Eenige berichten omtrent het noorden en noord-oosten van Europa. Deel 2

Linköping.
Maart en augustus 1798.

[Weg daar heen]

De weg van drie Stations, die van Norrköping op Linköping aanloopt, gaat voor een groot gedeelte door de vlakte van Oostgothland; met verscheiden Dorpen en somtijds Heeren - huizen in 't gezicht, en door eene veeläl met oude Wilgen bewassene Landstraat. Op 't laatst evenwel moet men een' berg met rots en Dennen over.

[Linköping, de cathedraalkerk en bibliotheek]

Linköping strekt zich meest in de lengte uit, en heeft, paralel met de Hoofdstraat, er slechts nog een paar anderen, waar van zich de ééne ver zijdwaarts in eene bocht naar het Noordwestelijke heen trekt. Een Riviertje, wanneer men de Stad van de Noordelijke zijde is binnen gereeden, doorkruist, even als te Nyköping, de Hoofdstraat, welke dan op eene schoone vierkanten Markt brengt. Wat verder ter

[p. 326]

rechter zijde af, vertoont zich een aanzienlijk Plein, met het nog, zoo 't mij voorkwam, bewoonbaare Slot, achter welk een groote Boomgaard ligt; naast het zelve staat het huis des Gouverneurs van de Provintie, en nog iets verder de Cathedraalkerk, deeze laatste insgelijks op een ruim beslooten Kerkhof geplaatst. Zij staat te boek voor de grootste Kerk in Zweden, na die van Upsal. De Toren, en de geheele Voorgevel aan de zijde des Torens, zijn vernieuwd, doch zonder veel pracht, en slechts eenvoudig wit; het overige oud Gothicq; en 't gebouw, gelijk de meeste Kerken in het Rijk, niet hoog genoeg opgemetseld. Inwendig heeft men bij den bouw ieder paar Pijlaaren op eene verschillende wijze vercierd. Men treft hier geene andere merkwaardigheden aan, dan een hoope Familie-Graf kapellen, onder welke er ééne is van een' Hertog van Oostgothland. In het Consistorie vertoont men oude de en nieuwe zoo Choorkleederen als Bisschopst-staven en mutsen, met dergelijke zaaken, onder welken er eenige kostbaar en van modernen arbeid zijn. Zulk eene is bij voorbeeld een Kelk van Porphier, met eene slang van bronze doré, die zich om het kruis van onderen kronkelt. De Bibliotheek van het Gymnasium, boven het Westejijk Portaal der Carthedraalkerk in een groot Vertrek geplaatst, heeft eenigen naam. Zij is uit verscheidene schenkingen, onder anderen van den vermaarden Benzelius, saamgebracht; de twee zijde-vakken behelzen meest oude Werken; het middelste die van een veel laater

[p. 327]

jaartal, ook beter gebondene, en belangrijker van inhoud. Een oud Latijnsch Handschrift van eenigen der Levens van Plutarchus verdient hier opmerking. Van onüitgegeevene Brieven van Grotius, heb ik eerst onlangs vernomen, dat er een honderttal dewaard bewaard wierdt, en de toezegging der mededeeling bekomen. Een Geestelijke had zijn' tijd besteed, met hier wel in de 80 Manuscripten in Folio te leveren, meest van zijne Overzettingen van allerlei goede buitenlandsche Werken; een paar Deelen van Lavaters Physionomie-kunde behoorden mede onder dezelven. Order trof ik in de plaatsing der Boeken juist niet grootelijks aan: doch, daar men ze in een bijzonder gebouw dacht over te brengen, kon dit als een verschoonlijk gebrek beschouwd worden. De tegenwoordige Bisschop, de Heer Lindblom, is zeer op de vermeerdering en den bloei deezer Boekverzameling bedacht. Gustaaf III had ook hier, even gelijk te Upsal, een verzegeld kistje, laaten plaatsen, in welk zich Laurieren bevonden, op een graf in Italiën door hem geplukt. Op welk, kan ik in dit oogenblik niet bepaalen; en het opschrift kwam mij niet zeer duidelijk voor. Men vertoonde hier ook eenige weinige Naturaliën, meest Hoorns en Schelpen; een Kalf met negen pooten, eenige Chineesche Kleedingsstukken, en een hoope kleinigheden. Ook deeze Stad is van eene Landkerk voor de omliggende boeren voorzien, welke een' niet onäardig gemarquetteerden Toren heeft, van wit en rood: gelijk ik er in een

[p. 328]

nabuurig Dorp mede een' bespeurde. Op de Markt was men bezig een groot wit Raadhuis van steen te bouwen. Een Kermis, die hier in Maart gehouden wierdt, maakte deeze Markt zoo wel als de Hoofdstraat zoodanig volkrijk, dat men over de hoofden had kunnen gaan; er bevonden zich wel maar een paar reiën kraamen: doch de boerenwagens met goederen van allerlei soort waren zoo veel te talrijker. De koopgoederen bestonden deels in ijzerstaven, distilleer- en andere ketels, kruiwagens; en voorts in vleesch, kaas, en veelerloi levens-middelen en kleedings-stukken, en eenige meubelen.