In dépôt

Zaterdag 17 juli

Het gaat weer tegen dinsdag: nerveuze stemming. Het is vrijwel zeker dat al degenen, die nog een groene stempel hebben en allen, die geen stempel hebben, op transport gaan. Voor de hoop dat nieuwe transporten uit Amsterdam of Vught de executie nog zouden kunnen vertragen, is geen ruimte: vannacht is zowel uit Amsterdam als uit Vught een klein contingent Joden binnengekomen, in totaal een zeshonderd. Onder deze zeshonderd bevinden zich bovendien nog een groot aantal Gesperrten, Zodat de oud-gedienden van Westerbork het grootste deel van het komende transport zullen moeten leveren. Vanmorgen is ook officieel indirekt bekendgemaakt, dat de Palestinalijst voor velen geen waarborg tegen deportatie meer oplevert. Allen, die voor deze lijst een Antrag hebben lopen, moeten deze vandaag tussen 12 en 4 uur op het bureau van de Joodse Raad aannemelijk maken, hetzij door officiële stukken uit Genève of Palestina, waaruit blijkt dat zij op de lijsten staan genoteerd, hetzij door een zg. Palestina-certificaat, hetzij door stukken waaruit blijkt dat echtgenoot of echtgenote zich in Palestina ophoudt. Dat wil dus zeggen, dat naar schatting negentig percent van hen, die zich voor de Palestinalijst hadden aangemeld, de Antrag niet aannemelijk kan maken en dinsdag a.s. op transport gaat. De Palestinalijst heeft uitruiling van Joden tegen Duitse staatsburgers ten doel: vijf Duitsers, naar men zegt, tegen één Jood. Een Jood staat dus gelijk aan vijf Duitsers! De Obersturmführer ruimt op: dinsdag gaat naar men zegt voorlopig weer het laatste transport en daarmede gaat zo mogelijk iedereen mee, die niet zal behoren tot het zg. blijvend gedeelte, dat zesduizend personen zou tellen. Op het ogenblik zijn op de Kommandantur conferenties gaande om precies uit te maken, hoe de ieeftijdsverhoudingen van deze zesduizend personen zullen zijn.

Het transport van gemengd-gehuwden c.s., dat vannacht om twee uur naar Amsterdam is vertrokken, werd verzameld in barak 58. Het werd tot het tijdstip van vertrek bezig gehouden door het cabaret van de commandant. Note gaie, als men denkt aan de beestachtige behandeling van de Joden die in de Hollandse Schouwburg op hun transport naar Westerbork moesten wachten of aan dat van de Joden, die na langdurige mishandeling of treitering te Vught naar Westerbork op transport werden gesteld, vaak zonder behoorlijke uitrusting. Vanmiddag een lange file van Palestina-Joden voor het gebouw van de Joodse Raad. Sombere gezichten, sombere gesprekken. Bij bosjes werden zij afgewezen. Een

[p. 87]

document van een mijner vrienden luidde als volgt, afkomstig van het Office Palestinien de Genève:

‘7. Juni 1943. Auf unsre Anfrage in der Angelegenheit des für Sie beantragten Zertifikates erhielten wir aus Jeruzalem die telegrafische Mitteilung dasz unsre zuständige Instanzen in Palestina Sie für den Austausch registriert haben.’

Afgewezen, kort en bondig. In totaal hebben een twaalfhonderd Joden met inbegrip van hun gezin dit lot gedeeld.

Voor het avondeten een rede van opperrabbijn De Vries over het lot der Joden. Profetische, lange, rechte figuur, hoog voorhoofd, nobele gelaatstrekken, lange, witte baard, slanke handen, heldere stem. Vergelijking met de uittocht uit Egypte, God en Israel zijn onafscheidelijk, Joden mogen vergaan, Israel is eeuwig, het Oude Testament is onvergankelijk, men mag de Joden hun bezit afnemen, als zij het leven maar behouden, de Joden zijn geen geslagen honden, maar leeuwen. Rhetorisch en esthetisch, maar geen aanwijzing voor de levenshouding van de Joden voor nu en voor de toekomst, geen richtlijnen voor hun verhouding tot de maatschappij, waarin zij leven. In zoverre een teleurstelling.