Eenige berichten omtrent het noorden en noord-oosten van Europa. Deel 2

Malmöe, Landscrona.
April 1798.

[Beschrijving van Malmöe]

Eene groote vlakte brengt van deeze Academie-Stad naar Malmöe, 't welk men reeds in 't oog krijgt, zoodra men de andere Stad is uitgereeden. Malmöe is met Wallen en Buiten-werken verschanst, en zou in zeer weinig tijds tot eene goede verdediging kunnen bekwaam gemaakt worden. In een Fort ten Zuiden vindt men slechts eene Gevankenis en Hoofdwacht, en er liggen eenige Artilleristen in, gelijk in de Stad zelve eenige Houzaaren en wat Infanterie. Tusschen een paar in Zee uitsteekende Môles holt zich de Haven uit, die te dier tijd slechts eenige zeer kleine Scheepjes bewaarde, niet tegenstaande er verscheiden welgezeten Kooplieden aldaar gevestigd zijn. Men ziet van deeze Môles Coppenhagen en de Deensche Kust ten duidelijksten tegen over zich liggen. Malmöe heeft, meer dan eenige andere Plaats in Zweden, het annzien eene Deensche of Hoogduitsche Stad. Zij is van eene goede uitgestrektheid en eironde gedaante. De Hoofdstraat is lang en breed, zonder

[p. 368]

daaröm noch naar de lijn getrokken te zijn, noch overäl dezelfde breedte te kunnen opwijzen; behalven verscheiden goede huizen van gebakken steen, 't zij dan al of niet gepleisterd (en aan een deezer gebouwen heb ik zeven verdiepingen geteld), komen er de beide Kerken op uit. De Hoofdkerk is een groot en hoog Gothicq gebouw, in zijn soort inwendig van geen verwerpelijke Architectuur, doch niets weezentlijk merkwaardigs bevattende. Op het moderne Orgel, van wit en goud, wierdt op den eersten Paaschdag, welken ik hier doorbracht, instrumentaal Musicq gemaakt: gelijk de Predikant ook op dien dag, even als te Stockholm op het Kersfeest, zijne Redevoering in 't Misgewaad verrichtte, en er Lithaniën gezongen wierden. In de andere Kerk wordt des Zondags eens Hoogduitsch gepredikt voor eene niet noemenswaardige Gemeente. De Markt is een groot vierkant, met Linden omringd, en met nog twee dikke Lindenboomen ergens ter zijde. Het huis van den Gouverneur van dit gedeelte van Schonen staat aan dezelve, zoo wel als het Stadhuis, op welk men des noods de groote en door Pylaaren ondersteunde Kunst-zaal, waar naar een soort van Order zijn' naam heeft, kan bezichtigen. De overige straaten beduiden weinig, en hebben laage huizen. Behalven door een paar Rafinaderijën, vertoont zich de industrie der ingezetenen ook door het vervaardigen der beroemde Schoonsche handschoenen: hoewel men beweert, dat ze te Christiansande, de andere Hoofdstad van

[p. 369]

Schonen, nog beter toebereid worden. De Provintie die ik daar noemde, kan wel ten opzicht van haaren bodem, welke een vette klei is, op vruchtbaarheid roem draagen; en de weinige Rots, die men er in bespeurt, maakt haar tot de bevolktste in Zweden: doch zo men van Sudermanland en Westermanland de Rotsen aftrok, zoude de evenredigheid waarschijnlijk geheel anders uitvallen; en niemand loogchent, dat Schonen, door de al te groote uitgestrektheid van goederen, die aan dezelfde persoonen toekomen, en door het te veel bij één woonen der boeren, en te ver af van hunne landerijën, onëindig minder bebouwd is, dan het had kunnen zijn.

[Beschrijving van Landscrona, en route van Malmöe naar Helsingburg]

Om van hier naar Landscrona te reizen, is men genoodzaakt zich eerst weder naar Lund te begeeven, en daarna nog drie Posten van een' meest vlakken en eenvormigen weg, met het nabuurig Rijk en dezelfs Hoofdstad steeds aan de linkerzijde, af te leggen. Te Landscrona vindt men de Deensche Kust reeds sterk genaderd, en men onderscheidt er zelfs Elseneur en Kronenburg zeer duidelijk, met het Eiland Wheen, waarvan ik vroeger gesproken heb, tusschen beiden. Zonderlinger Stad dan dit Landscrona zijn er weinige. Zij gaat door voor eene der beste Vestingen van Zweden, en voor eene voortreffelijke Haven te bezitten, zonder dat men nauwelijks het een of het andere gewaar wordt; en ik beken, dat het moeijelijk is de Plaats te beschrijven. In haare hoedanigheid van Sterkte ziet men er

[p. 370]

inderdaad Grachten en Wallen, doch deeze laatsten buitengemeen laag, en, zoo 't mij voorkwam, vrij wat verbetering behoevende. Naar de zijde van Helsingborg bespeurt men een afzonderlijk Fort. De huizen, en blokken huizen, staan overäl of ze uit den Hemel waren neêrgevallen, met geheele Morgens open veld tusschen beiden; onder dezelven bevinden zich evenwel verscheiden nieuwe en fraaije gebouwen. Het huis van den Commandant, die toen slechts over eene kleine bende Infanteristen bevel voerde, kan daar onder niet geteld worden; ook beduidt de Markt slechts weinig. Naar de Zeezijde was men bezig eene schoone steenen Kerk op te voeren. De Haven vond ik niet zeer talrijk met Schepen bezet, doch deeze evenwel van een grooter slag dan te Malmöe; een paar van hun was men bezig met planken te bevrachten; deeze Haven wordt enkel gevormd door een gefortificeerd Eiland, tusschen welk en het vaste land de Schepen aan de ééne zijde invaaren, en zoo veilig als mogelijk liggen; de andere zijde heeft, zo ik mij niet vergisse, ondieptens. Voor 't overige is Landscrona, voor zoo ver zij bebouwd is, een Stad van weinig uitgestrektheid.

Twee andere Stations, met een' berg tusschen beiden, die een voortreffelijk gezicht oplevert, brachten mij eidelijk naar dat Helsingburg te rug, van waar ik een maand of agt geleeden mijn' Zweedschen tocht begon, en dat ik toen beschreeven heb.