw vorstlyk woord, dat, zo ik minnen wilde,
Myn aanzoek door uw gunst zou worden onderschraagd.
Ik min, helaas! ik min een krygsgevangen maagd.
't Ongunstig noodlot, dat, altoos op my verbolgen,
Van myne kindsheid af my rustloos blyft vervolgen,
Heeft nooit zo wreed als nu myn kwynend hart verdrukt.
Theusnilde wierd weleer my uit den arm gerukt
Door mynen broeder-zelv'; en daar my 't medelyden
Onweerbre vrouwen uit een' vuurgloed deed bevryden,
Wierd ik ten tweedenmaal getroffen door de min.
Dan ach! myn bystand maakt Nantilde krygsslaavin.
| |
| |
'k Heb 't voorwerp van myn liefde in ketenen geslagen.
Ik zal haar, door myn schuld, voor uwen zegewagen,
(Besef wat harteleed dit voor een' minnaar zy,)
De banden sleepen zien der droeve slaaverny;
Zy zal die banden met een' traanenvloed besproeien.
'k Zal, na de zegepraal, altoos dien stroom zien vloeien.
Helaas! ik zal altoos het voorwerp myner min
In hulpeloozen staat zien kwynen als slaavin;
En wyl geen Ridder ooit aan een slaavin mag huwen,
Zal ik haar in dien staat voor eeuwig moeten schuwen.
De Veldheer, die de kracht van zyne reên beseft,
Deelt edelmoedig in het onheil dat hem treft.
Verkreeg uw liefde op 't hart dier schoone reeds vermogen?
Toont zich Nantilde met uw zielsverdriet bewogen?
Verbeeld ge u, zo gy haar kost redden door uw trouw,
Dus spreekt hy, dat de maagd u willig minnen zou?
Hierop meld Flavius den Held al de ongenade
Van zyn Nantildes lot; hoe moedig zy Waldrade
Geweigerd had in d'echt met Waldemir te treên.
Zy heeft, dus vaart hy voort, geraakt door myn gebeên,
My in dees ronde taal haar jongst besluit doen hooren.
Indien gy 't onheil keert door 't krygslot my beschoren,
| |
| |
En my bevryden kunt van 't juk der slaaverny,
Stel dan uw hart gerust, hoop alles dan van my.
Doch zo 't niet mooglyk is my aan dien ramp te onttrekken,
Tracht gy vergeefs myn hart tot weêrmin op te wekken.
Haar vader, zegt de Prins, was steeds aan 't Ryk verknocht;
Ook is zy de oorzaak niet dat Arpus ons bevocht;
Des staat van Rome of my de maagd geen leed te vreezen.
Stel u gerust, ik zal u beiden gunstig weezen;
U huwen aan elkaêr zo ras ik wederkeer.
De dankbre Flavius werpt zich op de aarde neêr,
En poogt, doch vruchteloos, zyn vreugd door woorden te uiten,
Die door de ontsteltenis hem op de lippen stuiten.
De Veldheer eischt dat hy dit niemand openbaar'
Dan aan Nantilde alleen, en zy 't geheim bewaar'
Tot hy geraaden vind' zyn oogmerk zelf te ontdekken,
En dien gewenschten echt op 't staatlykst doe voltrekken.
't Gevangen krygsvolk word, tot meerder veiligheid,
Naar 't sterk Maguntia door Silius geleid;
De Prins doet Flavius hem op den togt verzellen,
Met last Apronius tot stadvoogd aan te stellen.
Terwyl het heldenpaar aan dit bevel voldoet,
Ligt de aangebouwde vloot reisvaardig op den vloed.
| |
| |
Het volk van Silius, in de Ubiën gebleven,
Moet met de kielen zich naar Vetera begeeven;
Alwaar, terwyl men op de komst des Veldheers wacht,
Cecina scheep zal gaan met al de legermagt.
De roem door Druzus Zoon, in togt op togt verkregen,
Wierd door het vlug gerucht in Rome niet verzwegen,
En wekte in Cezars hart, reeds vol van wreevlen nyd,
Een mengling van verdriet, van argwaan en van spyt.
Hy vreest gestadig dat het heir der keurelingen
Zyn' aangenomen Zoon in 't hoog gezag zal dringen.
Hy toont, daar hy zyn' wrok in 't listig harte smoort,
Zich echter openlyk door 's Prinsen lof bekoord;
Doch yvert in 't geheim om hem aan 't heir te onttrekken,
En poogt dien toeleg door een' schyn van gunst te dekken.
Hy meld Germanicus, dat hem zyn roem verheugt,
En dat de Roomsche Raad, bekoord door zyne deugd,
Den Hopliên, korts door hem den Vadren aangeprezen,
De kleine zegepraal terstond heeft toegewezen;
Doch hem de uitmuntendste eer der helden waardig acht,
En in triomf eerlang hem binnen Rome wacht.
|
|
Auteursrechtvrij
