In dépôt

Zondag 12 september

Gisteren verjaardag gevierd van een mijner vrienden: van een vriendin, journaliste, die in mijn barak woont, in de vrouwenzaal (maar daar alleen maar slaapt), en huishoudt in de eenkamerwoning van een alt Kamp-Insass en daar dus ook haar maaltijden gebruikt. Zes mensen, die elkaar kennen zoals mensen aan boord elkaar kennen, vluchtig, bijeen aan een feesttafel in een kamp, dat schreeuwt van ellende: de gastheer had voor bloeiende rozen gezorgd, de gasten hadden allen geschenken meegebracht, bloemen, vruchten. Diner bestond uit: Hors d'oeuvre van ei met zalm, daarna knakworstjes met doperwtjes, vanillepudding na. De knakworstjes waren een geschenk der goden: op de bus stond slechts: doperwten; toen hij open was, bleek dat er zes knakworsten in verscholen zaten. De gasten waren verrukt van de worsten; zij verslonden ze. Bij het einde van het diner bracht de post, alsof het afgesproken was, maar het was puur toeval, per kruiwagen zes pakketten voor de jarige, alle uit Amsterdam. Het was alsof er een hoorn van overvloed werd geledigd: brood, kaas, boter, jam, truffels, schrijfpapier etcetera, etcetera. Wij leefden allen met de jarige mee, een beetje afgunstig. Daarna de koffie, getrokken van echte koffie,

[p. 157]

die met een der pakketten te juister tijd was meegekomen. De koffie werd genipt en uitbundig geprezen. Echte koffie bestaat hier haast niet. Midden onder de koffie verhief zich een der gasten, ook een alt Kamp-Insass: ‘Meine Herrschaften, wenn ich 'mal eine Flasche apricot-brandy herbeischaffe.’ De gastheer doodkalm: ‘Ja, das könnten wir gebrauchen.’ Ik stomverbaasd, Vijf minuten later stond een toren van een fles met goudgeel vocht te flonkeren onder de lamp. Likeurglaasjes van kristal. Gepimpel onder een sigaret. Eersterangsdrank. De glaasjes werden in één teug naar binnen gegoten, alsof men dat zo gewend was. Verhalen van dronkemansgelagen in het kamp. De jarige vertelde mij later: de flessen drank worden door inkopers van het kamp meegebracht. Vanmorgen verhuisd, naar barak 83. Moesten collectief verhuizen, omdat barak 85 bestemd is voor ‘witte Joden’, Christenen, die Joden hebben geholpen en die dezer dagen uit het strafkamp Ommen komen. Barak 85 is reeds afgerasterd met prikkeldraad. Grote uittocht per kruiwagen. Iedereen moest zijn matras meenemen. Alle mannen en vrouwen waren hun eigen kruiers: weer eens, voor de zoveelste keer, een verstoord mierennest. Inclusief de matras, maken mijn bezittingen tegenwoordig drie kruiwagens uit. Ik gevoel mij bijna plutocraat. Wij hebben een grote zwijnerij aan lege jampotten, afgedragen of enkele pantoffels en schoenen, oud brood, bussen, dozen, papier nagelaten, waartussen een paar vergeten begonia's of geraniums staan te prijken; maar < we hebben > de spijkers uit de balken en wanden getrokken, wegens de grote schaarste aan dit artikel, met een of twee nijptangen, die van hand tot hand gingen, en ze in barak 83 weer ingeslagen met een of twee hamers, die van hand tot hand gingen. Barak 83 lijkt precies op barak 85 en ieder van ons heeft zijn oude bednummer teruggekregen, zodat wij direct ingeburgerd waren. Heerlijk zo direct op je gemak te zijn. Ik bewoon bed no. 439. We zijn er anders cultureel op vooruitgegaan: het washok van 83 heeft zwartgelakte ijzeren klerenhaken, zodat we onze pyama's en handdoeken behoorlijk kunnen ophangen. Zeker door een rijkaard geschonken. Maar van de vierentwintig vensters in de openslaande ramen zijn er zeventien stuk, zodat de tocht vrij spel heeft.