In dépôt

Vrijdag 23 juli

De Obersturmführer loopt met plannen rond. De geruchten als zou Westerbork op het bestaande niveau als Arbeitslager worden geconsolideerd, nemen vastere vorm aan. Een bepaald aantal bijeengelegen barakken is aangewezen voor de industrie, metaalbewerking, lompensortering, confectiebedrijf; de resterende bewoners worden geconcentreerd in een bepaald complex barakken. De commandant meent, zo heeft hij gezegd, dat Joden die de gehele dag werken, behoefte hebben aan ontspanning. ‘Mijn Joden’, zoals hij zegt. Sedert kort heeft hij daarvan praktisch blijk gegeven: door een Symphonie-orkest, dat later werd veranderd in een cabaret, dat nog altijd geregelde voorstellingen geeft. Alleen is intussen de Arische muziek, die aanvankelijk werd toegestaan, weer verboden; nog slechts Joodse muziek is toegelaten. De grilligheid is duidelijk herkenbaar. De commandant verschijnt nog geregeld in het cabaret, waar hij zit te schudden van de pret, zich op de knieën slaat van plezier. Maar applaudisseren doet hij niet, kan hij als ss-officier niet. Onlangs waren een paar rijke Drentse boeren zijn genodigden, die niet waren geïnstrueerd: zij applaudisseerden als gekken. Aan de commandant wordt thans de bedoeling toegeschreven, een café-chantant te doen inrichten voor de volwassenen, een speeltuin voor de kinderen, ter verhoging van de gezelligheid. Dat lijkt op goedheid des

[p. 93]

harten. Hij laat zich de laatste tijd ook persoonlijk meer in met zijn Joodse artisten. Hij is erg op hen gesteld, heeft hun aparte huisjes ter bewoning gegeven, heeft hen vrijgesteld van transport. Hij heeft hun onlangs na een der voorstellingen cognac en andere versnaperingen gestuurd. Gisternacht heeft hij Ehrlich en enkele andere artisten tot diep in de nacht op bezoek gehad en vriendschappelijk met hen gepraat. De artisten zijn geen gewone mensen! Dus ook geen gewone Joden. Maken trouwens niet de Führer en zijn vrienden uit wie Jood is? Ehrlich antwoordde op de vraag, of de commandant antisemiet is: ‘Jawohl aber nicht für mich und dich.’ Wat bezielt de commandant? vraagt men. De Untersturmführer, die bekend staat als een hond van een vent en menig pak ransel op de openbare weg van het kamp heeft uitgedeeld, heeft vandaag poeslief gedaan. Hij heeft bij een bezoek aan barak 21 de Joden vriendschappelijk op de schouder geklopt. His master's voice? Iedereen in het kamp spreekt over de reorganisatieplannen van de commandant en zijn joviale stemming en is geneigd, dat in verband te brengen met de gebeurtenissen aan de fronten van de laatste tijd.