Vier weken Spanje

[p. 50]

Stellingname in de Spaansche burgeroorlog

Er is niet slechts door hen, die vijandig staan tegenover het nationale Spanje, maar ook door hen die voor Franco stelling genomen hebben, moord en brand geschreeuwd, over de inmenging van Italianen en Duitschers.

Wij zullen allerminst ontkennen dat er vele Italianen en Duitschers in het Spanje van Franco zijn, wij ontkennen alleen, dat door deze medewerking de politieke onafhankelijkheid van Spanje in gevaar is gekomen. Terwijl alle anderen rustig toekeken, hoe Spanje geteisterd werd door brandstichtingen en moordpartijen, zijn het de Duitschers, maar vooral de Italianen geweest, die Franco in zijn strijd tegen de Marxistische benden hielpen.

Zij hebben tenminste getoond, leven en bloed voor de Europeesche en Christelijke beschaving over te hebben.

Door vele bladen is geïnsinueerd, dat feitelijk aan het front geen Spanjaarden vechten, doch slechts vreemdelingen, n.l. Italianen en Duitschers. De Nieuwe Rotterdamsche Courant schreef: dat de oorlog in Spanje een internationaal karakter draagt. Niet de Spanjaarden zouden aan het front vechten, maar de expeditielegers van Duitschland en Italië, tegen de internationale brigades van de Spaansche regeering.

Wij zijn aan alle fronten geweest, zoowel in het Noorden in Asturië en Madrid, als in het Zuiden bij Motril.

Wij hebben verschillende hospitalen bezocht en hebben op verschillende plaatsen vreemdelingen gevonden, maar de overgroote meerderheid van strijders in het nationale gebied, bestaat zonder eenigen twijfel uit Spanjaarden.

Het getal Duitschers is niet groot. Zij vormen geen eenheden in het leger, doch bedienen verschillende technische diensten.

Aanvankelijk reizende van hotel tot hotel, vatte ook bij ons de indruk post, dat er velen zijn, doch dit is juist, omdat zij geen aparte legereenheden vormen en daarom als technici in de hotels zijn ondergebracht.

Het getal Duitschers zal zijn tusschen de vier en vijfduizend (Dr. Brouwer verklaarde indertijd 40.000 Duitschers. tegen 20.000 Italianen!).

Door bevoegde autoriteiten is medegedeeld, dat het getal Italianen 40.000 beliep.

Door onze linksche bladen werd natúúrlijk gezegd, dat het gelogen was.

[p. 51]

Indertijd schreef ‘Het Volk’, dat er wel 20.000 Italianen in Spanje waren. Toen later verklaard werd, dat het er geen 20.000 maar 40.000 waren, heette dit laatste geval, ook al wás het tweemaal zooveel als eens op gezag van Dr. Brouwer was vastgesteld, gelogen. Het moesten er wel 80.000 zijn.

Wij hebben er ook Ieren gevonden, die uit zuiver ideëele overwegingen in den strijd waren gegaan.

Indertijd hebben in onze bladen verschillende berichten gestaan over generaal O'Duffy, die met tienduizend man naar Spanje zou zijn overgekomen. De generaal deelde ons mede, dat wegens de groote financiëele kosten, die aan de overtocht verbonden waren, en die door henzelf betaald moesten worden, dit niet kon doorgaan. Hij is slechts met een klein getal gekomen.

Hij kon geen zelfstandig bataillon vormen, en moest daarom onder een Spaanschen commandant staan, wat wegens het niet kennen van elkanders taal moeilijkheden opleverde met de taal. In overleg met Franco is toen besloten, dat de Ieren als aparte groep zich zouden ontbinden. Op onze reis hebben we op verschillende plaatsen Mooren gezien. Het is een van de heftigste verwijten tegen Franco, dat hij Mooren gebracht heeft om de zgn. Westersche beschaving te verdedigen.

Voor internationalisten en anti-christelijken, klinkt het argument, dat het ongepast is, Arabieren tegen Christenen te doen vechten, ietwat komisch. Voor christenen is de vraag meer begrijpelijk.

Wij hebben hierover ook Franco gesproken en hem gezegd, dat wij moeilijk konden begrijpen, dat de Mooren uit idealisme ten strijde gingen. Franco erkende van den eenen kant, dat het beroepssoldaten waren en als zoodanig uitstekende strijdkrachten bleken, en daarom bij de Nationalisten in hoog aanzien stonden, maar dat van den anderen kant de Mooren met geestdrift tegen de rooden strijden, omdat zij het beschouwen als een strijd tegen de ‘Goddeloozen’.

De Moor is naar zijn trant godsdienstig. Hij weet dat men onder leiding van Moskou aan de roode zijnde, de vernietiging van den godsdienst wil. En dit is een reden om met volle overtuiging tegen de rooden te strijden.

Vanzelfsprekend zijn de Duitschers en Italianen, vooral de laatste, ten zeerste gezien bij de bevolking. Dit uit zich tot in kleinigheden.

Bij feestelijke gelegenheden hebben wij gezien hoe de Italianen werden toegejuicht. Bij een stierengevecht dat wij in Sevilla meemaakten, kwamen na afloop van elk gevecht drie paarden om den overwonnen stier weg te sleepen. Deze paarden waren versierd met de goudroode Spaansche vlag, de Italiaansche vlag en de Hakenkruisvlag.

In de winkels, in de café's en in de halls van de hotels, hangen overal deze Hakenkruisvlag en de Italiaansche vlag.

[p. 52]

Lictorenbundels en Hakenkruizen worden in de winkels verkocht. Herhaaldelijk hebben wij Spanjaarden deze insignes naast hun eigen insignes zien dragen. Op de auto's, in hotels en op officieele gebouwen, ziet men dikwijls een combinatie van vlaggen, waarbij naast de goudroode vlag van Spanje, en de vlag der Italianen, ook de roode vlag met het hakenkruis en de groene Arabierenvlag met de Davidsster, kameraadschappelijk naast elkaar hangen.

Velen die dit door een voorstander van Franco onomwonden geschreven zien, zullen wellicht hierin een bevestiging vinden van hun vrees, dat op deze wijze Spanje in de macht komt van Duitschland en Italië. Het is toch uitgesloten dat deze landen Spanje belangeloos zouden bijstaan? Wij willen grif aanvaarden, dat deze hulp niet geheel belangeloos is, maar dat neemt het feit niet weg, dat deze landen ten koste van persoonlijke offers Europa gered hebben van een tweede Communistisch rijk naar de wenschen van Lenin.

Van het voorkómen hiervan, profiteeren zij ongetwijfeld zelf, maar valt dáárom hun optreden te laken? Ware het niet gewenscht, dat ook andere mogendheden hun nationaal en daardoor het Europeesch belang beter begrepen?

De strijd tegen het communisme en een vergrooting van de macht van Sowjet-Rusland, is o.i. het hoofdmotief, waarom men Franco steunt. En nu willen wij ook gaarne aanvaarden, dat er voor de genoemde landen ook nog andere voordeelen aan verbonden zijn, maar dat is dan ook volkomen redelijk.

Of zou men meenen dat Franco, nadat hij gewonnen heeft, op de eerste plaats moet trachten hen, die hem van het begin af hebben tegengewerkt, van dienst te zijn?

Het volgt volkomen logisch uit de feiten, dat hij, zoo geen nationale belangen ermede gemoeid zijn, tusschen de verschillende landen die met hem economische relaties willen, bij gelijk belang voor eigen land, op de eerste plaats zal denken aan hèn, die hem in het uur van nood en strijd bijstonden.

Men kan niets bedenken waar géén gevaren aan verbonden zijn, en zoo zijn die vanzelfsprekend ook hieraan verbonden. De macht van Italië zal stellig in het Middellandsche Zee-gebied groeien, en dit zou eventueel een aanleiding tot conflicten kunnen worden.

De economische belangen die Duitschland, waarschijnlijk meer dan vroeger, met Spanje zal krijgen, ten nadeele van b.v. Engeland en Nederland, kan beteekenen, dat de militaire uitrusting van Duitschland vergemakkelijkt wordt, zooals door het meedoen aan dezen oorlog, de Duitsche militaire vliegers, ook een uitstekende oefening gekregen hebben. Maar wiens schuld is dit? Niet op de eerste plaats van die landen, ten

[p. 53]

nadeele van wie deze machtsuitbreiding geschiedde, omdat zij meenden beter te doen, de wanordelijke regeering van Madrid - Valencia te steunen? En hebben zij dus hun machtsvermindering niet aan eigen domheid en kortzichtigheid te wijten?

En wat de vrees betreft, dat de souvereiniteit van het Spaansche grondgebied te lijden zou krijgen, dit is een fabeltje door roode propaganda in de wereld geholpen. Dit is ten eenenmale uitgesloten. Vooral onder impulsie van den Phalanx, is de strijd tegen de rooden een nationale beweging geworden. De nationale gevoelens zijn gewekt, en hij die misschien vandaag een vriend is van het Spaanse volk, en er wordt toegejuicht, zou morgen het geheele volk tegenover zich zien, wanneer het zou moeten bespeuren, dat men aan de souvereiniteit en de onafhankelijkheid van Spanje raakt.

Op het feest van het ras, hield Franco 12 October 1.1. een rede waarin hij de vaderlandsliefde van de Spaansche jeugd prees.

Hij zeide: ‘Deze vaderlandsliefde is een categorische ontkenning van alle kanselarijen die zouden willen speculeeren met het Spaansche grondgebied. Dat de kanselarijen der wereld zich niet met Spanje bemoeien: het weet zelf zijn eigen grondgebied te verdedigen. Spanje eischt tot de laatste duimbreedte van zijn grondgebied voor zich op: Spanje duldt niet de speculatie met zijn souvereiniteit.’

De tienduizenden Spanjaarden, die in dezen oorlog gewond zijn, en waarvan wij er honderden in de ziekenhuizen zagen, met de lijkkleur reeds op het gelaat, met zware wonden overdekt, vaak zonder hand of voet, zijn de waarborg voor deze onafhankelijkheid.

Zij zouden de geestdrift voor den strijd opnieuw opwekken tegen welke mogendheid ook, die de onafhankelijkheid van Spanje te kort zou willen doen.

En nu de keerzijde van deze medaille: Rood Spanje.

Vanaf het eerste begin kwamen duizenden de roode regeering helpen, van alle zijden. In de eerste maanden reeds kwamen zij, hetzij van Frankrijk, langs Perpignan, hetzij per schip en landden dan te Barcelona of te Valencia.

Aan de zijde der z.g. wettige regeering zagen wij: Engeland, Frankrijk en Sowjet-Rusland.

Engeland heeft van het begin af de Nationalisten tegengewerkt. Dit was echter voor Engeland niet, zooals dat voor Frankrijk en Sowjet-Rusland op de eerste plaats was, een strijd tegen wat men ‘fascisme’ pleegt te noemen.

Uit de geschiedenis is gebleken, dat Engeland een buitengewoon groot aanpassingsvermogen heeft, en zich met elk systeem kan vereenigen,

[p. 54]

mits het maar voordeelig is voor het Britsche imperium. Engeland had slechts bezwaar dat er een sterker en zelfstándiger Spanje kwam. Dát kon gevaarlijk worden.

En wanneer men de hierboven geciteerde woorden leest van generaal Franco, dan kon dit wel eens werkelijkheid worden.

Het uiterste punt van het van nature tot Spanje behoorende Gibraltar, is Engelsch. En door het bezit van dit punt beheerscht Engeland den toegang tot de Middellandsche Zee.

Van den eenen kant ziet men dus niet graag een sterk nationaal voelend Spanje, van den anderen kant vreest men de groeiende macht van Italië. De Engelschman is echter niet zoo dom of hij heeft wel in de gaten, dat Franco aan den winnenden kant is.

Vandaar dat het, wel niet officieel, maar toch tenminste officieus, zijn houding reeds veranderde. Wij zagen zoowel in de haven van Bilbao als van Malaga, alweer Engelsche koopvaardijschepen. En ondanks de heftige campagne die in Engeland tegen Franco gevoerd is, kwamen veel Engelsche wagens vanuit Gibraltar door Spanje rijden. En op onzen weg kwamen wij vele Engelschen tegen, die op Spaansch grondgebied...... polo kwamen spelen.

De houding van Frankrijk is een geheel andere.

De Fransche houding tegenover de nationalisten, en de steun aan het Spaansche Volksfront, komt op de eerste plaats voort uit den haat tegen alles, wat maar op ‘fascisme’ lijkt.

Het Fransche bestuur is een afstraling van dat in het roode Spanje, en als goede kameraden verdedigen zij elkander door dik en dun. In het laatste jaar van de Fransche Volksfrontregeering, hadden er meer dan 500 stakingen plaats, 32 moorden en werden 900 menschen bij aanslagen zwaar gewond. Het begint al een beetje op het roode Spanje te gelijken. Het is dus niet meer dan passend, dat zij de ‘wettige regeering’ in Spanje, moreel en materieel, steunen.

Tot in kleinigheden blijkt de sympathie voor rood Spanje. Aan de grens werd groot spectakel gemaakt over het dragen van het Phalanx-insigne. Dit was in het land van ‘Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap’ niet geoorloofd. Het is een klein maar typeerend feit. Sterker en doorslaander bewijzen zijn echter: de bureaux in St. Jean de Luz en Biarritz, die ons werden aangewezen, als toebehoorende aan het Spaansche Frente Popular, en die de volle medewerking en steun van de Fransche politie-instanties genoten. In Bayonne zagen we de beroemde boot Tourcoing, waarmede mitrailleurs voor Rood Spanje werden aangebracht, welke door de beroemde non-interventie bepalingen ‘a titre exeptionel’ doorgezonden mochten worden. In Bilbao zagen wij den

[p. 55]

ijzeren ring, een andere Maginot-linie, door Fransche officieren voor Rood Spanje gemaakt. Het staat vast dat vele Fransche officieren in de rijen van de Rooden zijn. Het staat eveneens vast, dat met toelating van de Fransche regeering een groot aantal wapenen vanuit Frankrijk zijn ingevoerd. (Zie ‘J'accuse France’ by a Barrister Ed., 99 Regent Street, London). Is het dan wonder, dat Frankrijk dus thans bij de Spanjaarden gehaat is? Franco heeft vroeger op verschillende wijzen zijn sympathie voor het ware Frankrijk getoond. Is het echter vreemd, dat hij in ons onderhoud over het huidige Frankrijk Volksfrontregeering daarvoor slechts bittere woorden over had? De opperleiding in rood Spanje is in handen van Sowjet-Rusland. In het begin ging men den strijd in met de leuze: ‘Leve Rusland’. Dit is nu wel eenigszins anders geworden. Men is tactischer geworden, maar uit alles blijkt, dat de macht van Sowjet-Rusland onverminderd voortduurt. Lenin heeft gezegd, dat Spanje de tweede communistische mogendheid moet worden. De Sowjet-Republiek heeft geen bezittingen gespaard om dit ideaal te verwezenlijken, en, wanneer Franco geen steun van Italië en Duitschland had gekregen, dan was dit werkelijkheid geworden. Een ramp voor Spanje, maar ook een ramp voor Europa. Zoo toch zou het communistisch monster Europa als in een tang in zijn macht gehad hebben. ‘Spanje is de wereld op den tweesprong’ schreef het communistisch orgaan ‘Die Rundschau’.

In October 1936 werden in Madrid Spaansch-Russische feesten gehouden. De minister van Buitenlandsche Zaken las er een telegram van Stalin voor, waarin stond: ‘Het is onze taak het Spaansche volk te helpen. Deze strijd is geen privé-strijd van Spanje’. De roode heerscher van Sowjet-Rusland heeft woord gehouden. Hij zond Russische officieren, Russische ammunitie, Russische tanks en Russische mitrailleurs.

De feiten vallen niet te ontkennen. Nadat veel Russisch oorlogsmateriaal in handen van de nationalen gevallen is, wordt het thans door hen gebruikt tegen de door Moskou beschermde volksfront-legers in Spanje. Voor alles heeft Moskou de Spaansche bestuurders van den communistischen geest doordrongen. Door een stelselmatige propaganda was het uitvaagsel der maatschappij er rijp voor, om het, op 19 Aug. door Moskou uitgezonden bevel: ‘vermoordt alle priesters’ in daden om te zetten. De Nederlandsche Socialisten hebben voortdurend pogen te ontkennen, dat in Madrid en elders, de communisten de voornaamste rol spelen. Blijkbaar stelt men er voor alles prijs op, de gedachte ingang te doen vinden, dat de gruweldaden door het Spaansche Volksfront bedreven, gebeurd zijn op bevel van hun eigen broeders, en niet door minder nabije verwanten, n.l. de communisten.

[p. 56]

De leden van de P.O.U.M. waren aanvankelijk een sterke steun voor de Valenciaregeering. De macht van Rusland dwong de roode regeering echter tegen de P.O.U.M. (Trotskysten) op te treden, en hen het bestaan onmogelijk te maken.

Naar de namen te oordeelen werden verschillende Spaansche steden gerussificeerd. In Madrid heeft men een van de voornaamste straten ‘Avenida de Russia’ genoemd, en op een der pleinen is een groot standbeeld van Stalin opgericht.

In Barcelona werden de namen der straten als volgt veranderd:

De boulevard van Mérida werd ‘Groote weg van de U.R.S.S.’.

De straat ‘Carmen’ werd ‘Straat Kropotkine’.

De straat ‘Peris Menchera’ werd straat ‘Frederik Engels’.

De straat van de ‘H. Familie’ werd ‘straat van de Oekraïne’.

Het is jammer voor al de moeite die Sowjet-Rusland zich getroost heeft, om zooveel mogelijk personen te doen uitmoorden, ammunitie en verder oorlogsmateriaal te leveren. Het zal alles blijken tevergeefs te zijn geweest, want het roode monster zal den strijd verliezen.

Droevig echter dat de afdoende nederlaag en vernietiging van het communisme in Spanje moet gaan over zooveel leed, zooveel kapitaalvernietiging, over zooveel dooden......

[p. *13]

De echtgenoote van generaal Franco met mevrouw Merry del Val

De familie Franco

[p. *14]

Zij die nooit schuld hebben!