|
| |
| |
| |
Germanicus.
Derde boek
.
Het wydvermaarde deel van 't groot Germaansche land,
Bepaald door Rhyn en Elve aan west- en oosterkant,
Hoort aan zyn zuiderzy' den blonden Meinstroom ruisschen,
En d'Oceaan in 't noord' met holle golven bruisschen.
't Word door den Wezer en door d'Eemsvloed mild besproeid,
Wier kronklend waterpad van 't zuid' naar 't noorden vloeit,
Gelyk ook Rhyn en Elve in deeze strekking vlieten
Eer ze in den Oceaan hun waterkruiken gieten.
Dit uitgestrekt en met gebergt' vervuld gewest
Zag oudlings volk by volk op zynen grond gevest.
Van 's Meinstrooms boord tot daar de Wezer zwelt door d'Eder
Sloeg zich de Mattiak by 't volk der Catten neder;
Ten westen, langs den boord des Rhyns, ontdekt zich 't land
Van Tencter, Uzipeet, van Mars en van Tubant;
En laager tusschen Rhyn en Eemsstroom vind men de oorden
Die lang den Bructren en den grooten Fries behoorden;
In 't oosten, tusschen d'Eems en Wezer ryst het woud
Van Teutoburg, waar zich 't Sicambrisch volk onthoud;
| |
[pagina t.o. 64]
[p. t.o. 64] | |
| |
| |
Wat laager de Chamaaf; aan 's Wezers beide zyden
De fiere Chauch, beroemd door regelmaatig stryden;
De dappere Cherusc strekt zyn verblyfplaats uit
Tot daar hem de Elve in 't oost', in 't west' de Wezer stuit.
Germanicus, het oord der Catten ingetogen,
Verrast den landzaat, die, in de inlandsche oorelogen
Des nagebuurs verward, aan geen Romeinen dacht,
En nu 't onweerbaar land ten prooi ziet aan hun magt.
Aurinia durft zich niet langer hier betrouwen;
Zy word door Dumnorix, met haar gevolg van vrouwen
En Wichelaaren, naar Arminius geleid,
En wacht van zynen arm voortaan haar veiligheid.
's Lands fiere jonglingschap wykt zwemmende over d'Eder;
Slaat zich voor 's keurlings oog aan d'overoever neder,
Om 't volk dat derwaart vlied in 't wyken hulp te biên:
Zy durft het Roomsche heir stout onder de oogen zien,
En weert zyn' overtogt met scherpgepunte schichten;
Doch 's keurlings werpgevaart' doet haast de stryders zwichten;
Zy wyken landwaart in, en zoeken onderstand
By Vorst Arminius, in 't groot Cheruscisch land.
Een deel van 't weerloos volk vind heul in 't mededogen
Van Druzus braaven Zoon, die, met huun' druk bewogen,
| |
| |
Hen edelmoedig voor des oorlogs rampen hoed;
En onder hen welhaast de rust herleeven doet.
Doch waar men wederstand in burg of vlek durft waagen,
Word al het volk eerlang gevangen of verslagen;
't Romeinsche heir bekomt hun have en vee ten buit.
Thans waar' de Veldheer in zyn' optogt niet gestuit,
Had hy door trouwe spiên de tyding niet gekregen
Dat hem de Mattiak, thans achter hem gelegen,
Met oorlog dreigde, door des nabuurs leed geraakt.
Op dit bericht word fluks de verdre togt gestaakt.
De Prins besluit dit volk eerst tot ontzag te dwingen.
Terwyl hy rugwaart keert met Romes keurelingen,
Verneemt hy door een' boô, met blyde ontroerenis,
Dat hem een dochter uit zyn Gaê geboren is.
Die maar' verheugt het hart van zyn getrouwe vrinden,
Zelfs schynt al 't heir geluk in zyn geluk te vinden.
Germanicus verspreid zyn leger door al 't oord;
Trekt met een deel daarvan tot aan de hoofdstad voort;
Het grootsche Mattium, de steun der nagebuuren,
Weleer op Druzus last omringd met hooge muuren;
En eischt de Vesting op. De dappre stedeling
Betoont zyn stoutheid door een fiere weigering.
| |
| |
De Veldheer, die 't bederf der stad tracht voor te komen,
Zoekt door een' brief den trots der burgren in te toomen.
Myn vader, luid zyn schrift, verwon 't Germaansch gewest;
En had hier Romes roem onwankelbaar gevest.
De landzaat had met hem een' vasten vreê gesloten,
En wierd door hem erkend voor trouwe bondgenooten.
De volken eerden hier blymoedig zyn gebied;
Beklaagden zich van Rome, of Druzus wetten niet;
En naauwlyks was de held gescheiden uit het leven,
Of hunne ondankbaarheid deed zynen nazaat sneeven,
Met al 't Romeinsche heir, dat zich toen hier bevond;
In weêrwil van den eed en 't vastgestaafd verbond.
Zou Rome dit verraad ooit straffeloos gedoogen?
Neemt ge aan die misdaad deel door roekloos te oorelogen,
Of vleit ge u te onbedacht dat uw geringe wal
U voor myn gramschap hoên, en Rome stuiten zal?
Verdoolden! toont berouw; en geeft, eer 't is te spade,
Uw stad gewillig op. Verdient dus myn genade;
Of wacht dat ik, vergramd door langer tegenstand,
Haar tot een voorbeeld stelle, en doeme tot den brand.
Doch hoe de Prins zich kwyte om Mattium te spaaren,
Vergeefs: men daagt hem uit, men tergt zyne oorlogsschaaren;
| |
| |
Des voert hy in het eind' de stormgevaarten aan.
Belooft hem die het eerst zal op de wallen staan,
Een kroon van louter goud, naar de oude Roomsche zeden;
En tevens vordering tot hooger waardigheden.
Thans wend Germanicus zyne oogen naar de vest,
En roept de Goden aan van 't Mattiaks gewest,
Opdat ze stad en volk ter straf hem overlaaten.
Beschermgoôn! smeekt de Held: Beschermgoôn deezer staaten!
Gy ziet dat Mattium uw gunst onwaardig is,
En de eer aan my ontzegt van zyn behoudenis;
Verlaat, geduchte Goôn! verlaat dees trotsche wallen,
En doet voor Romes magt eerlang hen nedervallen.
Terwyl de Veldheer spreekt, slagt reeds de Priesterschaar
Drie schaapen, zwart van wol, by 't aangevoerd altaar.
ô Pluto, roept de Prins, die de akelige kolken
Van 's afgronds Ryk beheerscht! laat op dees wreevle volken
Verwoesting, angst en schrik, en wraak en onheil uit.
Verdelg, verdelg elk volk dat ons met wapens stuit.
Duld dat wy ze in den stryd aan u ten offer wyên.
ô Wraakgodinnen! ô gevreesde Razernyen!
Ik wy' uit Romes naam, uit naam van al myn volk,
En uit myn' eigen naam, dit oord aan zwaard en dolk;
| |
| |
En geef het over aan al 's oorlogs wreede elenden.
Weldaadig Godendom! bescherm de Roomsche benden!
Men wekt den aanval straks door schel trompetgeschal,
En Romes leger trekt al juichend' naar den wal.
Het schutgevaart' genaakt, op rollen voortgeschoven,
Door 't welk de krygsliên zich de zege reeds belooven,
Eer 't nog zyn brokken steens, en hout, en yzer braakt.
De Mattiak, wiens ziel van haat en woede blaakt,
Bezet zyn wallen met de bloem der oorlogslieden,
Om 't leger des Romeins in d'aanval 't hoofd te bieden;
En treft den keureling met steen en staal en vuur,
En ziedend nat, of pek, van toorentrans en muur;
Werpt brokken rots omlaag, om 't schutgevaart te breeken;
Of gloênde houten, om de stormkat aan te steeken.
Vergeefs; de keureling houd even moedig stand;
Ontziet noch nood noch dood. De ladder word geplant.
De zwaare stormram, juist in evenwigt gehangen,
Dreigt met zyn yzren hoofd 't rameien aan te vangen;
Door werkende armen dryft hy rustloos heen en weêr;
En elke slingering vergroot vast meer en meer
Zyn vreesselyke kracht. Hy doet de lucht gewaagen,
Door 't beuken op den muur, van zyn herhaalde slagen.
| |
| |
De strydbre Mattiak betoont zyn' moed en kracht;
Hy stoot de ladders af, of werpt die in de gracht,
Met aarde en rys gedempt; of rukt ze omhoog met haaken;
En poogt den keureling in 't klautren af te maaken;
Die, door deez' wederstand tot grimmigheid gepord,
Hoe langs hoe vuuriger naar de overwinning word.
Germanicus zend steeds versterking naar de wallen.
De dood waart op den muur, de stoutste helden vallen.
De Mattiak vervult de plaats der doôn alom;
Prest al de burgery: noch staat noch ouderdom
Vind zich dit uur verschoond van op den muur te vechten.
De vrouwen stryden mede, als moedige oorlogsknechten.
't Romeinsche schutgevaart velt gantsche ryen neêr.
Nog gaat men even fier de Roomsche magt te keer.
't Gejammer en 't geschreeuw doen 't stoutste hart bezwyken.
De wal der stad en 't veld zyn als bezaaid met lyken.
De dappre keurling voegt de schilden op den rug
Onscheidbaar saam, en vormt dus tot den storm een brug;
Men vliegt die driftig op om op den wal te komen,
Doch ziet door tegenstand des burgers zich betoomen;
Hy treft de klimmers sluks met zwaard of pyl of speer;
Werpt hen, ter dood gewond, op hunne schildbrug neêr,
| |
| |
Die met den zelfden moed gestaêg word opgestegen.
De uitheemsche Flavius, met zyn' ontblooten degen
In de eene, en 't Roomsche schild gehecht aan de andre hand,
Omringd van heldenkroost wier hart van roemzucht brand,
Bereikt in 't eind den wal, in spyt van speer en schichten,
En dwingt den Mattiak voor zynen arm te zwichten.
De kroon is myne! roept de held, al juichende, uit.
Fluks ryst rondom hem heen 't eenstemmige geluid:
De kroon komt Flavius! hy heeft den muur beklommen.
Hy, yllings nagevolgd door Romes heldendrommen,
Verdryft den stedeling; plant d'aadlaar op den wal;
En de aarde davert van 't Romeinsch triomfgeschal.
De Mattiak beklaagt zyn' overmoed te spade;
En ziet de stad ten prooie aan 's krygsvolks ongenade;
Dat, veel te lang getergd door zynen wederstand,
Zich op de vesting wreekt door een' onbluschbren brand;
En 't Mattiaksche volk, om zynen moed te koelen,
Al de yslykheden van den oorlog doet gevoelen.
Thans roemt Germanicus der keurelingen moed,
Die op het glorispoor, besproeid met 's vyands bloed,
't Gezag van Rome in al 't Germaansche land herstellen.
Hy roept held Flavius uit al de rotgezellen;
| |
| |
Verheft zyn dapperheid, die hem meer roems belooft;
Zet hem, voor 't oog des heirs, de muurkroon op het hoofd;
Groet hem als Krygskornel, aan 't hoofd der keurgenooten;
En nood hem aan zyn' disch, met de eerste Legergrooten.
Terwyl de vrolykheid hen op het feest verzelt,
Word door een' Hoofdman aan Germanicus gemeld,
Dat Segimond, die korts, door oorlogszucht gedreven,
Augustus outer aan den Rhynstroom had begeeven,
En 't waardig Priesterampt door zyne vlucht ontëerd,
Thans uit zyn vaderland in 't heir is weêrgekeerd,
En uit Segestes naam den Prins gehoor doet vraagen.
't Moet iets gewigtigs zyn dat hem dien stap doet waagen;
Dus uit zich Druzus Zoon: zeg dat ik ten gevall'
Zyns braaven vaders hem gehoor verleenen zal.
Men wekke in hem geen' schrik, en doe hem wel onthaalen.
Mogt Romes Staat altoos door goedheid zegepraalen!
Terwyl de boô vertrekt, vervolgt Germanicus:
Ik wenschte van de reên waarom Arminius
Segestes steeds bestryd een klaar bericht te erlangen.
Gy kunt, ô Veldheer! zulks van my het best ontfangen;
Dus uit zich Flavius. Ik ben hun landgenoot;
En mooglyk de oorzaak daar hun beider haat uit sproot.
| |
| |
Ik zou dit echter liefst niet openlyk ontvouwen.
Men kan zich op een' held als Flavius betrouwen;
Hervat Germanicus, ik zal, na 't avondmaal,
Met blydschap dat geheim verstaan uit uw verhaal.
Inmiddels word de vreugd aan 's Veldheers disch volkomen.
Men drinkt op Cezars heil; op 't heil van 't magtig Romen;
En dat van 's Veldheer huis; men rekt de vrolykheid,
Totdat de middennacht den grootschen gastrei scheid.
De wakkre Silius en Titus zyn gebleven,
Op een' geheimen last hen door den Prins gegeeven;
Die thans verlangen toont naar Flavius verhaal,
Waaraan de vreemdeling voldoet in deeze taal:
Eer ik u d'oorsprong van der Vorsten twist doe hooren,
Is 't noodig dat ik melde uit wien ik ben geboren:
Ken, eedle Held, schoon ik voor de eer van Rome stry',
Ken d'ouder broeder van Arminius in my.
Dit woord verbaast den Prins, 't verbaast de beide Grooten.
Hoe! 's vyands broeder is een hoofd der keurgenooten?
Dus berst de Veldheer uit. Wie had zulks ooit vermoed?
Door wreevlen hoon getergd, door minnenyd verwoed,
Hervat de uitheemsche held, kan my die staat bekooren.
Ik, uit Blichildes echt met Segimer geboren
| |
| |
Gelyk Arminius, in vorstelyken staat,
Haat dien verbitterden nog meer dan hy my haat.
De moedige Cherusc had door zyne eerbewyzen
Myn vaders glori tot den hoogsten top doen ryzen;
't Geschil des volks wierd door zyn schranderheid beslecht.
Hy, 't hoofd des Raads in vreê en Veldheer in 't gevecht,
Zag door Segestes zich gesterkt in zyn vermogen.
's Lands welzyn was 't gewrocht van hun vereenigd poogen.
Hun achting groeide door 't geluk van 't algemeen.
't Stond dus geschapen toen uw vader hier verscheen.
't Gelukte hem in 't eind het Roomsch gezag te vesten
By al de volken der Germanische gewesten;
En zyn verheven deugd verwierf hem grooter magt
Dan de oorlogszege hem voorheen had toegebragt.
Men zag door zyn beleid de Duitsche Staaten bloeien;
Eerlang in kundigheên en in vermogen groeien.
Germanjes Adeldom wierd door dien grooten held
By de achtbre vrienden van den Roomschen Staat geteld.
Hy trok der volken hart door weldoen tot zich nader;
Hy minde inzonderheid Segestes, en myn' vader,
En wierd door hen bemind. Zyne onbesmette zeên,
Zyn heuschheid, zyn beleid en nutte kundigheên;
| |
| |
Zyn zorg voor 't heil des volks, die zo veel goeds bewerkte,
Hun land bebouwen deed, hun zwakke steden sterkte,
't Krakeel besliste, dat de nagebuur weleer
Nooit wist te slechten dan door 't woedend wraakgeweer;
Dit alles deed den held als een' der Goôn beschouwen.
Hy won in 't eind zo ver der Edelen vertrouwen,
Dat elk van hen om stryd hem zyne telgen bragt,
Opdat Germanjes jeugd by Romes legermagt
Den oorlog leeren zoude en heldeneer verwerven.
Myn braave vader, schoon 't hem hard viel ons te derven,
Beval Arminius, myn broeder, nevens my
Te treeden in den dienst van Romes heerschappy.
Myn broeder liet zich noô tot deezen stap beweegen;
En Romes naam stond hem als die van Druzus tegen.
Zyn trotsheid dong bedekt toen reeds naar 't hoogst gebied.
Hy, die zichzelv' alleen met gunstige oogen ziet,
En, onder schyn van voor 's lands welzyn zich te waagen,
's Volks wufte gunst bejaagt, ten koste zyner maagen;
Die in het woeden van zyn toomelooze drift
Geen banden heilig acht, noch recht van onrecht schift,
En echter, als hy zich te zwak vind, zyn gepeinzen,
Ter gunst van zyn ontwerp, arglistig weet te ontveinzen;
| |
| |
Vereent in 't zelfde hart, hoe vreemd dees mengling zy,
Regeerzucht, woede, moed, beleid en veinzery.
Schoon Landvoogd Druzus, die de dapperheid waardeerde,
Den ridderlyken ring aan hem en my vereerde,
Tot roem van onzen moed in eenen stryd betoond,
Dit loflyk eerbewys wierd slecht door hem beloond.
Hy voedde steeds op Rome een haatlyk achterdenken,
En zwoer dat hy al 't land de vryheid weêr zou schenken.
Uw dappre vader, Prins, had midlerwyl geleefd;
En Duitschland, dat nog smaak in de oude woestheid heeft,
Verbrak het vreêverbond, weleer met hem gesloten.
Myn vader, Segimer, die onze landgenooten
In rust gehouden had, stierf kort na deezen tyd.
Toen vloog 't Germaansch gewest aan allen kant ten stryd.
De woeste Arminius had, door zyn' haat op Romen,
't Gemoed zyns landgenoots zo sterk vooringenomen,
Dat myn geboorterecht baldaadig wierd versmaad,
En hy eerlang gesteld aan 't hoofd van onzen Raad.
Segestes, de achtbre vriend myns vaders, zag met smarte
De ontembre woede van myns broeders driftig harte
Zyn pooging tot den vreê met Rome tegenstaan.
Arminius, die nooit door andren zich liet raên,
| |
| |
Trotseerde voor den Raad den vriend van onzen vader,
En schilderde hem af als land- en staatsverraader,
Die slechts uit eigenbaat de gunst van Rome zocht,
En 't waardig Vaderland der dwinglandy verkocht.
Dit wekte bittren twist en felle staatkrakeelen.
Segestes, Romes vriend, wierd hoog geschat by veelen.
Zy wisten dat hy niets bedoelde door den vreê
Dan 't land te hoeden voor des oorlogs prangend wee;
En dat myn vader, tot aan 't einde van zyn leven,
Getrouw aan zyn besluit tot vrede was gebleven.
Ik hield my aan zyn' raad, en aan Segestes zy',
Schoon zulks Arminius vergramde tegen my.
Terwyl men dus den tyd met nutloos twisten spilde,
Wierd hy in liefde ontvonkt door de oogen van Theusnilde,
Segestes schoone spruit uit d'echt met Radegond,
En jongste zuster van den priester Segimond.
Ik had die eedle maagd myn hart reeds opgedragen,
En Vorst Segestes vond in myne min behaagen.
Dan ach! vergeef die zucht aan een wanhoopend hart;
Theusnilde lagchte met myn teedre minnesmart.
Haar fierheid vond vermaak in smaadlyk my te hoonen,
En met afkeerigheid myn liefde en trouw te loonen.
| |
| |
Ik had reeds argwaan om wat reên ik wierd veracht,
En zocht verpoozing voor myn hartzorg door de jagt.
'k Sleet dus in 't lomrig woud by wylen gantsche dagen,
Om 't verschgevangen wild haar nedrig op te draagen.
't Geviel in deezen tyd, op zeekren morgenstond,
Dat ik me in 't digtst van 't bosch niet ver van 't oord bevond
Waar, in Segestes huis, myn fiere schoone woonde,
Als zich Arminius op 't onverwachtst vertoonde.
Hy zag my toornig aan, en uitte deeze taal:
Ik vond u hieromtrent reeds een en andermaal;
Indien ge uw leven mint, denk nimmer aan Theusnilde.
Ik dreef hem toe, dat ik, zo ik haar minnen wilde,
Zyn woeste dreiging noch zyn gramschap dacht te ontzien,
En zelfs voor zyn gezicht myn hart haar aan zou biên.
Hy sloeg de hand aan 't zwaard, en ik, door toorn gedreven,
Ontblootte 't myne; en een van beiden had het leven
Verloren op dien dag, had niet Theusnildes moed
Ons onverwacht gestuit, en onzen ramp verhoed.
Zy had, niet ver vandaar verborgen, door de boomen,
De ontmoeting aangezien; en reden om te schroomen
Dat onze twist by 't volk haare achting krenken zou.
Hoe! riep zy, staat uw hart dus naar Theusnildes trouw?
| |
| |
Mint my op eedler wys; verzoekt my van myn maagen.
Hy, die zyn' broeder moord, zal nimmer my behaagen.
Wy volgden tegen dank in 't einde haar geboôn.
Slechts weinig tyds hierna verscheen Augustus zoon,
Tiberius, aan 't hoofd van Romes keurelingen,
Om 't Overrhyns gewest weêr tot ontzag te dwingen.
Gy zelf deed nevens hem, ô Prins! dien verren togt;
En weet dat onze Staat toen om den vreê verzocht.
Dees beê sproot niet uit vrees, schoon Rome zulks geloofde;
Neen, 't was de liefde die het vuur des oorlogs doofde.
Myn wreevle broeder bond dat uur zyn trotsheid in;
Ontveinsde loos zyn' haat tot voordeel van zyn min.
Hy zocht Segestes gunst, door toen zyn streng te sterken,
En, op zyn' voorslag, tot den vrede meê te werken.
Het land geraakte in rust, en Romes heerschappy
Vereerde Varus met Germanjes landvoogdy.
Terwyl Arminius zo sterk als ik bleef minnen,
Gelukte 't my zo ver Segestes gunst te winnen,
Dat hy in 't einde my Theusnilde schonk tot bruid.
Maar ach! myn heil wierd door Arminius gestuit.
Die wreedaart was altoos de bron van al myn plaagen.
De trouwdag was bepaald; de vorstelyke maagen
| |
| |
Genoodigd tot het feest; wanneer een kleine schaar
Van vrienden my het hart doorgriefde met de maar
Dat Vorst Segestes huis in 't bosch was overrompeld,
En in zyn afzyn in den zwaarsten rouw gedompeld.
Arminius had met zyn vrienden in den nacht,
Toen 't onbezorgd gezin aan geen gevaaren dacht,
De huispoort overmand; was in de zaal gevlogen;
En had Theusnilde, in spyt van elks trouwhartig poogen,
(Helaas! gy ziet hoe sterk my 't denkbeeld nog beroert.)
Uit d'arm van Radegond gerukt en weggevoerd.
Ik steeg op 't spoedigst, met myn trouwe medgezellen,
Te paarde; en yverde om den roover na te snellen.
Vergeefsche poogingen; hy was te ver vooruit;
En voerde, (welk een smart!) de aan my verloofde bruid
Reeds naar den Lipstroom toe; en borg haar in den tooren,
Waarin Aurinia haar woonsteê heeft verkoren;
Betrouwde 't waardig pand aan de achtbre Priesterin;
En smeekte haar, dat zy het voorwerp onzer min
In haar gewyd verblyf zou door haar zorg bewaaken
Tot de eerste rechtdag van den Landvoogd zou genaaken;
En dees het vonnis streek, of hy of ik de trouw
Der gadelooze maagd in 't eind verwerven zou.
| |
| |
De Landvoogd Varus was, dit wist hy, hem genegen,
Des vleidde zich zyn hart reeds heimlyk met dien zegen.
Een deel van onzen Raad verhief zyn slinksch beleid,
En prees zyn trotsch gedrag als waare dapperheid.
Dit deed hem overslaan tot meerder gruwelstukken.
Hy zwoer dat niemand hem Theusnilde zoude ontrukken;
Dat zy hem heimlyk minde, en gruwde van myn trouw;
En dat hy tegen elk zyn recht verweeren zou.
Hy wapende al zyn volk; zocht hulp by bondgenooten;
Bewerkte door zyn list, dat ze eensgezind besloten
Den Roomschen Landvoogd en zyn benden neêr te slaan,
Indien hy vonniste om de bruid my af te staan.
Segestes had bereids Arminius doen daagen,
Om over maagdenroof dien wreedaart aan te klaagen:
Doch de eedle Landvoogd, door geveinsd gevlei bekoord,
Bleef weiflen tusschen ons; het recht ging traaglyk voort.
't Scheen echter of 't in 't eind de bruid my toe zou wyzen.
Dit deed myns broeders toorn tot zulk een hoogte ryzen,
Dat hy het gruwelstuk, arglistig uitgedacht,
Met bystand des Germaans, eerlang ter uitvoer bragt.
Wy hadden midlerwyl op goeden grond vernomen
Dat hy zich wapende om den Landvoogd op te komen,
| |
| |
En deezen zulks gemeld; doch hy, te sterk verblind,
Verleende ons geen gehoor, en hield hem voor zyn' vrind.
Thans bragt men Varus aan, dat onverwacht Chamaven
En Angrivarien zich in het veld begaven;
't Verbond verbraken door Tiberius bewerkt;
En dat hun leger door meer volken wierd versterkt.
De looze Arminius, verspreider van die maaren,
Ontstak des Landvoogds toorn zo fel op 's vyands schaaren,
Dat hy met Romes magt in 't veld haar tegentrok,
Waardoor hy 't offer wierd van 's veinzaarts wreeden wrok.
Hy bood den Landvoogd aan hem met ons volk te sterken;
Geliet zich, 't Roomsch belang als eigen aan te merken;
En drong met zo veel kracht op dien rampzaalgen togt,
Dat onze oprechte raad daartegen niets vermogt.
Misleide Varus gaf bevel aan Romes schaaren
Zich met het hulpvolk van Cherusc en Cat te paaren,
Dat, door Arminius geleid, hen nadren zou
In 't bosch van Teutoburg. Vergeefs trachtte onze trouw
Den Landvoogd nog dien dag aan 't nadrend leed te ontrukken.
Zyn noodlot deed, helaas! al onze zorg mislukken.
De dag verdween allengs; en 't volk, in 't bosch verwacht,
Verscheen by Romes heir voor 't vallen van den nacht.
| |
| |
Dit deed myns broeders deugd in Varus oogen ryzen.
Hy noodde al d'Adeldom om aan zyn' disch te spyzen.
In 't eigen tydstip wierd Segestes door een' vriend
Den ramp dien 't leger was beschoren aangediend.
Hy vloog naar Varus om hem d'aanslag te openbaaren.
Doe, in der Goden naam, Arminius bewaaren;
En boei my nevens hem; totdat u duidlyk blyk',
Wie hier verraaders en wie vrienden zyn van 't Ryk.
Dus sprak de Vorst. Maar ach! zyn arbeid was verloren.
Inmiddels wierd het uur van Romes ramp geboren,
't Was nacht. Al 't krygsvolk rustte in tenten in het woud.
Men had de legerplaats voor Romes heir gebouwd,
Hoewel men waande dat geen onheil stond te vreezen;
Wanneer een naare kreet, van allen kant gerezen,
Arminius verraad te spade aan elk ontdekt.
De keurling, onverwacht door 't moordgeschrei gewekt,
Vliegt zyne tenten uit, en spoed zich naar zyn vaanen;
Doch word, waar hy zich wend, door woedende Germaanen
Met pyl of speer gegriefd, of door hun zwaard geslagt.
Wie maalt, wie maalt naar eisch dien jammerlyken nacht,
Waarin de Goden zelf, naar 't schynt, myn' broeder sterken,
En tot des Landvoogds ramp een' storm doen medewerken.
| |
| |
De naarheid van den nacht; de digtheid van het woud;
De vreemdheid van 't gewest, door't krygsvolk nooit aanschouwd;
Het schrikkelyk geschreeuw van moord, verraad, en wapen;
De weekheid van den grond, in diep moeras herschapen;
Het huilen van den storm, die onophoudlyk brult;
Het schittrend bliksemvuur, dat al de lucht vervult;
Het klaterend gekraak der schorre donderslagen;
De regenstroomen en gevreesde hagelvlaagen
Vervullen 't all' met schrik. Nog stelt men zig te weer,
En zo de keurling sterft, hy sterft niet zonder eer.
Hy ziet het leger door den vyand ingenomen;
En tracht, al strydende, op een' heuveltop te komen,
Om dus Arminius op nieuw te keer te gaan.
Men valt by 't ryzend licht elkandren weder aan.
De Duitscher wint steeds grond, en tracht de keurelingen,
Verzwakt in tal en kracht, van allen kant te omringen;
Dringt telkens sterker aan, stryd driftig voet aan voet.
De moord word algemeen. De heuvel rookt van bloed,
Dat van zyn hoogte vloeit en groeit tot breede stroomen.
De stoutsten zyn geveld. De neêrlaag word volkomen.
De Landvoogd Varus, die, reeds in zyn borst gewond,
Niets schynt te vreezen in dien doodelyken stond
| |
| |
Dan 't overwinnend heir ten schimp te zullen strekken;
Doorstoot zich 't hooploos hart, om zich dien ramp te onttrekken.
Een deel der Eedlen volgt zyn voorbeeld na uit nood.
Een ander deel van hen verweert zich tot den dood.
De ruitery bestaat vergeefs den moord te ontryden.
Van allen kant omringd, gedwongen om te stryden,
Verweert ze uit wanhoop zich tot aan den laatsten man,
En Romes bloed verkoopt zichzelf zo duur het kan.
Een magtloos overschot ontvlucht of word gevangen.
Ik zag Segestes aan myn zyde in ketens prangen.
Ik had hem tot dien stond trouwhartig bygestaan;
Thans wierd het meer dan tyd myn wis bederf te ontgaan.
Ik week, en vond een' vriend, die my, in spyt der woede
Myns broeders, die my zocht, het veege leven hoedde.
Hy bragt my in zyn huis, daar ik bericht ontfing
Hoe 't verder met Theusnilde en haaren vader ging.
't Gerucht der zege, door Arminius verworven,
En dat de Landvoogd op het slagveld was gestorven,
Baarde in 't Germaansch gewest eene algemeene vreugd.
't Roemde all' Arminius; 't prees all' zyn oorlogsdeugd;
En eerde zyn' triomf met grootsche zegezangen.
Aurinia had naauw' daar tyding van ontfangen,
| |
| |
Of zy beval Theusnilde, uit naam der Goôn, haar hand
En hart te schenken aan den Redder van het land:
En ach! de ontrouwe volgde Auriniaas geboden.
Men had Segestes stem ook tot dien echt van nooden.
Arminius bood hem ontslag van ketens aan,
Indien hy overging de bruid hem toe te staan;
By weigring dreigde hy hem 't hoofd te doen verliezen.
Segestes doodsgevaar deed hem de vryheid kiezen;
Hoewel hy heimlyk gruwde op 't denkbeeld van die trouw,
En by de Goden zwoer dat hy zich wreeken zou.
Ik hoorde naauw' dat tot dit huwlyk was besloten,
Of myn gerechte spyt deed my myn landgenooten
Verlaaten, en myn' dienst aan 't magtig Rome biên,
Om door zyn' onderstand myn wraak volbragt te zien;
En 'k wenschte, om al den hoon my aangedaan te straffen,
Dat ik de zege op gantsch Germanje u kon verschaffen.
Germanicus, die op dit ongeveinsd verhaal
Aandachtig had gelet, en, schoon verscheidenmaal
Tot in de ziel ontroerd, den held niet wilde stooren,
Doet, nu hy eindigt, zich op deeze wyze hooren:
ô Eedle Flavius! beklaag u van geen' hoon;
Erken in uwen ramp het wys bestier der Goôn,
| |
| |
Die, u onttrekkende aan onkundige barbaaren,
U d'eernaam van een' zoon van Rome waard' verklaaren.
Gy ziet door Romes hulp uw wraak eerlang volbragt;
Eerlang Arminius gebogen voor 's Ryks magt.
Vergeet Theusnilde; en zoek, indien 't u lust te minnen,
Een bruid, uw liefde waard', by de eedle Romeininnen.
Steun op myn vriendschap, en vergeet uw ongeval,
Gerust dat ik myn gunst u niet onttrekken zal.
De stille lentenacht was sluimerend verdwenen,
De heldre morgenstar had flaauwende uitgeschenen,
De zon rees uit de kim, toen de eedle Veldheer zond
Om Vorst Segestes zoon, den Priester Segimond,
Dien hy op 't oogenblik in zyne tent ziet treeden.
De fiere jongling draagt om sterkgespierde leden
Een' wapenrok, 't gewrocht van zyner zustren hand;
En heeft een' helm op 't hoofd, in plaats van d'offerband.
Germanicus, die hem beschouwt met toornige oogen,
Vraagt wat hem tot de vlucht van 't outer heeft bewogen.
De jonge Segimond slaat schaamrood de oogen neêr,
Terwyl de Prins vervolgt: Is dit het loon voor de eer
Die u de Landvoogd schonk, op voorspraak van uw' vader,
Dat gy uw ampt verlaat; en, als een staatsverraader,
| |
| |
U met de haaters van 't Romeinsch gezag verbind?
Ik vlood uit drift der jeugd, en keer als Romes vrind.
Dus uit zich Segimond. Toen door myn landgenooten
De krygsrok tegen 't Ryk op nieuw wierd aangeschoten,
Achtte ik het deelen in hun pooging my tot eer;
De roemzucht deed my vliên; myn pligt eischt dat ik keer'.
'k Zie thans Arminius myn' vader fel bestryden.
Het lot myns vaders baart my 't hartlykst medelyden;
Die, in een vesting met zyn vrienden eng bezet,
Zich overheerd zal zien, ten zy uw hulp hem redd'.
Ik smeek uw' bystand af tot berging van zyn leven;
En, 't zy gy myne vlucht wilt straffen of vergeeven,
Ik ben voldaan indien uw zorg myn' vader hoed.
Germanicus, bekoord door 's jonglings fieren moed
En kinderlyke trouw, die hy zo grootsch doet blyken
Door 't waagen van zichzelv', gevoelt zyn gramschap wyken.
Uw deugd verdient dat we u verschoonen, spreekt de Held;
Doch 'k eisch, ô Segimond! dat ge ons rondborstig meld
Wat reên Arminius zo fel in haat ontvonken,
Nadat uw vader hem Theusnilde heeft geschonken.
Ach! zegt Segestes zoon, de haat, voor lang gevoed,
Heeft na dien droeven echt nog meer dan ooit gewoed.
| |
| |
Myn vader had uit nood zyn stem daartoe gegeeven;
't Scheen of men onderling voortaan in vreê zou leeven;
Theusnilde roemde zich gelukkig in haar' echt;
Haar hart was aan het hart van haar' gemaal gehecht.
Doch 't onverwacht bericht dat gy hier zoud verschynen
Tot wraak van Varus, deed de hoop op rust verdwynen.
Segestes, in zyn hart het Roomsche Ryk getrouw,
Begeerde dat men u gezanten zenden zou;
Vergeeving van den dood der legioenen smeeken,
En zo het mooglyk waar', de vriendschap weder kweeken.
Arminius, op 't sterkst verbitterd door deez' raad,
Noemde elk die hier in stemde een vyand van den Staat;
En eischte dat men Rome op nieuw het hoofd zou bieden.
't Gewigtig staatskrakeel verdeelde de Edellieden.
Dees eischte vreê, die stryd, de hevigheid groeide aan;
En had de Wichelaar hen niet te keer gegaan,
Gevorderd dat men zich bezadigd zou gedraagen,
En door der vooglen vlucht den wil der Goden vraagen,
Het stond geschapen dat Germanjes heldenbloed
In die vergaadring op zichzelven had gewoed.
Men scheidde in 't eind, doch met een' fellen wrok in 't harte;
En 't krygsbesluit vergrootte eerlang myns vaders smarte.
| |
| |
Arminius had reeds ons landvolk op zyn hand.
De Bructer, Tencter, Mars, Sicamber en Tubant,
En Cat en Uzipeet, en de Angrivarische oorden;
't Greep all' de wapens aan, en trok naar 's Wezers boorden.
Ik, toen nog onbewust dat door een' nieuwen haat
Myn maagschap wierd verdeeld, verliet den Priesterstaat
Om met Germanjes kroost voor 't Vaderland te stryden.
Dan ach! wat had myn hart niet door hunn' wrok te lyden,
Die door Theusnilde my by de aankomst wierd gemeld.
Segestes had bereids een leger in het veld,
Van vrienden uit ons volk en eenige andre landen,
En dreigde Arminius gewapend aan te randen.
Verbeeld u eenen zoon die zynen vader mint,
En in hem 't Legerhoofd van zyn bestryders vind.
Ik bragt Arminius de gruwlen onder de oogen
Die hy te duchten had door burgeroorelogen.
Theusnilde sterkte my; en onzer beider stem,
Die steeds verzoening riep, vermogt zo veel op hem,
Dat hy my afzond om den verdren ramp te stuiten,
En met Segestes, uit zyn' naam, den vreê te sluiten.
Terwyl ik vruchteloos myns vaders haat bestreed,
Zag zich Arminius gestort in 't schriklykst leed.
| |
| |
Segestes had voorlang met eenigen der Grooten,
Tot weering van den kryg met Rome, stil besloten
Om zynen schoonzoon, die op geen gevaaren dacht,
Te vangen, en geboeid te leevren in uw magt.
Men had tot deeze daad den stillen nacht verkoren.
Arminius hoort naauw' 't rumoer zyn rust verstooren,
Of ziet zich tevens met zyn dierbre wedergaê
Gebonden heengesleept, ten doele aan de ongenaê
Myns vaders, die gewis terstond hem had doen sneeven,
Zo hy hem niet aan u had willen overgeeven.
Arminius gevaar ontroerde my het hart.
Maar ach! wie maalt naar eisch Theusnildes bittre smart!
Wat sprak, wat deed zy niet om haar' Gemaal te bergen!
Doch haare liefde scheen Segestes meer te tergen;
Des nam haar moed in 't einde een mannelyk besluit:
Zy kocht de wachten om, hielp dus haar weêrhelft uit;
Doch deed in 't afscheid hem by al de Goôn belooven
Dat hy haar' vader nooit van 't leven zou berooven.
Zyn vlucht wierd ras bemerkt; men joeg terstond hem na;
Doch, door Theusnildes trouw en schranderheid, te spaê.
Arminius, op 't sterkst door toorne en smart bestreden,
Hield door gezanten aan, met dreigen en gebeden,
| |
| |
Dat zyn beminde gade in vryheid wierd' gesteld;
En toen zulks niets vermogt, verscheen hy in het veld
Om door zyn dappre vuist haar met geweld te ontzetten.
Segestes waagde, opdat hy 't oogmerk mogt beletten,
Een' hagchelyken stryd; doch wierd geperst te vliên,
En in Grabretaas bosch naar schuilplaats om te zien.
Hier had hy lang voorheen een' sterken burg doen bouwen,
En dacht dat hy daarin zich veilig kon betrouwen.
Vergeefs. Arminius, om 't lot van zyne gaê
Wanhoopig, trekt hem fluks met al zyn benden na;
Omringt den burg, en zweert voor zynen wal te sneeven,
Tenzy Segestes hem Theusnilde weêr doe geeven.
En schoon myn vader hem een' sterken weêrstand bied,
Schoon 't veeler leven kost, hy wykt, hy aarzelt niet.
't Is thans op 't uiterst met de veege vest gekomen.
Dit deed my voor het lot van mynen vader schroomen.
Ik heb hem meer dan eens, met traanen zelfs, gebeên,
Dat ik Theusnilde, die haar dagen in geween
En klagten slyt, mogt naar haar' echtgenoot geleiden,
En dus den weg tot vrede en vriendschap voorbereiden.
Dan ach! Segestes holt door gramschap buiten 't spoor;
En geeft de traanen van zyn telgen geen gehoor.
| |
| |
Myn moeder Radegond heeft zich 't gestadig wrokken
Van schoonzoon en gemaal zo naauw aan 't hart getrokken,
Dat zy, allengs verteerd van smart en deerenis,
Door 't prangend zielsverdriet in 't eind bezweken is.
Myn vader zweert dat hy met al zyn telgen sneeven,
En de afgestreden vest de vlam ten prooi zal geeven,
Eer ooit Arminius van dien verzwakten wal
Verwinnaar worden, of Theusnilde aanschouwen zal:
En toen ik voor het laatst zyn hart zocht te overreeden,
Gaf hy dit antwoord op myn dringende gebeden:
Uw vlyt is vruchteloos. Ik wacht met al myn kroost
In deez' bestreden muur den dood ten jongsten troost,
Tenzy ge, ô Segimond! uzelv' om ons wilt waagen,
En aan Germanicus voor my om bystand vraagen.
't Is waar dat gy voorheen uw achtbaar ampt verliet,....
Ach! riep ik, 't is genoeg; ik tel myn leven niet,
Indien 't my slechts gelukt u voor 't verderf te hoeden.
Zweer my dat ge op uzelv' noch op uw kroost zult woeden
Voordat gy weet of Rome u by zal willen staan.
Hy zwoer my zulks; en ik, om 's vyands oog te ontgaan,
Liet van den wal des nachts my by een koorde daalen,
En spoedde my om u ons-aller ramp te maalen.
| |
| |
Bescherm ons, eedle Prins! voorkom ons ongeval.
'k Geef u myn woord dat ik uw' vader redden zal,
Dus spreekt de Held, zo hy zyn' vyand kan verletten
Tot ik met Romes heir verschyne om hem te ontzetten.
Gy zult me, ô Segimond! geleiden naar dat oord.
De Prins beveelt den togt, en prest de benden voort;
Doch doet, door Varus ramp genoopt tot misvertrouwen,
Eer hy het bosch genaakt, al 't land op 't naauwst beschouwen;
Schoon hy niet twyfelt aan 't verhaal van Segimond,
En dat van Flavius daarmede eenstemmig vond.
De Held ontdekt in 't oost Grabretaas hooge boomen,
Als hy bericht ontfangt van Cezar en van Romen.
|
|
Auteursrechtvrij
