|
| |
| |
| |
52 Redactie van De Nederlandsche Spectator ten tijde van het afscheid van Gerard Keller op 12 februari 1864. Op de voorgrond R.C. Bakhuizen van den Brink; zittend v.l.n.r.: T. van Westrheene, J. de Witte van Citters, Arnold Ising, M.F.A.G. Campbell, C. Vosmaer, M. Schmidt Crans en L. Mulder; staand v.l.n.r.: J.J. Cremer, Jan ten Brink, J. Bosboom, P.A.S. van Limburg Brouwer, S.L. Verveer, J. Gram, S. van den Berg, M. Nijhoff en P.J.B.C. Robidé van der Aa. Tussen de handtekeningen J. Ph. Koelman
| |
| |
53 Titelpagina van De neven, door P.Th. Helvetius van den Bergh. Collectie Koninklijke Bibliotheek
| |
‘Gedempt gezang, geschuifel, getrommel’
Tijdtafel 1834 - 1887
1834
28 februari: in de kamer achter de boekwinkel van Van Stockum in de Gortstraat, wijk S, nr. 353 [thans nr. 12], wordt Oefening Kweekt Kennis (okk) opgericht door S.J. van den Bergh (1814-1868) en anderen.
29 december: Jacob Eduard de Witte [van Haemstede] (1763-1853) wordt benoemd tot lid van verdienste van okk.
| |
1835
4 mei: de 15 jaar oude J.J.L. ten Kate (1819-1889), op 13 april benoemd tot lid van verdienste, draagt voor de eerste maal een gedicht voor bij okk.
27 juli: Ten Kate wordt ‘met eenparige stemmen’ benoemd tot werkend lid van okk.
9 november: P.Th. Helvetius van den Bergh (1799-1873) wordt benoemd tot lid van verdienste van okk.
| |
1836
begin mei: bij W.P. van Stockum verschijnt de eerste bundel Gedichten van J.J.L. ten Kate, in een oplage van 485 exemplaren.
| |
1837
27 februari: lid van verdienste A. van der Hoop Jr. (1802-1841) draagt bij het derde jaarfeest van okk zijn dichtstuk De Renegaat voor.
19 juni: op een buitengewone vergadering van okk wordt het voorstel ‘om naar believen des Sprekers, den leden de vrijheid te verleenen, des verkiezende eene Dame te introduceeren’ met bijna algemene stemmen aangenomen.
eind juni: bij W.P. van Stockum verschijnt, anoniem, het blijspel De neven van P.Th. Helvetius van den Bergh.
25 oktober: Ant. L. de Rop geboren (overl. 1895).
| |
1838
[datum onbekend]: Carel Vosmaer (1826-1888) gaat naar het ‘Gymnasium Haganum’.
8 oktober: Cd. Busken Huet (1826-1886) wordt ingedeeld in de tweede klas van het ‘Gymnasium Haganum’.
22 oktober: W.J. van Zeggelen (1811-1879) draagt op een vergadering van okk zijn verhalende gedicht Pieter Spa naar Londen voor.
| |
| |
54 Rondschrijven van 16 augustus 1839 aan de leden van Oefening Kweekt Kennis waarin wordt meegedeeld dat de vergaderingen van het genootschap voortaan in Diligentia zullen worden gehouden. Collectie Haags Gemeentearchief okk 2
55 Briefje van de secretaris van Koning Willem I met betrekking tot de aankoop van aandelen van de Nederlandsche Maatschappij van Schoone Kunsten, met de handtekening van de koning. Collectie Koninklijk Huisarchief
| |
1839
mei: P.Th. Helvetius van den Bergh verlaat om gezondheidsredenen Den Haag en vestigt zich in Wijk bij Duurstede.
9 september: okk vergadert voor de eerste maal in de grote zaal van Diligentia.
| |
| |
| |
1840
3 maart: oprichting van de Nederlandsche Maatschappij van Schoone Kunsten. Zij krijgt een eigen gebouw op de hoek van het Westeinde en de Vleerstraat.
mei?: de Haagse boekhandelaar A.J. van Tetroode zet in het pamflet Eenige woorden over eene de nationaliteit kwetsende, de kunsten hoonende en den handel verdrukkende maatschappij, zich noemende ‘voor schoone kunsten in Nederland.’! zijn bezwaren tegen deze instelling uiteen.
15 juli: W.J. van Zeggelen treedt in het huwelijk met G.J.M. Giunta d'Albani, dochter van zijn werkgever, de boekdrukker Pierre Frederic Giunta d'Albani.
5 november: in een ingezonden brief in het Nieuwsblad voor den Boekhandel geeft de Haagse boekhandelaar J.W. ten Hagen zijn argumenten voor de Nederlandsche Maatschappij van Schoone Kunsten.
november: de eerste aflevering van De Nederlanden verschijnt.
| |
1841
26 april: W.J.A. Jonckbloet (1817-1885) zegt zijn lidmaatschap van okk op omdat hij geruime tijd naar het buitenland gaat.
| |
1842
24 januari: J.W. ten Hagen wordt gekozen tot directeur van de Nederlandsche Maatschappij van Schoone Kunsten.
11 maart: F.H. Greb (1813-1868) die zich in 1840 in Den Haag had gevestigd, wordt geroyeerd als lid van okk wegens ‘handelingen, die hij zich in de laatste dagen met betrekking tot sommige leden veroorloofd heeft, en die, terwijl ze de verontwaardiging der overige leden hebben opgewekt, het den bedoelden leden ondoenlijk maken, langer met den heer Greb op een vriendschappelijke wijze te blijven verkeeren’.
23 april: C.G. Withuys (1794-1865) wordt benoemd tot secretaris van de Nederlandsche Maatschappij van Schoone Kunsten.
56 Omslag van de anoniem verschenen Physiologie van Den Haag, geïllustreerd door H.F.C. ten Kate (1843). Collectie Koninklijke Bibliotheek
| |
1843
9 januari: J.W. ten Hagen dient zijn ontslag in als directeur van de Nederlandsche Maatschappij van Schoone Kunsten.
26 januari: C.G. Withuys wordt benoemd tot liquidateur van de Nederlandsche Maatschappij van Schoone Kunsten.
4 maart: W.J.A. Jonckbloet ontvangt bij Koninklijk Besluit de opdracht tot het verzorgen van de uitgave van de ‘Roman van Lancelot’ uit het bezit van de Koninklijke Bibliotheek.
13 september: Frederik van Hogendorp geboren (overl. 1889).
eind oktober / begin november: bij de Haagse uitgever K. Fuhri verschijnt anoniem de geruchtmakende Physiologie van Den Haag, door een' Hagenaar, geïllustreerd door H.F.C. ten Kate.
| |
| |
57 Illustratie door H.F.C. ten Kate uit de Physiologie van Den Haag (1843). Collectie Koninklijke Bibliotheek
58 Advertentie voor de uitgave van Een achttiende hoofdstuk voor de ‘Physiologie van den Haag’ in het Nieuwsblad voor den boekhandel van 9 november 1843. Collectie Koninklijke Bibliotheek (rechts onder)
eerste helft november: bij de Haagse uitgever J.M. van 't Haaff verschijnt, eveneens anoniem, een vervolg op deze uitgave, Een achttiende hoofdstuk voor de Physiologie van den Haag, door een' Hagenaar, eveneens met illustraties van H.F.C. ten Kate. Als mogelijke auteurs worden genoemd de in Leiden rechten studerende maar in Den Haag geboren W.F.G.L. François (1821-1892) of Henricus Petrus Timmers Verhoeven Jr. (1804-1871). Laatstgenoemde is predikant in Den Haag.
20 november: lid H.C. van der Kuijlen van okk vraagt op de vergadering een onderzoek in te stellen naar en vervolgens indien noodzakelijk maatregelen te nemen tegen W.J.A. Jonckbloet als schrijver van de
| |
| |
enkele weken daarvoor verschenen Physiologie van Den Haag; Jonckbloet had gedeelten uit dit boekje in december 1840 en september 1841 al voorgedragen.
eind november: de tweede druk van de Physiologie van Den Haag verschijnt.
begin december: de tweede druk van Een achttiende hoofdstuk voor de Physiologie van den Haag verschijnt.
half december: bij de Haagse uitgever P. Mingelen verschijnt het Laatste hoofdstuk voor de Physiologie van den Haag, door een' Hagenaar. Nog in dezelfde maand verschijnt ook van dit boekje een tweede druk.
| |
1844
[datum onbekend]: in Amsterdam, verschijnt De Physiologie van den Haag, bekeken door een' Buitenman. Later blijkt die ‘Buitenman’ E.W. van Dam van Isselt (1796-1860) te zijn.
[datum onbekend]: bij P. Mingelen ziet als reactie De monster-hekelaar, vredelievend (?) antwoord aan den edelen verdediger der vertrapte onschuld: Siegfried de Buitenman, door den Schrijver van het Laatste hoofdstuk voor de Physiologie van den Haag het licht.
19 februari: Cd. Busken Huet schrijft zich in als student theologie aan de universiteit van Leiden.
24 april: P.J. Andriessen (1815-1877) treedt in het huwelijk; een week later opent hij als hoofdonderwijzer een school in Amsterdam; het vak heeft hij geleerd op de school van zijn vader in Den Haag.
3 september: Carel Vosmaer schrijft zich in als student in de rechten aan de universiteit van Leiden.
1 november: J.L. van der Vliet (1814-1851), beter bekend onder zijn schrijversnaam Boudewijn, vestigt zich als uitgever in Den Haag, op het adres Bogt van Guinea, wijk N, nr. 389 [thans: Stationsweg, nr. 5].
15 november: verschijning van een proefnummer van De Tijd, met als ondertitel ‘Merkwaardigheden der letterkunde en geschiedenis van den dag voor de beschaafde wereld’.
59 Omslag van het later verschenen vervolg op de Physiologie van Den Haag, Een achttiende hoofdstuk voor de ‘Physiologie van den Haag’, eveneens geïllustreerd door H.F.C. ten Kate (1843). Collectie Koninklijke Bibliotheek
| |
1845
29 augustus: S.J. van den Bergh aanvaardt contre coeur het voorzitterschap van okk.
| |
1847
begin van het jaar: J.J. Cremer (1827-1880) gaat als leerling-schilder op kamers wonen in Den Haag.
16 juni: 's avonds om half zeven arriveert Hans Christian Andersen (1805-1875) per trein vanuit Leiden in Den Haag; hij neemt zijn intrek in hotel Oude Doelen, Tournooiveld I 240.
17 juni: Andersen verrast zijn ‘promotor’ in Nederland, J.L. van der Vliet, met een bezoek.
| |
| |
60 W.J. Hofdijk. Litho door A.J. Ehnle
61 Hotel Oude Doelen aan het Tournooiveld, met op de achtergrond de toren van de St. Jorisdoelen. Litho door C.C.A. Last, 1848/ 1849. Collectie Haags Gemeentearchief Kl. B 724
21 juni: Andersen vertrekt, uitgeleide gedaan door J. Kneppelhout (1814-1885) en Van der Vliet, per trein vanuit Den Haag naar Rotterdam.
25 oktober: de voordracht van gedichten door W.J. Hofdijk (1816-1888) op de vergadering van okk wordt verstoord door ernstige wanordelijkheden, als ‘gedempt gezang, geschuifel, getrommel, spotzieke toejuiching, ja zelfs gefluit’.
62 J.J. Cremer. Foto M. Verveer
| |
1849
tweede helft van april: J.J. Cremer zendt een schilderij in voor de Tentoonstelling van Schilder- en Kunstwerken van Levende Meesters, te 's Gravenhage in 1849; het wordt in de catalogus onder nr. 6 omschreven als ‘een boomrijk landschap’.
25 april: C.E. van Koetsveld (1807-1893) wordt door H.L. Oort bevestigd als predikant te Den Haag.
| |
1850
7 januari: P.A. de Genestet (1829-1861) draagt op de vergadering van okk zijn gedicht ‘De Sint-Nicolaas avond’ voor.
zomer: de persoonlijke kennismaking tussen Jacob Geel (1789-1862) en A.L.G. [Bosboom-]Toussaint (1812-1886) wordt in het Badhuis te Scheveningen hernieuwd.
3 augustus: P.A. Daum geboren (overl. 1898), aan de Bogt van Guinea, in 1873 omgedoopt tot Huygenspark; hij is een zogeheten onecht kind.
| |
| |
63 A.L.G. Bosboom-Toussaint. Potloodtekening door Joh. Bosboom, 1851. Verblijfplaats onbekend
| |
1851
17 maart: nadat S.J. van den Bergh de aanwezigen tot stilte heeft gemaand tijdens een vergadering van okk waar J. Kneppelhout een wat lang uitgevallen verhaal voorleest, ontstaat er grote opschudding.
4? april: A.L.G. Bosboom-Toussaint vestigt zich met haar kersverse echtgenoot, de kunstschilder Johannes Bosboom, te Den Haag, Zuidwal N 67, thans nr. 50.
22 juni: R.C. Bakhuizen van den Brink (1810-1865) wordt benoemd tot ambtenaar bij het Rijksarchief.
2 juli: W. Doorenbos (1820-1906) treedt in het huwelijk.
11 november: J.L. van der Vliet overlijdt.
[datum onbekend]: de historische roman De lelie van 's Gravenhage, het debuut van J.J. Cremer, verschijnt.
| |
1852
5 januari: Gerard Keller (1829-1899) wordt werkend lid van okk.
15 mei: J.J. Cremer verhuist na in het huwelijk te zijn getreden naar Loenen aan de Vecht.
9 december: Carel Vosmaer wordt aangenomen als vrijmetselaar in de loge L'Union Royale.
64 J.L. van der Vliet. Litho door C.C.A. Last. Uit De Tijd (1852)
| |
1853
14 juni: Jacob Eduard de Witte [van Haemstede] overlijdt.
31 augustus: Carel Vosmaer treedt in het huwelijk.
| |
1854
januari: R.C. Bakhuizen van den Brink wordt benoemd tot rijksarchivaris.
mei: het gezin Emants verhuist van Voorburg naar Den Haag en vestigt zich op de Hoogewal, nr. 3, hoek Parkstraat.
| |
1855
15 mei: aan de Zuidwal, wijk U, nr. 109 [thans nr. 96], wordt de zogenaamde Idiotenschool, in hoofdzaak tot stand gekomen op initiatief van C.E. van Koetsveld, officieel geopend.
| |
1856
18 februari: J.J. Cremer treedt voor de eerste maal op als spreker bij okk.
maart: Carel Vosmaer verhuist van Oud Beyerland naar Den Haag en vestigt zich op de Bierkade, nr. 10.
oktober: het aantal leden van okk is gedaald tot 149. Maar het ledental zal weer stijgen.
| |
| |
65 De Idiotenschool. Litho door C.C.A. Last. Illustratie uit C.E. van Koetsveld, Het idiotisme en de idiotenschool: eene eerste proeve op een nieuw veld van geneeskundige opvoeding en christelijke philantropie (1856). Collectie Haags Gemeentearchief
| |
1857
9 maart: Cd. Busken Huet houdt een lezing bij okk.
1 mei: J.J. Cremer vestigt zich wederom in Den Haag, wijk A, nr. 28m [Noord-West-Binnensingel, nr. 40].
ca. 1 mei: Carel Vosmaer verhuist waarschijnlijk naar de Willemstraat, nr. 46.
2 juli: Arnold Ising Jr. geboren (overl. 1904).
| |
1858
22 maart: Allard Pierson (1831-1896) treedt voor de eerste maal op als spreker bij okk. Hij leest niet voor maar spreekt uit het hoofd.
29 maart: de eerste en enige lezing door R.C. Bakhuizen van den Brink op de vergadering van okk, over de Amsterdamse koopman Isaac le Maire, draait uit op een fiasco vanwege de buitensporige lengte en de gebrekkige voordracht.
[datum onbekend]: Jacob Geel verhuist van Leiden naar de villa Gloriëtte, aan de Scheveningsche Weg, nr. 8.
| |
1859
28 februari: in Diligentia en op 1 maart in de zaal van de sociëteit ‘De Vereeniging’ wordt het 25-jarig bestaan van okk luisterrijk gevierd.
1 mei: het echtpaar Bosboom-Toussaint verhuist naar de ‘Zuid-binnen-Singel, nr. 8, tegenover het zoogenaamde Om-en-Bij’.
| |
1860
7 januari: verschijning van het eerste nummer van De Nederlandsche Spectator onder hoofdredactie van Mark Prager Lindo (1819-1877); als vaste medewerkers worden onder meer vermeld R.C. Bakhuizen van den Brink, J.J. Cremer, Cd. Busken Huet, Arnold Ising (1824-1898), Gerard Keller, Lodewijk Mulder (1822-1907) en Carel Vosmaer.
2 april: Thérèse Hoven (overl. 1941) geboren.
| |
1862
19 februari: W. Doorenbos vestigt zich als ambteloos burger in Den Haag, Prinsegracht, nr, 86.
eind mei/begin juni: Multatuli (1820-1887) gaat logeren bij zijn broer Jan in de Sophialaan.
2 juni: Mimi Hamminck Schepel (1839-1930) ontmoet tijdens een wandeling langs de Rijswijkseweg Multatuli die daar loopt met Marie Anderson (1842-1917).
[datum onbekend]: Jan ten Brink (1834-1901) vestigt zich in Den Haag, waar hij in september leraar Nederlands, geschiedenis en aardrijkskunde wordt aan het Haagsch Gymnasium.
| |
| |
66 Hotel des Pays Bas aan de Bogt van Guinea, thans Huygenspark
67 Het Haagsch Gymnasium door J.A. Last. Pen, penseel en potlood (detail), 1880. Collectie Haags Gemeentearchief Kl. A 108
27 oktober: Ten Brink treedt voor de eerste maal als spreker op bij okk; hij leest niet voor maar spreekt uit het hoofd.
11 november: Jacob Geel overlijdt.
5 december: Multatuli neemt zijn intrek in het Hotel des Pays Bas, aan de Bogt van Guinea, thans Huygenspark.
| |
1863
begin maart: Multatuli neemt opnieuw zijn intrek in Hotel des Pays Bas; hij maakt kennis met Jacques Hotz, mede-eigenaar van de ijzerfabriek De Prins van Oranje, in wiens huis, Stationsweg, hoek Stationsplein, hij een gastvrij onthaal vindt; zowel in maart als in april logeert hij er.
7 maart: J.J. Cremer draagt in Diligentia zijn bekende aanklacht Fabriekskinderen voor; onder zijn gehoor bevinden zich veel Kamerleden.
10 juni: Louis Couperus geboren op de Mauritskade, nr. 43.
eind juni: W. Doorenbos verhuist naar Voorburg.
68 Jacob Geel. Litho door F. Waanders naar Arnaud Gerkens
| |
1864
18 april: Gerard Keller verhuist wegens zijn benoeming tot redacteur van de Arnhemsche Courant naar Arnhem.
30 april: Frans Netscher geboren (overl. 1923).
13 mei: A.L.G. Bosboom-Toussaint wordt ernstig ziek; naar spoedig blijkt zijn het de kinderpokken. Er wordt voor haar leven gevreesd, maar zij herstelt.
| |
| |
69 Blad van het handschrift van Fabriekskinderen van J.J. Cremer (1863). De novelle gaf een belangrijke impuls aan de totstandkoming in 1874 van het ‘Kinderwetje van Van Houten’.
70 Geboortehuis van Louis Couperus, Mauritskade, nr. 43. Hij woonde daar tot de familie naar Nederlands-Indië vertrok (1863-1872).
| |
| |
71 Een van de ‘Vlugmaren’ van C. Vosmaer, verschenen in De Nederlandsche Spectator van 15 oktober 1864. Collectie Haags Gemeentearchief P 1585.0
72 In het midden de hbs op het Bleyenburg, nr. 38. Links het Gymnasium Raamstraat 28, rechts het Gymnasium Westeinde 47; omringd door allegorische attributen met betrekking tot (wiskundig) onderwijs. Door J.A. Last. Pen, penseel en potlood, 1880. Collectie Haags Gemeentearchief Kl. A 108
| |
| |
73 Deze bijdrage van Cd. Busken Huet verscheen in de januari-aflevering van De Gids in 1865.
74 C.G. Withuys. Litho door D.J. Sluyter
13 augustus: Carel Vosmaer neemt de rubriek ‘Vlugmaren’ in De Nederlandsche Spectator onder zijn hoede.
[datum onbekend]: C.E. van Koetsveld koopt voor f 7000,- een huis in de Molenstraat, nr. 52.
[datum onbekend]: Jan ten Brink wordt benoemd tot leraar aan de hbs op het Bleyenburg.
| |
| |
| |
1865
26 januari: Cd. Busken Huet brengt A.L.G. Bosboom-Toussaint een bezoek en vraagt haar verlof in een aan haar gerichte open brief verslag te doen over de crisis in de redactie van De Gids ten gevolge van een tweetal in de januari-aflevering verschenen artikelen, namelijk ‘De Tweede Kamer en de staatsbegrooting voor 1865’ en ‘Een avond aan het hof’ waarin Huet koningin Sophie en haar hofdames de literaire almanak Aurora voor 1865 laat bespreken.
14 februari: C.G. Withuys overlijdt.
4 april: B.Ph. de Kanter overlijdt (geb. 1805).
26 april: P.Th. Helvetius van den Bergh treedt in Den Haag, waar hij zich enige jaren tevoren weer heeft gevestigd, in het huwelijk.
15 juli: R.C. Bakhuizen van den Brink overlijdt.
december: Mark Prager Lindo, veelal schrijvend onder het pseudoniem De Oude Heer Smits, vestigt zich in Den Haag, Vlamingstraat, nr. 25.
| |
1866
18 maart: 's middags om vier uur arriveert Hans Christian Andersen per trein vanuit Leiden in Den Haag en neemt daar net als bij zijn verblijf in 1847 zijn intrek in hotel Oude Doelen.
21 maart: 's ochtends krijgt A.L.G. Bosboom-Toussaint onaangekondigd bezoek van Andersen, die bijna door de dienstbode wordt weggestuurd; zij geeft hem een exemplaar van Een familie-Legende en twee andere novellen (1864) ten geschenke en vergezelt hem later op de dag naar S.J. van den Bergh in de Schoolstraat, nr. 27.
22 maart: op het postkantoor aan het Kerkplein komt Andersen Van den Bergh tegen en gaat met hem mee naar huis; daar schrijft hij iets in het album amicorum, waar hij ook in 1847 al in geschreven had.
23 maart: Andersen verlaat 's morgens per trein Den Haag.
16 april: door okk wordt voor het eerst een debatavond georganiseerd; onderwerp van discussie is de ophefmakende roman Klaasje Zevenster van Jacob van Lennep (1802-1868).
15 augustus: Jan ten Brink treedt in het huwelijk en gaat met zijn vrouw bij zijn schoonvader wonen in de Korte Molenstraat, nr. 15.
17 september: A.C.C. de Vletter op Scheveningen geboren (overl. 1935).
28 oktober: Carel Vosmaer wordt benoemd tot substituut-griffier bij de Hoge Raad der Nederlanden.
75 François Haverschmidt. Foto Gips & Blonck
| |
1867
7 januari: François Haverschmidt (1835-1894) treedt voor de eerste maal op als spreker bij okk. Hij leest gedichten voor van Piet Paaltjens uit de in oktober te verschijnen bundel Snikken en grimlachjes.
| |
| |
76 Menukaart van het tiende Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres, gehouden in Den Haag van 31 augustus t/m 2 september 1868. Collectie Archief en Museum van het Vlaams Cultuurleven, Antwerpen
77 S.J. van den Bergh. Litho door A.J. Ehnle
26 maart: 's middags om half twee wordt een gedenksteen geplaatst in de voorgevel van het huis aan de Prinsegracht waar Bilderdijk van 1786 tot 1795 gewoond heeft.
23 december: Hendrik Conscience (1812-1883) draagt enkele verhalen voor op de vergadering van okk.
| |
1868
26 juni: Jacqueline E. van der Waals (overl. 1922) geboren.
31 augustus t/m 2 september: het 10e Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres. Het wordt geopend door W.J.A. Jonckbloet; sprekers zijn onder meer J.J.L. ten Kate, die zijn gedicht De Planeeten voordraagt, de Vlaming Jan van Beers (1821-1888) en Carel Vosmaer;
| |
| |
78 Woonhuis van Multatuli op de Zuid-West-Binnensingel, nr. 18, thans Buitenom nr. 156. Het huis is eind 1990 afgebroken.
A.L.G. Bosboom-Toussaint wordt benoemd tot erelid; Multatuli bevindt zich onder de deelnemers.
september: Marcellus Emants (1848-1923) verhuist naar Leiden om daar rechten te gaan studeren.
24 december: S.J. van den Bergh overlijdt; hij wordt op 28 december op kosten van okk begraven, een der leden betaalt het graf. W.J. van Zeggelen volgt hem op als voorzitter van okk.
| |
1869
januari: Multatuli vestigt zich met Mimi Hamminck Schepel in een huurhuis op de Zuid-West-Binnensingel, nr. 18 [thans: Buitenom, nr. 156].
22 februari: Multatuli's vrouw Tine voegt zich met de kinderen bij haar echtgenoot: begin van de ‘ménage à trois’.
12 april: het eerste nummer van Het Vaderland verschijnt.
ca. 1 mei: Carel Vosmaer verhuist naar de Anna Paulownastraat, nr. 70.
4 augustus: de eerste bijeenkomst van het letterkundig gezelschap Quatuor, waarvan naast Marcellus Emants onder meer ook F. Smit Kleine (1845-1931) lid is; in het oktobernummer van het door dit genootschap opgerichte tijdschrift Quatuor verschijnt zijn eerste bijdrage, ‘Twee sprookjes door Alleh’.
30 september: Cornélie Noordwal geboren (overl. 1928).
| |
1870
2 februari: P.A. Daum treedt in het huwelijk, veertien dagen later wordt een dochter geboren.
eerste helft mei: Tine vertrekt hals over kop met de kinderen uit Den Haag.
13 mei: de vader van Multatuli's vriendin, Mimi Hamminck Schepel, overlijdt; behalve dat zij belast wordt met de afwikkeling van de nalatenschap moet ze ook voor de ontruiming van het huurhuis op de Zuid-West-Binnensingel zorgen.
8 juli: Marie C. van Zeggelen geboren (overl. 1957), dochter - uit het derde huwelijk - van W.J. van Zeggelen.
2 oktober: C.E. van Koetsveld herdenkt in de Willemskerk zijn veertigjarig ambtsjubileum.
| |
1871
half april: P.A. Daum verhuist naar Utrecht.
zomer: J.J. Cremer verhuist van de Noord-West-Binnensingel naar de Tweede Van den Boschstraat, nr. 26, met medeneming van zijn vlierboom.
4 oktober: T. van Westrheene Wzn. overlijdt (geb. 1825).
| |
| |
79 Carel Vosmaer. Getekend zelfportret, 1873
| |
1872
maart: de eerste (van de twee) afleveringen van het tijdschrift Spar en Hulst verschijnt, met daarin het essay ‘Bergkristal’ van Marcellus Emants.
maart: P. Louwerse (1840-1908) vestigt zich in Den Haag.
26 april: de eerste bundel Vogels van diverse pluimage van Carel Vosmaer verschijnt.
6 november: het gezin Couperus vertrekt naar Indië.
| |
1873
13 februari: P.A.S. van Limburg Brouwer overlijdt (geb. 1829); hij wordt op 17 februari begraven op Oud Eik en Duinen.
12 maart: Maria Anna Mouton [Manna de Wijs-Mouton] geboren (overl. 1947).
25 maart: J. Tersteeg [J. Eilkema de Roo] geboren.
1 juli: Carel Vosmaer verkrijgt eervol ontslag uit zijn functie bij de Hoge Raad.
3 oktober: de tweede bundel Vogels van diverse pluimage van Vosmaer verschijnt.
10 oktober: in zijn woning aan het Noordeinde, nr. 18, overlijdt P.Th. Helvetius van den Bergh.
november: Elise van Calcar (geb. 1822) vestigt zich in Den Haag, in de Willemstraat, nr. 38.
80 P.Th. Helvetius van den Bergh. Gravure door J.H. Rennerfeld naar L. Koopman
| |
1874
26 april: C.E. van Koetsveld herdenkt in de Groote Kerk het feit dat hij een kwart eeuw als predikant in Den Haag werkzaam is; de preek die hij bij deze gelegenheid houdt, wordt wel gedrukt, maar niet in de handel gebracht.
25 september: Een zaaier, een bundel ‘studiën over Multatuli's werken’ door Carel Vosmaer, verschijnt.
| |
1875
[datum onbekend]: samen met F. Smit Kleine richt Marcellus Emants het tijdschrift De Banier op.
ca. 1 mei: Carel Vosmaer verhuist naar de De Ruyterstraat, nr. 73.
eind mei: Multatuli is in Den Haag om de begrafenis van Jacques Hotz bij te wonen.
juli: A.C. Loffelt (1841-1906) vestigt zich in Den Haag, aan het Lange Voorhout, nr. 47.
4 oktober: F. Smit Kleine draagt Emants voor als werkend lid van okk.
24 december: de derde bundel Vogels van diverse pluimage van Carel Vosmaer verschijnt.
| |
| |
81 Band van Laura's keuze, door A.L.G. Bosboom-Toussaint, Kruseman & Tjeenk Willink (1876). Collectie Koninklijke Bibliotheek
| |
1876
9 maart: P.A. Daum vestigt zich weer in Den Haag, op de Cantaloupenburg, later verhuist hij naar de Gortstraat.
vermoedelijk 1 april: Daum begint zijn werk als redacteur bij Het Vaderland.
19 oktober: per brief weigert Carel Vosmaer hem de een dag eerder door de minister van Binnenlandse Zaken Heemskerk aangeboden post van hoogleraar in de aesthetica en de kunstgeschiedenis aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam.
december: A.L.G. Bosboom-Toussaints Laura's keuze, een moraliserende zedenschildering van de hoge Haagse kringen uit het jaar 1866, verschijnt.
20 december: Jan Koos Feylbrief (overl. 1951), later bekend als J. van Oudshoorn geboren in de Heerenstraat, nr. 13 [?].
| |
1877
5 maart: A. Werumeus Buning (1846-1933) treedt voor de eerste keer op als spreker bij okk.
9 maart: Mark Prager Lindo overlijdt en wordt begraven op Oud Eik en Duinen.
25 april: het echtpaar Bosboom-Toussaint verhuist naar Veenlaan 11A; hun buurvrouw aldaar wordt de schrijfster J. van Westrheene-van Heijningen (1821-1900), weduwe van de auteur T. van Westrheene Wzn.
[datum onbekend]: Marie Boddaert (1844-1914) vestigt zich in Den Haag, Javastraat, nr. 42.
82 Graf van Mark Prager Lindo op Oud Eik en Duinen. Foto Rob Mostert, 1998
| |
| |
83 Gipsreliëf van W.J. van Zeggelen door Elise van Calcar-Schiotling
| |
1878
18 april: de eerste aflevering van het feuilleton ‘Overwonnen’ van P.A. Daum verschijnt in Het Vaderland; de laatste op 30 april.
zomer: het gezin Couperus keert terug naar Nederland en gaat wonen aan de Nassaukade [thans: Nassauplein], nr. 4; Louis doet overgangsexamen voor de derde klas van de hbs op het Bleyenburg, maar wordt in de tweede geplaatst.
11 oktober: C.E. van Koetsveld ontvangt van koning Willem III de benoeming tot hofprediker.
18 november: Cd. Busken Huet treedt voor de tweede en laatste maal op als spreker bij okk, waar hij zijn opstel ‘Drie voorwaarden van kunstgenot’ voorleest.
begin december: Daum vertrekt naar Indië.
| |
1879
2 januari: J.L. Walch (overl. 1946) geboren.
9 januari: Marcellus Emants wordt op zijn verzoek geroyeerd als lid van de Hervormde Gemeente.
15 februari: W.J. van Zeggelen overlijdt; Arnold Ising volgt hem op als voorzitter van okk.
3 maart: Justus van Maurik (1846-1905) treedt voor het eerst op als spreker bij okk.
omstreeks Kerstmis: J.J. Cremer brengt een bezoek aan A.L.G. Bosboom-Toussaint in gezelschap van zijn nichtje Louise V. Nagel (1845-1913), die in 1876 onder het pseudoniem Antoinette een bundeltje Miniaturen publiceerde, dat zij aan Bosboom-Toussaint zond.
84 Duinlandschap door J.J. Cremer. Olieverf op doek, 1878
| |
| |
| |
1880
5 juni: J.J. Cremer overlijdt; hij wordt op 9 juni onder grote belangstelling op de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan begraven. Aan het graf spreekt zijn intieme vriend Arnold Ising.
10 juni: Marcellus Emants treedt in het huwelijk.
6 juli: met 1853 van de 1886 geldig uitgebrachte stemmen wordt H.J.A.M. Schaepman (1844-1903) als eerste priester gekozen tot lid van de Tweede Kamer.
tweede helft van het jaar: Schaepman betrekt kamers in de Papestraat, nr. 19.
3 oktober: C.E. van Koetsveld herdenkt zijn gouden ambtsjubileum; bij deze gelegenheid krijgt hij onder meer een album, een gouden bril en een zilveren sigarenstandaard ten geschenke.
4 oktober: Multatuli gaat naar Den Haag om de officier van justitie op de hoogte te brengen van zijn stellige overtuiging dat zijn zoon Edu de dader is van de moord op de 13-jarige schooljongen Marius Bogaardt. De moord zou kort daarop worden toegeschreven aan de soldaat W.M. de Jongh.
12 oktober: prinses Wilhelmina wordt door Van Koetsveld in de Willemskerk gedoopt; door een vergissing van de koetsier van het hofrijtuig komt hij bijna te laat in de dienst.
12 november: Susanna J.A. Reys [Nannie van Wehl] geboren (overl. 1944).
26 november: bij Martinus Nijhoff verschijnt Amazone van Carel Vosmaer.
| |
1881
november: bij Henri J. Steinberg verschijnt in twee delen de eerste roman van Marcellus Emants, Jong Holland.
23 december: de Cremersbank in het Scheveningse bos, een monument ter nagedachtenis aan J.J. Cremer, wordt aan het Haagse Gemeentebestuur overgedragen.
| |
1882
16 september: om 3 uur 's middags wordt in Diligentia de zeventigste verjaardag van A.L.G. Bosboom-Toussaint groots gevierd; bij deze gelegenheid krijgt ze een omvangrijk feestalbum ten geschenke.
[datum onbekend]: het gezin Feylbrief verhuist naar een bovenwoning op de Hoefkade, nr. 428, hoek Falckstraat.
| |
1883
5 januari: door de feestcommissie wordt aan A.L.G. Bosboom-Toussaint een mahoniehouten kistje beslagen met goud en zilver aangeboden, waarin het haar bij haar zeventigste verjaardag ten geschenke gegeven feestalbum bewaard kan worden.
| |
| |
85 Monument door H.P. Vogel ter herdenking van J.J. Cremer, de zogeheten ‘Cremersbank’ in de Scheveningse Bosjes. Anonieme houtgravure naar een tekening van J.G. Vogel en H.P. Vogel. Onder de afbeelding is een plattegrond van de bank afgedrukt. Illustratie uit Eigen Haard (1881). Collectie Haags Gemeentearchief Kl. B 95
april: Marcellus Emants wordt op voordracht van de voorzitter van okk, Arnold Ising, benoemd tot lid van een feestcommissie die de viering van het vijftigjarig bestaan voorbereidt.
26 september: de commissie komt met een voorstel voor een driedaagse feestviering.
16 november: op 28-jarige leeftijd overlijdt te Falkenstein im Taunis Henri J. Stemberg, als uitgever in het bezit van de kopijrechten van de werken van Bosboom-Toussaint. Kort voor zijn ontijdige dood verkocht hij deze echter onderhands aan zijn 23-jarige Haagse confrater Ch. Ewings.
[datum onbekend]: Elise van Calcar verhuist naar de Riouwstraat, nr. 66.
| |
1884
begin van het jaar: Frederik van Hogendorp wordt mederedacteur van Het Vaderland, in welk dagblad hij twee jaar lang iedere zaterdag onder het pseudoniem Damas zijn ‘Haagsche Omtrekken’ zal schrijven.
| |
| |
86 Advertentie over Goudakker's illusiën van Marcellus Emants in Het Vaderland van 17 juni 1885: ‘In dit Werkje treedt eene bekende Haagsche Familie op.’ Collectie Koninklijke Bibliotheek
17, 18 en 19 april: het vijftigjarig bestaan van okk wordt gevierd; naderhand verschijnt een feestbundel.
11 juni: Jan ten Brink aanvaardt het ambt van hoogleraar in de geschiedenis der Nederlandse letterkunde aan de Leidse universiteit.
| |
1885
19 januari: uitgever Ch. Ewings zendt A.L.G. Bosboom-Toussaint een brief met de voorlopige voorwaarden bij de uitgave van haar complete werken.
5 juni: verschijning van Graaf Pepoli als eerste deel van de complete werken van Bosboom-Toussaint.
17 juni: Het Vaderland bevat een advertentie over Goudakker's illusiën waartegen Marcellus Emants op maandag 22 juni in een ingezonden brief ernstig bezwaar maakt.
11 december: Cd. Busken Huet brengt een bezoek aan het echtpaar Bosboom-Toussaint.
| |
1886
5 april: Willem Frederik Christiaan Dieben [Willy Derby] (overl. 1944) geboren.
13 april: A.L.G. Bosboom-Toussaint overlijdt in haar woning, op zaterdag 17 april wordt zij op de Algemeene Begraafplaats begraven.
zomer: wegens onenigheid tussen Frederik van Hogendorp en Het Vaderland beginnen de Haagsche Omtrekken als zelfstandig weekblad te verschijnen.
11 oktober: op de drukbezochte algemene vergadering van okk (gewoonlijk bijgewoond door een handjevol leden) worden er van de zes aftredende bestuurders slechts twee herkozen; een van de vier nieuwgekozenen is Frans Netscher die wordt beschouwd als de kwade genius van deze gang van zaken.
eind van het jaar: verschijning van Aya Sofia van H.J.A.M. Schaepman; de eerste druk is binnen enkele weken uitverkocht.
| |
| |
87 Graf van A.L.G. Bosboom-Toussaint op de Algemene Begraafplaats. Ontwerp monument J.L. Springer, beeld Bart van Hove. Het monument werd in 1887 geplaatst. Foto F. André de la Porte
| |
| |
| |
1887
14 mei: op een speciaal belegde bestuursvergadering van okk lopen de emoties hoog op.
2 juni: per brief neemt Frans Netscher ontslag als bestuurslid van okk.
22 juni: Albert Besnard (overl. 1966) geboren op de Kneuterdijk, nr. 7.
herfst: Frederik van Hogendorp wordt benoemd tot hoofdredacteur van het Dagblad van Zuid-Holland en 's Gravenhage, waarin de ‘Haagsche Omtrekken’ werden opgenomen; later verschijnen ze in het tijdschrift Haagsche Stemmen.
november: bij W. Cremer in Den Haag verschijnt de korte roman Jonkheer Beemsen, geschreven door Eva Emants (1861-1900), die voor deze publicatie het pseudoniem Nessuno gebruikt.
28 november: Jules Verne treedt op als spreker bij okk; hij verkeert in de veronderstelling voor een een zaal jongens en meisjes te moeten optreden. Hij logeert bij de Emantsen.
88 Frans Netscher
89 Jules Verne in 1882. Uit Volker Dehns, Jules Verne (1986). Foto Carjat. Collectie Koninklijke Bibliotheek
|
|
Auteursrechtelijk beschermd