In dépôt

[p. 287]

Woensdag 16 februari

Rauter zou vandaag komen, uit Amsterdam, in gezelschap van enige andere hoogmogenden, waaronder Neumann, bekend en gehaat als antisemiet in optima forma. Het kamp rilde en beefde bij voorbaat, nog erger dan bij een bezoek van Aus der Fünten, de kleine groot-inquisiteur. De autoriteiten hadden opdracht gegeven alles wat daarvoor in aanmerking kwam, een grote beurt te geven. De Lagerkommandantur werd extra geschrobd en opgepoetst. De bedden in de ziekenhuizen werden behoorlijk op de rooilijn gesteld. Op de muur van de wachtkamer van de Ziekenhuisbibliotheek in barak 6 werd een doek gespannen ter camouflering van voorstellingen à la ‘Le Rire’, en caricaturen: dr. de Rooy als hielganger en met de reusachtige duim bulkend uit de zak van zijn overjas, en de filmartiest Kurt Gerron met het blad ‘Erotik’ uit de zak van zijn overjas puilend. Het parool werd uitgegeven: alle meisjes en vrouwen tussen de vijftien en dertig jaar in de woonbarakken blijven. Rauter moest om de tuin worden geleid: hij mocht niet weten, dat er op Westerbork nog zoveel jong werkvolk zat < maar moest de indruk krijgen > dat het werk slechts door ouden van dagen en mannen boven de middelbare leeftijd werd verricht. Hij zou dat jonge werkvolk hoogstwaarschijnlijk opeisen voor Duitsland, dat de hand legt op elk valiede jongmens, Jood of Ariër, dat blijft gelijk. Gemmeker houdt het liever hier voor zijn eigen standje. Zo bedriegen de bedriegers elkaar. De Portugezen werd aangezegd, vandaag in barak 9 te verschijnen met hun documenten betreffende hun persoonlijke antecedenten. Het gerucht ging dat zij zich aan een schedelmeting moesten onderwerpen. Hilariteit in het hele kamp: het wemelt hier van schedelvormen onder de rasechte Joden met vier onvervalste grootouders. Daar zaten we vanmorgen te wachten op de komst van de grote heren. Ze hebben ons laten zitten, zoals dat al zovele keren is voorgekomen. De vrouwen en meisjes tussen vijftien en dertig mochten de woonbarakken verlaten en naar het werk. Teleurstelling. Het bezoek van de Portugezen aan barak 9 werd afgelast. Teleurstelling. De Lagerkommandantur was zinloos schoongeboend. Gisteravond voor het eerst na lange tijd weer eens echt luchtalarm. Even na tienen, dus even na het appèl. Krachtig geronk in de lucht. Lange huilstoten van de stoomfluit. De barakleider was compleet zijn hoofd kwijt. Duitsers raken in zulke gevallen steevast het hoofd kwijt. ‘Aankleden!’ brulde hij door de < barak > met zijn sentimentele stem, die altijd op huilen staat. ‘Onzin’, van de bedden, ‘staat niets van in de Lagerorder.’ ‘Jawel! Aankleden!’ ‘Er staat alleen, dat we in de barak moeten blijven. Meer niet.’ ‘Es ist nicht so.’ Dus: aankleden. Ik sta halverwege uitgekleed, het jasje van mijn blauwe pyama aangeschoten. Ik heb geen trek, mij aan te kleden, alleen maar voor een gril van de stoomfluit, zonder een spoor van gevaar. Tientallen malen zijn Engelsen en Amerikanen

[p. 288]

overgevlogen zonder appèl: zij weten precies waar wij liggen en laten ons ongemoeid. Ik trek ook rustig de broek van mijn pyama aan. En zet mijn hoed op. Ziezo: nu ben ik gekleed. Knap wie ziet dat ik camoufleer. Anderen volgen mijn voorbeeld en zetten eveneens hun hoed op. Ik kruip ‘gekleed’ onder de dekens. Iedereen blijft ‘gekleed’ onder de dekens. De barakleider heeft zich toch blijkbaar vergist en ziet dat in zonder het te willen erkennen. Voor zijn prestige. Hij herroept zijn lastgeving niet. Ik ben in slaap gevallen zonder dat ik de opheffing van het luchtalarm heb gehoord. In geen enkele andere barak heeft de leider de bewoners gelast zich aan te kleden. Voor het eerst weer een krant ontvangen na de opheffing van de post-sperre. Het kamp leeft weer: de kranten vliegen van hand tot hand. Men bespreekt weer op grond van gemelde feiten en plaatsnamen aan de fronten de oorlogspositie. Men is ontevreden: de oorlog gaat te langzaam, de Russen schieten te weinig op, aan het Italiaanse front komen de Engelsen niet vooruit en incasseren zij tegenslagen, de invasie komt maar niet. En de transporten gaan maar door met de regelmaat van de klok. Er zitten nog maar zevenenveertighonderd Joden in het kamp en het ziet er naar uit dat, tenzij de oorlog spoedig afloopt, het kamp geheel wordt leeg geheveld en ook de laatste resten van de Joden naar het Oosten worden weggevoerd. Wij hebben nolens volens onze hoop weer verruimd en zijn al tevreden, als de oorlog dit jaar, voor de winter, afloopt. Optimisten rekenen op midden juni. De kranten zijn, hoe weinig bevrediging zij soms ook kunnen schenken aan ongeduldige geesten, toch een zegen. Zij verlossen ons uit ons geestelijk isolement. Het is onbegrijpelijk, dat de Duitsers ons deze gratie nog schenken en haar, nadat zij ze ons hadden afgenomen, weer hebben toegestaan. Onbegrijpelijk van boeven, die ons willen uitroeien en die ons afschilderen als de schurken, die Engeland en Amerika hebben opgezet tot de oorlog.