Cultuur en migratie in Nederland. Kunsten in beweging 1980-2000

[p. 397]

Noten en literatuur

Cultuur en migratie in Nederland. Voorwoord bij de reeks

Ignatiev, N. (1995), How the Irish became white. New York, Routledge.

Lucassen, J. en R. Penninx (1994), Nieuwkomers, nakomelingen, Nederlanders. Immigranten in Nederland 1550-1993. Amsterdam, Het Spinhuis.

Kunsten in beweging, 1980-2000. Inleiding

Bouazza, Hafid (2001), Een beer in bontjas. Amsterdam, CPNB/Prometheus.

Nekuee, Shervin (2001), ‘De eeuw van de magiërs’, in: Contrast 8, nr. 30-31, 20-23.

Rushdie, Salman (1991), Imaginary Homelands. Londen, Granta Books.

1. De Nederlandse taal als onderdrukker en bevrijder

[p. 398]

Abdolah, K. (1997), De reis van de lege flessen. Breda, De Geus.

Brouwers, T. (1997), ‘Kader Abdolah’, in: Kritisch Lexicon van de Moderne Nederlandstalige literatuur, afl. 67, november.

Cairo, E. (1979a), Temekoe/Kopzorg. Haarlem, In de Knipscheer.

Cairo, E. (1979b), Koewatra djodjo/In de geest van mijn kultuur. Haarlem, In de Knipscheer.

Cairo, E. (1980a), Jeje disi/Karakter's krachten. Haarlem, In de Knipscheer.

Cairo, E. (1980b), ‘Ik ga dood om jullie hoof’. Haarlem, In de Knipscheer.

Cairo, E. (1981), ‘Als je hoofd is geboord’: krantecolumns 2. Haarlem, In de Knipscheer.

Cairo, E. (1983), ‘De smaak van Sranan Libre (De smaak van het Vrije Suriname)’, in: Het Parool, 8 januari (romanfragment).

Donselaar, J. van (1989), Woordenboek van het Surinaams-Nederlands. Muiderberg, Coutinho; 2e herz. en uitgebr. druk.

Forster, D., A. Soekdeew, T. Resida en R. Ahmad Ali (1980), geciteerd in ‘Cairo, kun je geen ABN schrijven?’, in: de Volkskrant, 14 juni.

Helman, A. (1974), ‘Over “nationale” letterkunde’, in: Sticusa Journaal, 4, 8 (december), 3-6.

Heynders, O. en B. Paasman (1999), ‘“De ziel van dit volk komt goed in gedichten naar voren, maar in proza niet”: Een interview met Kader Abdolah op 18 oktober 1999’, in: Literatuur, 16 (1999), 6 (november/december), 365-369.

Hoving, I. (1998), ‘Een leeg graf, een boze man, en een spraakmakende foto. De brokstukken van een Nederlandstalige reflectie over interculturaliteit’, in: E. Leijnse en M. van Kempen (red.), Tussenfiguren. Schrijvers tussen de culturen. Amsterdam, Het Spinhuis, 47-61.

Kempen, M. van (1990), ‘Edgar Cairo’, in: Kritisch Lexicon van de Moderne Nederlandstalige Literatuur, afl. 36, februari.

Kempen, M. van (red.) (1995), Spiegel van de Surinaamse poëzie: van de oude liedkunst tot de jongste dichters. Amsterdam, Meulenhoff.

Kempen, Michiel van (1998), Kijk vreesloos in de spiegel. Albert Helman 1903-1996. Notities, nota's, noteringen. Haarlem, In de Knipscheer.

Kempen, M.H.G. van (2002), Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur. Paramaribo, Okopipi, diss.

Kempen, M. van (2003), Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur. Breda, De Geus.

Korsten, O. (1982), ‘Surinaams Nederlands’, in: Bank Notes 126, nr. 3/4, 55-56.

Leijnse, E. en M. van Kempen (red.) (1998a), Tussenfiguren. Schrijvers tussen de culturen. Amsterdam, Het Spinhuis. (2e dr. 2001.)

Schulz, C. (2001), ‘Interview met Yasmine Allas en Kader Abdolah: Boven de culturen’, in: De Geuzenkrant VI, verschenen in de Boekenweek 2001 en verspreid met Vrij Nederland, 10 maart, 1-2.

[p. 399]

Span, H. (1987), ‘Tussen vaderland en moederland: Surinaamse literatuur in Nederland (Tekst van een radio-uitzending van 21 juli 1987)’, in: Literama 22, 3/4 (juli/augustus), 62-70.

2. Een onstuitbaar hart

Duin, L. van (1982), ‘Immigrantentheater, tussen welzijnswerk en Shakespeare op z'n ...’, in: Toneel Theatraal 8, nr. 103 (oktober), 22-24.

Duin, L. van (1988), ‘Niet afbouwen, maar oormerken’, in: H. Alkema en E. Eysker, Een Kleurend Podium. Amsterdam, Uniepers/Nederlands Theater Instituut, 92-95.

Engelander, R. en R. van Gaal (2000), Nederlands Theaterjaarboek 1999-2000. Amsterdam, Theaterinstituut Nederland.

Ginkel, M. van (1984), El Kapisi. Zengin Mutfagi (De keuken der rijken). Ongepubliceerde doctoraalscriptie Theaterwetenschappen, Rijksuniversiteit Utrecht.

Hoving, I. en G. Mesters (2001), ‘Een vrouw danst in de regen’, in: G. Wekker en M. Botman (red.), Caleidoscopische Visies. Amsterdam, KIT, 117-149.

Lavrijsen, R. (1990), Black Theatre on the Move. Amsterdam, Nederlands Theater Instituut.

Neruda, P. (1974), ‘Verzoek om stilte’, in: H. Oosterhuis (red.), Uit een straat werd ik geroepen. Gedichten en teksten over Chili. Amsterdam, De Populier, 39.

Silvestro, C. (1971), The Living Book of The Living Theatre. Keulen, Verlag DuMont Schauberg.

3. Spiegelschrift en Sneeuwwitje in anti-apartheid Nederland

[p. 401]

Atkinson, B. (1999), ‘Zwarte en witte kunstenaars in grote verwarring. Het grijze gebied van de regenboog’, in: Zuidelijk Afrika. jrg. 3, nr. 2, 21-23.

Atkinson, B. en C. Breitz (red.) (1999), Grey Areas. Representation, Identity and Politics in Contemporary South African Art. Johannesburg, Chalkham Hill Press.

Alphen, E. van (1995), ‘Facing Defacement. “Models” and Marlene Dumas' intervention in Western Art’, in: Marlene Dumas. Models. Salzburger Kunstverein/Portikus Frankfurt/NGBK Berlin, Oktoagon Verlag Stuttgart, 67-75.

Braam, C. en F. Geerlings (1989), ‘Towards new cultural relations. A reflection on the cultural boycot’, in: W. Vampscheur en J. Divendal (red.), Culture in Another South Africa. Londen, Zed Books.

Boogerd, D. van den (1999), ‘Survey. Hangups and Hangovers in the Work of Marlene Dumas’, in: D. van den Boogerd e.a. (1999), Marlene Dumas. Londen/New York, Phaidon, 86-93.

Casadio, M. (1999), ‘Focus: Josephine’, in: D. van den Boogerd e.a., Marlene Dumas, 88-93.

Dumas, M. (1998), Sweet Nothings. Notes and Texts. Amsterdam, De Balie.

Dubois, P. (1957), ‘Een der sterkste dichteressen uit het Nederlandse taalgebied’, in: Het Vaderland, 21 september.

Een theaterproduktie van vijf Zuidafrikaanse dienstboden. Imakishini/In de keuken. Optredens in Nederland van 24 september tot en met 21 oktober 1993. (Brochure, 1993) auteur onbekend.

Eybers, E. (1957), Verzamelde gedichten. Amsterdam, G.A. van Oorschot.

Eybers, E. (1990), Versamelde gedigte. Amsterdam, Querido.

Eybers, E. (2001), Uit en tuis. 'n Bloemlesing. Amsterdam, Singel Pockets.

Fens, K. (1991), ‘Benoemen als een vorm van vervreemden’, in: de Volkskrant, 18 februari.

‘Herman Gorterprijs 1974 naar Elisabeth Eybers’, in: NRC Handelsblad, 4 april 1975. Auteur onbekend.

Hertmans, S. (1998), Intercity. Den Haag, Nederlandse Taalunie.

Jansen, E. (1990), ‘Eybers die vreemde eend’, in: H. Ester en E. Lindenberg, Uit liefde en ironie. Liber amicorum Elisabeth Eybers. Amsterdam, Em. Querido's Uitgeverij, 45-61.

Jansen, E. (1993), ‘Marlene Dumas in Amsterdam. Op soek na die ontwykende werklikheid’, in: De Kat, juli, 84-89.

Jansen, E. (1998), Afstand en verbintenis. Elisabeth Eybers in Amsterdam. Amsterdam, Amsterdam University Press.

Komrij, G. (1999a), De Afrikaanse poëzie in duizend en enige gedichten. Amsterdam, Bert Bakker.

[p. 402]

Leeuw, R. de (1998), Juryrapport Davis Röellprijs 1998.

Meijer, M. (1988), De lust tot lezen. Nederlandse dichteressen en het literaire systeem. Amsterdam, Sara/Van Gennep.

Meijer, R. (1991), ‘Een kunstmatige toekenning. P.C. Hooftprijs voor Afrikaanstalige Elisabeth Eybers’ in: Elsevier, 1 juni.

Oorschot, W. van (1957), brief 23 augustus 1957.

Otten, W.J. (1987), ‘De onverzoenlijke liefde. Poëzie van Elisabeth Eybers’, in: NRC Handelsblad, 13 maart.

Tamar (1982), ‘Elisabeth Eybers’, in: Vrij Nederland, 11 september.

T'Sas, R. (1986), ‘In Nederland denkt men over Zuid-Afrika alleen in termen van helden en schurken’, in: Vrij Nederland, 20 december.

Welling, W. (1989), ‘Omtrekkende bewegingen. Citaten uit brieven van Marlene Dumas’, in: Artefactum, februari/maart, 30-36.

4. Van goden en vrouwen in de Surinaamse muziek

Buikema, Rosemarie en Maaike Meijer (red.) (2003), Kunsten in beweging, 1980-2000. Den Haag, Sdu Uitgevers.

Baldewsingh, Rabin S. (2000), ‘Van Baithak Gana tot Hindipop’, in: OSO jrg. 19, mei, 103-110.

Herskovits, Melville & Frances (1936), Surinam Folk-Lore. New York, Columbia University Press.

Koopmans, Rudy (1983), ‘12 maanden jazz en geïmproviseerde muziek mei 1982-april 1983’, in: Jazzjaarboek 2, Amsterdam, Van Gennep, 23-24.

Rensen, Jan (1984), ‘Nederlandse producties’, in: Jazzjaarboek 3. Amsterdam, Van Gennep, 124.

Vroegindeweij, Ina (1983), ‘De positie van Surinaamse en Antilliaanse musici in Nederland’, in: Jazz Nu, januari, 144-147.

[p. 403]

Vuijsje, Bert (1984), ‘De Surinaamse smeltkroes’, in: Jazzjaarboek 3. Amsterdam, Van Gennep, 71-85.

Weltak, Marcel (1990), Surinaamse muziek in Nederland en Suriname, Utrecht/Antwerpen, Kosmos.

5. Een tentoonstelling in historisch perspectief

Araeen, R. (1991), ‘Europa 1992 en de plaats van de “buitenlandse kunstenaar” in de nieuwe orde’, in: Désirée Schyns, Het Klimaat. Buitenlandse beeldend kunstenaars in Nederland. Den Haag, Culturele Raad Zuid-Holland, Amsterdam, Idea Books, 50-57.

Birsel, I. (1988), ‘Universaliteit in de eigentijdse kunst’, in: Turkse kunstenaars in Holland. Den Haag, Turkse Ambassade.

Erol, T. (1987), ‘Painting in Turkey in Nineteenth and early Twentieth Century’, in: Selman Pinar, Adair Mill, Işin Altintaş en Istanbul Palasar (red.), A History of Turkish Painting. SA./Tiglat Art Gallery, 87-234.

Gooskens, I. (1993), ‘De valkuil van het minderhedenbeleid’, in: Transmovement, Den Haag, Stroom hcbk, 2-3.

Kortun, V. (1999), ‘Vanuit het niets...’, in: Hiç bir Yerden (Hedendaagse kunst uit Turkije). Dordrecht, Istanbul Contemporary Art Project en Centrum Beeldende Kunst Dordrecht.

Linden, R. van der (2000), ‘De maat van alle dingen’, in: Işik Tüzüner, Amsterdam.

Maalouf, A. (1999), Moorddadige identiteiten. Amsterdam, Arena (oorspr. 1998).

Nieuwenhuyzen, M. (1990), ‘Hulya Yilmaz’, in: Metropolis M, nr. 5.

Oerlemans, H. (1993), ‘Kunst is een internationale taal’, in: Ineke Gooskens en Han Oerlemans, Transmovement. Den Haag, Stroom HCBK, 6.

Penning, R.E. (1971), ‘Turkse kunstenares zoekt haar materie op de schroothoop’, in: Haagsche Courant, 12 februari 1971, 35.

Pitz, H. (1999), ‘Ebru Özseçen’, in: Hiç bir Yerden (Hedendaagse kunst uit Turkije).

Reijnders de Groot, T. (1991), ‘Hulya Yilmaz’, in: Het Klimaat. Buitenlandse beeldend kunstenaars in Nederland, 37-39.

Renda, G. (1987), ‘Traditional Turkish Painting and the Beginning of Western Trends’, in: A History of Turkish Painting, 15-86.

Welling, W. (1988a), ‘Eigentijdse schilderkunst’, in: Turkse kunstenaars in Holland, 7-13.

Welling, W. (1988b), Esma Yigitoglu, Werken op papier. Rotterdam, Ordeman.

Welling, W. (1991), ‘Het Klimaat’, in: de Volkskrant, 11 mei.

Welling, W. (2001a), ‘Verschuivende perspectieven, vernieuwde volkenkundige musea’, in: Vitrine, jrg. 14, nr. 3, 10-16.

[p. 404]

Welling, W. (2001b), Ad Fontes! Een interculturele zoektocht naar verborgen bronnen. Berg en Dal, Afrika Museum.

Wesseling, J. (2001), ‘Ook netwerken is kunst. De illusie van een Biënnale’, in: NRC Handelsblad, 28 september.

6. De eerste zwarte talkshow op de Nederlandse televisie

[p. 406]

Bovenkerk-Teerink, L. (1991), Ethnic minorities in the media. The case of the Netherlands. Ongepubliceerde paper.

Breimer, J. (1995), ‘Dertig jaar minderhedenprogramma's’, in: G. van der Wal (red.), Gemengde Berichten. De dilemma's van de omroep in een plurale samenleving. Hilversum, NPS, 33-39.

Hovers, I. en G. Mesters (2001), ‘Een vrouw die danst in de regen. Strategieën van zwarte, migranten en vluchtelingenvrouwen in literatuur, theater en film’, in: M. Botman, N. Jouwe en G. Wekker (red.), Caleidoscopische visies, de zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwenbeweging in Nederland. Amsterdam, Koninklijk Instituut voor de Tropen, 117-151.

Kuiper, B. (1989), ‘De Krantenbak’, in: Haagse Post, 29 april.

Leurdijk, A. (1999), Televisiejournalistiek over de multiculturele samenleving. Amsterdam, Het Spinhuis.

Leurdijk, A., M. Wermuth en J. van der Hulst (1998), Minderhedenprogrammering in Nederland. Amsterdam, ACS-i.

Media en minderheden (1990), brief van de minister van WVC aan de Tweede Kamer. Kamerstukken II, 22166, nr. 1, vergaderjaar 1990-1991.

Media en minderhedenbeleid (1999), brief van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen aan de Tweede Kamer. Kamerstuk, Media en minderhedenbeleid, Kamerstukken II, 26597, nr. 1, vergaderjaar 1998-1999.

NOS (1986 e.v.), Spoorboekje, programma's voor minderheden. Hilversum, Nederlandse Omroep Stichting.

NOS (1982), Etnisch-culturele minderheden in de Nederlandse omroep. Hilversum, Nederlandse Omroep Stichting.

NOS (1984), Etnisch-culturele minderheden in de Nederlandse omroep, vervolgnota. Hilversum, Nederlandse Omroep Stichting.

NOS (1990), Allochtonen en omroep, standpuntbepaling van de directie tv en directie radio van de NOS. Hilversum, Nederlandse Omroep Stichting.

NOS (1993), Persinformatie televisieprogramma, programma's voor en over minderheden in het derde kwartaal van 1993.

Redmond Reportage & Research (1995), Allochtonen in beeld: een kwantitatief onderzoek, in opdracht van STOA.

STOA (1994), Allochtonen in Nederlandse tv-drama's. Utrecht, STOA.

STOA (2002), Tuning into diversity, National report, maart. Utrecht, STOA.

Vries, Ellen de (1989), ‘Bij Lobith komen de nieuwe Nederlanders de ether binnen’, in: De Waarheid, 22 april.

Wentholt, H. (1983), Massamedia en buitenlandse werknemers in Nederland. Hilversum, Nederlandse Omroep Stichting.

[p. 407]

Wijfjes, H. (red.) (1994), Omroep in Nederland. Vijfenzeventig jaar medium en maatschappij 1919-1994. Zwolle, Waanders.

7. Het jeugdtheater verkent het interculturalisme

Azough, R. en L. Saraber (2002), Peer educators bij Artisjok 020. Amsterdam, Artisjok 020.

Bakker, H. (1997), ‘What Shoes for These Feet?’, in: R. Engelander en D. Klaic (red.), Shifting Gears. Amsterdam, Theater Instituut Nederland, 89-98.

Broekhuijsen, S. en D. Meyer (1998), ‘The Russian soul has become part of me’. Ongepubliceerd interview met Liesbet Coltof.

Coltof, L. (red.) (2000), De andere kant. Photos by Sanne Pepper. Amsterdam, Huis aan de Amstel.

Erenstein, R. (red.) (1991), Jeugdtheater geen kinderspel. Amsterdam, Nederlands Theater Instituut (oorspr. 1983).

Heel, B. van (1999), Grensverlengend theater. Een onderzoek naar internationalisering van het Nederlands jeugdtheater. Ongepubliceerde doctoraalscriptie theaterwetenschappen, Erasmus Universiteit Rotterdam.

Holst Pottekaan, E. van (2001), Theatro Munganga 10 jaar. Amsterdam, Theater Muganga.

Jong, M. de (2001), Theater voor en met vluchtelingen. Ongepubliceerde doctoraalscriptie theaterwetenschappen, Universiteit van Amsterdam.

Kelfkens, T. (red.) (1991), Cassata eindverslag 1991. Amsterdam, Hervormde Stichting Jeugd en Jongerenwerk.

Klaic, D. (1995), ‘Emotioneel begrip als theatrale ervaring’, in: Toneel Theatraal jrg. 116, nr. 2, 18-20.

Klaic, D. (2001), ‘Le organizzacioni culturali di fronte alla sfida del multiculturalismo’, in: Economia della cultura, jrg. 3, 303-12.

Maanen, H. van (1999), Het jeugdtheater van de toekomst. Z.p, z.u.

Meyer, D. (red.) (1994), Tomaat in perspectief. Amsterdam, Theater Instituut Nederland.

Meyer, D. (2002), ‘De vinexlocatie. Het jeugdtheater onder de loep genomen’, in: B. Boonstra e.a. (red.), Uitgelicht, Nederlands jeugdtheater anno 2002. Amsterdam, International Theatre and Film Books, 43-56.

Nuis, A. (1996), Pantser of ruggengraat? Cultuurnota 1997-2000. Zoetermeer, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

Otterloo, A. van (1994), The Right Shoes/Prave Cipele. Amsterdam, De Bundeling.

Ploeg, R. van der (2000), Cultuur als Confrontatie. Cultuurnota 2001-2004. Zoetermeer, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

Rengers, M. (2002), ‘De oktober-gekte en de Van der Ploeg-piek’, in: Nederlands Theater Jaarboek 2001-2002. Amsterdam, Theater Instituut Nederland.

Schaik, H. van (1993), Jeugdtheater in Europa. Utrecht, LOKV.

Said, E. (1979), Orientalism. New York, Vintage.

Scheldwacht, C. (1997), ‘Touring the asylum shelters with Transit’, in: R. Engelander en D. Klaic (red.), Shifting Gears. Amsterdam, Theater Instituut Nederland, 103-106.

Schiphorst, G. (1997), ‘Today we improvise: performing in South Africa’, in: R. Engelander en D. Klaic (red.), Shifting Gears. Amsterdam, Theater Instituut Nederland, 137-142.

[p. 408]

Zonneveld, L. (1996), ‘Januari 1973. Toneelwerkgroep Proloog breekt landelijk door met een voorstelling van Breken en bouwen in het Mickery-theater te Amsterdam’, in: R.L. Erenstein (red.) (1996), Een theatergeschiedenis der Nederlanden. Amsterdam, Amsterdam University Press, 776-783.

8. De minderheid aan de macht in de Comedytrain

Albach, B. en J. Klöters (1999), ‘Exiltheater in den Niederlanden’, in: F. Trapp, Handbuch des deutschsprachigen Exiltheaters 1933-1945, band 1. Verfolgung und Exil deutschsprachigen Theaterkünstler. München, K.G. Saur, 219-234.

Berg, W.A.L.M. van den (1977), Van de lach tot de traan. Het cabaret sociologisch bekeken. Nijmegen, Van den Berg.

Berg, W.A.L.M. van den (1980), ‘Heeft de conference een geschiedenis?’, in: Fons Jansen 5, Heemstede, EMI.

Boerstoel, J. (1995), ‘Stand up comedian’, in: Cabaret 1, nr. 1, 77.

Boone, A. (2003), Het cabaret heeft extra kleur. Hoe de culturele achtergrond van de cabaretiers Eric van Sauers, Nilgün Yerli, Najib Amhali en Jetty Mathurin zich manifesteert in hun voorstellingen. Ongepubliceerde doctoraalscriptie Theaterwetenschappen, Universiteit van Amsterdam.

Burger, H. (1997), ‘Pinda's pellen bij de Comedytrain’, in: Theatermaker, april.

Comedytrain (2003), Nee jij bent leuk. Comedytrain, jrg. 12, 5 nr. 1. Amsterdam, Vassallucci.

Davis, M.S. (1993), What's so funny? The comic conception of culture and society. Chicago/Londen, University of Chicago Press.

Fisser, M. (1999), ‘Margriet Fisser interviewt Frank Verhallen. Een klein portret’, in: Sketch. Vakblad voor theateramusement, 4 nr. 15, 38-41.

Freud, S. (1988), De grap en haar relatie met het onbewuste. De humor. Psychoanalytische Duiding 5. Meppel/Amsterdam, Boom (oorspr. 1905).

Neefjes, A. (1990), ‘Raoul Heertje: interview’, in: Forum 13 december.

Hek, Y. van 't. (1995), ‘Column’, in: NRC Handelsblad, 1 april.

Holmes, J. en M. Marra (2002), ‘Over the edge? Subversive humor between colleagues and friends’, in: HUMOR, International Journal of Humor Research 15, nr. 1, 65-87.

Ibo, W. (1981), En nu de moraal... Geschiedenis van het Nederlandse cabaret 1895-1936. Alphen aan de Rijn, Sijthoff.

Knipselverzameling (1996), De geschiedenis van de Comedytrain van 6 september 1990 tot en met 6 maart 1996. Te vinden bij Toomlers, Breitnerstraat 2, 1077 BL Amsterdam.

Koestler, A. (1964), The act of creation. New York/Londen, Hutchinson & Co.

Kuipers, G. (1999), ‘De strenge regels van de etnische grap. Over de mogelijkheden en de beperkingen van allochtone humoristen’, in: Sketch. Vakblad voor theateramusement 4, nr. 15, 43-49.

Meijer, D. (1993), ‘Praatgein: dollen met microfoon en publiek’, in: De Groene Amsterdammer, 13 december.

Pascal, B. (1997), Gedachten. Deel 1 Tekst. Amsterdam, Boom.

‘Stand up comedians starten eigen club’, in: Algemeen Dagblad, 19 februari 2003. Auteur onbekend.

[p. 409]

Verhallen, F. (1995), ‘Weet je, het zijn hoeren, allemaal hoeren!’, in: Cabaret. Maandblad over cabaret, musical & revue, 1, nr. 2, 50-52.

9. Van allochtoon naar kunstnomade

Berman, M. (1987), Resultaat onderzoek allochtone beeldend kunstenaars in Nederland. Ongepubliceerd rapport van het Centrum Beeldende Kunst Rotterdam.

Faber, P. (1991), ‘Cross-overs’, in: Double Dutch, transculturele beïnvloeding in de beeldende kunst. Tilburg, Stichting Kunst Mondiaal Tilburg, 68-75.

Faber, P. (1992), ‘Double Dutch’, in: Ulco Mes en Paul Faber, Third Text. Cultural Identity, Fiction or Necessity, Special bilingual issue, 18, 127-141.

Fransen, D. (1991), ‘Het land dat in mij woont’, in: Ulco Mes en Paul Faber, Double Dutch, transculturele beïnvloeding in de beeldende kunst. Tilburg, Stichting Kunst Mondiaal Tilburg, 52-59.

Gevers, I. (1992), ‘Cultural Identity. Fiction or Necessity - An Introduction’, in: Third Text. Cultural Identity, Fiction or Necessity. Special bilingual issue, 18, 7-13.

Hermes, B. (1993), Dossier Hond & Hamer. Kunst in culturele transmissie. Eindhoven, Stichting Grafische Werkplaats Daglicht.

Herst, S. en W. Oomens (1985), Signalen van Buiten. Breda, De Beyerd.

Jarram, N. (1992), ‘La pintura islamica figurativa’, in: Atlantica. Internacional Revista de las Artes, 4 (november), 8-13.

Kleisen, J. (1996), De Grenzen voorbij. Krikor Momdjian's ikonen van passie. Woubrugge, Momdjian Foundation.

Lopez, S. (1992), ‘Identity: Reality or Fiction?’ In: Third Text. Cultural Identity, Fiction or Necessity, Special bilingual issue, 18, 15-25.

Martis, A. (1991), ‘Old souls’, in: Ulco Mes en Paul Faber, Double Dutch, transculturele beïnvloeding in de beeldende kunst. Tilburg, Stichting Kunst Mondiaal Tilburg, 28-35.

Meijer, E. (1985), Farawee. Surinaamse kunstenaars in Nederland. Heusden, Aldus Uitgevers.

Mensink, J. (1989), Zover het oog reikt. Trans-culturele invloeden in het werk van zes Brabantse en zes van oorsprong niet-westerse kunstenaars. Den Bosch, Provinciehuis Noord Brabant.

Mensink, J. (1991), ‘Double Dutch’, in: Ulco Mes en Paul Faber, Double Dutch, transculturele beïnvloeding in de beeldende kunst. Tilburg, Stichting Kunst Mondiaal Tilburg, 8.

Milosevic, M. (1988), ‘Een ontmoeting’, in: M. Milosevic, Schakels. Catalogus van tentoonstelling. Rotterdam, Museum voor Volkenkunde, 3.

Plas, E. van der (1991), ‘Het klimaat’, in: Désirée Schyns e.a., Het Klimaat. Buitenlandse beeldend kunstenaars in Nederland. Den Haag, Culturele Raad Zuid-Holland, Amsterdam, Idea Books, 40-44.

[p. 410]

Plas, E. van der (1992), ‘Het Klimaat’, in: Third Text. Cultural Identity, Fiction or Necessity. Special bilingual Issue, 18, 109-125.

Reedijk, H. (1988), ‘Schakels’, in: M. Milosevic, Schakels. Catalogus van tentoonstelling. Rotterdam, Museum voor Volkenkunde, 1.

Smits, J. (1991), ‘Voorwoord’, in: Ulco Mes en Paul Faber, Double Dutch, transculturele beïnvloeding in de beeldende kunst. Tilburg, Stichting Kunst Mondiaal Tilburg, 7.

Villanueva, F. en J. Semah (red.) (1998), The Wondering Christian. Leiden, LAK gallery/Rijksuniversiteit Leiden.

Welling, W. (1991), ‘De doorlopende dialoog’, in: Ulco Mes en Paul Faber, Double Dutch, transculturele beïnvloeding in de beeldende kunst. Tilburg, Stichting Kunst Mondiaal Tilburg, 82-87.

Wijle, J. (1991), ‘Verantwoording’, in: Désirée Schyns e.a., Het Klimaat. Buitenlandse beeldend kunstenaars in Nederland. Den Haag, Culturele Raad Zuid-Holland, Amsterdam, Idea Books, 8-10.

Zonder titel. Rotterdam, Point of View (brochure bij de gelijknamige videoproductie). (1986), auteur onbekend.

10. Migrantenfilm als performance van identiteit

[p. 411]

In het huis van mijn vader. Nederland, 1997.

Scenario en regie: Fatima Jebli Ouazzani. Productie: Marty de Jong. Camera: Maarten Kramer. Geluid: Ben Zijlstra en Pjotr van Dijk. Montage: Jan Hendriks. Muziek: o.a. Walter van Hauwe. Distributie: Cinemien.

De onmacht. Nederland, 1991 (zwart/wit).

Scenario (naar La plus hautes des solitudes van Tahar Ben Jalloun) en regie: Karim Traïdia. Camera: Jacques Laureys. Geluid: Marcel Henneman. Montage: Chris Teerink. Muziek: o.a. Enrico Macias, met Hakim Traïdia, Ahmed Bahmed, Driss Guellai e.a. Productie: Nederlandse Film- en Televisie Academie (NFTA).

Austin, J.L. (1970), Philosophical Papers. Oxford, Oxford University Press.

Azough, R. en M. Effting (2002), ‘Vluchten naar het net’, in: de Volkskrant, 27 juli.

Ben Jelloun, T. (1988), La plus haute des solitudes. Parijs, Seuil.

Ben Jelloun, T. (1989), Reclusion solitaire. Parijs, Denoel.

Bessis, S. en S. Belhassen (1992), Femmes du Maghreb, l'enjeu. Parijs, Editions Lattès.

Bordwell, D. (1985), Narration in the Fiction Film. Londen, Methuen.

Brahimi, D. (1991), Appareillages. Parijs, Editions Deuxtemps Fierce.

Brandt, E. (1998), ‘Couscous met appelmoes. Interview met Karim en Hakim Traïdia’, in: De Groene Amsterdammer, 24 juni.

Bruzzi, S. (2000), New Documentary. A Critical Introduction. Londen/New York, Routledge.

Caughie, J. (red.) (1981), Theories of Authorship. Londen/New York, Routledge.

Deleuze, G. en F. Guattari (1988), A Thousand Plateaus. Capitalism & Schizophrenia. Londen, The Athlone Press (oorspr. 1980).

Deleuze, G. (1989), Cinema 2. The Time-Image. Londen, The Athlone Press (oorspr. 1985).

Eddaoudi, A. (2000), Hollandse nieuwe. Drie generaties Marokkanen aan het woord. Rotterdam, Ad Donker.

Naficy, H. (2001), An Accented Cinema. Exilic and Diasporic Filmmaking. Princeton/Oxford, Princeton University Press.

Nichols, B. (2001), Introduction to Documentary. Bloomington, Indiana University Press.

[p. 412]

Mooij, T. (1997), ‘Uit de anonimiteit. In het huis van mijn vader’, in: De Filmkrant 184, December, 1-4.

Mooij, T. (1998), ‘Karim Traïdia. Je moet het landschap betrappen’, in: De Filmkrant 187, maart, 1-3.

Shohat, E. en R. Stam (1994), Unthinking Eurocentrism. Multiculturalism and the Media. Londen/New York, Routledge.

Wessels, P. (1999), ‘De waarheid doet pijn. Op de filmset met Karim Traïdia’, in: Wereldwijd Magazine, december, 1-9.

Zeghloul, K. (1984), ‘Hymen et tabou’, in: Algerie-Actualité, 983, augustus, 15.

11. De kracht van nostalgie in de films van Heddy Honigmann

Amsberg, K. en A. Steenhuis (1995), ‘Tomeloos’, in De Groene Amsterdammer, 6 september.

Ankersmit, F.R. (1994), History and Tropology. The rise and fall of metaphor. Berkeley/Los Angeles/Londen, University of California Press.

Boym, S. (2001), The future of nostalgia. New York, Basic Books.

Draaisma, D. (2002), Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt. Over het autobiografische geheugen. Groningen, Historische uitgeverij.

Friedberg, A. (1993), Window shopping. Cinema and the postmodern. Berkeley, University of California Press.

Freud, S. (1985), ‘Rouw en melancholie’, in: Psychoanalytische theorie deel 1, Meppel/Amsterdam, Boom, 340, 341 (oorspr. 1917).

Harms, I. (1996), ‘Heddy Honigmann. De liefde in 76 minuten’, in: Vrij Nederland, 23 november.

Jameson, F. (1991), Postmodernism, or the Cultural Logic of Late Capitalism. Durham, N.C. Duke University Press.

Powrie, Ph. (1997), French Cinema in the 1980s. Nostalgia and the crisis of masculinity. Oxford, Clarendon Press.

Snel, P. (1988), ‘Je filmt om niet te sterven’, in: De Tijd, 15 januari.

Willemsen, A. (1987), ‘Ook ik was eens Braziliaan. Carlos Drummond de Andrade 1902-1987’, in: NRC Handelsblad, 19 augustus.

Zee, R. van der (1998), ‘Mensen geven zich bloot omdat ik hen geloof’, in: Opzij, oktober, 38-41.

12. De rol van etniciteit bij populaire black dance

[p. 413]

2 Brothers on the 4th Floor (1995), Come take my Hand op: 2. Lowland Records.

2 Unlimited (1993a), No limit, op: No Limits. Byte Records.

2 Unlimited (1993b), Tribal Dance, op: No Limits. Byte Records.

2 Unlimited (1994), The real Thing, op: Real Things. Byte Records.

De Spookrijders (1999), Ik ben de Man, op: Klokkenluiders van Amsterdam. Djax Records.

't Hof van Commerce (1998), De verefninge, op: En in Izzigem. KinkyStar Records.

[p. 414]

Berg, C. van den (1994), ‘Als ik kijk naar de Top 40 schaam ik me om Nederlander te zijn’, in: Hitkrant, 2, 20-22.

Burns, K. (1995), ‘Word from the Motherland. Rap, the Dozens and African Griots’, in: A. Sexton (red.), Rap on Rap. Straight-up Talk on Hip-hop Culture. New York, Delta Book, 30-38.

Engelshoven, T. en J. van Luyn (1993), ‘Gewoon effe leuk doen’, in: OOR, 15 mei, 26-29.

Engelshoven, T. en J. van Luyn (1994), ‘2 Unlimited met voorsprong de meest succesvolle band uit de Nederlandse popgeschiedenis’, in: OOR, 18 juni, 52-57.

Gates jr., H.L. (1995), ‘2 Live Crew, Decoded. Rap Music Group's Use of Street Language in Context of Afro-American Cultural Heritage Analyzed’, in: A. Sexton (red.), Rap on Rap. Straight-up Talk on Hip-hop Culture, 161-163; oorspr. in New York Times, 1990.

Gilroy, P. (1987), There ain't no black in the Union Jack. The Cultural Politics of Race and Nation. Londen, Hutchinson.

Gilroy, P (1995), The Black Atlantic. Modernity and double consciousness. Londen/New York, Verso.

Hall, S. (1991), Het Minimale Zelf en Andere Opstellen. Amsterdam, SUA.

Hebdige, D. (1988), Hiding in the Light. Londen, Routledge.

Longhurst, B. (1995), Popular Music & Society. Cambridge, Polity Press.

Pels, D. (1996), Wat Nou!? Een studie naar de ontwikkeling van Nederhop. Ongepubliceerde doctoraalscriptie Communicatiewetenschap, Universiteit van Amsterdam.

Rose, T. (1994), Black Noise. Rap Music and Black Culture in Contemporary America. Londen, Wesleyan/University Press of New England.

Tagg, Ph. (1989), ‘Black Music’, ‘Afro-American Music’ and ‘European Music’, in: Popular Music 8 (3), 285-298.

Tetzlaff, D. (1994), ‘Music for meaning: reading the discourse of authenticity in rock’, in: Journal of Communication Inquiry 18 (1), 95-117.

Thornton, S. (1995), Club Cultures. Music, Media and Subcultural Capital. Cambridge, Polity Press.

Wermuth, M. (1995), Ongepubliceerd interview met Ray Slijngaard.

Wermuth, M. (2002), No Sell Out. De popularisering van een subcultuur. Amsterdam, Aksant.

13. Arabische kunstenaars schilderen bergen in Nederland

Abou Sleiman, J. (1992), Ongepubliceerd gesprek met Baldin in zijn atelier, Utrecht.

Abou Sleiman, J. (1993a), Poort van Hoop. Productie MTV, Amsterdam (documentaire).

Abou Sleiman, J. (1993b), Ongepubliceerd gesprek met Abdaoui in zijn atelier te Utrecht.

Abou Sleiman, J. (1994), Abdaoui. Productie MTV, Amsterdam (documentaire).

Abou Sleiman, J. (2002), Ongepubliceerd gesprek met Marouf in zijn atelier te Amsterdam.

Adang, M. (1986), Jihad Abousleiman 1975-1985. Werken op papier, schilderijen. Amsterdam, Tropenmuseum.

AXIS Bureau voor de kunsten v/m (1997), Decoratie. Versiering of Kunst? Debat over de status van decoratie in oost en west. Samenvatting symposium in de Balie, 12 december.

Huygens, Ch. (2001), ‘Intercultureel verzamelen. Islamitische cultuur niet vrijblijvend voor Nederlandse musea’, in: Sharqiyyât, 13 januari, 61-62.

[p. 415]

Lonte, T. (1993), Kleine Beelden, Grote Dromen. Amsterdam, Al Farabi/Beurs van Berlage.

Schwartz, I. (1993), ‘Arabische kunstenaars tonen zich op expositie stuk voor stuk individu’, in: Trouw, 6 april.

Telgenhof, G. (1993), ‘Gedroomd Arabisch dorp in zinderende kleuren’, in: NRC Handelsblad. 3 april.

Wit, H. de (1993), ‘“Dromen” van Arabische kunstenaars in de Beurs’, in: Het Parool, 23 maart.

[p. 416]

14. De stap van Stut uit het ‘arbeiderstoneel’ naar intercultureel theater door mensen in de wijk

Arian, M. (1979), ‘Vormingstoneel over koningen, baronnen en toneelspelers?’ in: B. Dieho, Theater op de bres. Amsterdam, Espee, 42-45.

Arian, M. (1994), ‘Verlate woede en te vroege nostalgie. Tien jaar politiek toneel waar niets van is overgebleven’, in: D. Meijer (red.), Tomaat in perspectief. Theatervernieuwingen in de jaren '60 en '70. Amsterdam, Theater Instituut Nederland, 6.

Bours, J. (1979), Een hand vol pijn, een vuist vol kracht. Een poging om het toneel weer aan de gewone mensen te geven. Utrecht, Toneelbegeleidingsgroep Stut.

Bours, J. (1993), Cirkels. Script, archief Stut Theater, Utrecht.

Bours, J. (1999), ‘O tijd van verval, je muren zijn zand.’ Verslag van de ‘zonen van de Maghreb’. Een toneelproject met jonge Marokkanen over zelfrespect. Utrecht, Stut Theater.

Bours, J. en M. Hautvast (1998), Tranen in de regen. Een buurt-theaterproject met ouders over hun kinderen. Een werkverslag van A tot Z. Utrecht, Stut Theater.

Bours, J. en M. Hautvast (1999), Zonen van de Maghreb. Begeleidingsmateriaal bij de voorstelling. Utrecht, Stut Theater.

Bours, J. en P. van der Hoek (1984), Moed voor morgen. Buurttoneel uit volkswijken van binnenuit, geholpen door buitenaf. Stut, Utrecht, 1977-1984. 's Gravenhage, Centrale Directie Voorlichting, Documentatie en Bibliotheek van het Ministerie Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur.

Desloovere, M. (1994), ‘Inleiding’, in: Community Theatre. Een verkenning. Themanummer van Theater & Educatie, 1, 2, 5-7.

[p. 417]

Deursen, E.F. van (2001), Wijktheater. Een onderzoek naar de sociale en artistieke positie van Wijktheater. Het Rotterdams Wijktheater als voorbeeld. Ongepubliceerde doctoraalscriptie. Erasmus Universiteit Rotterdam, Rotterdam.

Erven, E. van (2001), Community Theatre. Global Perspectives. Londen/New York, Routledge.

Kieboom, A. van den en A. Smit (1997), Het Rotterdamse Wijktheater. Theater voor en door buurtbewoners. Breda, De Geus.

Smeets, J. (1979), ‘Ik weet het zeker: ik weet het nog niet zeker... Een persoonlijke geschiedenis van 10 jaar politiek vormingstheater’, in: B. Dieho, Theater op de bres, 8-21.

Videoband van Cirkels (1993), Stut Theater.

Videoband van de Dag, de Nacht en het Overleven. Een videodrama over Nederlandse en buitenlandse vrouwen (1994), Lumina Filmproducties. Stut Theater i.s.m. EPEAN-Nederland en LCO.

Videoband van Zonen van de Maghreb (1999), Stut Theater.

Videoband The stage is a village (1998), Ocean Film Productions. Documentaire over zes representatieve Community Theatre-groepen in Kenia, de Filippijnen, Costa Rica, de Verenigde Staten (Los Angelos), Australië (Sydney) en Nederland (Stut Utrecht).

15. Uit de schaduw naar het licht

Bakelen, Maria P. van (1999), ‘Kernpunten en dwarsverbanden. Een poging tot samenvatting’, in: Theater & Educatie. Contrast Rijk(?) Over de (on)mogelijkheid van culturele diversiteit in de gesubsidieerde kunstsector, 6, 1, 50- 56.

Blokdijk, T. (1999), ‘De fusie der elementen brengt de kern tot ontploffen’, in: InterAkta, nr. 2, Rotterdam Erasmus Universiteit, Faculteit der Wijsbegeerte, december, 22-25.

Booys, F. de (1994), ‘Het gevaar van te veel van te weinig’, in: De Haagsche Courant, 27 april.

Boston, M. (1999), Beleidsplan Made in da Shade 2001-2004, Amsterdam, december.

Bots, P. (1994), ‘Wat probeersels’, in: Het Parool, 27 april.

Kehla Wirnkar, J. (1999), ‘Identiteit als legitimatie voor patronage voor kunst en cultuur’, in: Theater & Educatie. Contrastrijk (?) Over de (on)mogelijkheid van culturele diversiteit in de gesubsidieerde kunstsector, 6 (1999) 1, 34-40.

Koenis, S. (1999), ‘Hup de tolerantie, Groene-essay’, in: De Groene Amsterdammer, 10 februari.

Kottman, P. (1994), ‘Toneel over travestieten ontbeert vakmanschap’, in: NRC Handelsblad, 21 april.

Ockhuysen, R. (1994), ‘Shade lijkt meer op een bonte avond dan op een schimmenrijk’, in: de Volkskrant, 23 april.

Oosterling, H. (2000), ‘Creatief entertainment. Over interactief recreëren’. Ongepubliceerde lezing.

[p. 418]

Oosterling, H. (1999), ‘Hoe draaglijk is het leven als theater? Relaties tussen tolerantie, artistieke kwaliteit en politieke gelijkheid in postmoderne tijden’, in: Theater & Educatie. Contrast Rijk (?) Over de (on)mogelijkheid van culturele diversiteit in de gesubsidieerde kunstsector, 6,1, 21-33.

Ph. H. (1994), ‘De poging echt iemand te zijn’, in: De Telegraaf, 22 april.

Shadee Bizniz (1999-heden), Amsterdam, nieuwsbrieven. Publicatie in eigen beheer.

Zahn, E. (1991), Regenten, Rebellen en Reformanten. Een visie op Nederland en de Nederlanders. Amsterdam, Contact.

16. Heimwee naar een land dat niet meer bestaat

Aarts, C.J. en M.C. van Etten (1998), Ga met de wind, zeggen de schaduwen. Verhalen van vluchtelingen. Den Haag, Stichting Vluchteling.

Abdolah, K. (1993), De Adelaars. Breda, De Geus.

Abdolah, K. (1995), De meisjes en de partizanen. Breda, De Geus.

Abdolah, K. (1997), De reis van de lege flessen. Breda, De Geus.

Abdolah, K. (2000), Spijkerschrift. Breda, De Geus.

Abdolah, K. e.a. (1998), Buitenspiegels. Verhalen over Nederland. Amsterdam/Den Haag, Van Gennep/Novib.

Abrana, L.S.A. (1990), De geschiedenis van de tango. Breda, De Geus.

Allas, Y. (1998), Idil een meisje. Breda. De Geus.

Allas, Y. (2001), De generaal met zes vingers. Breda, De Geus,

Benali, A. (1999), ‘Slangen van karton’, in: Vrij Nederland, 4 september.

Beranová, J. (1992), Nu delen we een geheim. Baarn, Ambo.

Breure, M. (1994), ‘De schrijver als trekvogel’, in: Vrij Nederland, 15 januari.

Cuadros, R. (1993), Gedichten van de honger en zijn hond. Breda, Papieren Tijger.

Dautzenberg, J.A. (1992), ‘De verslavende uitwerking van een flesje cola’, in: de Volkskrant, 24 april.

Dijkgraaf, M. (2001), ‘Palmen worden kastanjes’, in: NRC Handelsblad, 26 januari.

Etty, E. (1999), ‘Lulu's luierseks’, in: NRC Handelsblad, 20 november.

Hakkert, T. (1999), ‘Ik heb van verdriet iets moois gemaakt’, in: Haarlems Dagblad, 20 november.

Hollands, M. (1998), Nieuwe ruimte - integratie als avontuur. Utrecht, Van Arkel.

Illès, V. (1992), Kind van een andere tijd. Amsterdam, Prometheus.

Isegawa, M. (1998), Abessijnse kronieken. Amsterdam, De Bezige Bij.

Isegawa, M. (1999), Slangenkuil. Amsterdam, De Bezige Bij.

Isegawa, M. (2001), Twee chimpansees. Amsterdam, De Bezige Bij.

Jansen, C. (1993), ‘Een balling wordt voor de tweede keer geboren’, in: Trouw, 18 februari.

Jong, S. de (1998), ‘Schrijven voor de onafhankelijkheid’, in: NRC Handelsblad, 25 juli.

Kerstens, P. (2001), ‘Geen gewoon Somalisch meisje’, in: De Morgen, 7 februari.

Kools, F. (1997), ‘De pruim viel als een traan in moeders handpalm’, in: Trouw, 14 april.

Kuipers, W. (1999), ‘Als een mier op een hete trampoline’, in: de Volkskrant, 26 november.

Kuitert, L. (1999), ‘Niet zielig, maar leuk; Nederlandse uitgevers van multiculturele literatuur’, in: Literatuur 16 (6), 355-364.

[p. 419]

Luis, J. (1997), ‘Twee werelden moeiteloos in elkaar geschoven’, in: NRC Handélsblad, 21 maart.

Marbe, N. (2001), Kader, Lulu, Moses en ik. Amsterdam, Meulenhoff.

Mark, T. van der (1997), ‘Interview met Kader Abdolah’, in: Haagsche Courant, 27 juni.

Meijsing, D. (1992), ‘Heilstaat aan de Sloterplas. Vera Illès' genadeloze blik van de Vreemdeling’, in: Elsevier, 28 maart.

Moor, P. de en J. Kuijpers (1998), ‘Yasmine Allas; De wereld is er niet alleen voor God en de mannen’, in: Knack, 24 juni.

Möring, M. (2001), ‘Daar hoor ik thuis’, in: Vrij Nederland, 17 maart.

Mulder, R. (1991), ‘Ik weet niet of ik Spaanse of Nederlandse literatuur maak’ in: NRC Handelsblad, 31 juli.

Neefjes, A. (1999), ‘Lulu Wang wil tranen’, in: Vrij Nederland, 11 december.

Paasman, B. (1999), ‘Een klein aardrijkje op zichzelf, de multiculturele samenleving en de etnische literatuur’ in: Literatuur 16 (6), 323-334.

Qader, S. (2000), Veelzeggende cijfers, verhalen en gedichten van vluchtelingen in Nederland. Nijmegen, COS Gelderland.

Rushdie, S. (1992), Vaderland in de verbeelding. Amsterdam, Veen.

Said, E. (1993), Culture and imperialism. Londen, Vintage.

Schenke, M. (1999), ‘Lulu Wang valt van voetstuk’, in: Algemeen Dagblad, 19 november.

Schutte, X. (1995), ‘Wie weg is is weg’, in: De Groene Amsterdammer 24 mei.

Schutte, X. (1998), ‘Afrikaanse anekdoten’, in: De Groene Amsterdammer, 8 april.

Sebastián, A. (1986), De eerste fakkels. Amsterdam, Thoth.

Sebastián, A. (1991), De dikke van de melksalon. Amsterdam, Thoth.

Serrano, L. (1988), Een onmogelijke herinnering. Baarn/Den Haag, Ambo/Novib/NCOS.

Stavinoha, J. (1982), Praagse dixieland. Amsterdam, Querido.

Stavinoha, J. (1984), In goede handen. Amsterdam, Querido.

Stavinoha, J. (1988), Aroma. Amsterdam, Van Oorschot.

Stavinoha, J. (1998), Zegenrijke jaren. Amsterdam, Arbeiderspers.

Stavinoha, J. (2001), ‘Een vreemde woning’, in: Vrij Nederland, 17 maart.

Steenmeijer, M. (1988), ‘Veroordeeld tot overleven’, in: Vrij Nederland, 13 februari.

Takken, W. (1999), ‘Incest misbruikt’, in: NRC Handelsbald, 26 november.

Wal, G. van der (1999), Mijn moeder was analfabeet en andere levensverhalen van geslaagde vrouwen. Den Haag, Novib.

Wang, L. (1998), Het lelietheater. Amsterdam, Vassallucci.

Wang, L. (1999), Het tedere kind. Amsterdam, Vassallucci.

Wang, L. (2001), Seringendroom. Amsterdam, Vassallucci.

Wellinga, K. (1988), ‘Latijns-Amerikaanse schrijvers in Nederland’, in: De Groene Amsterdammer, 27 januari.

Zeeman, M. (2001), ‘Een bos zwarte tulpen. Nederland en de transnationale literatuur’, in: de Volkskrant, 16 maart.

Zoon, C. (1989), ‘Als iets in Nederland bestreden wordt, is het de onzekerheid’, in: de Volkskrant, 13 januari.

[p. 420]

17. Een groteske woordkunstenaar in domineesland

Bakhuyzen, K. (2002), ‘Ooit dachten moslims over seks veel ruimer’, in: Trouw, 17 september.

Blom, O. (2001), ‘Bouazza's trip met de Nederlandse taal’, in: Trouw, 10 november.

Bouazza, H. (2000a), ‘Zinloos vertaalgeweld’, in: De Groene Amsterdammer, 29 april.

Bouazza, H. (2000b), ‘De deinsvaardigheid van paarden’, in: NRC Handelsblad, 21 juli.

Bouazza, H. (2000c), ‘Naschrift Hafid Bouazza’, in: NRC Handelsblad, 25 juli.

Bouazza, H. (2002a), ‘Nederland is blind voor moslimextremisme’, in: NRC Handelsblad, 20 februari.

Bouazza, H. (2002b), ‘Moslims kwetsen Nederland’, in: NRC Handelsblad, 2 maart.

Bouazza, H. (2002c), ‘Nederland slikt te veel onzin van moslims’, in: NRC Handelsblad, 20 september.

[p. 421]

Dijkgraaf, M. (2001), ‘De retoriek van de koran is te gek’, in: NRC Handelsblad, 9 maart.

Etty, E. (2001), ‘Dwalen door een woordenwoud’, in: NRC Handelsblad, 9 november.

Gelder, G.J. van (2000), ‘Arabische tuin’, in: NRC Handelsblad, 25 juli.

Goedkoop, H. (1998), ‘Een taal graaft haar eigen graf’, in: NRC Handelsblad, 8 mei.

Grijs, P. (1998), ‘Grijs’, in: Vrij Nederland, 16 mei.

Groen, J. (2002), ‘De Oosterse lusthof is helaas gesloten’, in: de Volkskrant, 14 september.

Heijne, B. (2001), ‘Vlinders, niet vastgepind’, in: NRC Handelsblad, 9 maart.

Kouters, S. (2002), ‘Genoeg van het gesus’, in: de Volkskrant, 7 maart.

Kuipers, W. (1998), ‘Ik ben een Nederlandse schrijver’, in: de Volkskrant, 1 mei.

Lockhorn, E. (2001), ‘Ik zou het leven willen dragen als een kroon’, in: Vrij Nederland, 3 februari.

Moerman, J. (2001), ‘Iedere vorm van generalisatie vind ik storend’, in: Rotterdams Dagblad, 15 maart.

Oorschot, G. van (2003), ‘Bouazza's taal is te bloemrijk voor een opera’, in: de Volkskrant, 10 mei.

Peters, A. (2001), ‘Op zachte turelu van dijengewrijf’, in: de Volkskrant, 2 november.

Pos, G.J. (1997), ‘Zonen van Sheherezade’, in: Elsevier, 28 juni.

Seghers, R. (2002), ‘Interview: Hafid Bouazza’, in: Villa D'arte, nr. 4, september/oktober.

Vullings, J. (2001), ‘Tobber Bouazza’, in: Vrij Nederland, 2 november.

Zeeman, M. (2001), ‘Een bos zwarte tulpen’, in: de Volkskrant, 16 maart.

18. Nat hout: Astrid Roemers postkoloniale verbeelding

[p. 422]

Anbeek, T. (1999), ‘Fataal succes: over Marokkaans-Nederlandse auteurs en hun critici’, in: Literatuur, 6, 335-342.

Appadurai, A. (2000), Globalization. Durham NC: Duke University Press.

Appiah, K.A. (1991), ‘Is the Post- in Postmodernism the Post- in Postcolonial?’ in: Critical Inquiry 17, 336-357.

Bakker, J.-H. (1996), ‘Gewaagd leven’, in: Haagsche Courant, 26 april.

Basch, L., N. Glick Schiller and C. Szanton Blanc (1994). Nations unbound: Transnational Projects, Postcolonial Predicaments, and Deterritorialized Nation-States. Langhorne, Gordon and Breach.

Boef, A.H. den (1998), ‘Astrid Roemers trilogie van het verscheurde Suriname’, in: Bzzlletin. Nederlandstalige literatuur in Suriname en op de Antillen, april, 32-36.

Breure, M. (1997), ‘Een zuurzakboom met moorddadige bijen’, in: Vrij Nederland, 2 augustus.

Chambers, I. (1994), Migrancy, Culture, Identity. Londen, Routledge.

Dijk, Y. van (1999), ‘Als ruinen stormden zij door de moerassen van hun lust’, in: de Volkskrant, 26 februari.

Etty, E. (1999), ‘Wat liefde vermag. Astrid Roemer voltooit trilogie over Suriname’, in NRC Handelsblad, 15 januari.

Gerits, J. (1999a), ‘Vertellen tegen het leven in’, in: De Morgen, 4 februari.

[p. 423]

Gerits, J. (1999b), ‘Astrid Roemer en de ware geschiedenis van Suriname’, in: K. Gyssels en P. Pelckmans (red.), Het labyrint van de bevrijding. Tien postkoloniale auteursportretten. Kapellen, Pelckmans, 67-88.

Gilroy, Paul (1993), The Black Atlantic. Modernity and Double Consciousness. Cambridge, Harvard University Press.

Glissant, E. (1999), Poétique de la Relation. Parijs, Gallimard.

Goedegebuure, J. (1996), ‘Het postkoloniale trauma’, in: HP/De Tijd, 15 maart.

Grewal, Inderpal and Caren Kaplan, (red.) (1994), Scattered hegemonies. Postmodernity and transnational feminist practices. Minneapolis, University of Minnesota Press.

Herman, J. (1994), Trauma and Recovery. From Domestic Abuse to Political Terror. Londen, Pandora.

Hoving, I. (2001), In Praise of New Travelers. Reading Caribbean Migrant Women's Writing. Stanford CA, Stanford University Press.

Kampen, M. van (1989), Surinaamse schrijvers en dichters. Amsterdam, Arbeiderspers.

Kempen, M. van (1999), ‘De onuitwisbare kenmerken van de zwarte stem. Over de stijl van Astrid H. Roemer’, in: Tydskrif vir Nederlands en Afrikaans, 5 (1998), nr. 1 (juni), 21-39. Webversie http://www.sun.ac.za/afrndl/tna/513.html.

Koningsbruggen, P. van (1997), ‘Astrid H. Roemer. Lijken op Liefde’. OSO 16, 2, 253-256 (recensie).

McLaren, P. (1994), ‘White Terror and Oppositional Agency. Towards a Critical Multiculturalism’, in: D.T. Goldberg (red.), Multiculturalism. A Critical Reader. Oxford, Blackwell.

Moor, E. (1999), ‘“Je bent wat je wilt zijn.” Sporen van hoop in de trilogie van Astrid H. Roemer’, in: Armada 16, 73-81.

Niemöller, J. (1997), ‘Open wond’, in: de Groene Amsterdammer, 25 juni.

Paul, H. (1999), Mapping Migration. Women's Writing and the American Immigrant Experience from the 1950s to the 1990s. Heidelberg, Winter Verlag.

Phaf-Rheinberger, I. (2001), ‘The Contemporary Surinamese Novel’, in: A. James Arnold (red.), A History of Literature in the Caribbean. Volume 2: English- and Dutch-Speaking Regions. Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins.

Phaf, I. (1984), ‘Vrouwen en literatuur in het Caribisch gebied’, in: M. Schipper (red.), Ongehoorde woorden. Vrouwen en literatuur in Afrika, de Arabische wereld, Azië, het Caribisch gebied en Latijns-Amerika. Weesp, Het Wereldvenster; Den Haag, Novib, 183-214.

Roemer, Astrid H. (1996), Gewaagd Leven. Amsterdam, Arbeiderspers.

Roemer, Astrid H. (1997), Lijken op Liefde. Amsterdam, Arbeiderspers.

Roemer, Astrid H. (1998), Was Getekend. Amsterdam, Arbeiderspers.

Truyens, A. (1997), ‘Een mogelijk scenario voor een verloederd land’, in: de Volkskrant, 23 mei.

Tummers, R.-M. (1984), Wat bindt meer: ras of sexe? Een interpretatie van Astrid Roemers Over de gekte van een vrouw. Nij negen, KUN.

Wekker, G. (2002), Nesten bouwen op een winderige plek. Denken over gender en etniciteit in Nederland. Oratie Universiteit Utrecht.

Wikkerink, A. (1987), Normen en rollen in Astrid Roemers Over de gekte van een vrouw. Amsterdam Vrije Universiteit.

[p. 424]

19. Balkan in de Lage Landen

[p. 425]

Arian, M. (1993), ‘Mediaoorlog. Hete hoofden om de lege magen te vergeten’, in: De Groene Amsterdammer, 12 mei.

Berg, J. de (1993), ‘Filosoof te Belgrado’, in: Trouw, 2 oktober.

Bukal, S. (1997), ‘Ik ben schrijver’, in: Now Future!, 9 maart.

Ćićovaćki, B. (2003), ‘Hoe je Nederland ook kunt leren kennen’, in: de Volkskrant, 4 mei.

‘Editorial’, in: Future Now!, nr. 12, december 1997.

‘Editorial. Communication instead of war. Dialogue to solve social conflicts’, in: Helsinki Monitor, vol. 5, 1994. International Helsinki Federation for Human Rights/Helsinki Watch, Utrecht, 5.

Globus investigatory team, The (1992), ‘Croatia's feminists rape Croatia’, in: Globus, 11 december.

Koelemeijer, J. (1994), ‘Een festival voorbij het einde van de wereld. Haris Pasovic over het Sarajevski Filmski Festival’, in: Skrien, nr. 194, februari/maart.

Langeveld, A. (2000), ‘Oorlog in de jellinek’, in: NRC Handelsblad, 29 december.

Pejic, N. (1993), ‘Enkele opmerkingen over media in oorlogstijd’, in: Andere Sinema, nr. 117, september/oktober.

Pol, B. (1993), ‘IKON adopteert radiostation ZID in Sarajevo’, in: de Volkskrant, 11 november.

Teofanic, A. (1996), ‘Brieven aan het hoofdstedelijke dagblad’, in: De Gids, 159, 4, april, 358-360.

Teofanic, A. (2001), ‘Somber gemutst’, in: De Gids, 164, 6, juni, 456-474.

20. Een staalkaart van het hybride theater

Scholten, Rob, Jitske Hallema en Jantien Meijer (2000), Hollandse Nieuwe 4. Interculturele theaterteksten. Zeventien eenakters. Amsterdam, Theater Cosmic.

Eer, H. van (1990), ‘Allochtonentheater in Nederland? Programmeurs, managers en impresario's laten het afweten’, in: Podium 2, 38-42.

Hallema, T. (2000), ‘Hollandse Nieuwe, springplank voor schrijverschap’, in: Scholten, Rob, Jitske Hallema en Jantien Meijer (2000), Hollandse Nieuwe 4. Interculturele theaterteksten. Zeventien eenakters. Amsterdam, Theater Cosmic, 9-10.

Jagt, M. van der (1990), ‘Het ideale festival is géén festival’, in: Toneel Theatraal 3, 40-44.

Neslo, A. (2001), Ongepubliceerd interview met Shervin Nekuee over hybride theater, Rotterdam, in opdracht van de Phenix Foundation.

Schwab, D. en A. de Vries (1995), Zoeken, vechten, houden van. Zeven gesprekken over multicultureel theater. Amsterdam, Scarabes.

Wirahadiraksa, T. (1994), Artisjokkenharten. Het stimuleringsbeleid van WVC en de ontwikkeling van professionele allochtone theatergroepen. Ongepubliceerde doctoraalscriptie Theaterwetenschap, Universiteit van Amsterdam.

[p. 426]

21. Een reconstructie van het debat rond migrantenliteratuur in Nederland

‘Allochtonen zijn boekenweek beu’, in: Algemeen Dagblad, 13 maart 2001.

Bakker, J.-H. (2000), ‘Schrijvers zijn verdeeld over nieuw Boekenweekgeschenk’, in: Haarlems Dagblad, 18 april.

[p. 427]

Benali, A. (2001), ‘Inleiding’, in: Belofte aan de wereld. Bloemlezing over het kind door Abdelkader Benali. Breda, De Geus, 9-13.

Birney, A. (2001), Yournael van Cyberney. Amsterdam, In de Knipscheer.

Blom, O. (2001), ‘Allochtone vorm of allochtone vent’, in: Trouw, 31 maart.

Boomsma, G. (2001), ‘Gedroomde schrijversbent’, in: Vrij Nederland, 10 maart.

Breure, M. (2002), Ongepubliceerd interview met CPNB-directeur Henk Kraima op 3 januari 2002.

Bouazza, H. (2001), Een beer in bontjas. Amsterdam, Stichting CPNB.

Ephimenco, S. (2001), ‘Ephimenco. Column’, in: Trouw, 15 maart.

Heijne, B. (2001), ‘Vlinders, niet vastgepind’, in: NRC Handelsblad, 9 maart.

Isegawa, M. (2001), ‘Prinses Europa’, in: Twee chimpansees. Amsterdam, De Bezige Bij, 35-135.

Jong, S. de (2000), ‘CPNB levert Boekenweek uit aan literair flitskapitaal’, in: NRC Handelsblad, 3 mei.

Klerck, H. de (2000), ‘Keus Rushdie wekt wrevel schrijvers’, in: de Volkskrant, 18 april.

Kraima, H. (2001), Ongepubliceerde toespraak over de Boekenweek 2001, gehouden op 5 februari 2001 in De Kleine Komedie in Amsterdam.

Kuipers, W. (2001), ‘Thema’, in: de Volkskrant, 16 maart.

Kuitert, L. (2001), Vleugelspelers. Uitgevers tussen twee culturen. Utrecht, Forum, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling.

Laroui, F. (2001a), Vreemdeling: aangenaam. Amsterdam, G.A. van Oorschot.

Laroui, F. (2001b), ‘De beste manier om iets te vangen’, in: Belofte aan de wereld. Bloemlezing over het kind door Abdelkader Benali. Breda, De Geus, 19-31.

Laroui Fouad (2001c), ‘Op de vlucht voor de taal’, in: O. Blom e.a., Het land van herkomst. Boekenweekmagazine. Eenmalige uitgave van de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, Amsterdam maart, 30-33.

Möring, M. (2001), ‘Daar hoor ik thuis’, in: Vrij Nederland, 17 maart.

Moerman, J. (2001), ‘Iedere vorm van generalisatie vind ik storend’, in: Dagblad Flevoland, 15 maart.

Rushdie, S. (2001), Woede. Amsterdam, Stichting CPNB.

‘Salman Rushdie schrijft het boekenweekgeschenk 2001’. Persbericht van uitgeverijen De Geus, Van Gennep en Vassallucci, 20 april 2000.

Stevens, H. (2000), ‘Boekenweekgeschenk is een literaire circusact geworden’, in: Het Parool, 22 april.

‘Verbazing over keus voor Rushdie’, in: Friesch Dagblad, 21 april 2001.

Werkman, H. (2000), ‘Rushdie en Kraima’, in: Nederlands Dagblad, 28 april.

Zeeman, M. (2001), ‘Een bos zwarte tulpen’, in: de Volkskrant, 16 maart.