Hekken in Nederland

[p. 48]

Wallesteyn
Vreelandseweg 23, Loenen aan de Vecht

Foto RDMZ, IJ. Th. Heins, 1997.

Situatie en geschiedenis

De Vreelandseweg is de oude verbindingsweg tussen Loenen en Vreeland op de westelijke Vechtoever. In Loenen sluit de weg aan op de Dorpsstraat en de Molendijk. Op enige afstand van het dorp, noordelijk van het eveneens verdwenen buiten Kickenstein, bevond zich de buitenplaats Wallesteyn. Van de buitens Wallesteyn, Kickestein, Westerklip, Steenklip en 't Huis te Loenen, die door aankoop en vererving binnen enkele families nauw met elkaar samenhingen, is, uitgezonderd de hekpijlers van Wallesteyn, niets bewaard gebleven.

Het ontstaan en vergaan van Wallesteyn valt vrijwel geheel in de achttiende eeuw. Op de kaart van het Nedersticht, omstreeks 1685 gegraveerd door Romeyn de Hooghe, komt Wallesteyn nog niet voor. Op een kaart van omstreeks 1710, gegraveerd door P. Schenk, ziet men Wallesteyn voor het eerst afgebeeld, ten noorden van Kickestein. Uit de kaart van Covens en Mortier van Loenen uit 1726 blijkt dat aan Wallesteyn het buiten Kickestein is toegevoegd. Wallesteyn werd in 1698 gekocht door Hester Castelijn, weduwe van Jean Balde. Door vererving bleef het in bezit van de familie Balde tot 1811. In dat jaar werd het goed Wallesteyn verkocht voor f 33.100 exclusief een bedrag van f 500 voor de tuinbeelden. Niet lang daarna werd het buiten gesloopt. De aan de Vreelandseweg geplaatste hekpijlers bleven echter gespaard.

Beschrijving van het toegangshek

De bakstenen hekpijlers van Wallesteyn dateren uit het einde van de 17de eeuw

[p. 49]

Tekening RDMZ, N.G. van der Leck en P.G. Meijer, 1998.

of van omstreeks 1700. In de ‘Zegepraalende Vecht’ uit 1719 staat Wallesteyn afgebeeld met hekpijlers van dezelfde vorm als de huidige exemplaren. De pijlers bezitten gezwenkte zijstukken en zijn gemaakt van bruine handvorm steen. Op de pijlers zijn natuurstenen afdekplaten geplaatst, bekroond door gebeeldhouwde vaasachtige figuren. Dicht onder de afdekplaten bevinden zich gebeeldhouwde cartouches, waarin de oorspronkelijke bewoners de familiewapens lieten aanbrengen. Latere bewoners van Wallesteyn lieten de voorstellingen van deze wapens weghakken en vervolgens de eigen familiewapens in kleur overschilderen. De cartouches, afdekplaten en bekroningen zijn van Bentheimer zandsteen. Deze zandsteen is thans witgeschilderd, de wapens zijn gepolychromeerd.

De oorspronkelijke hekvleugels ontbraken al aan het begin van de 20ste eeuw. Op een afbeelding in het Verkade album ‘De Vecht’ uit 1915, is tussen de pijlers een houten hekwerk te zien. In de pijlers bevinden zich nog de oude stropbeugels waarin de oorspronkelijke hekvleugels aan de bovenzijden waren vastgezet. Omstreeks 1990 werd een groot deel van de rechterpijler gerestaureerd, waarbij de natuursteen opnieuw werd geschilderd en de wapens werden gepolychromeerd. Ook werden nieuwe gesmede ijzeren hekvleugels aangebracht, bestaande uit strak spijlenwerk en van een vorm die algemeen werd toegepast bij hekken uit de 17de eeuw.

Enkele afmetingen

Doorgangsbreedte aan pijhrvoet ca. 300 cm,

pijlerhoogte incl. afdekking ca. 315 cm,

pijleromtrek aan voet ca. 90 × 90 cm,

breedte zijstukken ca. 110 cm,

baksteen 21,5 × 10,5 × 4,5 cm.