|
| |
| |
[pagina t.o. 201]
[p. t.o. 201] | |
| |
| |
| |
| |
Germanicus.
Agtste boek
.
Wie maalt den bittren rouw, die de Ubiërs beroert,
En in de vest alom ten toppunt word gevoerd?
Men acht, daar groot en klein schier in hun traanen smooren,
Het all' verloren nu de Veldheer is verloren.
De ramp der Roomsche vloot veroorzaakt felle smart;
Maar 't onheil van den Held verscheurt elks treurend hart.
Men roemt zyn' eedlen aart, zyn minzaam medelyden,
Zyn heuschheid jegens elk, zyn dapperheid in 't stryden,
Zyn goedheid, die zo vaak den keurling heeft getroost,
Zyn teedre liefde voor zyn echtgenoote en kroost,
Zyn deugd, die hem 's volks hart en achting heeft verworven;
't Schreit all': ô Groote Goôn! waare ik voor hem gestorven!
Nog naarder staat het in des Veldheers huis gesteld,
Waarin de droefheid woed met toomeloos geweld,
En waar geen hart, hoe stug, de smart der eedle vrouwen,
Omringd van jammrend kroost, gevoelloos kan aanschouwen.
De trouwe Emilia, die Titus teder mint,
En van drie telgen zich de droeve schutsvrouw vind;
| |
| |
Acutia, verzeld van twee onnoozle spruiten,
Die om Vitellius, met haar, haar zielsmart uiten;
De droeve Sosia, die Silius betreurt;
En zo veele andren, die, van gade of kroost gescheurd,
Met losgerukt gewaad en ongesnoerde hairen,
Al 't huis weêrgalmen doen van droeve rouwmisbaaren.
Bezwekene Agrippyne, in 't midden van dien rei
Op 't rustbed neêrgelegd, schynt van al 't naar geschrei
Der droeve vrouwen niets te hooren, niets te weeten.
De jonge Cajus, die, ontsteld en rood bekreten,
Al nokkende uitroept in zyn kinderlyke smart:
ô Moeder! blyf ons by! verscheurt het sterkste hart.
't Gelaat der moeder is met doodverw overtogen.
Zy ligt, als levenloos, met toegeslotene oogen;
Of opent zy 't gezicht, 't valt yllings weder toe,
Als waar' de veege ziel 't rampspoedig leven moê.
Vespazia, in d'echt verbonden aan Sabinus;
Cecinaas echtgenoote, en die van held Taurinus,
Staan haar standvastig by; en zien haar in het end'
Een teeken geeven van 't gevoel van haare elend.
Een traan ontvloeit haar oog, een doodlyk ach! haar lippen.
Doch met dat ach! schynt haar de ziel op nieuw te ontglippen.
| |
| |
Trouwlooze Pizo en Plancina staan niet wyd
Van 't rustbed af. Zy zien haar' bangen boezemstryd,
Doch zonder deerenis, hoewel zy deernis veinzen;
En vleien reeds zich in de eerzuchtige gepeinzen,
Dat 's Veldheers dood hen zal doen stygen in gezag.
Thans slaakt des Prinsen gade op nieuw een deerlyk ach!
Zy ziet haar telgen aan, en loost een' vloed van traanen
En zuchten, die aan 't hart den weg tot aêmtocht baanen.
Inmiddels ryst alom een ongewoon gedruis.
Cecina en Sabyn verlaaten yllings 't huis,
Daar zy, niet zonder reên, des vyands nadring schroomen.
Straks roept het volk hen toe: Hy leeft! hy is gekomen!
Hy is beveiligd door de gunst van 't Godendom!
De Goden geeven ons Germanicus weêrom!
Hoe! zegt Sabinus, die 't bericht naauw' durft betrouwen:
Germanicus? Hy leeft! hy leeft! hy is behouên!
Wy hebben hem aanschouwd. Hy is met Titus hier,
En al de Roomsche vloot ligt by den Batavier.
Op deeze tyding, die de blydschap doet herleeven,
Besluit Cecina naar Germanicus te streeven,
Terwyl Sabinus zich naar Agrippyne wend.
Hy, die de werking van het menschlyk harte kent,
| |
| |
En ducht dat de ommezwaai van zo verscheiden maaren
Te sterk een schok aan 't hart der jufferen zal baaren,
Treed naar Emilia, en troost haar met dees reên:
't Moet zyn dat al de vloot geen schipbreuk heeft geleên;
Men meld ons, dat een deel der schepen aan de stranden
Der Batavieren ligt, men heeft ze daar zien landen.
De droeve Emilia ziet haaren broeder aan,
En schynt in twyfling of zy kwaalyk heeft verstaan.
Zy speurt zyn vreugd, en durft haare oogen niet betrouwen.
Hoe! berst zy uit, wat zegt ge? een deel der vloot behouên!
De Vorstelyke vrouw, byna van kracht beroofd,
Wend flaauwlyk op die taal het nederhangend hoofd,
En hoort Sabinus zyn bericht op nieuw herhaalen.
Hy gaat steeds voort; wekt moed; en zet de droefheid paalen.
Elk ziet een blik van hoop; zelfs Agrippinaas hart
Schept ruimer adem, voelt verligting in zyn smart.
Zy richt allengs zich op, en durft het eindlyk waagen
Naar tyding van haar' Held, haar' dierbren Held, te vraagen.
Sabinus, die met kunst haar droefheid ondervangt,
Verdryft door troost allengs den rouw die 't hart nog prangt;
En meld haar in het eind de wenschlykste aller maaren,
Bevestigd door 't gejuich der blyde legerschaaren.
| |
| |
De Prins, die, toen hy 't land des Bataviers verliet,
Zich met zyne Eedlen naar het Ubisch grondgebied
Gespoed had, om de maar der schipbreuk voor te komen,
Zag reeds den breeden Rhyn voorby de hoofdstad stroomen,
Als hy door eenig volk van dat bedrukt gewest
Ontmoet wierd in het veld, niet verre van de vest;
Daar ze, om 't gerucht zyns doods in wanhoop neêrgeslagen,
By 't ryzend licht, zyn' ramp en hun verlies beklaagen.
Men twyfelt, staat verbaasd, mistrouwt zyn eigen oog.
Welhaast ryst van alom de vreugdekreet omhoog:
Hy is 't! hy leeft! hy wierd behouden uit de baaren!
Geluk, Germanicus! dat u de Goden spaaren!
't Luidruchtig vreugdgeroep trekt meer begroeters aan,
En doet eerlang zich in de hoofdstad zelf verstaan.
Wie schetst de vreugd des volks, van allerleie staaten?
't Vliegt alles naar den Prins, in blydschap uitgelaaten;
Elk mengt de welkoomgroet met tederhartigheid,
Terwyl het vrolyk oog van zuivre blydschap schreit.
Zy, die gebloemte of loof op haaren weg ontmoeten,
Vergaêren 't in haar' schoot, en strooien 't voor zyn voeten.
De moeders wyzen hem den kindren met de hand,
Terwyl de erkentenis op de outers wierook brand.
| |
| |
De galm, aan d'oever van den Rhynstroom opgeheven,
En duizendmaal herhaald: Lang moet ge, ô Veldheer! leeven!
Leef lang, Germanicus! leef lang, beroemde Held!
Verspreid zich over stroom en berg en bosch en veld,
En doet alle oorden van der volken vreugd gewaagen.
De luistrende echo, die nog korts het jammerklaagen
Zo naar heeft nagebaauwd, galmt thans een' blyder zang;
En roept van bosch en berg: Germanicus! leef lang!
Hoe zich Cecina spoed om Druzus Zoon te aanschouwen,
Hy word op elken treê gestuit en opgehouên.
Hy ziet den Held in 't einde, en word door hem gezien,
En had, door blydschap, zich geworpen aan zyn knien,
Indien Germanicus, bekoord door hem te ontmoeten,
Hem niet in de armen had gevangen onder 't groeten.
Prins! zegt Cecina, Prins! wat heil! gy keert weêrom!
Gy keert, behouden door de gunst van 't Godendom,
Terwyl wy uwen ramp, terwyl we uw' dood beweenen!
Nooit, nooit heeft blyder dag myn gryze kruin beschenen.
De Veldheer geeft hem blyk van zyn genegen hart;
En vraagt hem naar zyn gaê, bezorgd voor haare smart.
Cecina maalt hem straks het deerniswaardig lyden
Waarmeê ze op 't valsch gerucht van zynen dood moest stryden;
| |
| |
Hoe zy, bezweken, was in haar verblyf gebragt,
En al 't gejammer en den doodsangst van dien nacht.
De Prins, getroffen door de oprechte trouwbetooning
Der Vorstelyke vrouw, streeft yllings naar zyn wooning,
En vind ze in 't midden van der Eedlen vrouwenschaar.
Zy word haar' echtgenoot op 't oogenblik gewaar;
En reikt hem de armen toe, en poogt haar blydschap te uiten;
Doch voelt de welkomgroet haar op de lippen stuiten.
Hy valt haar in den arm, die door ontroering beeft.
In 't einde schreit ze, en zegt: ô Goôn! wat heil! gy leeft!
De Veldheer doet zyn gade allengs door troost bedaaren.
Ze ontdekt den Held, zo ras zy 't veilig kan verklaaren,
Al wat 'er is gebeurd in zyne afweezenheid;
Hoe snood een' valstrik hem door Pizo wierd gespreid,
Zo dra hy hoorde dat het leger was geslaagen,
En hoe haar moed had voor de Rhynbrug zorg gedraagen.
De Prins hoort naauwlyks dat Cecina aanstoot leed,
Of vraagt naar dit gevecht, waarvan zy weinig weet.
Hy doet op 't oogenblik den Hopman voor hem komen,
En zegt: Wat vyand hebt ge op uwen weg vernomen,
Daar zich Arminius, gefnuikt door onzen moed,
Naar hooger oorden had by myn vertrek gespoed;
| |
| |
En 't sterk Maguntia geneigd scheen te overromplen?
Cecina zegt: 't Was list, om ons in ramp te domplen.
Zyn loosheid had belang in 't scheiden onzer magt:
Hy heeft gewis niet aan Maguntia gedacht.
De Prins gevoelt zyn' toorn door deeze taal ontsteeken;
Een eedle spyt doet hem een oogenblik verbleeken;
De kracht der gramschap werkt met grooter tegenwigt,
Jaagt hem een' sterken blos op 't vorstlyk aangezicht,
Blaakt in zyn moedig harte, en flikkert hem uit de oogen.
Hoe! berst hy driftig uit: Ben ik door list bedrogen?
Heeft my de loosheid van Arminius misleid?
Heeft hy het doel bereikt van zyne arglistigheid?
Ach! had ge my bericht van zyne komst gegeeven.
Ik ben twee dagen aan den mond van de Eems gebleven,
Daar ik een' vasten vreê met bei' de Chauchen sloot:
Hoe willig had ik u beveiligd in den nood.
Ik meende dat ge uw heir in haast terug deed spoeden;
En kon 't vertoeven, zegt Cecina, niet vermoeden.
De veinzaart had ons naauw' doen vallen in den strik,
Zo listig ons gespreid, of trok, op 't oogenblik
Dat hy door ons vertrek zich aêmtocht zag gegeeven,
Der Bructren bosschen in, om ons voorby te streeven.
| |
| |
De sleep van wagens, door den heirtros overmast,
Trok traaglyk langs den weg; de keurling droeg zyn' last,
Naar Romes krygsgewoonte, op 't punt van zyne speeren,
Den stormhoed op de borst, en dacht aan geen verweeren.
Wy naderden in 't eind het groot moerassig land,
Met hoog gebergt gedekt aan noord- en zuiderkant,
En hier en ginds beschaâuwd met digtbegroeide wouden,
Niet minder naar dan 't oord dat wy te saam beschouwden.
't Gebergte zend alom, door beek en waterval,
't Gevallen regennat naar dit moerassig dal;
Dit doet den weeken grond elk jaar nog meer doorweeken.
De waterplanten, die de bladen opwaart steeken,
Bedekken overal een zwart en drabbig slyk.
In vroeger dagen had Domitius een' dyk
Door dit moeras gelegd, in weêrwil der Barbaaren.
Die weg was hier en daar vernield door 's vyands schaaren.
Ik wist van hoe veel nuts ons die bedykte grond
In 't vordren was, en gaf een deel myns volks terstond
Bevel, digt aan den dyk den heirwal op te rechten;
Terwyl een ander deel der willige oorlogsknechten
Den dyk herstellen zou; of daar de vloed zyn' rug
Vaneen geslagen had, hem dekken met een brug.
| |
| |
De keurling had de hand nog naauw' aan 't werk geslagen,
Toen wy op 't onverwachtst het heir des vyands zagen.
't Viel, yllings, driftig op de buitenwachten aan,
Wier dapperheid, hoe groot, dien schok niet kon weêrstaan.
De dykenvesters zien zich in hun werk beletten.
De krygsknecht, die in 't slyk den voet niet vast kan zetten,
Belaaden door 't gewigt van schild en harrenas,
Zinkt over de enkels in 't bedriegelyk moeras,
En staat den moord ten doel in deeze weeke gronden,
Door 's vyands spietsen, die op verren afstand wonden.
Wy zagen ons met smart in slechten staat gebragt,
Wanneer de felle stryd bepaald wierd door den nacht.
De vyand had van ons zich naar 't gebergt' begeeven,
En zond, door 't krygsgeluk tot nieuwe list gedreven,
Van daar alom het nat van beek en waterval,
Met kunst door hem verlegd, naar 't laag moerassig dal:
Het sloeg den heirwal door, nog zwak en onvolkomen,
En dreigde al 't leger door zyn storting te overstroomen,
Dit baarde een' arbeid die niet uit te drukken is.
't Volk zette, in wederwil van alle hindernis,
Dien zwaaren arbeid voort, en zocht door nieuwe wallen
Het nat te keeren, dat hun werken deed vervallen,
| |
| |
Of overstroomde met verschrikkelyk geweld.
Hoe word u de aakligheid van deezen nacht gemeld!
De Uitheemschen, rustende van 't nat naar ons te keeren,
Besteedden dien in vreugd en woelend banketteeren;
En zongen dat het klonk langs berg en heuveltop.
Nu ging hun feestgejuich, en dan hun moordkreet op.
Ons moêgestreden volk sleet vast de sleepende uuren
Met flaauwen wachtroep by verflaauwde legervuuren,
En zworf van tent tot tent in zyn verlegenheid,
Of lag by hoopen langs den zwakken wal verspreid.
Elk klaagde 't groot gevaar aan zynen legermakker,
In al dien bangen nacht meer zonder slaap dan wakker.
Ach! zegt Germanicus, hoe treft my hunne elend!
't Gevaar van dit moeras was my niet onbekend.
't Was om die reên dat ik myn zorg aan u deed blyken:
U ried tot spoed by die gevaarelyke dyken.
Maar wie, wie kon vermoên dat door des vyands list
De weg vernield, en u de togt zou zyn betwist?
De Hopman antwoord: Moede, en met 's volks ramp bewogen,
Beving een sluimring in den morgenstond myne oogen;
En naauw' wierd door den slaap myn hartewee verligt,
Als ik verschrikt wierd door een aaklig nachtgezicht.
| |
| |
'k Was bezig, dacht my, om het volk den weg te wyzen,
Wanneer ik Varus uit het diep moeras zag ryzen.
Zyn aangezicht was bleek, met slyk en bloed bemorst;
De wonden gaapten nog in zyn doorstoken borst;
Hy wenkte me, en trad toe om my de hand te bieden.
'k Gevoelde op dit gezicht het bloed me in de aadren zieden,
En zwoer, verbitterd door der Duitschren razerny,
Dat ik hem wreeken zoude, of sneuvelen als hy.
Hy schudde 't bloedig hoofd, en zuchte; en scheen, verslagen,
My 's vyands snood bedrog en zyne elend te klaagen.
Ik schoot al beevende uit dien schrikkelyken droom.
De morgenstond verdreef myn' opgevatten schroom.
Ik schaarde 't heir, en plaatste, om aller moed te wekken,
Myzelv' in de eerste ry, gehard hen voor te trekken.
Dan ach! nog naauw' op weg, zag ik den keureling,
Door schrik verbysterd op des vyands nadering,
Ter wederzy' van 't heir 't gewonde volk verlaaten.
Ik riep hen vruchtloos toe: Houd stand; keert weêr, soldaaten.
Waar wykt gy heen? Verlaat ge uw makkers in den nood?
Keert in der Goden naam; gy vlucht in uwen dood.
Men gaf my geen gehoor; de schrik was niet te toomen,
En deed elk yvren om op hooger grond te komen.
| |
| |
De vyand, loerende uit het digtbewossen woud,
Ontrustte ons niet, schoon hy dees woeling had aanschouwd;
Maar toefde, uit list, om op ons leger in te breeken,
Tot veldtuig en pakkaadje in 't kleevend slyk bleef steeken,
En alles daaromheen tot onderstand gereed,
Of rang of vaan verliet, en de orde warren deed.
Toen wierd zyn volk door hem op de onzen aangeschonnen,
Ziet, riep hy, Varus met zyn benden weêr verwonnen.
Een zelfde noodlot treft den Romer op deez' dag.
Valt aan, Germaanen! toont wat dapperheid vermag.
Hy vliegt, daar hy nog spreekt, aan 't hoofd van zyne troepen,
Die met een woest gekrysch nu moord dan zege roepen,
Op onze benden aan, en slaat veel volks ter neêr.
De paarden, 't eerst ten doele aan s' vyands moordgeweer,
Verschrikt door 't sterk geschreeuw, door speer of zwaard getroffen,
Doen hun beryders door hunn' val ter aarde ploffen;
Slaan hevig van zich af, door felle pyn verwoed;
Of steigren over einde; of hollen, rood van bloed,
Op de andre ryen in, daar hunne ontembre schreden
Meer ongelukkigen verbryzlen of vertreeden.
De keurling toont vergeefs in dit rampspoedig uur
Wat moed de wanhoop baart, en veilt zyn leven duur.
| |
| |
Wat arbeid had men niet om Romes adelaaren
Te vestigen in 't slyk, tot moediging der schaaren;
Of hen te bergen in het prangen van den nood!
Terwyl ik met myn spits den Duitscher weêrstand bood,
Wierd ook myn moedig ros door schicht by schicht getroffen;
't Bezweek in 't einde, en deed me op de aarde nederploffen,
Waarop Arminius op 't hevigst ons besprong,
Om my te grypen in myn dappre bende drong;
Die my verdedigde en zich mannelyk verweerde,
En op haar borst het staal des woesten vyands keerde.
Waar' toen 't Germaansche volk door snoode gierigheid,
Die 't vlammen deed op buit, niet van ons afgeleid,
Welligt had geen van ons zyn leven kunnen hoeden.
Terwyl zy zich vol drifts naar onze wagens spoeden,
Tot boven de assen in de diepe klei gezakt,
Verdubblen we onze vlyt; en poogen, hoe verzwakt,
Hoe afgefolterd door de elenden die wy lyden,
Het leven voor het minst dien dag nog vry te stryden;
En raaken eindlyk in den spaden avondstond
Met ons behouden volk op eenen vasten grond.
Dan ach! 't gaf weinig troost aan Romes keurelingen.
Het afgematte heir zag door den nood zich dringen
| |
| |
Om zich te dekken door een' zooden legerwal;
Maar 't meest gereedschap bleef in 't smartlyk ongeval,
Met al den voorraad, in de handen der Barbaaren,
Waar zou men de aarde, waar de zooden in vergaêren?
Hoe wierd de grond gehoogd, daar spade en korf ontbrak?
't Gewonde volk bezweek door smart en ongemak,
En zieltoogde op het veld; men kon hen naauw' verbinden,
Veel minder tenten tot hun-aller dekking vinden.
Het weinig voedsel, dat, besmet van bloed en zand,
Het leger overschoot, wierd met bekrompen hand
Aan allen uitgedeeld om 't leven te onderschooren.
Het afgestreden volk gaf alle hoop verloren;
En riep, verwonnen door vermoeienis en rouw,
Al zuchtend, dat deez' nacht zyn laatste weezen zou.
De Prins had in zyn hart tot nu toe 't mededoogen
Gesmoord: thans ryst een traan zyns ondanks hem in de oogen,
Daar hy zich 's volks elende op 't levendigst verbeeld,
Hun deerlyk lot beklaagt, en in hun rampen deelt.
ô Goden! roept hy uit, ô Goden! hoort myn smeeken!
Doet my het leed myns volks op zynen vyand wreeken!
Cecina, vaart hy voort, door welk een groot geluk
Is 't heir den dood ontgaan? In overmaat van druk,
| |
| |
Hervat de Hopman, kan een beuzling 't leed verzwaaren;
En stortte ons ook dien nacht in dringender gevaaren.
Een losgebroken paard, verbysterd door 't geroep,
Geraakte aan 't hollen; joeg den doodsangst in een' troep
Dien 't op zyn' weg ontmoette, en 't schreeuwen deed elk waanen
Dat reeds ons leger in de magt was der Germaanen.
Fluks vlucht het volk, verschrikt door 't onverwacht geluid,
Verbysterd door zyn' angst, de legerpoorten uit.
Al wat ik deed kon tot geen' stilstand hen beweegen.
Ik hield met mond en hand, zelfs met myn zwaard, hen tegen.
Men hoort noch dreiging, noch vermaaning, noch gebeên.
Ik vlieg, ten einde raad, naar een der poorten heen,
En werp me op de aarde, en roep: Kan niets u overreeden,
Dan zult ge uw Legerhoofd eerst in uw vlucht vertreeden.
Vertrapt my zo gy durft; treed toe, en zet den voet
Op 't hart van hem die u zo dikwerf heeft behoed.
'k Zie nog de schrik en schaamte in hun verwonderde oogen.
't Vloog alles om my heen, geraakt door mededoogen.
Inmiddels was een schaar van Hopliên aangesneld,
Die de oorzaak van 't rumoer terstond aan 't krygsvolk meld;
En hun verlegen hart ten laatsten doet bedaaren.
Ik deed hierop hen voor myn legertent vergaêren,
| |
| |
En wenkte hen tot stilte, en uitte deeze reên:
Spitsbroeders! hoort naar my. De dapperheid alleen
Kan in dit hachlyk uur ons onheil niet beperken,
Ten zy wy 't krygsbeleid bezadigd meê doen werken.
Draagt zorg dat geen van u, als met den dageraad
De vyand ons genaakt, de legerplaats verlaat;
Maar wacht zyn' aanval af. Wanneer gy hem de wallen
Ziet nadren, is het tyd om op hem aan te vallen;
Barst dan op 't oogenblik de legerpoorten uit.
Zorgt dat gy d'eersten schok des woesten vyands stuit;
Valt aan, verwint, of sterft als moedige oorlogslieden.
De dood is schandlyk als een krygsman sneeft in 't vlieden.
Gy zult den Rhyn haast zien, zo ge uwen pligt betracht.
Beseft wat roem u daar by uwen Veldheer wacht.
Nadat ik dus hun hart getracht had moed te geeven,
Schonk ik de paarden, ons nog overig gebleven,
Aan 't volk dat al den togt zich dapperst had betoond.
Zy zagen met vermaak hun heldendaên beloond.
Dus deed ik in 't gevaar, door kleene gunstbewyzen,
En hoop op grooter gunst, de zucht tot glori ryzen.
Intusschen greep ik moed, door 't bly bericht gestreeld
Dat 's vyands legerraad door tweedragt wierd verdeeld.
| |
| |
Inguiomeer ontried den Duitschers onze wallen,
Waarvan hy 't voordeel kende, in d'ochtend aan te vallen.
Hy wilde dat men ons daar uit vertrekken liet,
En ons waar 't oorbaarst scheen, op 's Bructers grondgebied,
In woud of dalen, die ons heir nog door moest streeven,
Op nieuw bespringen zoude, en onverhoeds doen sneeven.
Arminius ging tot ons heil dien raad te keer;
Weêrsprak 't bedaard beleid van Vorst Inguiomeer;
En wilde dat men ons in 't leger aan zou randen.
Zyn woeste woede deed zyn volk zo sterk ontbranden
Dat elk in zyn ontwerp het grootst behaagen vond.
Dus streeft al 't leger in den vroegen morgenstond
Naar onzen wal, bezet met weinige oorlogsschaaren,
In schyn verlegen, tot misleiding der Barbaaren.
Dees draagen aarde en rys, tot demping van de gracht;
Of overbruggen die; en hechten zich met kracht
Aan onze borstweer vast, als ik in onze wallen
't Gewoone teeken geef om rustig aan te vallen.
Fluks barst de ruitery op 't schor trompetgeluid,
Door 't voetvolk ondersteund, de legerpoorten uit;
Vliegt op den vyand in, en dekt den grond met dooden.
Thans, roept de keurling, zyn noch Bosch-noch Watergoden
| |
| |
Ons tegen in 't gevecht; nu staat de kans gelyk;
Nu baart de grond geen leed; nu schaad moeras noch dyk.
Hy, die zyn krachten voelt met zynen moed herleeven,
Wint telkens meerder veld, en doet de stoutsten sneeven.
De fiere Arminius vertoont zich overal,
Van Segonax verzeld, en van een groot getal
Van Eedlen uit zyn volk en zyner vrienden landen.
Hy zwaait een schittrend zwaard; men ziet zyne oogen branden
Als gloênde koolen, nu de zege hem ontvlied.
't Gejammer des Germaans verzwakt zyn' yver niet.
Hy tracht tot driewerf toe hen weêr ten stryd te noopen;
Doch ziet hen reis op reis hun stoutheid duur bekoopen.
Hy wykt uit hoogen nood, en deinst al vechtende af.
Maar 't oorlogslot valt in dit uur den Duitscher straf.
De dappere Romein, door zyn verlies verbitterd,
Voelt, nu de zege hem zo grootsch in de oogen schittert,
Zyn kracht verdubblen; valt den vluchtenden Germaan,
Wien thans de moed begeeft, gestadig feller aan;
Vervolgt hem wyd en zyd, en laat zich niet betoomen,
En doet een zee van bloed de velden overstroomen.
Hy, die na zo veel stryds de zege heeft behaald,
En al 't geleden leed den vyand duur betaald,
| |
| |
Keert juichend wederom, schoon overdekt met wonden.
Hoewel gemak noch spyze in 't leger word gevonden,
Hy vind verkwikking, rust, en roem en glorirang
In zyn verwinning, en in 's vyands ondergang.
Nu was de weg gebaand om de Ubiën te aanschouwen.
Doch had uw gaê voor ons de Rhynbrug niet behouên,
En averechtsen raad schroomvallig toegestaan,
De Bructer had gewis ons allen doen vergaan.
Men meldde ons, dat hy, met Arminius bewogen,
Alreede in twyfling stond om weder te oorelogen.
De Goden gaven ons de zege op ons gebed,
Maar, naast het Godendom, heeft ons uw gaê gered.
De Veldheer voelt de kalmte in zyn gemoed herboren.
Ach! roept hy, was de zege in 't eind myn volk beschoren!
Was hen dit heil bereid na zo veel ramp en druk!
Men roem' het Godendom voor 't onvoorzien geluk!
Hy, die geraaden vind den staat der oorlogszaaken,
Aan zyn bewint betrouwd, den Raad bekend te maaken,
Zend Cezar door een' brief bericht van zynen togt,
Waarop hy Mattiak, en Cat, en Mars bevocht;
Den Bructer, Tencter, Chauch, der Uzipeeten streeken,
En 't Angrivarisch volk om vrede dwong te smeeken.
| |
| |
Hy schetst Apronius en Silius beleid;
Roemt boven allen hoog Cecinaas dapperheid;
En meld, dat hy 't gebeent' van Varus legerknechten,
In 't woud van Teutoburg een graf heeft op doen rechten.
Thans treed Germanicus, gedachtig aan de elend
Door 't oorlogsvolk geleên, in 't heir van tent tot tent;
Roemt d' onbezweken moed van zyn heldhafte schaaren;
Betuigt hoe diep hy deelde in hunne krygsgevaaren;
Beklaagt hun ongeval, dat hy door weldaên stuit;
Heft dien tot hooger rang; deelt deez' geschenken uit;
Doet andren met den ring als Roomsche Ridders pronken:
Geen dapper man, die door den Prins niet word beschonken.
Intusschen brengt Theusnilde een manlyk kroost in 't licht.
Segestes zend hiervan Germanicus bericht;
En dat Vorst Segimer, zyn broeder, die voordeezen
Zich door Arminius tot oorlog liet beleezen,
Zyn waar belang beseft; en op zyn' trouwen raad
Den vreê met Rome zoekt, het Duitsch verbond verlaat;
Gereed om in 's Ryks dienst te leeven of te sterven,
Zo hy van zyn gedrag verschooning kan verwerven;
Dat hy met de edelsten zyns volks en zyn geslacht,
Op gunstig antwoord by den hoogen Taunus wacht.
| |
| |
De Prins ziet Segimer verheugd in zyn belangen,
En geeft Stertinius bevel om hem te ontfangen.
Draag zorg dat ge onbemerkt den Duitschen stoet bewaakt;
En zo Vorst Segimer naar zynen broeder haakt,
Voldoe zyn bede, laat Segestes hem verzellen,
En tracht door goed onthaal hun hart gerust te stellen.
Dus spreekt de Held, daar hy door zyn zachtmoedigheid
Geen minder harten wint dan door zyn krygsbeleid.
Men ziet Stertinius nog naauwelyks vertrekken,
Wanneer de Chauchen, die den Prins tot gyzlaars strekken,
Hem kennis geeven dat uit naam van hun gewest
Een grootsch Gezantschap is genaderd tot de vest,
En om gehoor verzoekt. De Held kan niet bevroeden
Wat hen met zo veel haast zich herwaart heeft doen spoeden.
Zy worden ingehaald door Roomsche ruiterwacht,
En naar des Veldheers last in zyn verblyf gebragt;
Waar Taximagulus, door hen ten tolk verkoren,
Hem straks 't verzoek zyns volks in deeze taal doet hooren:
De groote en kleine Chauch, met wien gy vrede sloot,
Zien zich, doorluchte Held! gedrongen door den nood
Om Rome en u om hulp voor hun gewest te smeeken.
Arminius, korts voor Cecinaas maagt bezweken,
| |
| |
Had naauw' vernomen dat der Chauchen groot gewest
Den vreê met Rome had op vasten grond gevest,
Of viel, verbitterd door zyne uitgestaane elenden,
Ons aan, aan 't hoofd van zyne en zyner vrienden benden,
Schoon we ook in vrede met dier volken Staaten zyn:
Hy dekt die ontrouw met den luisterryken schyn
Van voor 's Lands vryheid en der volken recht te waaken;
Doch zoekt niet anders dan zichzelven groot te maaken.
Dit deed hem zich al vroeg van Flavius ontslaan;
Dit deed hem rusteloos Segestes tegenstaan;
Dit noopt hem zonder eind te stryden tegen Romen.
De kryg doet hem in 't heir het hoog bewint bekomen.
Hy valt den nabuur aan alleen uit eigenbaat;
Versterkt zich door den buit, geroofd uit Staat by Staat,
En deelt den prooi alleen met zyne afhangelingen,
Om zich langs deezen weg in 't hoogst gezag te dringen;
En 't moedig Duitschland, op zyn oogmerk niet verdacht,
Als onbepaald Monarch te dwingen door zyn magt.
Zyn Landzaat zelf, die hem thans bly ziet zegevieren,
En zich met zo veel drifts vervoegt by zyn banieren,
Zou, wierd zyn list zo wel door hem als ons bevroed,
Zyn heerschzucht hem welhaast doen boeten met zyn bloed.
| |
| |
Dan hoe zorgvuldig hy zyn oogmerk weet te dekken,
Zyn staatzucht zal in 't eind tot zyn bederf verstrekken.
Wy zyn alreede in 't veld om hem te keer te gaan;
Doch smeeken dat ge ons met uw benden by wilt staan,
Dewyl de Hoofden van ons volk met reden vreezen
Dat hen Arminius eerlang te sterk zal weezen;
Nu volk by volk, voorheen op 't naauwst met ons verëend,
Door zyn gevlei verlokt, hem heimlyk bystand leent.
Germanicus beseft wat ramp al 't land zou deeren
Indien Arminius de Chauchen kon verheeren.
Hy staat verwonderd van zyns vyands loos beleid;
Vraagt de Afgezanten naar de minste omstandigheid;
Verheft de trouw huns volks, en doet hun hoop herleeven.
Vreest niet dat Rome in nood zyn vrienden zal begeeven;
Verlaat u op myn zorg; schept moed, en rust hier uit
Totdat u word gemeld wat onze Raad besluit.
Dus spreekt de Held; en doet de Grooten saamvergaêren,
Om hen het hulpverzoek der Chauchen te openbaaren.
|
|
Auteursrechtvrij
