Vier weken Spanje

[p. 64]

Spanje's burgeroorlog een les...

De volkeren verschillen van elkander in levensomstandigheden, in historie, in sociale en nationale ontwikkeling. Dit neemt echter niet weg, dat, van den anderen kant, toch alle volkeren weer zooveel gemeen hebben, dat zij uit de gebeurtenissen in een ander land veel leeren kunnen en ook leeren moeten. Juist het nagaan van de ontwikkeling der gebeurtenissen in een ander land kan ons wapenen tegen een gif, dat in eigen land wordt uitgestrooid. Wat in Spanje gebeurt, is geen specifiek Spaansch verschijnsel, het kondigt zich - zij het dan ook in andere vormen - in verschillende landen reeds aan. Weer andere landen staan nawijsbaar voor dezelfde gebeurtenissen. Het is dwaas te meenen, dat Nederland hierbuiten zal vallen. Noodwendig zal ook hier de omwenteling moeten komen. Het gaat niet aan, in laffen burgermansgeest de gebeurtenissen over zich heen te laten gaan en te meenen, dat het zijn tijd wel zal uitdienen. Dat hebben velen in Rusland, in Hongarije, in Oostenrijk, in Italië, in Duitschland en in Spanje gezegd en de gebeurtenissen hebben hen overvallen en brachten, ook al is somtijds alles ten goede gekeerd, ontzettend veel leed met zich mee. Al te zeer worden deze gebeurtenissen beschouwd als interessante gevallen, waarin men zich, zooals in een film, kan verlustigen. In de Nieuwe Rotterdamsche Courant stond in het begin van de groote moordpartijen in Spanje een artikel van een journaliste, waarin zij verslag deed over haar moeilijkheden bij het uitkiezen van het toilet, dat zij het meest passend vond om den burgermoord bij te wonen. Zij schreef: ‘Dat was even een probleem. Een zomerjurk is altijd min of meer opzichtig, fleurig, licht, met betrekkelijk veel bloots. Ik koos tenslotte een donkerblauwtje met bescheiden bloemetjes. De zon scheen fel, ik moest dus wel mijn grooten, lichten strooien hoed opzetten’.

Ziedaar dus het toilet voor zomerrevoluties volgens de meening van een Nederlandsche journaliste!

Spanje's burgeroorlog is leerzaam voor hen, die toegankelijk voor lessen zijn. Hij, die er niet toegankelijk voor is, hij draagt de verachting van het nieuwe geslacht met zich mede. Hij draagt mede de schuld, wanneer ook hier het canaille zou losbarsten, opgehitst en langzaam voor deze taak voorbereid door een in een verkeerd begrepen vrijheid toegelaten propaganda.

[p. 65]

In het heden hebben wij een teeken ontvangen, en wanneer thans niet de maatregelen genomen worden, die een burgeroorlog kunnen voorkomen, dan hebben de moedigen en dapperen van dit volk, dan hebben de kinderen van ons volk het recht, de thans levenden als egoïsten te brandmerken, omdat zij de oorzaak zijn, dat de roode horden de gelegenheid kregen, zooveel schoons te vernietigen en zooveel leed in de families te brengen.

De eerste les is: te onthouden, wat het wezen van het Marxisme is. Hei is gebleken, dat het niet aangaat, bij de moordpartijen en brandstichtingen van Madrid onderscheid te maken tusschen goedwillende en kwaadwillende ‘Marxisten’. Het is gebleken, dat al deze misdaden voortkwamen uil de Marxistische mentaliteit. De roode regeering in Spanje zelf heeft dit alles geduld, beschermd, verdedigd. Duizenden menschen zijn ter dood veroordeeld. Niet echter de moordenaars, heiligschenners, brandstichters en lijkenschenners.

Voor de communistische machthebbers geldt geen hoogere wet dan hun eigen wil. Om dien wil door te drijven, is elk middel geoorloofd. Lenin heeft het karakter van de communistische revolutie goed geteekend, toen hij zei, dat de revolutie ‘de meest autoritaire zaak is, die er bestaat. Een daad, waardoor een deel van de bevolking zijn wil aan een ander deel oplegt, zich bedienend van geweren, bajonetten en kanonnen. Alle uiterst autoritaire middelen, waarmede de bovenliggende partij, de overwonnene schrik aanjagend, haar bewind dient te handhaven.’

En dictatuur is volgens de opvatting van Lenin: ‘het bestuur, dat door geen enkele wet beperkt, door geen enkele regel belemmerd wordt, en alleen op geweld steunt.’

Daarom werden er in de eerste drie jaren van de bolsjewistische heerschappij in Rusland doodgeschoten of doodgemarteld:

31	Bisschoppen,
1560	priesters,
16376	studenten,
65878	adellijken,
56310	officieren,
355000	personen uit verschillende burgerlijke beroepen.
169000	arbeiders,
89000	boeren.

Deze feiten stonden vast, maar toch hebben we deze getallen vroeger wat sceptisch en onverschillig beschouwd. Na in het, door de rooden in Spanje getyranniseerde gebied geweest te zijn, weten wij, dat moord en doodslag tot het wezen van de communistische revolutie behoort. Hetzelfde poogde men in Italië en Duitschland, hetzelfde deed men in

[p. 66]

Hongarijë, hetzelfde zal men morgen in Frankrijk, België en Nederland doen, wanneer men er de kans toe ziet.

In Irun waren wij in een gevangenis met Russische krijgsgevangenen. Wij deelden hun mede, dat op de tentoonstelling te Parijs in het tentoonstellingsgebouw der Sowjets, een groote schilderij te zien was, waarop Stalin staat afgebeeld temidden van al de hooge officieren, van wie er, ofschoon dit schilderij eerst dit jaar gemaakt is, reeds verschillende zijn doodgeschoten. Zij wisten hiervan niets af, maar bleken er van den anderen kant ook niets van op te kijken. Op slot van zaken wen je aan alles, zelfs aan een Stalin, van wien Kamenew, die het weten kon, heeft gezegd ‘nooit gedacht te kunnen hebben, dat onder communisten zulke schurken als Stalin zouden kunnen worden aangetroffen’.

Zijn geest van tyrannie loopt parallel met die van het communisme. De tweede les, die Spanje ons geeft, is: dat, in wat voor huid de marxisten zich ook mogen steken, het bloed kruipt, waar het niet gaan kan en, bij belangrijke gebeurtenissen, hun wezenlijken aard weer voor den dag komt. Zij kunnen nationale liederen gaan zingen, het Koningshuis gaan erkennen, braafjes ridderorden aanvaarden, vroom gaan doen en zeggen, dat zij toch vooral niets tegen den godsdienst hebben, zij blijven niettemin wolven, ook al is hun vacht veranderd.

Dit is in de Spaansche kwestie weer zeer duidelijk gebleken.

Alles, wat Marxistisch was, verdedigde hetgeen in Spanje door de Marxistische regeering gedaan werd en hielp het aan geld en oorlogsmateriaal. Het Volksfront in Frankrijk deed een hartroerenden oproep voor de Spaansche kameraden, die heetten te strijden voor ‘vrijheid en democratie, tegen de bloedhonden van het fascisme’.

Millioenen francs werden voor de broeders van het Frente popular opgebracht.

De A.J.C., die buiten de politiek heet te staan, betuigde haar solidariteit met de moedige Spaansche ‘legale’ regeering, die voor de vrijheid en tegen het fascisme streed.

In hun sympathie voor de rooden in Spanje, sloten zich, ondanks al hun geschillen en kibbelarijen, de marxistische of linksche partijen en vereenigingen aaneen tot een volksfront. Het Volk, de Tribune, Het Volksdagblad in Nederland, alle stonden dag in, dag uit, vol met loftuitingen op de z.g. wettige regeering.

De C.P.N., als dienstknecht van Daniël Wolf, vroeg bij monde van Lou de Visser aan den Minister van Buitenlandsche zaken ‘aan de regeering der Spaansche republiek, met wie zij normale en vriendschappelijke betrekkingen onderhoudt’, handelsvrijheid en de gelegenheid tot aankoop van krijgsmateriaal in ons land te geven.

[p. 67]

Zoowel de S.D.A.P. als de C.P.N. dongen om het hardst naar de sympathie van de Spaansche bloedregeering. Het Volk drukte een brief af, waarin het Spaansche Volksfront dank bracht aan de S.D.A.P. voor de sympathie en daadwerkelijken steun in den burgeroorlog. De C.P.N. drukte op haar beurt een brief af van den President der Spaansche republiek, waarin deze aan de Communistische partij dank bracht voor haar betuigingen van solidariteit en haar hulp aan de Spaansche regeering.

Zoo vinden de S.D.A.P. en C.P. elkaar, wanneer het er om gaat, een aan hun geest tegenstrijdige beschaving te vernietigen.

De derde les van Spanje's burgeroorlog is: te waken, dat tijdig die maatregelen genomen worden, welke een catastrophe kunnen voorkomen. Het communisme bestrijdt men niet wezenlijk door woorden, doch alleen door daden.

Op de eerste plaats door den gemeenschapszin onder de bevolking aan te kweeken, het liberalisme en het egoïstisch kapitalisme te onderdrukken. Dit toch is de kweekplaats van de verderfelijke baccil, welke communisme en socialisme heet.

Op de tweede plaats door een gezag te vormen, dat zich niet door persoonlijke of groepsbelangen laat leiden, doch in verantwoordelijkheid aan hoogere normen, de gemeenschap dient.

Een sterk, een krachtig gezag, met daaraan verbonden een gezonde medezeggingsschap van het volk op een terrein, waarop het bekwaam en bevoegd is.

*_**

Calvo Sotelo zei begin 1936: ‘Ik twijfel er niet aan, dat in de naaste toekomst de ernstige openbare meening in Spanje zich zal concentreeren rondom de fascistische tendenz en daardoor een tegenmacht zal vormen tegen de extreme opvattingen, welke geconcentreerd zijn rondom het communisme. Een politiek van het midden verdwijnt wel van het terrein der nationale politiek’.

Zoo is het niet slechts in Spanje, doch overal.