|
| |
| |
| |
David.
Vierde boek.
Natuur, wier werksaamheid zo veele schouwtooneelen
Van grootsche wondren vormt in alle waerelddeelen;
Die 't oog alom bekoort door haar verscheidenheid,
En tot in 't eenzaamste oord der aard' haar kracht verspreid,
Had Kanaäns gebergte een vreemd sieraad geschonken;
Zyn rotsen uitgehoold tot duistre schuilspelonken,
Wier wonderbaare vorm de opmerkende aandacht trekt,
Die 's Maakers magt terstond in 't vreemd gewrocht ontdekt.
Adullams rotsen, die, bestaande uit brooze steenen,
Aan kruiden en geboomte een' milden groei verleenen,
Dat op hun toppen praalt, zo hoog de steengeit rent,
Zyn door hun holen by gantsch Israël bekend.
Dees breiden in 't gebergt' zich uit aan alle zyên,'
En vormen zaalen, of gewelfde galleryen,
Waarïn en hier en daar een flaauwe lichtstraal dwaalt,
Die door de klooven van 't gebergte nederdaalt,
En de aakligheid verdryft dier schaarsbezochte streeken.
De klaare bergstroom, die, in kronkelende beeken,
| |
[pagina t.o. 104]
[p. t.o. 104] | |
VIERDE BOEK.
| |
| |
De heuvels omdwaalt, en naar laage dalen vliet,
Onthield die holen-zelf zyn lieflykheden niet;
Daar hier en ginds een tak, die, door verborgen wegen,
Door heimlyke aadren, zich een' doortogt had verkregen,
Van steilte op steilte, laag en laager, nederstort;
Terwyl door elken val 't geruisch vermeerderd word,
En 't hol gebergt' dien vloed, al klaatrend neêrgeschooten,
Gestadig nabaauwt op den galm der waternooten.
In een dier grotten, door dit bergnat mild besproeid,
Zet Jesses braave Zoon, van zynen togt vermoeid,
Zich neêr, en overdenkt hoe de Almagt hem behoedde
In 't hof des Filistyns, en voor Vorst Saüls woede.
Door dit verblyf bekoord, heft hy zyn hart en oog,
Door dankbaarheid vervuld, blymoedig naar omhoog;
Terwyl de starren, die alom in 't luchtruim praalen,
In deezen schoonen nacht de bergspelonk bestraalen;
Daar zyn gewyde galm door kluis en holen dringt,
En de echo van 't gebergte op zyne klanken zingt.
Waak op, myn ziel! waak op! verhef den naam des Heeren!
Verhoog zyn majesteit! zing, om zyn goedheid te eeren!
Dat al 't zachtmoedig Volk zich in myn heil verbly';
De Godheid juichend pryz', haar' lof zing' nevens my!
| |
| |
Ik schreide, in myne elend', haar aan om mededoogen:
Zy schonk my straks haar hulp, op myne klagt bewoogen.
Gods heilige englenwacht slaat om der vroomen schaar'
Een hemelsch leger neêr, beschermt haar in 't gevaar.
Gelukkig stervling, die uw hoop op God moogt bouwen!
Zyne onwaardeerbre gunst beantwoord uw betrouwen;
Zyn albewaakend oog slaat alle uw schreden gaê;
Gy leeft in veiligheid, behoed door zyn genaê.
Hy wil 't verbroken hart zyn' trouwen bystand toonen;
Met zyn bescherming by verslagen geesten woonen:
Al zucht de vroomheid door den last der tegenspoên,
Geen nood, geen nood, God leeft, wiens magt haar zal behoên.
Dus tracht de dankbre Prins, op welgepaste wyzen,
De hoogste Majesteit, den God zyns heils, te pryzen.
Zyn liefelyke stem, in 't berghol niet gesmoord,
Word zelf van Ithaï in 't ruim gebergt' gehoord;
Van Ithaï, die, 't Hof vol doodschen schrik ontweken,
Verbysterd omdoolt in dees schaarsbezochte streeken.
Hy hoort den galm, treed toe, en twyfelt aan de stem
Van Jesses vroomen Zoon, zo deerniswaard by hem.
Ach! zucht hy, durf ik my op myn gehoor betrouwen?
Zou Michols Echtgenoot zich in dees grot onthouên?
| |
| |
Wat onverwachte troost, na zo veel zielverdriet!
Maar is 't myn Prins wel zelf? bedriegt myn hoop my niet?
Men pooge, is 't mooglyk, hem tot spreeken aan te dryven,
En, zo ik my misgryp', hem onbekend te blyven.
Dus peinst hy, en vangt aan: Gelukkig, die, als gy,
In duistre holen, in het hart der woesteny,
Den nooitvolprezen naam van Isrels God mag pryzen,
En eene onwrikbre trouw aan zynen dienst bewyzen.
Rampzalig Dwingeland, die God baldaadig hoont,
Wiens onmeêdoogend staal de vroomheid niet verschoont,
Maar zelfs haar in uw Hof, voor uw gezicht, doet sneeven!
Gun haar ten minsten in de bergspelonken 't leven.
De Prins bemerkt, vol schrik, in 't holste van den nacht,
Een menschelyke spraak waar hy geen' mensch verwacht.
Al luistrend waant hy een bekende stem te hooren.
Hy keert naar d' ingang, om den spreeker op te spooren.
Wie, vraagt hy, stoort ons hier door zyne klagten? wie
Ontrust deeze eenzaamheid? zyt gy 't, ô Ithaï?
Hoe is 't met Jonathan? hoe met myn dierbre Gade?
Ach! staan ze op nieuw ten doele aan Saüls ongenade?
De jongling, door dees taal geheel gerust gesteld,
Werpt zich, al weenende, aan de voeten van den Held;
| |
| |
Die hem van de aarde heft, en, om zyn smart verslagen,
Niet aflaat naar zyn Gade en Jonathan te vraagen.
ô Prins! zegt Ithaï, ô Prins, al 't Land zo waard!
Ontschuilt gy 's Konings woede in holen onder de aard'!
Wie dacht de Hoop des Volks in een spelonk te groeten!
Dan, de Almagt zy geloofd dat ik u mogt ontmoeten!
Held Abner hoed uw Gaê, daar ze om uw afzyn zucht,
En de Erfprins Jonathan is 't moordziek Hof ontvlucht.
Een ander ongeval wekt al myn medelyden:
Moet ik door dit bericht, helaas! u 't hart doorsnyden!
Hoor welk een ongeluk myn oog met recht beschreit,
En wapen meer dan ooit u met kloekmoedigheid.
De Vorst zocht, na het feest, vermindring van zyn kommer
Op Gibeaas gebergte, in 't oogverrukkend lommer
Van 't weelig eikenbosch, dat, hoog en uitgestrekt,
Gelyk een groene kroon, den top der heuvlen dekt.
De Hofstoet, meer door vrees dan eerbied voortgedreven,
Had zich in groot getal met hem daar heen begeeven.
Hy zette, in diep gepeins, zich op zyn' zetel neêr;
Sloeg de oogen in het rond, al leenende op zyn speer:
De Wacht bleef achter hem, en al de drom der Grooten
Stond, in een' halven kring, tot aan de Wacht, geslooten,
| |
| |
Als hy op deeze wyz' hen aansprak: Braaf Geslacht
Van Vader Benjamin, 't welk ik myn broeders acht',
Als met my uit één stam en 't zelfde bloed gebooren!
Wat ziet ge in David dat uw harten kan bekooren?
Kan hy, gelyk uw Vorst, met onbekrompen hand
Uw' schat vermeerderen? kan hy u akkerland
En bergen, overlaên van wyn en oli, geeven?
Kunt gy, door hem, aan 't hoofd der benden zyn verheven?
Kan hy u vordren doen in roem en heerschappy,
Dat gy, gy-allen, hem begunstigt boven my?
Dat niemand my den ramp bericht aan my beschooren,
Daar zelfs myn eigen Zoon met hem heeft t'saamgezworen,
En heimlyk tegen my is in verbond getreên?
Trekt ge u myn smaad niet aan, of myn rampzaligheên?
Zyt gy in nood niet meer tot uwen Vorst genegen?
Kan u het onheil van een' Vader niet beweegen,
Die door zyn eigen kroost zich snood verraaden vind?
Want Jonathan, myn zoon, heeft, door zyn drift verblind,
Myn' vyand aangezet om naar myn kroon te dingen,
En, door gevloekte list, my 't hoog gezag te ontwringen.
Zo sprak hy, doch ontfing geen antwoord op zyn réén,
Die elk voor blyken hield van zyne spoorloosheên.
| |
| |
In 't eind' trad Doëg, die arglistige verraader,
Met deernis loos vermomd, den wreeden Koning nader.
Hy boog tot driewerf toe zich voor vorst Saül neêr.
De pligt die my verbind aan u, myn' Opperheer,
Dus was zyn looze taal, doet me u te kennen geeven
't Geen voor myn oog, deez' dag, wierd binnen Nob bedreeven.
Het trouwloos Priesterdom is tegen u gekant;
Het schenkt, ô gruwel! aan uw' vyand onderstand
Van voorraad en geweer, voor hem en voor zyn vrinden.
Wat kan zich David met die hulp niet onderwinden?
Gelukkig, dat door my hun aanslag wierd ontdekt;
Gelukkig, dat in tyds uw voorzorg word gewekt!
Elk schrikte op dit bericht, dat ramp op ramp moest baaren.
De Vorst gaf ylings last om al de Priesterschaaren
Te daagen voor zyn' troon, na 't wyken van den nacht;
En, ach! dit wreed bevel wierd al te dra volbragt.
De duisternis was naauw' voor 't morgenlicht verdwenen,
Als die rampzaligen in 't Vorstlyk Hof verscheenen,
Op geen gevaar verdacht, elk, naar zyn orde en staat,
Op 't staatlykst uitgedost in zuiver wit gewaad.
De Hoogepriester-zelf, geheiligd aan de altaaren,
Eerwaardig door zyn ampt, eerwaardig door zyn jaaren,
| |
| |
Eerwaardig door zyn deugd, en van al 't Volk bemind,
Met heilige oli tot het priesterlyk bewint,
Op 's Allerhoogsten wil, gezalfd en overgooten,
Bevond zich aan het hoofd van zyne altaargenootem.
Hy trad de hofzaal in, gevolgd van al zyn' stoet,
Daar hy op deeze wyz' den Koning heusch begroet:
De God van Israël blyv' voor Vorst Saül waaken,
En will' zyn heerschappy, zyn' troon bestendig maaken!
Wat, roept de Vorst, die naauw zyn rede heeft verstaan,
Wat gaat myn welstand, wat myn Staatsbestier, u aan?
ô Zoon van Ahitub, die uwen pligt geschonden,
En u met Jesses telg hebt tegen my verbonden;
Met voorraad en geweer myn' vyand onderschraagt,
En zelfs in 't heiligdom voor hem hebt raad gevraagd,
Terwyl hy tegen my zich schaamtloos dorst verheffen,
En door gevloekte list my zocht in 't hart te treffen!
De Aartspriester duld, bedaard, dit wrevlig onbescheid;
En antwoord, schoon ontroerd, met veel bezadigdheid:
Waarom mispryst ge, ô Vorst! een gulle gunstbetooning
Die ik verpligt ben aan den Zoon van mynen Koning?
Wie wierd in 't gantsche Ryk myn' eerbied waard geächt
Wanneer ik die ontzeide aan 't Vorstelyk geslacht?
| |
| |
Wie deed, als David, u zyn trouw en yver blyken?
Wie hoed, gelyk die Held, uw' zetel voor 't bezwyken?
Wie van uw Grooten toont u meer eerbiedenis?
Wie geeft elk klaarer blyk wat hy u schuldig is?
De Vorst slaat, op die taal, vast meer en meer aan 't woeden.
Uw voorspraak, huichelaar! bevestigt myn vermoeden,
En geeft my blyks genoeg van 't heilloos vloekverbond,
Waardoor het priesterdom 't gewyde kroonrecht schond.
De Hoogepriester tracht dien storm te doen bedaaren.
De Prins is menigwerf verschenen by de altaaren,
En, zegt hy, 't heeft, ô Vorst! voorheen u nooit mishaagd;
Dat ik der Vadren God voor hem heb raad gevraagd.
't Zy verr' van my dat ik uw' haatren hulp zou leenen;
Veel minder tegen u my ooit met hen veréénen;
Ik, die by 't heiligdom een stil verblyf geniet,
Ben onbewust, ô Vorst! van 't geene aan 't Hof geschied.
Heeft David u misdaan, heeft hy zyn' pligt vergeeten,
Ik heb, geef my geloof, niets van dit kwaad geweeten.
De Koning wyte aan ons geen misdaad die 't gemoed
Van al de Priesterschaar', Gods dienaars, gruwen doet!
'k Zal zorgen dat ge my de kroon niet zult doen derven,
Roept Saül woedende uit. 'k Doem u al t' saam tot sterven.
| |
| |
Dit vonnis baart al 't Hof een doodelyke smart,
En valt al 't Priesterdom gelyk een steen op 't hart.
De Hoogepriester staat bestorven en verlegen;
Terwyl zyn stoet, door angst op de aarde neêrgezegen,
De handen uitbreid, en vergeefs om deernis smeekt.
Vergeef 't my, Prins! 't is of op nieuw my 't harte breekt.
Ik hoor hun jamren nog! 'k zie nog hunn' vloed van traanen,
Die zich in 't hardste hart een' weg had moeten baanen!
ô Dristen! roept de Prins, door dit verhaal ontroerd,
ô Driften, die den mensch der menschlykheid ontvoert!
Wie kan u dulden? wie u in zyn' boezem voeden,
Daar gy u niet ontziet op 't heilige te woeden?
ô Welk een kalmte schenkt een schuldeloos gemoed,
Dat zynen pligt bemint, dat niemand ooit misdoet!
Rampzalig Priesterdom! ik deele in uwe elende.
Dan, ach! myn Ithaï! hoe liep 't nog af, in 't ende?
Elk zag, zegt Ithaï, vol deerenis hen aan,
Toen Doëg, die dit Land ten vloek strekt, dorst bestaan
Des Konings razerny nog sterker aan te zetten.
Zo moet gy, riep hy uit, hunn' trotschen waan verpletten.
Verdelg dit vloekgespan, ô Koning! wreek uw' hoon,
En vestig in hun bloed uw' ondermynden troon.
| |
| |
Al 't Hof geeft, op dees taal, de hoop geheel verlooren.
De woênde Dwingeland behoeft geen scherpe spooren.
Val aan! val aan! verderf dit huichelend geslacht!
Verdedig uwen Vorst! dus schreeuwt hy tot zyn' Wacht.
De gantsche bende, met dit schouwspel reeds bewoogen,
Word wederhouden door het werkend mededoogen.
Geen één van allen strekt de hand uit naar 't geweer.
Hun wakkre hoofdman-zelf slaat, zuchtend, de oogen neêr,
Als of hy sprak: Hoe! wy in 't bloed der Priestren baaden?
Wy door zo snood een daad Gods gramschap op ons laaden?
De Vorst geeve andren, zo 't hem lust', dit wreed gebod:
Ons leven slaat aan hem, ons hart staat onder God.
De Vorst roept, woedende om 't versmaên van zyn bevelen,
ô Doëg, zo gereed om in myn' ramp te deelen!
Val aan! verdelg hen! wreek de smaad die my geschied!
Dit yslyk moordbevel verheugt den Edomiet.
Hy doet, op zynen wenk, zyn vloekrot ylings nadren
Met uitgetoogen zwaard'; straks ryzen al de Vadren
Van de aarde, en schaaren zich om Abimelech heen,
Die zich tot Doëg wend: Weêrhoud, weêrhoud uw schreên,
Bloeddorstig Jongeling! wat is door ons misdreven?
God zal die gruweldaad, geloof me, u nooit vergeeven,
| |
| |
Zo weinig als aan hem, voor wien gy die volvoert,
En die door 't snoodst geweld gantsch Israël beroert.
Hy, die het leven van onnoozlen durft verkorten,
Die schuldloos bloed vergiet, zal ook zyn bloed zien storten;
Dus luid des Hoogsten wet, op 't heilig recht gebouwd.
'k Betuig, by Jakobs God, op wien myn ziel betrouwt,
Dat niemand onzer dacht des Vorsten recht te krenken,
Of iemand tegen hem ooit onderstand te schenken.
En, zo de Koning, na dien eed, my nog verwyst,
Omdat ik zonder erg zyn' Schoonzoon heb gespysd,
Ik kan, in 't sterven zelfs tot haat noch wraak gedreven,
Blyft Levies kroost verschoond, myn vonnis hem vergeeven:
Maar zo hy, na myn' val, den moordlust verder strekt,
Al 't heilig Priesterdom in mynen ramp betrekt,
Zal hy zichzelv' te meer van 't heilloos woên beklaagen.
Maar och! 't is al vergeefs; Tiran! God zal u daagen
Voor zynen rechterstoel, daar ons onschuldig bloed
De felste wroeging in uw spade ontwaakt gemoed
Zal baaren, en Gods wraak voor eeuwig op u laaden.
Ontfang, Alweetend God, getuige myner daaden!
Ontfang myn ziel, die u... och! in dat oogenblik,
Nog ryst my 't hair te berg van deernis en van schrik,
| |
| |
Valt Doëg op hem aan; sleept hem voor 's Konings voeten;
En schreeuwt hem schimpend toe: Gaa onze schuld nu boeten.
Metéén stoot hy hem 't zwaard tot driewerf in de borst,
En trapt hem op het harte, in 't aanzien van den Vorst,
Dat hem het laauwe bloed, ten monde als uitgevloogen,
Het gryze hair misverwt. Hy slaat zyn scheemrende oogen
Naar Hooger Vierschaar, daar de vroomheid recht verwerft,
En slaakt een diepe zucht, zyn laatste zucht, en sterft.
Helaas! roept David uit, wiens ziel zou niet bezwyken!
Verbeeld u dan, ô Prins! nog vierëntagtig lyken,
By 's Hoogepriesters lyk, gewenteld in hun bloed,
Dat hun gewaad besmet met eenen rooden gloed.
Hier ligt 'er een gestrekt met open monde en oogen:
Die heeft het aangezicht op zyne borst geboogen:
Een ander roert zich nog in 't uiterste oogenblik:
Dees sluit het pynlyk oog: die geeft den jongsten snik.
ô Saül! zucht de Prins, is niets by u meer veilig?
Ziet gy, in uwe woede, onheilig aan noch heilig?
Durft gy uw handen slaan aan Gods gewyd Altaar?
Ach! Abimelech! ach! gemoorde Priesterschaar!
Word uw gulhartigheid op zulk een wyz' vergolden?
Word ooit die wreedheid wel aan Isrel kwyt gescholden?
| |
| |
Bevryd me, ô Hemel! van dit schuldelooze bloed!
Nog heeft, zegt Ithaï, de wraak niet uitgewoed.
Men mompelde aan het Hof dat Doëg met zyn benden,
Op 's Konings last, deez' nacht zich stil naar Nob zou wenden.
God weet alléén wat lot zyn woeste grimmigheid
Der Priesterlyke Stad en 't weerloos Volk bereid.
Ik heb, vervuld met schrik, my uit zyn' dienst begeeven,
Getroost met u voortaan in ballingschap te leeven.
De zoon van Jesse, die zyn' yver hoog waardeert,
Zyne ongekreukte trouw, zyn deugd en Godvrucht eert,
Zegt, daar hy hem omärmt: 't Kan in myn' ramp my streelen,
Grootmoedige Ithaï! dat ge in myn lot wilt deelen.
Ik ken uw' heldenmoed, die geen gevaar ontziet.
Weêrhoud, ô Prins! weêrhoud dan mynen yver niet,
Hervat de jongeling, laat my aan uwe Magen
Van 't Priesterlyke leed de tyding overdraagen,
Eer hen de wreede Vorst in Bethlem overvall':
'k Vrees dat zyn wrok zich niet aan Nob bepaalen zal.
Hy, die de hand durft slaan aan Gods gewyde altaaren,
Zal in zyn razerny uw Vaders Huis niet spaaren!
Myn maagschap, schoon tot nu onkundig van dien moord,
Zegt David, neemt alrede een wykplaats in dit oord;
| |
| |
En is, met have en vee, uit Bethlehem gevlooden,
Op 't hooren dat de Vorst de Priesters had ontbooden.
Maar ach! myn droeve ziel, met zorg en angst belaên,
Is met het lot van Nob op 't allerhoogst begaan.
Heeft Saül niet geschroomd de Priesters zelfs te slagten,
Wat staat hun weduwen, hunn' weezen dan te wachten!
Wat zal het lot zyn der onweerbre burgery,
Die zo veel blyken van haar liefde gaf aan my!
Myn Ithaï! voorkom het onheil dat wy duchten.
Raad all' wat vluchten kan naar deeze plaats te vluchten.
Maal hen het yslyk leed dat hen de Vorst bereid.
Zeg dat hen David in dees bergspelonk verbeid;
Opdat de onnoozle schaar', geleid door 's Hemels hoede,
By ons het leven berg' voor 's Konings felle woede.
Ach! antwoord Ithaï, gy zorgt niet zonder reên:
De nood eischt spoed, vaar wel, 'k streef ylings derwaart heen.
ô Hemel! mogt ik Nob aan 't nadrend leed onttrekken.
En 't ongelukkig Volk dit uur ten redder strekken!
Hy spreekt, en groet den Prins; verlaat dien oord, en snelt
Om Nobs onschuldig Volk te hoeden voor 't geweld.
Verdrukte David wachtte inmiddels, vol verlangen,
Om al zyn Maagschap in Adullams grot te ontfangen.
| |
| |
Het dreigend kwaad maakt hem bezorgd voor hun behoud.
Hy treed hen te gemoet tot in het naaste woud,
En ziet, by 't ryzend licht, een kudde lamren weijen,
Verzeld van herdren, die hen bergwaart heen geleiên,
Die hy met blydschap voor het volk van Jesse kent.
Hy, die terstond zich tot die jongelingen wend,
Vraagt hen nog naauwlyks naar den welstand van zyn' Vader,
Of Jesse-zelf treed hem met al het Maagschap nader.
De Vader word gekend aan 't rustige gelaat,
Waarïn bezadigdheid en moed geteekend staat.
De kalmte van zyn ziel, die Saüls woest vermogen
Minst voor zichzelve vreest, blinkt lieflyk hem uit de oogen.
De ervaarnis had hem lang beschenen met haar' glans.
Elk toonde een diep ontzag op 't zien des achtbren Mans.
Een zestal Zoonen, die, op 't Vaderlyk behaagen,
Den togt geleiden, zich voor de oudren willig waagen,
Verzelt alöm zyn schreên. Stoutmoedige Eliab
Praalt aan zyn rechte zyde; aan de andre Abinadab;
Nathanaël geleid, met Simea, zyn' broeder,
Godvruchte Mirjam, Jesses Gaê, hun aller Moeder;
Een heldre flonkerstar van schrander huisbeleid,
Het vriendlyk beeld van liefde en van zachtmoedigheid,
| |
| |
Huns Vaders lotgenoote in alle vreugde en rouwe,
En 't waardig voorwerp van zyn nooitverdeelde trouwe.
De siere Radaï verzelt Abigaël,
Zyn Zuster, uitgehuwd in 't Huis van Ismaël,
En jonge Amaza, uit haar echtverbond gesprooten.
Seruja volgt op hen, met twee van haare looten,
De blonde Ahazaël en Joab, voortgeleid
Door Ozem, steeds gewoon zyn zucht en tederheid
Voor deeze Zuster in zyns Vaders huis te toonen.
Na dees beminde schaar' van Dochteren en Zoonen
Volgt al de have en 't vee, door trouwe wacht gehoed.
Voorts al de dienstbre sleep; terwyl een heldenstoet
Den achtertogt geleid. Men zag 'er de Echtgenooten
Van Jesses Dochtren, met nog één van haare looten,
Abizaï; gevolgd van een geheele schaar'
Van Vrienden, welker trouw niet wankelt in 't gevaar.
Men vond 'er Jazoban, en Sammoth, en Uzias, Naraï, Asmaveth, Sebechaï, Ahias;
Het kroost van Elnaäm, door dapperheid beroemd;
En Joël Nathans zoon, wien Nathan broeder noemt;
En andren, aangezet door edel medelyden,
Om Vader Jesses Huis in nood hun hulp te wyden.
| |
| |
De Prins krygt naauwelyks zyne Ouders in 't gezicht,
Of werpt, in 't harte ontroerd door trouw en kinderpligt,
En met een schreijend oog, zich neder aan hun voeten,
Daar zy op 't hartlykst hem omärmen onder 't groeten.
Hoe krachtig werkt in hen het teedre der natuur,
Haar vreugd, haar droefheid, haar verrukking, in dit uur!
Haar neiging smelt, vernoegd, de aandoenelykste naamen,
By elke omhelzing, in dit liefdryk Maagschap, t' saamen.
Hun blaakend hart uit zich nog sterker dan hun stem.
Zy zien, in Davids arm, niet om naar Bethlehem;
En David-zelf verliest, in blydschap opgetoogen,
By aller welkoomgroet, dit uur, zyn leed uit de oogen;
Doch, yllings weêr bedacht op hunne zekerheid,
Word al 't Geslacht door hem het berghol ingeleid.
Zyn zorg, die niet verzuimt op alles naauw te letten,
Besluit aan allen kant een' bergwacht uit te zetten,
Opdat geen onraad hem te schielyk overvall'.
Nog doet hy 't herders volk, langs heuveltop en dal,
Het vee verdeelen in de klaverrykste streeken,
Opdat, terwyl het weid langs kronkelende beeken,
Het saamgevoegd getal geen achterdocht verwekk',
En geen verspiedend oog naar deeze wykplaats trekk'.
| |
| |
Thans keert de wyze Prins naar zyn geliefde Vrinden,
Die om zyn onheil zich in deezen stand bevinden,
En maalt hen Saüls wrok en 't uitgestaan gevaar;
Zyn vlucht naar Achis Ryk, zyn hechtenis aldaar;
Hoe hy, dien ramp ontgaan, Abizaï ontmoette,
En hoe hem Ithaï, niet lang daarna, begroette
In 't berghol, dat hen thans voor Saüls wrevel dekt;
Hoe ver die wreede Vorst zyn' haat heeft uitgestrekt,
En 't Priesterlyk Geslacht onmenschlyk om doen brengen.
Terwyl ze op dit verhaal een' vloed van traanen plengen
Schynt reeds de gouden zon van haaren middagstand;
En Ithaï, getrouw aan Davids dienst verpand,
Genaakt het heuvlig oord van ver, met traage schreden.
Hy ondersteunt met vlyt de wankelende treden
Eens Priesters, die, vermoeid, bestorven, nat beschreid,
De Bergwacht-zelf ontroert door zyne treurigheid;
En, na hy door hun Hoofd verlof daartoe deed vraagen,
Leid hy hem 't berghol in, by David en zyn Magen.
De Prins, die uit dees komst een' nieuwen ramp voorspelt,
Ontdekt den Priester naauw, van Ithaï verzeld,
Of leest een nieuwe elende in beider weenende oogen.
Hoe, vraaagt de vroome Held, door dit gezicht bewoogen,
| |
| |
Hoe keert ge, ô Ithaï! tot ons, met zo veel spoeds?
Hoe staat het met de Stad? myn hart getuigt niets goeds.
Ach! Prins! zegt Ithaï, ik ben te spaê gekomen,
't Is uit met Nob, helaas! de stad is ingenomen.
Beween, beween, met ons, haar deerlyk ongeval,
Welks denkbeeld eeuwig my het hart verscheuren zal.
'k Heb echter, door Gods gunst, niet zonder moeite en zorgen,
Aartspriester Abjathar voor 't woest geweld geborgen.
Hy, 't eenig overschot van zyn beroemd Geslacht,
Zoekt hoede en heul by u voor 's vyands overmagt.
De Spruit van Jesse omhelst, vol deernis op dees rede,
Den droeven Abjathar. Stel, stel uw ziel te vrede,
Eerwaarde Godstolk! dus begroet hy hem, gy ziet
Hoe diep wy deelen in uw treffend zielverdriet.
Myn ongeluk, helaas! heeft my naar Nob gedreeven,
En oorzaak tot den ramp van uw Geslacht gegeeven.
Het moordziek Hof, belust op myn onschuldig bloed,
Heeft, ach! om my-alléén, op uwen Stam gewoed.
Myn hart voorspelde my, toen ik voor weinig dagen
De Hooge Godheid, door uw' Vader, raad deed vraagen,
En by het heiligdom den wreeden Doëg vond,
Dat uw gewyd Geslacht een' ramp te wachten stond:
| |
| |
Ontschuil een poos by ons des Konings wreed vermogen.
Hy, die noch u noch ons in 't leven wil gedoogen,
Mooge ons vervolgen, doch Gods gunst zal u en my
Beschermen voor zyn magt en woeste razerny.
Maar door wat groot geluk zyt gy 't gevaar ontvlooden?
Wanneer het Priesterdom wierd by den Vorst ontbooden,
Beval myn Vader my, die in zyn plaats moet treên,
Zegt Abjathar, zyn ampt, de zorg der plegtigheên.
't Verwonderde al de Stad, dat niemand van hun-allen
Te rug keerde uit het Hof, toen de avond reeds aan 't vallen,
De nacht aanstaande was. Helaas! wie kon vermoên
Dat Saüls moordlust ooit op 't Priesterdom zou woên?
ô God van Israël! versterk my in myn smarte!
Hun achterblyven viel me als lood op 't angstig harte.
Men had in Arons hut, by 't daalen van het licht,
Al de offers reeds geslagt, den outerdienst verricht;
Al 't volk was weêrgekeerd, terwyl ik, in het midden
Van myn Levieten, nog d' Almagtigen bleef bidden
Om 't heil van Israël en 't Koningklyk Geslacht,
Wanneer een naar geschrei, een moordkreet, onverwacht
Ons allen ryzen deed; te spaê, helaas! te spade!
Ach! Nob stond reeds ten prooije aan Saüls ongenade!
| |
| |
All' wat omtrent my was vloog, met een woest gedruis,
Al gillend, naar de Stad, om zyn rampzalig huis,
Zyn stervende echtgenoote of teedre zuigelingen
In 't uiterst by te staan, of aan den moord te ontwringen.
'k Zag hoe die beulen reeds den vroomen Sabulon,
Eer dat hy, grys en stram, de vest bereiken kon,
Met Ruben, Jered, Nun en Jojada ontzielden;
Daar al de vlakten om de stad van krygsliên krielden.
Alleen, en buiten staat dien wreedaarts weer te biên,
Gelukte 't my nochtans hun woeste vuist te ontvliên.
Ik greep, in Arons hut, de heilige gewaaden,
't Aartspriesterlyke kleed, de kostbre borstsieraaden,
Den Efod, 't voorhoofdspan, en wat, in deezen nood,
My onder de oogen viel, en borg het in myn? schoot;
En vlood naar 't eenzaam woud,... Vergun my aêm te haalen:
Myn trouwe leidsman zal u 't ovrige onheil maalen.
Elk, door dit naar bericht reeds in de ziel ontsteld,
Sloeg straks zyne oogen op dien onvermoeiden held.
Ach! roept hy, kan myn tong al de aakligheên ontvouwen,
Die ik, in deezen nacht, moest binnen Nob aanschouwen!
Ik snelde derwaart heen, of, mooglyk, door myn' spoed
De droeve burgery voor onheil wierd' behoed,
| |
| |
Eer Doëg met zyn volk de vest kon overheeren;
Dan ach! ik kwam te spade om 't ongeval te weeren.
De heillooze Edomiet was met zyn helsche schaar'
Reeds midden in de stad; en 't jammerlyk misbaar
Van teedre maagden, van verschrikte zuigelingen,
Van droeve moeders, scheen door 't luchtgewelf te dringen.
Zy zochten deernis, in het nypen van de elend',
By wreedaarts, wier gemoed nooit deernis heeft gekend.
De moord vloog overäl, als dol en uitgelaaten,
En vond geen onderscheid in ouderdom of staaten.
Ik zag een moeder, die, alrede in stervensnood,
Haar teder telgje dacht te redden van den dood;
De stem van 't schreijend wicht verraad haar trouwe zorgen;
Het moederlyk gewaad hield vruchtloos 't kind verborgen;
Men slacht het in haar' arm, daar haar de spraak begeeft,
En zy by 't stervend kroost in wreeden doodängst sneeft.
Eene andre vliegt, uit schrik, haar' eigen moorder tegen,
En zoekt ootmoedig hem door smeeken te beweegen;
Maar smeeken noch geween heeft vat op zyn gemoed:
Hy treed, met woest gejuich, tot de enkels toe in 't bloed,
En stuit haar jamren, door haar levenslicht te dooven.
Eene andre, die haar kind ziet uit haar armen rooven,
| |
| |
Vliegt, als wanhoopende, den beul in 't aangezicht,
En sterft, door hem geveld, by 't snood-mishandeld wicht.
De straaten zyn bedekt met wreedgeschonden lyken:
Een handvol weerbaar volk wil nog zyn' moed doen blyken,
En schaart zich t' saamen, om den moordren 't hoofd te biên.
Men stryd, van zwaard noch speer noch boog noch pyl voorzien,
Door wanhoop aangevoerd, met stokken en met steenen;
Met alles wat men denkt dat bystand kan verleenen.
Vergeefsche stryd, helaas! die niemand uitkomst geeft.
Een deel, dat, binnens huis zich nog verborgen heeft,
En alles in 't gevaar voor 't leven op wil zetten,
Tracht van de daken-zelf hun moorders 't hoofd te pletten,
Vernielt zyn eigen huis, rukt styl en bint omveer,
En stort ze, al schreeuwende, op den kop dier wreedaarts neêr.
Hierdoor zag zich de moord in zynen vaart vertraagen;
Maar Doëg, wiens gezicht den stoutsten zou versaagen,
Schiet toe: hy zwaait het zwaard in de eene, in de andre hand
Een vlammend fakkellicht, en sticht een' fellen brand.
De krygsliên, op die leus met toortsen aangevloogen,
Ontsteeken 't vuur alom; het akelig vermogen
Der vlammen wint vast veld, en slaat in huis by huis:
Eerlang stort alles neêr, met schrikkelyk gedruis.
| |
| |
Geen wyk blyft meer verschoond, bewoond of reeds verlaaten.
Thans kan geen tegenweer, geen kracht of stoutheid baaten,
Daar 't ongelukkig volk zich onderling verdringt,
En, om het vuur te ontgaan, zichzelv' te barsten springt;
Of aan 't bloeddorstig zwaard ten roof moet overgeeven;
Aan 't woedend zwaard, dat zelfs 't onnoozel vee deed sneeven.
By 't stichten van den brand ontweek ik reeds de Stad,
En wendde allengs myn schreên naar een bewossen pad,
Dat zich al kronklend naar de ruime vlakte strekte,
En daar ik Abjathar op 't onverwachtste ontdekte,
Die nevens my besloot te wyken naar dit oord.
Geen schipbreuk, die al 't volk in 't woedend pekel smoort,
Terwyl 't verbryzeld wrak vast wegzinkt in de baaren,
Kan 't hart, tot hulp gereed, met meer verdriets bezwaaren
Dan Davids Maagschap drukt, op Ithaïs bericht.
Elk woord doorgrieft hun ziel, gelyk een scherpe schicht.
De Helden staan verbaasd op de enkele gedachten
Wat lot aan Jesses Huis en Vrienden staat te wachten.
Het stoutste hart bezwykt op 't hooren van dit leed,
Waarvan gantsch Israël tot nu geen voorbeeld weet.
Elk waant met eigen oog den brand van Nob te aanschouwen.
De rouw toont sterkst zyn magt op 't hart der zwakke vrouwen;
| |
| |
Zy zien in Nobs elend' haar eigen doodsgevaar,
En zoeken vruchtloos heul aan jamren en misbaar;
Aan 't kloppen op de borst, en zielöntroerend kermen.
De holle rots schynt zich dier droefheid zelf te erbermen,
En kaatst den klank weeröm van haaren jammertoon.
De vroome Jesse vest zyne oogen op zyn' Zoon,
Op David, die, hoe teêr met aller smart bewoogen,
Den droeven Abjathar vertroost uit mededoogen.
De gryze Vader vat hen beiden by de hand.
Treed nevens my ter zyde; ik heb in deezen stand
Aan u, dus uit hy zich, iet ongemeens te ontdekken.
De Godheid weet alléén wat tot 's Lands heil kan strekken.
Hy leid, daar alles nog in 't ruime berghol klaagt,
En Ithaï omringt en vraagt en wedervraagt,
Hen beiden in het veld; en, 't herdersvolk ontweken,
Begint de Grysäart met bedaardheid dus te spreeken:
Schep moed, ô Abjathar! hoe zwaar dit onheil zy,
De Hemel waakt voor ons; zyn bystand is naby:
Ik zie den Zoon van Kis reeds ten verderve snellen;
Ik zie een' andren Vorst op Isrels zetel Hellen;
Die Heerscher is alreê gezalfd voor zynen troon.
Duld dat ik 't eerst u als dien Koning groet', myn Zoon!
| |
| |
Myn David! u-alléén is dat geluk beschooren.
Gy zyt, door Jakobs God, tot Jakobs Vorst verkooren.
Hy spreekt, en buigt zich neêr: doch David vangt terstond
Hem in zyn armen, eer hy neêrstort op den grond.
Myn Vader! roept hy uit, waartoe deeze eerbetooning?
Beschouw my als uw' Zoon, en vóór en na myn krooning.
Ik wist alreê dat ik, op 't Goddelyk bevel,
Tot Heerscher ben gezalfd door gryzen Samuël.
Hy heeft my dit geheim ontdekt voor weinig dagen;
Doch wilde dat ik niets door ongeduld zou waagen;
Dat ik vooräl met u my nader zou beraên.
Nadien de Godstolk-zelf dit heil u deed verstaan,
Is 't meer dan tyd, zegt Jesse, om 't uw' getrouwen Helden,
En 't schreijend Maagschap, in de bergspelonk te melden;
Opdat hun treurig hart, door deezen troost verkwikt,
Den Koning huldig', hen door de Almagt toegeschikt.
Vorst Saül, woedende op zyn schuldlooze onderzaaten,
Word door het Volk gehaat, en zelfs door God verlaaten.
Men melde aan al den stoet, die voor zyn woede beeft,
Wien God in zyne plaats de kroon beschooren heeft.
Zo moog' hun hart allengs zich aan dien Vorst gewennen.
't Voegt my, zegt Abjathar, als Koning u te erkennen.
| |
| |
Hoe zwaar myn leed my drukk', myn afgefolterd hart
Gevoelt, door dit bericht, verligting in zyn smart.
ô Held, door Abrams God tot Heerscher uitverkooren!
ô Koning, tot geluk van Israël gebooren!
De Hemel vestige u in de Opperheerschappy,
En geev' dat ze altoos in uw huis bestendig zy!
De erkende Vorst omärmt den Priester op dees rede.
Zo haast ik, door Gods hulp, op Isrels zetel treede,
Zal ik, ô Abjathar! dus spreekt hy, naar myn magt,
Het leed verzachten door myn' ramp u toegebragt.
Ik steun op uwen raad, naast dien van mynen Vader.
Men overweeg' dan, met bedaardheid, eerst wat nader,
Of 't, in dit tydgewricht, niet best verzwegen zy
Dat ik verkooren ben tot de Opperheerschappy.
Zal 't aan myn' Broedren, die veel ouder zyn in jaaren,
Aan al de Helden, die zich voor ons Huis verklaaren,
Geen stoornis geeven, dat de jongste van 't Geslacht
Het hoogst verheven worde in waardigheid en magt?
Zy zullen 's Hemels last ontkennen of weêrstreeven,
Zo 't hen mishaagt my tot den troon te zien verheven.
Wie weet of iemand my niet heimelyk benyd'?
Wie weet of de Almagt zelf deez' hagchelyken tyd
| |
| |
Gevoeglyk keurt dat wy dit groot geheim verklaaren?
De Godheid, vind zy 't goed, zal 't zelf hen openbaaren.
Myn Zoon! dus vangt op nieuw de gryze Vader aan,
Gy laat met recht uw lot op 's Hemels schikking staan;
Maar 't voegt aan't vroom gemoed,'t welk God zyn' wil deed hooren,
Met een opmerkend oog zyn leiding naar te spooren.
De middlen, die hy-zelf ons schenkt door zyn beleid,
Te aanvaarden; overtuigd dat zyn Voorzienigheid
Die tot bereiking van haar oogmerk kan doen strekken.
Gantsch Israël heeft u der schaapskooi zien onttrekken;
Al uwe Broeders, al 't Geslacht ziet, welgemoed,
U reeds, door uwen Echt, als Prins van 't Ryk begroet:
Hebt ge immer u door hen die glori zien benyden?
Schreit niet hun ziel voor u van teder medelyden?
Zo één van allen snood zyn voordeel had gezocht,
Het waar', door Saüls aart en rustlooze achterdocht,
Hem ligt geweest zyn heil op uw verderf te bouwen.
Verban, geliefde Zoon! verban een misvertrouwen
Dat hun grootmoedigheid noch vroom gedrag verdient.
Elk van uw Broeders is een trouwbevonden vriend.
Weläanan! roept David uit, weläan! laat ons dien Helden,
Zo waardig aan myn ziel, dan Gods verkiezing melden,
| |
| |
Opdat hun deugdzaam hart zich in myn heil verbly',
En ik hen toon' hoe waard my hunne vriendschap zy.
'k Geloof, zegt Abjathar, dat al uw naaste Magen
Met onbezweeken moed uw' zetel zullen schraagen,
En juichen om de gunst door God u toegedacht:
Maar schoon gy veilig steunt op uw bemind Geslacht,
Wie staat u in, ô Prins! voor al de Bondgenooten,
Thans tot bescherming van uw Stamhuis toegeschooten?
't Is veiligst dat gy hier den uitslag stil verbeid;
Terwyl uw Vader hen, met vriendelyk beleid,
Dit groot geheim ontvouw': dus staat ons niets te schroomen.
Want, word de ontdekking met genoegen aangenomen,
En buigt de Godheid-zelf hun harten tot haar' wil,
Dan loopt gy geen gevaar; zo niet, ontwyk dan stil,
Met my, een wyl, dit oord; 'k zal u getrouw verzellen
Tot ik u op den troon van Israël zie stellen.
Dees raad vind ingang by den Vader en den Zoon.
Men stemt eenpaarig, dat de Prins zich niet vertoon'
Voor hy verzekerd word' dat zyn Geslacht en Vrinden
Het Goddelyk bestier in zyn verkiezing vinden.
|
|
Auteursrechtvrij