|
| |
| |
| |
David.
Tiende boek.
De zon had driewerf uit het levenwekkend zuiden
Haar koestering verleend aan bloemen, vruchten, kruiden,
Sints de afgewezen Held Vorst Achis heir verliet:
Zy was, nu hy het oord genaakt van zyn Gebied,
Gereed ten derdemaale in 't scheemrend west' te zinken,
Om aan een andre lucht met nieuwen glans te blinken.
De Prins vind al zyn Volk vermoeid en afgemat.
Hy ziet verlangende uit naar zyn verkregen Stad.
Een vreemdgemengde damp doet hem zyn oog mistrouwen.
Och! barst hy eindlyk uit, is 't waarheid dat we aanschouwen?
ô Hemel! welk een ramp! ik zie aan allen kant
Een hevigblaakend vuur! och! Siklag staat in brand!
Dees naare jammerkreet doet al de legerbenden
En Hoofdliên het gezicht verlegen stadwaarts wenden.
't Roept alles: brand! och, brand! de vlam ryst hemelhoog,
En dryft van allen zy', voor hun mistroostig oog,
Een' dikken nevel voort van rook en smook en vonken.
De gantsche Vest schynt in een zee van vuur verzoken.
| |
[pagina t.o. 296]
[p. t.o. 296] | |
TIENDE BOEK.
| |
| |
De ruime lucht weêrgalmt van 't gillen en 't geween
Der felverschrikte schaar': 't vliegt all' naar Siklag heen,
Getroost om tegen 't woên der vlammen in te dringen,
En Echtgenoote en Kroost aan hun geweld te ontwringen.
Zy naadren, schoon de rouw, die aller ziel beroert,
Hen in dit uur byna tot wanhoop heeft vervoerd;
En streeven in de Stad, waar de onderscheiden wyken
En straaten aan zichzelv', helaas! niet meer gelyken.
Een reeks van huizen, door het deerlyk ongeval
Al brandende ingestort, niet verre van den wal,
Doet Davids Heldenheir in zynen vaart vertraagen,
Maar dooft geenszins hunn' moed, getroost het all' te waagen.
Een deel van 't volk, dat daar voorheen zyn wooning vond,
Stort, met een naar gekerm, mistroostig op den grond,
Daar hout en steen en lood en yzer, onder 't blaaken,
Van boven afgestort, een' woesten baiert maaken.
Men zoekt in 't gloeiend puin naar stof tot meer verdriet,
Naar 't halfverteerd gebeent' van die men achterliet,
Van Moeder, Echtgenoote, of dierbre Huwlykspanden.
Een ander deel vliegt voort, daar zy hun huis zien branden,
In eene verdre wyk: 't woelt alles hier dooréén.
De huilende Echo mengt het jammerlyk geween
| |
| |
Des Volks, en 't naar gekraak der felle vlammen, t' saamen.
Zy, die, ondanks het vuur, tot by hun wooning kwamen,
Staan raadloos, daar de vlam door de openingen dringt;
De gloênde wanden likt; daar alles kraakt en springt,
En d' ingang fors ontzegt aan Echtgenoot of Vader.
Ginds waagt 'er een zichzelv', en streeft wanhoopig nader,
Doch vliegt zyn huis weêr uit op 't hooren van een krak,
Een voorboô van den val van 't nederstortend dak,
En kan, ter naauwernood, het veege leven hoeden.
Geen afgelegen oord blyft van 't verteerend woeden
Des fellen gloeds bevryd: 't is alles reddeloos:
't Brand all' wat branden kan: hier is geen hoop altoos
Om 't alverslindend vuur te dooven of te keeren.
Prins David, die zyn ziel door wanhoop voelt verheeren,
Na dat zyn trouw vergeefs in asch en puin en stof,
Thans 't eenig overschot van zyn verslonden Hof,
Zyne Echtgenooten zocht, word, met gevaar van 't leven,
Door 't voortslaan van de vlam, de Vesting uitgedreven.
Hy scheurt zyn vorstlyk kleed, en stort zich neêr in 't veld
By zyn wanhoopig Volk, dat reeds in traanen smelt.
Dan, och! geen traanenvloed kan hier den rouw verzachten.
't Ontbreekt aan adem tot onöfgebroken klagten.
| |
| |
't Zyn enkle gillingen, die wyd en zyd de lucht
Vervullen met een naar en aaklig weegezucht.
Aartspriester Abjathar, die, weinig tyds geleden,
Het wreedbesprongen Nob aan de eigen aakligheden
Ten prooi zag, voelt, dit uur, door de algemeene smart,
De wond ontspringen van zyn diepgetroffen hart.
Doch, schoon de deernis en de rouw zyn ziel doorbooren,
Zoekt hy in deezen nood nog trooststoffe op te spooren.
Hy streeft de Stad weêr in, by 't naadren van den nacht.
De vlam verlicht zyn schreên: hy geeft op alles acht;
Totdat hy zich in 't eind' door slaauwe hoop voelt streelen,
En weêrkeert, om den Prins zyn denkbeeld meê te deelen.
Hy wenkt Abizaï en Ithaï byéén,
Terwyl hy 't Legerhoofd met hem ter zy' doet treên,
En spreekt, zo ras hy denkt dat hem geen andren hooren:
Schep moed, ô Vorst! geef nog de hoop niet gantsch verlooren:
Ligt is 'er troost voor ons: ik acht het voor gewis
Dat door des Vyands hand dees brand ontstoken is.
Sproot hy uit ongeluk, men zou gevluchte Vrouwen
En droeve Kinders om de gloênde Stad aanschouwen.
't Is ongelooflyk dat geen mensch hier 't lyf behield;
Dat tevens door den brand al 't vee zou zyn vernield.
| |
| |
'k Heb al de omstandigheên naauwkeurig gaê geslagen;
Myzelv' in 't brandend huis van Sammas durven waagen,
Dat niet slechts ledig was van menschen, maar metéén
Ontbloot van huissieraên en van geryflykheên.
Dit gaf me een weinig moeds, en dreef my naar de stallen,
Daar 't vee, na 's vyands woede en stroop om Siklags wallen,
Bewaard wierd, op uw' last; ik vond en hier en ginds
Nog plaatsen die de vlam gespaard had, maar geenszins,
Hoe naauw ik 't all' doorzocht, het minste blyk van leven.
Ontwyfelbaar is 't vee Verschoond en weggedreven.
En, wierd het vee bewaard, dan kan het mooglyk zyn,
Hoe vreemd dit denkbeeld aan uw troostloos harte ook schyn',
Dat all' wat adem heeft gespaard wierd en behouên.
Ligt heeft des vyands magt de weerelooze Vrouwen
En Kinders uit dit oord als slaaven meêgevoerd.
Der Filistynen haat heeft Siklag lang beloerd.
Gy-zelf hebt ons gemeld den stroop der Girgazyten
En d' onverwachten togt der looze Gezuryten
Te houden voor een blyk van 's Filistyners nyd;
Thans heeft die nyd misschien de Stad aan 't vuur gewyd,
Waarvan ze aan u 't bezit, huns ondanks, zien beschooren.
De Prins begint allengs naar Abjathar te hooren;
| |
| |
Hy overweegt, bedaard, des Priesters wyze taal.
Ach! barst hy eindlyk uit, zoude Achis heusch onthaal
De Grooten van zyn Ryk zo fel in haat ontsteeken,
Dat ze op myn zwakke Stad zich van zyn goedheid wreeken?
't Kan ligtlyk waarheid zyn: maar, zo hun afgunst my
Dit aaklig onheil brouwt, zou dan hun razerny,
Die we in dit doodlyk uur ons zo veel ramps zien baaren,
De onweerbre Vrouwen en de onnoozle Kinders spaaren?
Vergeefsche hoop, helaas! neen, neen, zy zyn geslagt.
Zy zyn, zegt Ithaï, gewis niet omgebragt.
Heeft een nabuurig Volk de Vesting ingenomen,
Dan zyn zy weggevoerd, maar geenszins omgekomen.
Schep moed, ô Vorst! schep moed: dat slechts, op uw bevel,
De dappre Abizaï my op den togt verzell',
Wy zullen spoedig 't spoor, waar langs die roovers trekken,
Belaaden met den buit, 't zy hier of daar, ontdekken.
Zyn moed bekoort den Prins; hy luistert naar zyn reên;
Vind zyn ontwerp gegrond, en zend hen yllings heen.
Hy-zelf keert naar zyn Volk, en poogt hen, door zyn spreeken,
Een slaauwe vonk van hoop in 't moedloos hart te ontsteeken.
ô Helden! zegt hy, die, in 't barnen van den nood,
Met zo veel dapperheid en trouw my bystand bood;
| |
| |
Getroost door allen ramp kloekmoedig heen te streeven,
En tevens met uw' Vorst te sterven of te leeven,
Geeft aan zyn reên gehoor, daar gy, om uw verdriet,
Meer dan om 't geen hem treft, zyn traanen vloeien ziet.
Wat baat het jamren ons in 't woeden onzer plaagen?
Wat baat het troostloos om den brand der Stad te klaagen?
Zy stort, door krak op krak, gevolgd van slag op slag,
Ten gronde, en zal misschien, by 't ryzen van den dag,
Niet dan een gloeiend puin vertoonen aan onze oogen;
Maar alle hoop is met haar' rook niet gantsch vervloogen.
Dit schriklyk onheil spruit uit geen onächtzaamheid.
Ik denk dat 's Vyands haat dien ramp ons heeft bereid.
Dus is het mooglyk dat uw Telgen, dat uw Vrouwen,
Door 's Hemels gunst behoed, het daglicht nog aanschouwen
Ik denk dit te eerder om dat niets ons blyken geeft
Dat zich de Vyand met hun bloed bezoedeld heeft.
Hy heeft gewis hen uit de Vesting doen vertrekken
Om tot sieraaden van zyn zegepraal te strekken,
En hen te kluistren in zyn wreede slaverny.
Thans stuit een naar gekerm, dat zich van alle zy'
Om stryd verheft, den Prins in de aangevangen reden.
Stelt, roept hy uit, stelt u zo goed gy kunt te vreden.
| |
| |
Myn Vrienden! gunt my nog een oogenblik gehoor.
Men zoekt, op myn bevel, reeds overäl het spoor
Des vyands naar te gaan; en, zo wy hem ontdekken,
Zal hy ten offerhande aan onze smart verstrekken.
De God van Israël zal zelf met onze vaên
Ten stryde trekken, hen voor ons gezicht verslaan.
Laat ons de ketenen van Gade en Kroost verbreeken.
Of, zyn zy omgebragt, weläan, laat ons hen wreeken.
Elk hou zich tot den togt gereed, op 't eerst bevel;
En aller krygswoord zy: Voor God en Israël!
Men hoort geen veldgeschrei door 't leger aangeheven.
't Heeft all' den ouden moed mistroostig opgegeeven.
Een diepe stilte heerscht een enkel oogenblik.
De naare wanhoop, woede, en akelige schrik,
Vermeesteren de ziel der wreedberoofde Schaaren.
Dees scheurt zyn kleed, en blyft op David roerloos staaren;
Die schud tot driewerf 't hoofd, en stampvoet waar hy staat;
Die zet zich morrend neêr, met een misnoegd gelaat.
Men mompelt onderling, en steekt de hoofden t' saamen.
Al de Oversten van 't heir, die zich diens onwils schaamen,
Vertoonen vruchteloos den benden hunnen pligt.
Zy luistren naar geen reên, hoe minzaam ingericht.
| |
| |
't Ontzag, de schaamte, en zucht voor David zyn vervloogen.
De razerny barst los, en blikkert in hunne oogen.
De felle woede zet hun aller hart in brand.
Men vloekt den Veldheer-zelv', en schreeuwt van allen kant:
Durft ge u nog vleijen dat ge op nieuw ons zult doen stryden?
Dat één van ons voortaan zyn hulp u toe zal wyden?
Wy hielden ons getrouw aan uw belang verknocht;
Waartoe, helaas! waartoe? dan om, in togt op togt,
Ten prooie aan ramp op ramp, steeds grooter ramp te vreezen;
Totdat ons ongeluk ten toppunt is gerezen.
Hoe! zoud ge nog ons bloed doen stroomen tot uw eer?
Geef onze Vrouwen, geef ons dierbaar Kroost, ons weêr!
Deed gy ons daarom hen in Siklag achterlaaten,
Toen ge ons ten stryde dwongt tot ramp van Isrels Staaten;
En durft ge ons, daar van hen zelfs de asch niet ovrig is,
Misleiden door de hoop op hun behoudenis?
Geef, zien zy 't licht nog, geef hen weêr, op onze klagten,
Eer dat we uzelv' ten zoen van hunne schimmen slagten.
Op 't eigen oogenblik klinkt eene ontstelde stem,
In 't midden van den hoop: ja, slagt, ja, steenigt hem,
Die ons den naam ontrooft van Echtgenoot en Vader!
Zyn list heeft ons misleid: velt, velt den Aartsverraader!
| |
| |
Wat werkt de wanhoop niet als ze in 't onstuimig bloed,
Door driften wreed beroerd, met al haar krachten woed!
Dees Benden, steeds gereed voor Davids heil te sneeven,
Staan in dit oogenblik hem woedend naar het leven.
Een dof gemompel mort, en bromt, met schor geluid;
't Verheft zich tot gekrysch; 't gekrysch barst eindlyk uit.
Elk wil thans de eerste zyn om Davids bloed te plengen;
Elk grypt een' steen om hem wreedaartig om te brengen.
En vest het oog reeds, met dit moordtuig in de hand,
Op Jesses eedlen Spruit, die, in bedaarden stand,
Den dood in 't aanzicht ziet by 't woên der Legerschaaren.
Niet anders staat een rots in spyt van 't woên der baaren.
De felbesprongen Held beschouwt met deerenis
De wanhoop die meestres van 't hart der Benden is,
En schynt het meest met hen, minst met zichzelv', bewoogen.
Zyn oog vertoont hen zyn grootmoedig mededoogen.
Hy-zelf ontsluit zyn' helm, en werpt ze op de aarde neêr:
Verwacht van uwen Vorst noch klagt noch tegenweêr,
Zo spreekt hy, kan myn bloed aan u voldoening geeven,
Doet dan, 't is in uw magt, doet dan uw' Koning sneeven.
Ontziet, dit oogenblik, dan Gods Gezalfden niet.
Wreekt, wreekt uw leed, en maakt een einde aan myn verdriet.
| |
| |
't Zal de eerstemaal niet zyn, ô strengbeproefde Helden!
Dat ik met avrechts loon myn trouw heb zien vergelden;
Doch legt geen snoode blaam op myn gedachtenis;
Zegt nooit dat David van uw rampen de oorzaak is.
Is my, na Siklags brand, meer troost dan u gebleven?
Derf ik, zo wel als gy, de vreugd niet van myn leven?
Of kunt gy waanen dat myn afgefolterd hart
Zich niet getroffen voelt door de akeligste smart?
Dan, wat de Vyand spaarde, of wat hy hebb' verslagen,
Ik zal my noch van hem, noch zelfs van u, beklaagen.
'k Schelde u dees woede kwyt; 't is niet dan de oude trouw
Die ik gedenke, en in myn' Helden nog beschouw.
Ach! mogt myn laatste wensch 't oneindig Alvermogen
Beweegen jegens u tot gunstryk mededoogen!
Vergeef, barmhartig God! vergeef hen mynen dood!
't Is enkle wanhoop daar deeze euveldaad uit sproot.
Doe hen een blyder lot dan my op aard' verwerven!
Verhoor myn jongste beê! ik ben getroost te sterven!
Wat wederhoud uw hand, myn Broeders! werpt vry toe;
Ik ben dit lot getroost, ik ben de rampen moê.
Het gantsche Leger staat verstomd en opgetoogen.
De glans van Davids deugd verrukt elks hart en oogen.
| |
| |
Hy is aan hun gezicht geen haatlyk voorwerp meer.
Zy zien in hem hunn' Held, hunn' grooten Koning, weêr.
't Ontzag begint reeds veld in aller hart te winnen,
En dooft het vuur der woede in de opgeruide zinnen.
Elk werpt, daar zich zyn ziel voor de oude trouw verklaart,
Den opgevatten steen met afschrik tegen de aard'.
Elk wil, vol naberouw, om stryd, zyn misdaad boeten.
't Barst all' in traanen uit; 't valt all' aan Davids voeten.
Elk doemt zichzelv' ter straffe, en acht zyn' heilstand groot,
Krygt de eer der majesteit voldoening door zyn' dood.
Myn Broeders! spreekt de Held, hoe streelt dees pligtbetooning,
Dit ongeveinsd berouw, de ziel van uwen Koning!
Hy mint u als voorheen; stelt uw gemoed gerust;
Ik ken uw aller hart, uw trouw is my bewust.
Ryst op, myn Vrienden! ryst, 'k heb alles u vergeeven.
Terwyl de Prins de trouw der Benden doet herleeven,
En aller hart, hoe sterk door bittren rouw bestreên,
Zich naauwer aan zyn hart verbind dan ooit voorheen,
Den Hemel smeekt dat hy alle onheil van hem weere,
En hy eerlang in vrede op Isrels troon regeere,
Verschynt Abizaï, van Ithaï verzeld.
Zy leiden eenen knaap, die, kwynende, ongesteld,
| |
| |
Door beiden onderstut, byna bezwykt in 't naadren.
Men loov', roept Ithaï, men loov' den God der Vadren!
Zy leeven, die ons hart beweende als omgebragt!
Zy leeven! Op dit woord, dat aller smart verzacht,
Word straks een bly gejuich door 't Leger opgeheven.
't Roept all', door vreugd verrukt: God lof! God lof! zy leeven!
Getrouwe Abizaï bevestigt dit bericht.
Wy zyn dees blymaare aan deez' Jongeling verpligt,
Die, krank en afgevast, eerlang zal moeten sterven,
Dus spreekt hy, zo men hem geen' bystand doe verwerven.
De Prins vertroost den knaap met minnelyke taal.
Men zet, op hoogen last, terstond hem een onthaal
Van graan en vruchten voor, en drenkt hem uit de beeken.
De droeve Jongeling is buiten staat tot spreeken,
Daar hy, tot driewerf toe, het ryzen van den dag,
En driewerf 't ondergaan van 't blinkend zonlicht zag
Sints hy aêmechtig, krank, ten prooi aan 't aakligst lyden,
Zich in 't genot van drank noch voedsel mogt verblyden.
Zyn hart, door honger flaauw, door dorst byna versmacht,
Herneemt, versterkt, verkwikt, allengs zyn eerste kracht.
De Held ziet naauwelyks in hem de kracht herbooren
Of wenscht naar meer berichts; en tracht uit hem te hooren
| |
| |
Van waar hy kwam, en hoe hem 's Volks behoudenis,
Die hy met eeden staaft, zo klaar gebleken is.
Ik zal u, zegt de knaap, de waarheid naakt ontvouwen.
'k Mogt aan den zoom des Nyls het daglicht 't eerst aanschouwen.
Ach! rees van myne jeugd ooit blyde dag voor my!
Myn onheil drong me al vroeg in wreede flaverny.
'k Sleet, onder 't prangend juk van Ezaus trotsche Neeven,
Het Kroost van Amalek, tot nu myn kwynend leven.
Ik diende Rehuël, na 't Koningklyk Geslacht,
In ons gewest, de hoogste in waardigheid en magt.
'k Wierd, meer dan eens, door hem naar Achis Hof gezonden,
Alwaar zyn Dochter leeft aan Ahuzath verbonden.
Die Veldheer heeft myn' Heer, aan zyn belang verknocht,
Verlaat u op myn woord, genood tot deezen togt.
Wat hem ook noopen mogt om u dus fel te haaten,
Hy trachtte u, tot uw' ramp, uw Stad te doen verlaaten.
Zyn list ontdekte zich aan myn verwonderd oog
Toen hy met Achis heir naar 't Land van Isrel toog,
En mynen Meester drong om spoedig op de wallen
Van Siklag, toen ontbloot van manschap, aan te vallen.
Ik zag, ten blyk hoe lang 't ontwerp reeds was gesmeed,
Een talryk leger tot deez' overval gereed.
| |
| |
De Cheretyt wierd eerst verrast en overrompeld,
En Kalebs erfdeel in den zelfden ramp gedompeld.
Men drong in Juda zelfs, en roofde, met geweld,
Wat roovenswaardig scheen in vlek en dorp en veld.
Toen trok men spoedig voort naar Siklags hooge wallen.
De onweerbre vest wierd haast verrast en overvallen,
En gaf gelegenheid tot een' gewenschten buit.
Men leidde 't schreijend Volk alöm de vesten uit,
Met have en vee en all' wat de oogen kon bekooren.
Toen zag de Stad het uur van haar verderf gebooren;
Men doemde haar ten vuure, en stak ze, al juichende, aan.
Uw troostloos Maagschap, dat de vlammen op zag gaan,
Is in de magt van 't Kroost van Amalek gebleeven.
Maar schoon uw Vrouwen, schoon uw kinders waarlyk leeven,
Zy voelen zich gedrukt door 't juk der slaverny;
Dat lastig juk 't welk zo ondraaglyk viel aan my.
Ik was sints korten tyd door krankheid aangegrepen,
En wierd te onmagtig om het leven voort te sleepen,
Wanneer myn Meester, die myn onvermogen zag,
My hulploos achterliet, ondanks myn droef geklag.
'k Had, door gebrek, eerlang ten grave moeten daalen,
Zo my uw deernis niet weêr adem hadd' doen haalen.
| |
| |
Op dit bericht verheft het jammerlyk geween
In 't gantsche Leger zich zo sterk weêr als voorheen.
Elk maalt zich Gade of Kroost in ketenen geslagen.
Wie kan de slaverny van die hy mint verdraagen?
Prins David, altoos groot in voor- en tcgenspoed,
Versterkt het hart des Volks door zyn' verheven moed.
Hy vraagt den Vreemdeling: Wilt ge ons ten Gids verstrekken?
Neemt ge aan de legerplaats dier wreedäarts ons te ontdekken?
Indien gy by den Naam der Godheid, die gy eert,
Dus antwoord hem de Slaaf, met dieren eede zweert,
Dat gy, weldaadig, my het leven zult behoeden,
En my niet leeveren aan 't onbarmhartig woeden
Van mynen wreeden Heer, dan word, geloof myn woord,
Het heir van Amalek door u haast opgespoord.
De Telg van Izaï zweert by den Naam des Heeren,
Dat zelfs het minste leed den vreemdling niet zal deeren,
En dat hy steunen kan op zyne erkentenis
Wanneer hy wederkeert, en overwinnaar is.
Doch schoon het grootst gevaar den Held niet kan vertsaagen,
Schoon hy voor 't heil zy ns Volks zich troost het lyf te waagen,
Hy, die thans meer dan ooit zyn Vyanden mistrouwt,
Zich van 't bericht des Slaafs niet gantsch verzekerd houd,
| |
| |
Wenscht, eer hy 't moedloos Heir den Vyand na doe trekken,
Door Priester Abjathar des Hoogsten wil te ontdekken,
Getroost veel liever 't all' den roovren af te staan,
Dan zonder 's Hemels last dit uur ten stryd te gaan.
Dat vry de hartstogt poog' de godvrucht te overwinnen,
Wie wel beginnen wil moet met Gods hulp beginnen.
De volgende ochtendstond verspreidde alreê haar licht
Langs berg en heuveltop voor 's Volks beschreid gezicht,
Toen Abjathar verscheen om Isrels God te vraagen
Of 't oorbaar was dit uur den Vyand na te jaagen.
Eene ongewoone glans verlicht hem daar hy staat,
En flonkert wyd en zyd op 't heilig borstsieraad.
Hy voegt de letters, die in 't licht staan, naauwlyks t' saamen,
Of leest: ‘Verlost, verwint’. Straks blinkt, by de andre naamen,
De Naam der Godheid, die op 's Priesters voorhoofd praalt,
In eedlen luister uit, door sterker glans bestraald.
Dit wenschelyk gezicht kan 't hart des Volks verblyden.
Trekt op, roept Abjathar, God-zelf zal voor ons stryden!
Al 't Leger toont terstond zich tot den togt gereed.
Men heft den Gids, verzwakt door al 't geleeden leed,
Op eene muil, en doet voor 't heir hem heenen trekken,
Om, op zyn trouw gelei, des Vyands spoor te ontdekken.
| |
| |
Men streeft straks zuidwaart aan, en nadert nu alreê
De blyde Bezor, die zich uitstort in de zee.
Elk streelt zich met de hoop van haast die beek te aanschouwen,
Die 's Vyands leger, naar men waant, heeft opgehouên.
Hy is ontwyfelbaar gelegerd aan haar' zoom;
Hy kon met al zyn Volk den hooggezwollen stroom,
Dus spreeken ze onderling, zo ras niet overtrekken.
Dit denkbeeld kan den moed van 't hygend Leger wekken,
Dat, door vermoeidheid, smarte en hartzorg overheerd,
Zyn laatste krachten op deez' bangen togt verteert.
Zy zien de beek, zo waard aan hun verlangend harte,
Maar, met de beek, helaas! een bron van nieuwe smarte.
De Vyand is 'er niet, en trok 'er overheen.
't Barst all' in klagten uit en jammerlyk geween,
Daar elk zyn jongste hoop ziet met zyn kracht vervloogen.
't Schreit all' den Hemel aan om hulp en mededoogen.
Een deel neemt afscheid van zyn vrienden, en betreurt,
Halfstervend, Gade of Kroost, hem van het hart gescheurd.
De wreedheid-zelf zou zich van deernis hier niet spaanen.
De stroom zwelt, in zyn' boord, door de uitgestorte traanen.
Een deel des droeven Volks valt by den oever neêr,
Door wanhoop overheerd, helaas! en kan niet meer.
| |
| |
De Held volhard nochtans hunn' yver aan te zetten:
Myn Broeders! roept hy uit, laat ons geen' tyd verletten;
't Geluk van deezen stryd hangt aan geen honderd man:
Hy wachte ons hier te rug die ons niet volgen kan:
God-zelf trekt voor ons op: wat leed staat ons te vreezen?
Wie zou, door God gesterkt, geen overwinnaar weezen?
Die krachts genoeg bezit volg' rustig my op 't spoor;
De zege wacht naar ons; myn Helden! dat 's u voor!
Dus spreekend, springt hy in den stroom, die, aan het schuimen,
Door zulk een' zwaaren val, zyn' gulden helm en pluimen
Van allen kant bespat: hy streeft 'er stout door heen.
Het grootste deel van 't Volk volgt rustig Davids schreên,
Gehartigd om op nieuw den Vyand na te streeven;
En hem den dierbren buit te ontrukken of te sneeven.
Het kwynend overschot, dat magteloos bezweek,
Schreit zyne Broeders na van d' overkant der beek,
Beveelt zyn Maagschap aan hun trouw en mededoogen,
En zend het hart ten stryd, in spyt van 't onvermogen.
De Prins spoed midlerwyl met zyne Benden voort
Naar 't dal van Gerar, dat de Bezor groet in 't noord';
In 't oost' een lange reeks van bergen; Harads vesten
Een weinig zuidwaart; en de Groote Zee in 't westen.
| |
| |
De vaale schemering begon reeds overäl,
Op 't nadren van den nacht, te waaren door dit dal,
Wanneer de Gids, verblyd, den Held dees taal deed hooren:
ô Prins! ik zie het eind' van deezen togt gebooren;
Ten zy myn oog my door de duisternis misleid',
Ligt ginds het talryk heir van Amalek verspreid.
Dit langgewenschte woord doet Davids vreugd herleeven.
Hy ziet met al zyn Volk de twyfling haast verdreven,
Daar 's Vyands legersteê, door toorts by toorts verlicht,
In achteloozen stand, zich opdoet aan 't gezicht.
Het Kroost van Amalek, door blydschap ingenomen
Om zyn' geroofden buit, schynt geen gevaar te schroomen.
Een deel der plonderaars, van roof en woeden moê,
Drinkt Siklags wyn elkaêr met groote teugen toe,
Wiens kracht hen reeds bevangt en haast zal overheeren.
Aan deezen strekt het veld ten disch voor 't banketteeren;
Die schikken zich ten dans, en zwermen onderéén,
Of zwieren, rei aan rei, door 't gantsche leger heen,
Daar zy met maatgezang 't geluk der oorlogskanssen,
Een wankelbaar geluk, verheffen onder 't danssen.
Men hoort, in 't midden van dit juichend feestgebaar,
Aan eenen andren kant, een troostelooze schaar'
| |
| |
Van ongelukkigen, in ketenen geslagen,
Zich van 's Verwinnaars woede en hunne elend' beklaagen.
Hoe treft het wreed gezicht van 's Vyands zegepraal
Het hart van Broeder, Zoon en Vader en Gemaal!
't Geklank der ketenen, 't gekerm der hulpeloozen,
Dat hier en ginds den galm der zangen blyft verpoozen,
Ontsteekt een nieuwe kracht in David en zyn' Stoet.
Elk voelt zyn hart ontvonkt in een' herbooren moed,
En trekt zyn zwaard, zo ras hy 's Veldheers zwaard ziet blinken;
Terwyl de heuvels en valleijen wederklinken
Van 't krygsgeschrei, dat, op het Vorstelyk bevel,
Van alle zyden ryst: Voor God en Israël!
De Vyand, die zich 't hart voelt op dien kreet doorsnyden,
Schynt nog te twyflen of hy vluchten moet of stryden;
Doch, eer een vast besluit die twyfling paalen stelt,
Word hy door 't straffend zwaard van Davids heir geveld.
Dees, die zyn zorgen aan den velddisch kon vergeeten,
Vermengt de spys met bloed, en sneuvelt onder 't eeten;
Die word getroffen met de drinkschaal in de hand;
Een ander, door den damp des wyns geheel vermand,
En door een' diepen slaap al zwelgende overrompeld,
Word pynelyk gewekt, en in den dood gedompeld;
| |
| |
Die storten danssend neêr, om nooit weêr op te staan,
Of heffen, in hunn' zang, een' naaren moordkreet aan.
Hier heeft geen deernis plaats voor ouderdom of staaten.
De wanhoop wreekt haar leed; de woede is los gelaaten.
Wat zich niet bergen kan moet vallen door het zwaard.
De jeugdige Omar, door zyn dapperheid vermaard,
Zoekt, met een' wakkren rei van eedle Jongelingen,
Vergeefsch de grootsche zege aan 't Heldenheir te ontwringen;
Hy word door Davids zwaard op 't onverwachtst gewond;
Hy deinst te spade, en stort al stervende op den grond.
Hoe zal de Moeder, reeds in't afgaan van haar dagen,
Dien Zoon betreuren, in zyn' levensbloei verslagen!
't Verstand red Kenas, en de roem Jaëlas niet.
Vergramde David velt all' wat hem weêrstand bied.
Gaëta zoekt vergeefs zyn' heldenärm te ontwyken.
De trotsche Rehuël, die, over hunne lyken
Gevloogen, hem bespringt, sterft mede door zyn hand.
Die wreede zal nu, in een' deerniswaarden stand,
Zyn zwakke slaaven in geen wildernis verlaaten;
Zyn hulp zal Ahuzath niet in zyn list meer baaten;
Die, raazende van spyt, zyn' val betreuren zal.
De jonge Lothan, die zyn vrienden overäl
| |
| |
Geveld ziet, zoekt in haast het nadrend leed te ontsnellen;
Vierhonderd krygsliên, die zyn strydbanier verzellen,
Ontvlieden, op zyn spoor, dit jamrenbaarend oord,
En spoeden schichtig op gezwinde kemels voort,
Tot in hun Vaderland; alwaar zy 't all' doen beeven
Op't hooren dat hun Heir door Isrels zwaard moest sneeven.
De blyde Heldenstoet vergeet zyn Maagschap niet.
Zo dra men van alöm de zege zeker ziet,
Vliegt de een den ander voor, hoe moê van zich te wreeken,
Om de enge kluisters van hun Gade en Kroost te breeken.
Wie maalt de blydschap van de tedere natuur
En reine huwlyksliefde, in dit gelukkig uur!
Hier reikt een jonge Vrouw haar vastgebonden handen
Haar' lieven Egaê toe, die dees gehaate banden,
Terwyl hy traanen stort en de Almagt looft, ontbind.
Een andre zwymt van vreugd in de armen van haar' Vrind.
Ginds vind een Moeder, door verdriet op 't punt van sneeven,
Nu door haar' Zoon ontboeid, de vryheid met het leven.
Daar kust een Vader, in zyn weêrgevonden Kroost,
Het beeld van zyne Gaê, welëer op aard' zyn troost,
Een lieve Dochter, sints den wellust van zyne oogen.
Wat mengeling van vreugd, van smart, van mededoogen,
| |
| |
Van zielsverrukkingen, van liefde en tederheid,
Word door de drift van 't harte in 't blaakend oog verspreid!
't Begroeten en 't gejuich vermengen zich te gader,
Myn Egaê! myn Gemaal! myn Kinders! dierbre Vader!
Geliefde Moeder! ach! myn teêrbeminde Zoon!
Deeze onderscheiden klank vormt hier den schoonsten toon.
Bedroefde Ahinoa, zo tederlyk verbonden
Aan David, haar' Gemaal, word ras door hem gevonden.
Wie maalt haar blydschap en de blydschap van haar' Heer!
Maar, ach! zyn oog ziet nog Abigaël niet weêr.
Hy zoekt haar vruchtloos by de reedsverloste schaaren.
Geen van hen allen weet wat haar is wedervaaren.
Terwyl de Held om haar angstvallig zucht en klaagt,
En elk om tyding zend, elk vraagt en wedervraagt,
Word hem bericht dat zy, toen Siklag wierd geplonderd,
Van al 't gevangen Volk terstond wierd afgezonderd,
En by den Vrouwenstoet van Rehuël geleid,
Daar ze onöphoudelyk haar onheil heeft beschreid.
Prins David, op dees maar' vol drifts om haar te aanschouwen,
Streeft naar des roovers tent; daar midlerwyl de Vrouwen
Van Rehuël de ramp van 't leger was gemeld,
En tevens dat haar Vorst door Isrel wierd geveld.
| |
| |
Dit jaagt een' fellen schrik in haare ontroerde zinnen.
Zy poogen straks de gunst van Davids Gaê te winnen.
Abigaël, nog korts het voorwerp van haar' haat,
Strekt, in dit aaklig uur, haar jongste toeverlaat.
Ze ontslaan haar spoedig van de banden die haar prangen.
Zy vallen haar te voet, met traanen op de wangen,
En smeeken, siddrende, in het groeijen van den nood,
Dat haare voorspraak haar wil redden van den dood.
De Schoone troost haar hart door blyk van mededoogen.
Op 't zelfde tydstip komt Prins David ingevloogen.
Zy, die gestaêg haar oog naar d' ingang houd gericht,
Krygt haaren Echtgenoot nog naauwlyks in 't gezicht
Of poogt blymoedig hem met open arm te ontmoeten;
Maar, ach! haar hart bezwykt, zy zwymt aan zyne voeten.
Hy heft haar ylings op, en zy, allengs hersteld,
Vergeet haar ongeval in de armen van haar' Held;
Die, in de ziel verrukt zyne Egaê weêr te aanschouwen,
Aan haar gewillig 't lot verblyft van 's Vyands Vrouwen.
Thans valt het zeegryk Heir, door 't schel bazuingeluid
Byéén geroepen, aan 't vergadren van den buit;
Een buit zo groot als ooit aan Isrel mogt gelukken
In de allergrootse zege aan Amalek te ontrukken.
| |
| |
Men brengt gesteente en goud en andre kostbaarheên,
Den dooden afgerukt, van allen kant byéén;
Ook prachtig wapentuig en tenten en standaarden;
Een' schat van vaatwerk, en een groot getal van paarden
En kemels: welk een hoop van vruchten en van graan
Voert Davids rustig Volk gestaâg al juichende aan!
't Verrykte Heir word thans tot dankbaarheid gedreven.
Men yvert om den Prins daarvan bewys te geeven;
Men kiest van all' den roof daartoe het edelste uit,
En roept eendragtig: ‘Dit, dit is held Davids buit!’
Na weinige uuren rust is elk ten optogt reede.
Men scheid, op 's Vorsten last, uit 's Vyands legerstede
By 't ryzen van den dag, en neemt, op zyn bevel,
Den togt blymoedig aan naar 't Land van Israël.
Men streeft al juichend voort, en looft, met stem en snaaren,
Uit waare erkentenis, den God der Legerschaaren,
En naakt de Bezor reeds, daar David in 't verschiet
Het Volk ontdekt dat hy in onmagt achterliet.
Straks streeft hy 't Heir vooruit, om hun wanhoopend harte
Door langgewenschten troost te ontheffen van zyn smarte.
Schept moed, de zege is ons, myn Broeders! roept de Held;
Al 't Maagschap is gered, en Amalek geveld.
| |
| |
Gy Gy zult ons Leger fluks in zegepraal aanschouwen.
De ontroerde Bende durft haare ooren naauw' betrouwen.
Zy staat verbaasd en stom, door blydschap en door schrik;
Doch dees verbystering duurt slechts een oogenblik.
Elk die zyn magen ziet, vliegt, zonder te overweegen
Dat zy hem nader treên, reeds in den stroom hen tegen,
En kust en wederkust ze in 't midden van den vloed.
Zo werkt natuur en liefde in elks ontroerd gemoed.
Elk looft der Vadren God, die hen de vreugd en 't leven,
Met hunn' geliefdsten troost, dit uur heeft weêrgegeeven.
Men mist geen' enkel mensch. Gods gunst heeft hen bewaakt.
Elk vind de zynen weêr: elks heilstand schynt volmaakt.
De Held, wien 's Volks geluk een zuivre vreugd doet smaaken,
Wil hun genoegen in dit uur nog grooter maaken;
't Verlies vergoeden hen door Amaleks geslacht,
By 't overweldigen van Siklag, toegebragt.
Men brengt den ryken roof byéén, op zyn bevelen,
Om evenredig dien aan allen uit te deelen.
Een hoop des volks, op 't snoodst door baatzucht aangespoord,
Waant dat de gantsche buit alleen aan hen behoort,
En durft, al morrende, den Veldheer tegenstreeven.
Ons, ons hoort al de buit, die, met gevaar van 't leven,
| |
| |
Dus roepen zy, het heir van Amalek bestreên.
Niets komt daarvan hen toe die achterbleeven; neen:
Waarom bezweek hun moed toen wy ten stryde toogen?
't Zy hen genoeg, dat ons weldaadig mededoogen
Het dierbaar Maagschap, daar hun blydschap door herleeft,
Aan 't roofziek Amalek zo grootsch ontweldigd heeft;
Dat zy zich troosten met dien onverdienden zegen:
De buit behoort aan ons: wy hebben dien verkregen.
De Prins wenkt elk tot stilte, en stuit de oproerigheid
Der Benden, door dees taal, met welgepast beleid:
Getrouwe Heldenrei! waar word gy heen gedreven?
Zoud gy de gaaven, u door 's Hemels gunst gegeeven,
Zo snood misbruiken? zoud ge uw' Broedren, die als gy
Alleen verärmd zyn door des Vyands razerny,
Aan deezen ryken roof hun wettig deel misgunnen?
Zoud gy voor hen uw harte en handen sluiten kunnen,
Daar de Almagt, moogelyk alleen op hun gebed,
Uw liefste panden hoedde, ons leven heeft gered,
En 't Kroost van Amalek bestreden, voor onze oogen?
Wat hield uw Broeders hier dan kwynend onvermogen?
Wacht nimmer dat uw Vorst uw' eisch u toe zal staan,
En u des Hemels wraak op uwen hals doen laên.
| |
| |
Dit zy voortaan een wet in alle krygsbedryven:
Hy die ten stryd zal gaan, of by den voorraad blyven,
Zal, van dit oogenblik, dit is myn vast besluit,
Altoos gelyklyk deel erlangen aan den buit.
Op deeze taal bezwykt het morrend ongenoegen.
Elk acht het raadzaam zich naar 's Vorsten wil te voegen,
En vind thans, met zyn lot en wettig deel te vreên,
Door 's Helds mildaadigheid, zich ryker dan voorheen.
Voorts zend de dappre Prins zyn' Vrienden allerwegen
In 't Land van Israël een deel van zynen zegen.
De Stam van Juda, dien hy telt voor zyn geslacht,
Word, met het hoogste recht, het eerst door hem bedacht;
Ook al de Steden, waar hy schuilplaats mogt verwerven,
Toen hy in ballingschap voor Saüls haat moest zwerven;
De Bondgenooten zelfs; de dappere Kenyt,
Het Volk van Aroër, de Jerachmeëlyt,
Het Priesterlyk Geslacht, en al wie in zyn smarte
Hem immer blyken gaf van een meêdoogend harte.
Hy voegt by zyne giste een toegenegen groet,
En uit, op deeze wyz', hen zyn oprecht gemoed:
Laat u dit gul geschenk van Jesses Zoon behaagen.
De Erfvyand onzes Gods is door zyn' arm verslagen.
| |
| |
Looft met hem de Almagt, die hem bystond, en aanvaard
Dit deel van 's Vyands roof, u door zyn gunst bewaard.
De Held heeft naauwelyks volëindigd zyn bevelen
Met zyn geschenken, aan zyn Boden uit te deelen,
En d' yver, door den Slaaf in zynen dienst betoond,
Met de eedle vryheid en een ryke gift beloond,
Of doet het Heldenheir terug naar Siklag trekken;
Daar, schoon elk op 't gezicht der Stad zyn spyt voelt wekken,
Het zien van Gade en Kroost, door 's Hemels hulp bevryd,
't Herdenken aan de wraak, geoefend in den stryd,
't Gezicht des ryken buits, en 't welgegrond vertrouwen
Dat David haast de vest op 't prachtigst zal herbouwen,
Elks hart met troost vervult. Men kent geen droefheid meer,
En slaat, op 's Vorsten last, zich om de wallen neêr.
Men steekt het offer aan, tot dankbaarheid bewoogen,
En pryst, met lofgezang, het eeuwig Alvermogen.
|
|
Auteursrechtvrij