In dépôt

Dinsdag 23 november

Grote consternatie vannacht. Om half een hebben mannen van de od zoals zij verklaarden ‘op last van de commandant’, in alle barakken de paspoorten van buitenlanders en van Joden met dubbele nationaliteit ingenomen. Wonderlijk op hetzelfde ogenblik dat de trein klaarstaat voor het meenemen van Joden met dubbele nationaliteit! Om half zes werd afgekondigd, dat het transport niet zou doorgaan en dat iedereen werd verzocht gewoon aan zijn werk te gaan. ‘Aangezien het transport niet doorgaat, wordt iedereen verzocht gewoon aan het werk te gaan’, luidde lakoniek de bekendmaking. Men was eenvoudig stom van verbazing. Maar zoiets! Dat had men nog niet meegemaakt. De Palestijnen waren diep teleurgesteld. Wat kon hiervan de reden zijn, vroeg men zich af. De aanhoudende gevallen van kinderverlamming? Het zware bombardement van Berlijn? Het bleef bij gissen. In de loop van de ochtend kregen de buitenlanders hun passen terug, velen die zich beroepen konden op dubbele nationaliteit niet, bijvoorbeeld Engelse en Amerikaanse vrouwen, gehuwd met Nederlanders of Duitsers. Sensatie. Er komt een nieuwe Austausch-lijst, voor

[p. 212]

Zuid-Amerika. Vanmiddag is de inschrijving opengesteld, in het bureau-Wachtel van hen, die op de oorspronkelijke lijst-Weinreb hebben gestaan. Velen zijn sedertdien naar Polen doorgezonden of zijn ondergedoken. Het ligt in de bedoeling, naar verluidt, tienduizend Joden in Europa uit te ruilen tegen tienduizend Duitsers in Brazilië; daaronder zouden duizend Nederlandse Joden zijn. Zij die op de lijst worden geplaatst, moeten honderd gulden storten. Zij zouden via Portugal naar Zuid-Amerika vertrekken. De bemoeienis van Fräulein Slottke met het transport voor Zelle heeft een komisch einde gevonden. Ze had een Joodse ordonnans opgedragen, een rokje weg te brengen om het te laten opstrijken. Zoiets kan voorkomen. De vrouw blijft ook in de meest kritieke situaties vrouw. De ordonnans heeft onderweg het rokje ergens stomweg laten liggen, wist later niet meer waar. Fräulein Slottke had het rokje dringend nodig en liet in alle barakken bekend maken, dat zij het gevalletje kwijt was, met verzoek het haar spoedig terug te bezorgen. Homerische vreugde in het kamp: een Arisch rokje verdwaald tussen de Joden! Het is terecht gekomen, in barak 65. Ausgerechnet in het Maagdenhuis, het verblijf der alleenstaande vrouwen. Wonderlijk genoeg, in een kamp, waar bijna nooit iets terecht komt. Fräulein Slottke was verheugd en goedertieren, een echte vrouw; zij heeft de ordonnans niet naar de s-barak gestuurd. Bof voor de ordonnans! Menige Jood is wegens een kleinere onachtzaamheid op straftransport gezet. Nog praat iedereen over het rokje van Fräulein Slottke, niet altijd even eerbiedig. In de geschiedenis zal het zeker een belangrijke plaats innemen. Vanavond laat is de trein ledig naar zijn plaats van herkomst vertrokken. De kamp-ingezetenen zijn bezield door een triomfantelijk gevoel (met uitzondering van de Palestijnen wellicht): een trein weg zonder Joden! Hoe bestaat 't!