Hekken in Nederland

[p. 52]

Het hek na herplaatsing bij huis Bingerden. Foto RDMZ, E.A. Canneman, 1961.

Bingerden
Bingerdenseweg 21, Angerlo

Situatie en geschiedenis

De buitenplaats Bingerden ligt tussen Giesbeek en Angerlo aan de zuidelijke zijde van de rivier de IJssel. Het huidige huis werd ontworpen door E.A. Canneman en is een kleinere versie van het oorspronkelijke, in hoofdopzet 18de eeuwse huis, dat in 1945 werd verwoest. De bijgebouwen, tuinen en het in landschappelijke stijl aangelegde park bleven echter gespaard.

Bij de bouw van het nieuwe huis Bingerden in 1958 werd de weg die vanaf het voorplein met een boog naar de brug leidde, vervangen door een rechte weg, gelegen in de as van het huis. Deze verandering is een reconstructie naar een opmeting uit 1790-1791. Aan het begin van de nieuwe brug werd in 1958 het hek geplaatst van het voormalig buiten Leeuwenhof te Overschie (ZH).

Leeuwenhof werd omstreeks 1645 aangelegd in opdracht van mr. Van der Staal, burgemeester van Rotterdam. In de 19de eeuw werd het park verveend en in 1893 werd het monumentale huis afgebroken. Het toegangshek, geplaatst op een gemetselde boogbrug waarin een sluitsteen met het jaartal 1645, bleef gespaard.

Beschrijving van het toegangshek

Dit monumentale toegangshek met bakstenen pijlers en gesmede ijzeren hekvleugels, dateert van oorsprong uit het midden van de 17de eeuw. Oude foto's tonen dat het hek op de oorspronkelijke plaats één geheel vormde met een gemetselde en naar de straatzijde uitwaaierende boogbrug. De pijlers waren daarbij in een licht gebogen lijn doorgemetseld tot aan de voet van het landhoofd. Uit deze foto's blijkt ook hoe sterk de bouwvallige pijlers achterover waren gezakt.

De hekpijlers zijn opgemetseld uit een roodbruine handvorm steen rijnformaat en voorzien van inspringende hoeken en geprofileerde zandstenen afdekplaten en plinten. De bekroning bestaat uit gebeeldhouwde zandstenen vazen met boven de hals gestileerde acanthusbladeren. Deze ornamentstukken bezitten schilden, waarop in 1958 nieuwe gepolychromeerde wapens zijn aangebracht. Op deze figuren staat een driedimensionale gebeeldhouwde kroon. De schilden droegen eertijds mogelijk de wapens van de eerste bezitter van Leeuwenhof, mr. Van der Staal en zijn echtgenote H.P. Meerman. De hekvleugels zijn sober uitgevoerd. De vierkante spijlen zijn aan de bovenzijde recht afgezaagd. De middelste liggers zijn gebogen van lijn. Op de bovenzijden zijn in een licht golvende lijn uitgevoerde punten geplaatst. Tussen de spijlen die door de onderste ligger steken, is een verdichting aangebracht met korte spijlen, die ook aan de bovenzijde in een licht golvende lijn in een punt eindigen. De pijlers zijn thans met elkaar verbonden door een ijzeren staaf waarop een smeedijzeren bekroning is geplaatst, bestaande uit symmetrische motieven, met in het centrum een ovaal veld met het ineen gevlochten monogram van Van Heeckeren-Van Weede, waarboven een kroontje is aangebracht.

[p. 53]

Het toegangshek nog op de oorspronkelijke plaats aan de Delftweg te Rotterdam. Foto Openbare Werken Rotterdam, z.j., coll. RDMZ.

Enkele afmetingen

Doorgangsbreedte tussen plinten ca. 325 cm,

daarboven 344 cm,

pijleromtrek 100 × 100 cm,

hekstijlen 6 × 6 cm,

liggers 8 × 4 cm,

spijlen 3 × 3 cm.

Literatuur

J. Verheul Dzn., Merkwaardige oude inrijhekken alsmede poort- en hoofdingangen uit de XVIIe, XVIIIe en XIXe eeuw in en om Rotterdam, deel 1, p. 31-32, ill., Rotterdam 1936.