In dépôt

Dinsdag 22 juni

Men kan hier, in de ziekenbarak, leven als heer. Tenminste op sommige dagen. Ik lééf inderdaad als heer. Dat kán men zelfs in pyama en in gevangenschap van Hitler en zijn mannen. Uit mijn aantekeningen Is reeds gebleken, dat wij, als zieken, geregeld ons eitje krijgen, ook wel een stuk kaas, van beste kwaliteit, suiker, jam. De militaire commandant had ons dat kunnen weigeren, als hij gewild had, maar hij heeft dat niet gewild. Men tast nog steeds naar de redenen, waarom niet. Er zijn mensen, die veronderstellen dat hij, ofschoon hij de Joden uit West-Europa weg wil hebben, persoonlijk niets tegen hen heeft en hun geen kwaad wil aandoen. Dat is zeer wel mogelijk; het onfatsoen heeft zijn grenzen. Zo zijn er mensen die zeggen: wij zijn ook niet zo kwaadaardig als men zou menen; na de oorlog hangen wij hem niet op aan een ijzeren draad, maar aan een fluwelen koord. Ook een opvatting. Maar dit ter zijde; het staat wat naast het herenleven. Vanmorgen bijvoorbeeld. Eerst, na het ontbijt op bed, tegen negen uur de barbier. ‘Scheren m'neer?’ ‘Graag.’ ‘U is gisteren toch niet geschoren?’ ‘Nee, eergisteren.’ ‘Dan is 't goed m'neer. Wilt u maar gaan liggen?’ Languit, behaaglijk lig ik. ‘Mes goed, m'neer?’ ‘Prachtig.’ Het mes vliegt over m'n gezicht: spiegelglad wordt het. Men kan hier in dit opzicht nog een graadje meer heer zijn. Zoals mijn buurman: die bezit een electrisch scheerapparaat, dat hij, via een stopcontact naast zijn bed, inschakelt in het electrisch net en < waarmee hij >, zonder zeep, geluidloos de stoppels van zijn gezicht wegscheert. Ik ben jaloers op hem. Anderen ook. Zo'n rijkaard! Terwijl ik geschoren word zit de pedicure op mij te wachten, met een hete doek met instrumenten. Voor het eerst in mijn leven komt de pedicure aan mijn voeten te pas. ‘Eerst de linkervoet.’ Ik volg aandachtig de soepele wendingen van tang en pincet en lig verbaasd te kijken, naar wat een deskundige van een voet vermag te maken. Daarna het rechterbeen. Zelfde uitvoerige behandeling. Heb daar in het particuliere leven nooit tijd voor gehad. Dat deed ik zelf zo goed en kwaad het ging. Ik ben trots op goedverzorgde voeten. ‘Ziezo meneer, over vijf weken kom ik bij u terug.’ ‘Graag mevrouw.’ Intusseh krijg ik een wenk van Heinz, de broeder: ‘Meneer, uw warm< e water > is klaar. Zal ik het maar alvast in het washok zetten?’ Weliswaar

[p. 54]

geen bad in optima forma, maar, de omstandigheden in aanmerking genomen, toch een redelijke verschoning en verfrissing. Dan kruip ik < in > mijn kooi terug en begin aan mijn dagelijkse taak. Met een herengevoel: ik heb het vanmorgen goed gehad, ik ben in mijn meest primitieve menselijke beboeften erkend. Heb ik teveel gezegd, dat men hier als heer kan leven, zich tenminste als heer kan voelen? Bij de regie van het baden heb ik een kleine fout gemaakt. Ik stond spiernaakt, toen een der jongens van de zaal het badhok instoof. Een hoofdbroeder, die daarvan getuige was, brulde me toe: ‘Een schandaal, een groot schandaal. Men staat niet naakt waar kinderen bij zijn!’ Dat in tegenwoordigheid van kinderen drie volwassen mannen naast elkaar hun behoefte zaten te doen, dàt zag de broeder niet. Ik was perplex; ik kon het groot schandaal van het geval niet direct beamen. Op hetzelfde ogenblik wipt de stationsarts van de straatzijde het badhok binnen. ‘Is dat nou geen groot, schandaal, dokter, naakt te staan waar kinderen bij zijn?’ ‘Mijnheer, ik moet u op grond van medische overwegingen het baden in tegenwoordigheid van kinderen verbieden.’ Nog altijd was ik perplex. Ik was juist klaar met de ceremonie, kleedde me en verdween in de ziekenzaal. Toen ik binnen kwam, stond mr. Zo-en-zo zo goed als spiernaakt vlak tegenover de rij bedden met kinderen, tot het ontvangen van steun wegens een breuk. Ik stond perplex. In de loop van de dag debiteerden zowel broeders als patienten een serie dubbelzinnigheden in de nabijheid van kinderen. Zo gaat 't nu eenmaal hier. Een brok kaas. Beste soort. Vannacht twee oude raannen overleden.