Hekken in Nederland

Foto RDMZ, A.H.C. Schollen, 1984.

[p. 46]

Raadhoven
Herengracht 20, Maarssen

Situatie en geschiedenis

Het vrijstaande huis Raadhoven ligt een stuk terug ten opzichte van de aaneengesloten bebouwing aan de Herengracht. Raadhoven is waarschijnlijk een van de weinige buitens in de Vechtstreek, dat niet werd verwoest tijdens de Franse inval in 1673. Voor deze veronderstelling pleiten onder meer de opmerkelijke plafondschilderingen die van omstreeks 1660 dateren. De tuin voor het huis wordt aan de straatzijde begrensd door een toegangshek met pijlers van baksteen en gesmede ijzeren hekvleugels en een tuinhek.

Beschrijving van het toegangshek en het tuinhek

De bakstenen pijlers bezitten inspringende hoeken en hardstenen plinten. Zij werden omstreeks 1979 gebouwd naar het voorbeeld van de bouwvallige oude exemplaren. De nieuwe pijlers zijn opgetrokken uit een bruinachtige machinale handvorm steen vechtformaat. Op deze pijlers werden de oude natuurstenen afdekplaten en bekroningen geplaatst Op de afdekplaten is in zwarte letters de naam van het huis geschilderd. Het natuursteenwerk is voor het overige witgeschilderd. De hekvleugels bestaan uit strak spijlenwerk. De bovenste liggers zijn echter in een gebogen lijn uitgevoerd en aan de onderzijde van gesmede punten voorzien. Op de rechte middelste liggers zijn zulke punten op de bovenzijden geplaatst. Op de liggers zijn afdeklijsten aangebracht. De stevige ronde hekspijlen zijn, evenals die van het tuinhek, van ronde punten voorzien en steken een flink stuk boven de hoogste ligger uit. De zware buitenste hekstijlen zijn vierkant en aan de bovenzijde voorzien van een piek.

Het hoge en uit strak spijlenwerk bestaande tuinhek vormt één geheel met het toegangshek. De hekspijlen zijn aan

[p. 47]

Tekening RDMZ, N.G. van der Leck, 1998.

de bovenzijde verbonden door een ligger en aan de onderzijde vastgezet in een hardstenen band, aangevuld met lood. De hardstenen banden sluiten aan op de oorspronkelijke plinten van de oude hekpijlers. Deze oude banden en plinten bevinden zich thans onder het maaiveld doordat het niveau van de straat en de tuin in de loop der tijden hoger is geworden.

Het smeedwerk van het toegangs- en tuinhek werd aan het begin van de jaren negentig hersteld. Op veel plaatsen waren sterke uitzettingen ontstaan door roestvorming; door optredende spanningen werden onderdelen uiteengedrukt en vervormd. De hekpijlers waren zoals gezegd reeds in 1979 opnieuw opgemetseld. Ook werd een nieuwe hardstenen band gelegd waarin het oude tuinhek opnieuw werd vastgezet. Voorts werden de vleugels van het toegangshek, die door verhoging van het maaiveld in de grond waren vastgeraakt, iets hoger geplaatst, wat mogelijk was doordat de nieuwe pijlers wat hoger waren opgemetseld dan de oude exemplaren. De oorspronkelijke bovendraaipunten of stropbeugels werden helaas vervangen door nieuwe draaipunten van een ander type.

Enkele afmetingen

Doorgangsbreedte 210 cm,

pijlerhoogte incl. afdekking ca. 320 cm,

pijleromtrek 80 × 80 cm,

hekstijlen 5 × 5 cm,

liggers 4 × 4 cm (bovenste ligger met afdeklijstje), diameter spijlen 2,8 à 3 cm.