|
| |
| |
| |
David.
Negende boek.
Vorst Achis, die met vreugd aan Jesses dappren Zoon
Een schuilplaats toestond in de schaduw van zyn' troon,
Verneemt nog naauw' den Prins of tracht hem blyk te geeven
Dat by, door eedler geest dan Saüls geest gedreven,
Verdienste en dapperheid zelfs in Hebreeuwen acht.
Terwyl hy 's Helds verdriet door heusch onthaal verzacht,
Tracht hy behendig, in geheime Staatsgesprekken,
Den grond van zyn gemoed te peilen en te ontdekken.
Hy doemt Vorst Saüls aart en rustlooze achterdocht,
En toont zich aan 't belang van David naauw verknocht;
Tracht niet onduidelyk hem zelfs te doen bevroeden
Dat hy niet slechts hem in zyn rampen kan behoeden,
Maar bovendien, in plaats van Isrels Dwingeland,
Verheffen op den troon door zynen onderstand.
De Prins gevoelt zyn hart tot dankbaarheid bewoogen
Door Achis gul onthaal en gastvry mededoogen,
Doch toont hem tevens dat zyn wensch niet verder strekt
Dan tot een stil verblyf 't welk hem voor Saül dekt.
| |
[pagina t.o. 262]
[p. t.o. 262] | |
NEGENDE BOEK.
| |
| |
Zoud gy, dus vaart hy voort, het oorlogsvuur ontsteeken,
Om mynen hoon, den hoon eens vreemdelings, te wreeken?
Neen, toets zyn' inborst eerst, en zie of hy verdient
Dat gy zyn recht verweert als dat van eenen Vriend.
'k Verlang niet dat ge om my een' oorlogskans zult waagen,
En Isrel tegen u op nieuw in 't harnas jaagen;
Ligt geeft u Saül, door een' onbedachten stap,
Welhaast een roekloos blyk van zyne vyandschap.
Misschien zal hy eerlang, aan 't hoofd van zyne benden,
Tot myn vervolging, zich naar uwe Staaten wenden,
En eischen, tegen recht, met onbezuisd geweld,
Dat ge ons uw gunst onttrekt, ons in zyn handen stelt.
Dan kunt ge, blyft uw hart der onschuld zich erbermen,
Grootmoedige Achis! haar met grooter roem beschermen,
En toonen aan dien Vorst, dat in uw Ryksgebied
Vervolgde onnoozelheid zich vry en veilig ziet.
Dus poogt de wyze Held, die van geene aardsche magten,
Maar van Gods gunst-allóén, den rykstroon wil verwachten,
Te zorgen dat zyn vlucht in Achis Heerschappy
Zyn dierbaar Vaderland geen bron van onheil zy,
En geen vyandlyk vuur op Isrels grond doe blaaken.
Hy, die zyn zelfbelang grootmoedig kan verzaaken,
| |
| |
Acht zich voldaan als hy zyn leven slechts bevryd.
Vervolgde deugd wint veel al wint ze niet dan tyd.
De Koning hoort den Prins niet zonder welbehaagen.
Hy vond zich lang geperst hem achting toe te draagen.
Zyn minzaame ommegang, oprechtheid en beleid,
En zelfs dit doorslaand blyk van zyn grootmoedigheid,
't Wint all' Vorst Achis hart, en neigt allengs zyn zinnen
Om zynen eedlen Gast, als zynen zoon, te minnen.
Hy zoekt zyn byzyn steeds, en toont, van dag tot dag,
Hoe veel de Spruit van Jesse op zyn gemoed vermag.
Deeze ongewoone gunst verwekt bekommeringen
En heimelyken nyd in Achis Hovelingen.
Zy zien met smart hoe hoog de Koning hem waardeert.
Arglistige Ahuzath, wien 't heir als Veldheer eert,
Die, uit het trotsch geslacht van Amalek gebooren,
Met al zyn' stam Gods Volk zyn' haat heeft toegezworen,
Sints Isrel 't oorlogswee op hunnen bodem bragt;
En erflyk vyand is van Jakobs nageslacht;
Beraad zich in 't geheim met Maoch, die, voordeezen,
Door schranderheid en moed ten top van eer gerezen,
In 's Konings vriendschap deelde, en thans met smart beschouwt
Dat Achis David mint, en meer dan hem betrouwt.
| |
| |
Zy toetsen, listig, 't hart der Filistynsche Grooten,
En vinden, spoedig, in hunn' aanslag bondgenooten,
En eedverwanten, daar al 't Hof, met nyd vervuld,
Onwillig 's Vorsten gunst tot d' eedlen Vluchtling duld.
Het Vloekrot veinst, om stryd, hem vriendschap toe te draagen,
Om hem te zekerder te vangen in hun laagen.
Held Arbas, Pichol, Gob, en stoute Baladan,
Begeeven mede zich in 't haatlyk Eedgespan.
De jonge Melech-zelf, uit Achis echt gebooren,
Wien, na zyn' Vaders dood, de scepter is beschooren,
Spant heimlyk met hen aan, en eischt dat elk zich toon'
Als meer en meer verknocht ten dienst van Jesses Zoon.
Ik zal, zegt Ahuzath, eer hy iets kan ontdekken,
Hem haast met al zyn volk uit deeze vest doen trekken.
Indien my dit gelukt, gelyk myn hoop voorspelt,
Is hy aan zyn bederf onfeilbaar blootgesteld,
En Achis kan ons nooit van zynen ramp verdenken;
Al 't Volk des Lands zoekt steeds 't Hebreeuwsch geslacht te krenken.
Gantsch Kanaän vind door die wreeden zich gehoond.
Girzyt noch Gezuryt wierd door hun staal verschoond;
En wat moest Amalek van hun geweld niet lyden?
Die Volken zyn geneigd om tegen hen te stryden;
| |
| |
En, worden ze in 't geheim door ons nog bygestaan,
Dan zullen ze ons welhaast van Jesses Zoon ontslaan.
't Ontwerp van Ahuzath kan 't Eedgespan behaagen:
Het durft den uitslag aan zyn schrandre schikking waagen.
Hy die zyn weêrgaê naauw in listig veinzen heeft
Die met held David steeds als met een' hartvriend leeft,
Aan wien zyn ziel zich wenscht standvastig te verbinden,
Gaat, in het holst des nachts, hem in zyn wooning vinden,
En onderhoud hem dus, na een' geveinsden groet:
't Verbaaze u niet dat u myn onbesmet gemoed,
In dit ontydig uur, door blyken tracht te toonen
Dat trouw en vriendschap ook by Filistynen woonen:
't Is omgekomen, Prins! indien gy mynen raad
Verwerpt, en in der yl dees Hofstad niet verlaat.
Men wil Vorst Achis gunst voor u niet meer gedoogen;
Zy blinkt den Adeldom, helaas! te sterk in de oogen.
Een heilloos Eedgespan, dat u belaagt, heeft my
Getracht, tot uw bederf, te winnen op zyn zy'.
Men heeft uw' val en dien van uw gevolg gezworen.
Ten zy gy Gath verlaat, zyt gy gewis verlooren.
Gy ziet hoe veel ik waag' door 't melden van 't verraad.
Vraag, vraag my niet, ô Held! wie tot dees gruweldaad
| |
| |
Al t' saamgezwooren zyn. Zy, die het sterkst u roemen,
Zyn mooglyk 't eerst gereed om u ten val te doemen.
Geef aan myn' raad geloof; verlaat u op geen' schyn;
Hy, wien ge uw' vriend acht, zal misschien uw vyand zyn.
Gy moet, het staa my vry uw vriendschap dit te vergen,
Om uw, om myn behoud, dit groot geheim verbergen.
De Held, schoon in het harte ontroerd door dit bericht,
Gdraagt zich als op 't hoogst aan Ahuzath verpligt;
Zweert hem stilzwygendheid, en doet hem duidlyk blyken
Dat hem zyn raad gevalt, en hy van 't Hof zal wyken.
De looze Veldheer keert, met dit besluit voldaan.
En doet het Vloekgespan de maar' daarvan verstaan,
Daar zy den uitslag van zyn' list verlangend wachten.
Prins David, overstelpt door treurige gedachten,
Slaat deeze ontdekking gaê met veel bekommernis;
En schoon hem Ahuzath, voor 't oog, genegen is,
Hy twyfelt aan zyn hart, en ziet door 't veinzen heenen.
'k Heb, peinst hy, sints ik 't eerst hier ben aan 't Hof verschenen.
Op't klaarst ontdekt dat elk, niet anders dan uit vrees
Voor 's Konings ongunst, my verpligtte en eer bewees.
Ik ken het nydig hart der ongeruste Grooten.
De goedheid, my betoond, heeft hen gewis verdrooten.
| |
| |
Men wil my uit zyn oog verbannen, opdat hy
Door 't afzyn my vergeete, of minder gunstig zy.
Zal ik, in weêrwil van elks nyd en misvertrouwen,
Op 's Konings gunst gerust, my langer hier onthouên,
Of 't Ryk verlaaten? wat beslooten in deez' nood?
Ik wacht, indien ik blyf, niet dan een' wissen dood.
Wie zyn myn haaters? ach! zou Saül, steeds verbolgen,
My mooglyk in het Hof zyns Vyands zelfs vervolgen?
Helaas! wat vraage ik? wie, in 't Filistyns gebied,
Beklaagt zich niet van my? wie is myn vyand niet?
Elk heeft my, reis op reis, deeze oorden zien beroeren,
Het blaakend oorlogsvuur uit Juda herwaart voeren;
En, schoon men by den Vorst my thans in gunst ziet staan,
Men ziet my in het hart nochtans als vyand aan.
Is 't mooglyk dat ik my met de ydle hoop kon streelen
Dat de Onbesneednen in myn onheil zouden deelen!
My vleijen dat ik in deeze oorden grooter trouw
Dan in myn Vaderland by Saül vinden zou!
Ik zal, na deezen dag, geen' Vorst een schuilplaats vergen.
Weläanan, myn ziel! weläan, al weder naar de bergen,
Naar de oude holen, naar de wouden, die voorheen
Getuigen strekten van myn klagten en geween.
| |
| |
Ligt zal 't wraakgierig hart der heillooze Afgodisten
My by het wild gediert' geen stil verblyf betwisten.
De Godheid heeft my daar, in allen tegenspoed,
Voor Saüls dwinglandy beveiligd en behoed:
Zy zal daar, als welëer, my in 't gevaar beschermen,
Totdat zy zich, in 't eind', myns onheils zal erbermen.
Zo ras de morgenzon de Hofzaal heeft verlicht,
Verschynt de ontruste Prins voor Achis aangezicht.
De Vorst bespeurt, zo ras hy David in ziet treeden,
Op zyn gelaat de zorg daar 't hart door word bestreden.
Hy leid den Held ter zyde, en vraagt hem minzaam af
Of eenig nieuw geval hem stof tot droefheid gaf.
'k Ben, antwoord David hem, verpligt uw gunstbewyzen,
My en myn Volk betoond, met dankbaarheid te pryzen:
ô Ja, roemwaarde Vorst! de oprechtste erkentenis,
Die myn vervolgde ziel aan u. verschuldigd is,
Blyft, welk een lot my door den Hemel zy beschooren,
Zo lang ik adem schep, getrouw u toegezworen.
Doch schoon uw dierbre gunst myn kwynend hart verblyd,
Zy strekt tot voedsel aan den loosverborgen Nyd,
Die hier als elders woont; zich door bekommeringen
En achterdocht verspreid in 't hart der Hovelingen.
| |
| |
'k Zie de onverschilligheid alrede in haat verkeerd.
'k Merk dat men tot myn' val zelfs heimlyk t' saamenzweert.
't Word alles my verdacht. 'k Heb, door de arglistigheden
Der Grooten, in myn Land te veel verdriets geleden
Dan dat ik in uw Hof my roekloos waagen zou
Aan heimelyken nyd, vermomd met schyn van trouw.
Gy hebt voor eeuwig aan uw goedheid my verbondene:
Maar, zo ik in uw oog genade hebb' gevonden,
Duld dan dat ik vertrekke uit uwe Heerschappy,
En een verblysplaats zoeke in Judaas Woesteny.
Vorst Saüls wrok zal daar my minder onheils baaren
Dan uwer Grooten nyd my hier zal doen weêrvaaren.
De Koning vest, verbaasd, zyn oogen op den Held.
Ik heb u in myn Land voor Saüls woest geweld,
Dus spreekt hy, met vermaak een schuilplaats aangebooden;
En zweere u by Astarte, en Dagon, 't hoofd der goden,
Dat Achis u waardeert gelyk uw deugd verdient.
Wie u belaage of haate, ik ben en blyf uw Vriend.
Die Vriendschap zet my aan om vry met u te spreeken.
Gy zorgt niet ongegrond: 't is my reeds klaar gebleken
Dat de Afgunst tegen u met al haar krachten woelt.
't Kan weezen dat ze zelf uw' ondergang bedoelt,
| |
| |
Indien ze u, op haar' wensch, niet van myn Hof kan stooten.
Ligt word haar magt gesterkt door myne Bondgenooten.
De Koning Eglon, die, op Gages troon gevest,
Zichzelv' van nyd verteert, vlamt steeds om dit Gewest,
Staat ooit de kans hem schoon, aan zyn Gebied te snoeren.
Vorst Hohas, niet vernoegd de Heerschappy te voeren
In Asdod, sterkt zyn hand, en zet hem listig aan
Op hoop dat hem geen deel zal van den roof ontstaan.
Schoon ik hen beiden dwong myn Oppermagt te erkennen,
Hun trotsheid kan zich noode aan dat gezag gewennen.
Zy zaaijen 't heilloos zaad van tweespalt in dit Land.
Een deel des Adeldoms vliegt heimlyk van hun hand.
Dit heeft my menigwerf aan 't muitziek tegenstreeven
Der Grooten van myn Ryk met smarte toe doen geveen.
Dan, van wat opzet ook de boosheid zwanger zy,
Nooit dulde ik uw vertrek uit myne Heerschappy.
Zoude ik gedoogen dat ge in wildernissen, holen,
En bergspelonken, als voordeezen, om zoud doolen;
Dat David vruchteloos op Achis had betrouwd!
Neen, braave Held! hebt ge als uw' hoeder my beschouwd,
Ik zal, gelyk ik zwoer, voor uwen welstand waaken,
En, is 't my mooglyk, aan uw' ramp een einde maaken.
| |
| |
De vesting Siklag, door myn magt aan Simeon
Ontweldigd, toen ik laatst de zege op Isrel won,
Een veiliger verblyf dan holen en spelonken,
Zy u en uw geslacht ten wettig erf geschonken.
Leef daar gelukkig in de schaduw van myn' troon,
Tot ge u een beter lot bereid ziet van de Goôn.
Hoe sterk word David door erkentenis gedreven,
Daar dees grootmoedigheid zyn blydschap doet herleeven!
Is 't mooglyk, denkt hy, dat meer deugds te vinden is
By een' afgodisch Vorst dan by den Zoon van Kis!
Kan Achis over 't lot eens vreemden zich erbermen;
Een' vyand van zyn Volk, gelyk een' Zoon, beschermen;
En Saül, wreed en boos, helaas! zo onverdiend
Een' vreedzaam onderdaan, een' trouwbevonden Vriend,
Een' aangehuwden Zoon, vervolgen en belaagen!
'k Aanvaard het grootsch geschenk, door u my opgedraagen,
Dus spreekt hy tot den Vorst, met waare dankbaarheid;
En zal, wat lot my ook de Hemel hebb' bereid,
Altoos uw gastvryheid, uw trouw, uw heuschheid roemen,
En tot myn levensëinde u myn' Beschermer noemen.
Terwyl des Konings gunst het gantsche Hof verzet,
En aller Eedlen haat op David sterker wet,
| |
| |
Neemt hy, geen kans ziende om hun afkeer te overwinnen,
Van Achis afscheid, en vertrekt, met zyn Vorstinnen
En trouwe Heldenschaar', naar 't hem geschonken oord,
Daar Siklag reeds van ver hun aller oog bekoort.
Dees Stad, welëer ten erf aan Simeon gegeeven,
Ligt op een' heuveltop, omringd door dichte dreeven,
Wier oogverrukkend loof ter koele schaduw strekt,
Daar 't veel beloovend land de hoop des landmans wekt.
De Stad beschouwt alöm bekoorende valleien,
Begraasde dalen, daar de kudden tierig weiên;
En groet uit haaren wal, in 't avondbaarend west',
Het Vorstlyk Gaze, aan 't strand der Groote Zee gevest;
't Eenvoudig Juta en Addullam staan in 't noorden;
In 't zuiden Gerar, daar de Bezor langs zyn boorden
Van 't hoog gebergte daalt, en spoed naar 't barre strand;
Het volkryk Debir ryst van verre aan d' oosterkant;
Nog verder Hebron, dat aan Enaks groote Zoonen
Behoorde, eer Kalebs stam die landstreek mogt bewoonen.
De Prins, van zo veel ramps en zwervens afgemat,
Neemt met vermaak bezit van zyn verkregen Stad;
Die, woest, sints Isrel uit haar muuren wierd verdreven,
Thans weêr, door Isrel, word vervuld met vreugd en leven.
| |
| |
In 't midden van die rust blyft David steeds bevreesd
Voor Saüls woelziek brein en ongerusten geest;
En dat die zwakke Vorst, op nieuw misleid door listen,
Hem moogelyk 't bezit van Siklag zal betwisten.
Hy tracht met hem den weg van vriendschap in te slaan,
Om, zo 't geschieden kan, zyn achterdocht te ontgaan.
Fluks doet hy Ithaï naar Gibea vertrekken,
Om, uit zyn' naam, den Vorst en Jonathan te ontdekken
Dat Koning Achis, zo grootmoedig en beleefd,
De Vesting Siklag hem ten erf geschonken heeft;
Dat hy, in dat bezit, aan Saül wenscht te toonen
Dat toegenegenheid en trouw zyn ziel bewoonen;
En, zo de nood zulks eischt, uit Siklags vasten wal
De grenzen van het Ryk getrouw beschermen zal.
Schoon Saül noô de magt van Jesses Zoon ziet ryzen,
Behaagt hem echter de eer die hy zich ziet bewyzen.
Ach! zucht hy, kon myn hart gerust zyn op zyn reên,
Ik gunde hem de Stad veelëer dan d' Onbesneên.
Held Jonathan, verrukt door d' onverwachten zegen,
Die zyn geliefde Vriend heeft door zyn' raad verkreegen,
Staat zynen Vader voor de trouw van David in;
En weet, in 't byzyn van 't verwonderd Hofgezin,
| |
| |
Gelukkig, in dit uur, zyn hart zo ver te buigen,
Dat hy zich door zyn taal, naar 't schynt, laat overtuigen.
Gaa, spreekt de Koning tot den bode, zeg den Held,
Dat Saül op zyn deugd een vast betrouwen stelt;
Dat ik hem, met vermaak, die Vest zal overlaaten,
Mits hy zyn zorg besteede aan 't waaken voor myn Staaten.
Dees heuschheid spruit nochtans uit waare vriendschap niet:
Hy vreest den Prins, aan wien Vorst Achis bystand bied,
Te tergen door zyn taal; terwyl hy zich durft vleijen
Dat de oude Kananyt, die dicht by dees valeien
Zyn sterkste steden heeft, niet lang gedoogen zal
Dat David meester blyv' van Siklags vasten wal.
Held Ithaï vertrekt van 't Hof van Isrels Koning,
En meld aan David dat zyn heusche pligtbetooning,
Door 't vriendelyk beleid van Jonathan geschraagd,
Naar 't scheen, aan 't wreevlig hart van Saül heeft behaagd.
Inmiddels woelt de nyd op 't sterktst by Achis Grooten.
Men poogt Prins David uit zyn nieuw Gebied te stooten.
Men houd in 't heimlyk raad, wat best zy onderstaan,
Om, eens vooral, zich van dien Vreemdeling te ontslaan.
Men kon hem ligtelyk met al zyn volk verderven,
Moest hy van oord tot oord, gelyk voorheen, nog zwerven;
| |
| |
Maar wie, wie is hy, die dien aanslag waagen zal,
Nu David meester is van Siklags vasten wal?
Daarby laat zich zyn moed van niemand ringelooren.
Wat mensch durft Judaas Leeuw in zynen schuilhoek stooren?
Vreest niet, zegt Ahuzath, men stroop' van allen kant
Rondöm de Vesting heen; en roov' het graan van 't land,
De kudden uit de weide, en 't ooft van tak en stammen:
Men doe, door roof en moord, in gramschap hem ontvlammen,
Totdat hy, in het eind', tot wederstand getergd,
De plonderaars vervolg' langs, 't uitgestrekt gebergt';
En, als hun kronklend spoor hem ver van huis doet doolen,
Dan vall' men aan, en legg' de onweerbre stad in koolen.
De Gezuryt, die nooit zich in slagorden schaart,
Nooit, zelfs in 't heetst des stryds, zyn standplaats lang bewaart,
Maar schielyk aanvalt met een hagelbui van pylen,
Waarna hy schichtig wykt, dan weder aan koomt ylen,
En telkens op dees wyz' zyn' vyand loos verrast,
Is reeds ten stryd gereed, en wacht alleen myn' last.
De Girgazyt heeft ook het harnas aangeschooten:
Zy zyn van Jangen tyd 's Ryks trouwe Bondgenooten.
Het hart van Amalek brand ook naar 's Vluchtlings val.
Denkt gy dat hy alléén drie Volken weeren zal
| |
| |
Met zyn geringe magt? neen, neen: 't is buiten vreezen.
Hy zal, ô Vrienden! ja, hy moet hier 't offer weezen.
Elk juicht, op deeze taal, en wacht, aan 't Hof te Gath,
Den uitslag af der list van Veldheer Ahuzath.
De Spruit van Izaï, begon nu, met zyn Vrinden,
Het bly genot der rust in Siklag te ondervinden,
Wanneer hem door zyn Volk de tyding wierd gebragt,
Dat, langs het oost' der vest, een talryke oorlogsmagt
Van Girgazyten stroopte, en veld noch akker spaarde,
En wyd en zyd een' schat van ooft en graan vergaêrde.
Men meld hem verder hoe dees plondraars, niet te vreên
Met hunn' geroofden buit, om Siklags wallen heen,
Naar Juda trekken, daar ze al 't Land van angst doen beeven,
En elk die hen weêrstaat meêdoogenloos doen sneeven.
De Prins besluit in 't kort; streeft yllings, op dees maar',
Zyn Vaderland ter hulp, met al zyn Heldenschaar';
En dwingt den Girgazyt het plonderen te staaken,
En, op zyn' togt verrast, voor eigen heil te waaken.
Dit strydbaar Volk, dat, door vermeetlen moed verblind,
Den dood al vechtend kiest wanneer 't niet overwint;
Dat nooit van vluchten weet, en 't grootst gevaar durft tergen,
Houd stand, en legert zich stoutmoedig op de bergen,
| |
| |
Vanwaar 't zich vleit den Prins te kunnen wederstaan;
Ja zelfs hem met zyn volk te zullen nederslaan.
Het vliedend Herdersvolk brengt, doodelyk verlegen,
Inmiddels 't naar bericht des invals allerwegen:
Vorst Saül, door hunn' nood en jammerkreet ontsteld,
Besluit dit woest geweld te keeren met geweld.
Wie, zegt hy, kan voortaan den Filistyn betrouwen?
Dees ramp word ons gewis door hem-alléén gebrouwen.
't Geslooten vreêverdrag, dat tusschen ons bestaat,
Beveiligt Israël niet tegen hunnen haat.
Zy schynen onbewust van 't oogmerk deezer snooden,
Maar waren 't mooglyk zelf die tot den togt hen noodden.
Dit Volk, steeds aan 't belang des Filistyns verknocht,
Is zekerlyk daartoe door Achis omgekocht.
Ik zweer deez' plonderaars eerlang te zullen toonen
Dat Isrels Heerscher zich niet ongestraft laat hoonen.
Dees inval zal in 't kort niet minder duur hen staan
Dan hem die listig hen die stroop heeft aangeraên.
Hy spreekt, en geeft bevel om Isrels legerschaaren,
Elk onder zyn banier, terstond te doen vergaêren;
En zweert, in 't openbaar dat hy 's Lands ongeval
Aan Achis en zyn Ryk op 't strengst vergelden zal.
| |
| |
De Girgazyt, bewust dat Saül zyne benden
Van allen kant vergaêrt, vind oorbaar zich te wenden.
Hy tracht stoutmoedig zich van David eerst te ontslaan,
Om dan, met beter kans, den Vorst te wederstaan.
De Held ziet, blyde, hen van 't steil gebergte daalen:
Hy zet hunn' sieren waan en dwaazen hoogmoed paalen;
Daar 't hem, door 's Hemels hulp gesterkt, niet slechts gelukt
Dat hy den ryken roof hen gantschelyk ontrukt,
En hun geleedren scheurt, maar zelfs, in 't eind', hen allen,
Tot aan den laatsten man, door 't wreekend zwaard doet vallen.
Terwyl hem 't Heldenheir als overwinnaar groet,
En hy naar Siklag keert, aan 't hoofd van deezen Stoet,
Word in Vorst Achis Hof een los gerucht vernomen,
Dat Saül met een heir het Ryk dreigt op te komen.
De Koning geeft terstond, op deeze maar', bevel
Om elk te waapenen, opdat hy Israël,
Eer Saül vaardig is, door vuur en zwaard ontroere,
En voorts den oorlog op zyn' Vyands bodem voere.
Dees last verheugt het hart der moedige Onbesneên:
Zy schaaren, heet op wraak, zich in der yl byéén.
Inmiddels trekt de bloem der looze Gezuryten
Naar Davids nieuwe Stad, op 't spoor der Girgazyten.
| |
| |
Zy rooven, op hunn' togt, met toomeloos geweld,
Het graan van de akkers, en de kudden uit het veld.
De droeve landman schreit vergeefsch om mededoogen,
Daar hem zyn have en vee ontrukt word voor zyne oogen.
Prins David streeft, gezwind, met zynen Heldenrei
Hen tegen; en vervolgt, langs heuvel en vallei,
Dees roovers, die verhaast voor zyne benden vlieden,
Als waren zy te zwak om tegenstand te bieden:
Doch op het onverwachtst vertoont de looze Stoet
Zich boven op 't gebergt', waar niemand hen vermoed,
En zend een hagelbui van schichten naar beneden.
De dappre Prins, die van omhoog zich ziet bestreden
Met ongelyken kans, zend, midden in 't gevaar,
Held Ithaï, aan 't hoofd van een getrouwe Schaar',
De bergen achteröm, naar 's Vyands heuveltoppen,
Om, zo 't hen mooglyk zy, den aftogt hen te stoppen.
Hy-zelf stygt midlerwyl, daar Gezurs kroost op schild
En harrenas en helm een vlucht van pylen spilt,
De schuine heuvels op, en streeft hen moedig tegen.
De Vyand, die hem stout ziet naadren, en de wegen
Ter vlucht nog veilig acht, snelt yllings achteruit;
Doch vind zich, onverwacht, door Ithaï gestuit.
| |
| |
Dus, van alöm bezet, van allen kant besprongen,
Verweert hy zich met kracht, door hoogen nood gedrongen.
De stryd word algemeen, de wanhoop baart hier moed,
Terwyl het Heldenheir, door 't plengen van hun bloed,
Hunne euveldaaden straft, en geen' van hen laat leeven
Om van hun neêrlaag in hun Land bericht te geeven.
De Godheid, zeggen zy, geeft hen in onze magt,
Die erflyk vyand zyn van Jakobs Nageslacht.
Zy dwingen zelfs den Prins naar Gezurs vest te trekken,
Die zy ten offer aan hun gramschap doen verstrekken;
En keeren, eindlyk, nu hun wraak zich heeft voldaan,
Naar Siklag juichend weêr, met 's vyands buit belaên.
De Held verneemt hier dat hem Achis, door zyn booden,
Terwyl hy elders was, heeft aan het Hof doen nooden.
Hy spoed zich derwaart heen; de Vorst, die hem bemint,
Spreekt met hem, in 't geheim, als met zyn' boezemvrind.
'k Heb, zegt hy, uit den boô, dien ik u zond, vernomen
Dat gy nog van uw' togt niet waart terug gekomen;
Maar van wat togt bleef my tot heden onbekend.
Ontdek my tegen wien ge uw wapens had gewend.
Prins David durft wel veel van Achis gunst vertrouwen,
Maar niet genoeg om al 't gebeurde aan hem te ontvouwen.
| |
| |
Het Kroost van Jethro, dat my noode in Siklag ziet,
Dus antwoord hy, heeft met den Jerachmeëliet
My, tegen allen recht, baldaadig aangevallen:
Ik heb hem niet alleen verdreven van myn wallen,
Maar zelfs hem, schoon door hulp uit Isrel onderschraagd,
Tot in het zuiderdeel van Juda nagejaagd;
En met myn dapper Volk, in onderscheiden togten,
De zege meer dan eens op 't roversrot bevochten.
De Vorst gelooft terstond 't geen hem met blydschap streelt;
Terwyl hy in 't geheim zichzelven reeds verbeeld
Dat dit bedryf een' haat in Isrel zal ontsteeken,
Waardoor het trachten zal op David zich te wreeken.
De drift, dus peinst hy, heeft zyn jeugdig hart misleid.
Hy geeft dus Saül stof tot onverzoenbaarheid.
Ik kan, nu hy dien Vorst zelf dwingt om hem te haaten,
Ik kan voortaan gerust my op zyn trouw verlaaten.
Hy meld, in deezen waan, den Prins, dat hy met al
Zyn benden zich eerlang naar Isrel wenden zal,
Om Saül, die zyn Ryk gedreigd heeft, op te zoeken.
Ik zal, eer hy 't vermoed', hem in zyn Land verkloeken,
Dus spreekt hy tot den Held; en gy, ô David! gy,
Wien ik een schuilplaats schonk in myne Heerschappy,
| |
| |
Zult my verzellen met uw trouwe Heldenschaaren.
Myn Benden zullen zich by Afeks wal vergaêren;
By Afek, zo beroemd, sints dien gewenschten dag
Waarïn zich Israël door ons verwonnen zag;
Waarïn dat Volk, toen moed noch wanhoop hen kon baaten,
Zyn heiligdommen zelfs aan ons moest overlaaten.
'k Verdubbelde, ten blyk hoe waardig ik u acht,
Met uwen Heldenrei, ô Prins! myn legerwacht.
Bewaak my, op uw beurt, met uw Hebreeuwsche schaaren;
Zo kan der Grooten nyd u minder onheils baaren;
En ik getuigen hoe uw dapperheid my hoed,
U loonen, naar vereisch van uw verdienste en moed.
Keer dan naar Siklag, om uw Volk deez' last te ontdekken,
En met hen yllings naar 't verzameld heir te trekken.
't Gesprek des Konings wekt in Davids moedig hart,
Aan Isrels heil verknocht, een doodelyke smart:
Zyn geest beseft nochtans dat hy zyn zielgepeinzen,
Uit vrees, voor grooter ramp, zorgvuldig moet ontveinzen.
ô Vorst, wiens last aan my ten wet geworden is!
Denk niet, dus antwoord hy, dat myne erkentenis
Voor zo veel gunstbewys ooit in 't gevaar zal wyken:
Zy zal min door myn taal dan door myn daaden blyken.
| |
| |
Hy wykt terstond van 't Hof, en ziet zich naauw' alleen,
Of uit zyn bittre smart door klagten en geween:
Ach! zucht hy, ach! dit leed ontbrak nog aan myn plaagen.
De Filistyn moest my de wapens nog doen draagen,
Opdat ik zelf, helaas! myn dierbaar Vaderland,
Zo vaak in 's Hemels gunst beveiligd door myn hand,
Door wreeden pligt geperst, als vyand zou bestryden,
En zelfs myn Vrienden aan hunn' haat ten offer wyden.
Nooit heeft my Saüls wrok en duldelooze dwang,
Nooit heeft de glans der kroon, nooit heeft het zelfbelang
My van myn' pligt vervreemd, of my naar wraak doen streeven.
Myn Vaderland is nog my waarder dan myn leven;
En zal de moordlust van den trotschen Filistyn
My thans de dwingeland, de beul, daarvan doen zyn?
Zal David, aan het hoofd van zyn getrouwe Schaaren,
Het drukkend ongeval van Israël bezwaaren?
Verdelger worden van den Godgetrouwen Stam
Van Terahs grooten Zoon, aartsvader Abraham?
Zal ik, door 't vellen van zyn gloriryke Telgen,
Myn Broeders, myn Geslacht, meêdoogenloos verdelgen?
Neen, Achis! schoon uw gunst myn ongeval verligt,
Schoon my uw gastvryheid ten dierste heeft verpligt,
| |
| |
Gy zult me in eeuwigheid geen' Landverraader maaken;
Nooit my myn liefde tot myn Broeders doen verzaaken.
Zou my het Volk, dat ik als Koning zal gebiên,
Dat my bemint, aan 't hoofd van zyn bestryders zien?
Zou ik, zo laag, zo wreed, myn leed aan Saül wreeken?
Ligt met myn eigen hand myn' Jonathan doorsteeken
In 't hevigst van den stryd; of storten, door zyn zwaard
Met wond by wond doorboord, voor zyn gezicht op de aard';
Terwyl zyn smart, voor één, hem duizend doôn doet lyden?
Ach! zou dit schouwspel 't hart der Onbesneên verblyden?
ô God! die al myn smart, die al myn traanen ziet,
Stel me op zo hard een proef, na zo veel lydens, niet!
Ontferm u over my en over hem te gader!
Neen, Jonathan! ô neen; gy minde geen' verraader.
Uw Vriend, uw David, schoon met ramp op ramp bezwaard,
Is nog uw tederheid, is nog uwe achting waard.
Herneem, eer Jonathan voor Davids naam zou beeven,
Herneem veelëer 't geschenk, ô Achis! my gegeeven.
Maar kan ik weigren met uw Volk ten stryd te spoên?
Kan de afstand van uw gift my van dit leed behoên?
Zult ge, op myn weigering, myn vroomheid niet mistrouwen?
My als verspieder aan verraad niet schuldig houên?
| |
| |
Zal elk der Grooten, die reeds naar myn onheil staan,
U niet versterken in dien zorgelyken waan?
Wat gaat my aan, zo ze u hun reden doen gelooven!
Uw wraak zal my-alléén van 't leven niet berooven,
Die, zo veel worstlens moê, reeds reikhals naar den dood;
Maar tevens zal al 't Volk, dat met my herwaart vlood,
Zich aan myn lot verbond, zelfs met gevaar van 't leven,
Met Echtgenoote en Kroost, hier deerlyk moeten sneeven.
Helaas! my dunkt ik zie hoe op myn' Vriendenstoet
De toomelooze wraak, door u gewet, reeds woed.
'k Zie, midden onder hen, myn dierbre Gemaalinnen...!
Wat loon voor uwe trouw, rampzalige Vorstinnen!
Ik, ik u moorden? neen; 'k zal alles onderstaan
Eer u myn weigering dit lot doe ondergaan.
Wie zag zich ooit ten prooie aan zo veel wreede elenden?
Waarheen zal zich myn hart, waar zal 't om troost zich wenden?
Tot wien zich keeren in dit deerniswaardig lot?
Wat buigt ge u neêr, myn ziel, klaag, klaag uw leed aan God;
Hy is uw toeverlaat, uw steenrots en uw sterkte.
De zelfde Godheid leeft die vaak uw heil bewerkte;
Waaröp uw ziel betrouwde, als alles hooploos scheen.
Zy ziet, uit haaren troon, myn wreede angstvalligheên.
| |
| |
Zy heeft my meer dan eens in 't grootst gevaar behouên:
'k Zal aan haar zorg-alléén myn naadrend lot betrouwen.
Ik gespe, op uw bevel, ô Vorst! dan 't harnas aan,
Maar zal uw lyfsbehoud alleenlyk gadeslaan;
Slechts waaken voor uw hoofd, met myn getrouwe Helden,
En u, langs deezen weg, uw gunstbewys vergelden.
'k Zal tot dit oogmerk geen gevaar, hoe groot, ontzien,
En toonen dat ik uw weldaadigheid verdien;
Maar nimmer zal ik, hoe 't hier wenden mooge of keeren,
De hand slaan aan myn zwaard om Israël te deeren.
Neen; tegen dit vergryp zal de Almagt my behoên,
En uit deez' nacht van ramp een heillicht ryzen doen.
Dus, in Gods hulp getroost, ontdekt de Held zyn Schaaren
Des Konings eischen, die zo wreedlyk hem bezwaaren.
Zy siddren allen op dit haatelyk bevel,
En zuchten om hun lot en dat van Israël.
De dappre Prins maalt hen 't gevaar aan beide zyden.
Denkt, denkt niet, zegt hy, dat ik Isrel zal bestryden.
ô Neen, ik trek, deez' dag, als lyfwacht slechts te veld
Van Achis, wiens gemoed in my betrouwen stelt.
Ik zal, uit dankbaarheid, hem op myn beurt behoeden,
Hem, die ons heeft beschermd in onze tegenspoeden.
| |
| |
Toont dat gy nevens my de gunst des Konings eert.
Beschut hem aan myn zy', nu hy uw' dienst begeert.
Laat ons het Vaderland aan 's Hemels zorg betrouwen:
Wie weet wat redding ons zyn magt zal doen beschouwen?
Iets meer dan menschlyks, dat in elk den moed ontsteekt,
Straalt uit des Prinssen oog terwyl hy met hen spreekt.
Schoon hy hen niet geheel de zorg van 't hart kan ligten,
Hy ziet nochtans eerlang hen voor zyn rede zwichten.
Zy trekken Siklag uit, getroost om overäl
Hem na te volgen waar hy hen geleiden zal.
Inmiddels had de bloem der Filistynlche Grooten
En Vorsten van alöm het harnas aangeschooten.
Het heir van Asdod, Gaze, en 't moedig Askalon
Trekt, met het Volk veréénd van Gath en Akkaron,
Langs Opper-Bethoron en Gaas, naar Timnaths wallen,
All' blaakende om het heir van Isrel aan te vallen.
Zy naadren Gilgal, dat de beek van Kana groet
Eer zy naar 't Roozendal van 't weelig Saron spoed.
Een rei van bergen ryst aan de oostzy' deezer streeken,
Verrykt met graan en ooft, doorsneên van koele beeken.
Der Filistynen magt stygt deeze heuvels op,
En telt 'er Stad by Stad van hunn' verheven top.
| |
| |
De naaste is Afek, in een' dubblen muur beslooten,
De groote zamelplaats der siere Bondgenooten;
Gints Sunem, Bethsean, en Endor, op een rei,
Bekoorelyk beperkt door Jisreëls vallei,
Die Dothan ryzen ziet uit zyn begraasde dalen.
De vlakte des Jordaans zet deeze landstreek paalen.
In 't noord' steekt Hermons top by al de heuvels uit,
En Gilboaas gebergt' heft, in het laauwe zuid',
Zyn groene kruinen op, die aller oogen streelen.
Vorst Achis vind alreê meer dan twee derdedeelen
Van zyne legermagt by Afek in het veld.
De Vorsten, in wier hulp hy zyn betrouwen stelt,
Begroeten, met ontzag, hem, dien ze als Veldheer eeren.
't Is Ahuzath, en hen die met hem t' saamenzweeren,
Intusschen reeds bewust dat Achis de oorlogsmagt
Van David met dien Prins eerlang in 't leger wacht.
Zy, die met bittre spyt, terwyl zy herwaart kwamen,;
Den ramp des Girgazyts en Gezuryts vernamen,
Verbergen deeze maar', en smooren hunne smart.
Wie peilt de diepte van een laag en veinzend hart,
Dat zich voor 't onderzoek zorgvuldig tracht te hoeden?
Zy zien, vernoegd, den Held thans naar hun leger spoeden,
| |
| |
Opdat zyn afzyn aan het kroost van Amalek,
Dat reeds op Siklag loert, een' schoonen kans verwekk',
En vleijen zich, door list, den Prins en zyne benden'
Na 't sloopen zyner Vest, te rug te zullen zenden.
De Koning Arioch, die Askalon gebied,
En Hohas, die zyn wet in Asdod eeren ziet,
Dus spreekt het Eedgespan, zyn stout op hun vermogen;
Zy zullen Jesses Zoon in 't leger nooit gedoogen;
En Eglon, Gazes Vorst, heeft, federt langen tyd,
Getoond hoe hevig hy des ballings roem benyd.
Wat Thalmaï betreft, hy is van zachter zeden,
Doch schikt zyn neiging steeds naar hunne zinlykheden.
Men laat' hen slechts begaan, en veinz', gelyk voorheen:
Zy zullen zorgen voor 't verzenden der Hebreên.
Zo kunstig weet de list zich buiten schoots te stellen,
En tracht hen die zy haat door andren neer te vellen.
Doch schoon geen mensch 't bedrog in zynen schuilhoek ziet,
't Ontschuilt het alziend oog der Eeuwige Almagt niet;
En haar Voorzienigheid, die goed uit kwaad kan trekken,
Doet thans der Grooten list tot Davids redding strekken.
Terwyl het Vloekgespan dus Judaas Held belaagt,
En 's Veldheers gunst tot hem den Bondgenooten klaagt,
| |
| |
Om tegen Jesses Telg hunn' afkeer aan te zetten,
En hunn' verborgen haat tot zyn bederf te wetten,
Ziet Achis van alöm zyn benden aangespoed;
Zyn oorlogsheir groeit aan in kracht en tal en moed.
Prins David, die aan 't hoofd van 't Volk, door hem vergaderd,
Ondanks zyn' tegenzin, het leger is genaderd,
Verschynt, en word terstond in 's Veldheers tent geleid,
En door den Vorst ontmoet met de oude minzaamheid.
De Bondgenooten, by dien Koning t' saamgekomen,
En reeds door 't Eedgespan op 't sterkst voorïngenomen,
Zien 's Prinssen eedlen zwier en vriendelyk gelaat
Met heimelyken nyd en ingekropten haat.
De Held is naauwlyks uit Vorst Achis tent geweken,
Of aller wrok begint in morren uit te breeken.
De fiere Hohas vraagt, met woesten overmoed,
Wat doen wy in ons heir met dien Hebreeuwschen Stoet?
Vorst Achis merkt zyn woede, en tracht ze in tyds te dooven;
Gy moogt u, zegt hy, van hunn' arm iets groots belooven;
't Zyn alle Helden, door hun dapperheid vermaard;
Hun Opperhoofd is de eer van alle braaven waard;
't Is David, Jesses Zoon, door Saüls haat verdreven,
Wien ik een schuilplaats in myn Staaten heb gegeeven.
| |
| |
Ik Ik heb niets kwaads bespeurd in zyn verheven ziel
Sints hy van Israëls aan onze zyde viel,
En durf my op zyn trouw en die zyns Volks verlaaten.
Zo waagt gy aan die trouw en ons en onze Staaten?
Roept Koning Arioch, door hevigheid ontroerd;
Wy hebben, elk om stryd, u benden toegevoerd,
Van wier verheven moed we een wisse zege wachten;
Maar nooit kwam my, nooit kwam deez' Vorsten, in gedachten
Dat zonder Davids hulp de dappre Filistyn,
Zelfs in zyns Veldheers oog, zou overwonling zyn.
Daar Achis deeze blaam van zich zoekt af te weeren,
Breekt Hohas dus zyn reên: Doe hem naar Siklag keeren,
Die Stad, hem onverdiend door u reeds toegelegd.
Waan nooit dat hy ons zal verzellen in 't gevecht.
Gy-zelf, het belge u niet, leert hem zyn' pligt verzaaken.
Kan hy by Saül zich ooit aangenaamer maaken,
Dan door dit gantsche heir met heimelyk verraad
Ten prooi te leevren aan zyn' toomeloozen haat?
Dan zouden we ons te spaê van dit bedrog beklaagen.
Men steune op geen' Hebreeuw: ons heugen Simsons laagen.
De nydige Eglon, die met vreugd dit twisten ziet,
Vraagt, met een' schrampren lagch: Is hy die David niet,
| |
| |
Van wien gantsch Israël in zangen plagt te melden
Dat hy tienduizenden versloeg van onze Helden?
Hun groote Saül sloeg slechts duizenden ter neêr;
Maar hy, wat dapperheid! hy sloeg 'er tienmaal meer!
De bitterheid neemt toe door 't hevige krakeelen.
't Schynt dat Prins Davids komst de Vorsten zal verdeelen.
't Is vruchtloos dat de Vorst van Akkron met beleid
De gramschap ondergaat; niets stuit de oploopendheid;
Men dreigt den Veldheer zelfs naar huis te zullen keeren,
Indien hy weigren blyft om Jesses Spruit te weeren.
Vorst Achis, die zich door 't geschil belemmerd vind,
Besluit, zyns ondanks, tot het afscheid van zyn' Vrind.
'k Zal, zegt hy, u voldoen, en hem met al zyn benden,
Schoon tegen mynen zin, haast uit het leger zenden;
Maar pas te zorgen dat uw volk zich dapper draag',
Opdat ik van uw' dwang my niet te spaê beklaag'.
De Vorsten staan hem in voor hunne legerschaaren,
En 't hevig Staatsgeschil raakt eindlyk aan 't bedaaren.
De wakkre Veldheer ziet zo dra zich niet alleen,
Of zend om David, dien hy aanspreekt met dees reên:
ô Held! de nyd toont hier haar doemenswaard vermogen.
Gy zyt, op myn bevel, met ons ten stryd getoogen;
| |
| |
Maar uwe komst in 't heir behaagt den Vorsten niet.
Hoe zeer het ongelyk my deert dat u geschied,
Men eischt dat ik terstond u weêr te rug doe trekken.
De Prins kan op die taal zyn blydschap naauw' bedekken:
Hy merkt dat de Almagt, die zyn heimelyk gebed
Genadig heeft verhoord, hem door zyn' vyand red.
Hy vind nochtans geraên zich, om dit haatlyk hoonen,
Tot staaving van zyn eer, op 't hoogst misnoegd te toonen.
Waarmede, roept hy uit, heb ik hunn' haat verdiend?
Of hoont ge, uit slinks vermoên, ô Achis! dus uw' vriend?
Hebt ge ooit, terwyl ik my heb in uw Ryk bevonden,
Ontdekt dat ik myn trouw, myn pligten, heb geschonden?
Geloof my, zegt de Vorst, daar ik u plegtig zweer
By uwer vadren God, by Isrels Opperheer,
Dat gy my, sints gy hier om schuilplaats zyt gevlooden,
Zo waard geworden zyt als een gezant der Goden;
Doch geen der Vorsten, aan myn Staatsbelang gehecht,
Wil u of uw gevolg gedoogen in 't gevecht.
Myn ziel, die u bemint, is met uw smart bewoogen;
Maar geef myn' raad gehoor; onttrek u aan hunne oogen.
Ontdek deez' ommezwaai aan uwen Heldenstoet;
En keer, als 't morgenlicht deeze oorden weêr begroet,
| |
| |
Te rug naar uwe Stad, verzekerd dat uw Koning
Een hooge waarde stelt in uwe trouwbetooning.
De heusche Vorst omärmt, op deeze taal, den Held,
Die, met zyn gunst voldaan, naar zyne Vrienden snelt;
Hen 's Veldheers last ontdekt; en, met den vroegen morgen,
De legerplaats verlaat, ontslagen van de zorgen
Dat hy, of Israël of Achis ten gevall',
Aan een' van beiden zich ondankbaar toonen zal.
God-zelf, dus spreekt hy, heeft zyn almagt ons doen blyken.
Wie op zyn hulp betrouwt zal nooit in 't leed bezwyken.
Het heilloos Eedgespan ziet zyn vertrek met vreugd,
Daar 't, vol arglistigheid, een grooter ongeneugt,
Een' zwaarder ramp dan ooit heeft aan den Prins beschooren.
De Vorsten zyn voldaan nu zy zyn' aftogt hooren;
En hy, die, in 't gevaar, thans geen gevaar voorspelt,
Streeft vrolyk naar zyn Stad, van al zyn Volk verzeld.
|
|
Auteursrechtvrij