In dépôt

Dinsdag 15 juni

De gemengd-gehuwden hebben bericht gekregen, dat zij hun besluit wat betreft de sterilisatie tot donderdag a.s. mogen aanhouden. Twee Joodse dokters zullen voor die tijd een verklaring van de betekenis en de gevolgen van de sterilisatie geven. Gisteren was een desbetreffende getypte mededeling aangeplakt in de vestibule van de Registratiezaal, waar het Symphonie-orkest zijn derde concert voor een stampvolle zaal gaf, maar deze keer zónder de vererende tegenwoordigheid van de commandant. Het tweede concert heeft hij nog bezocht. De Joden mogen zich nu verder onder elkáár amuseren, onder toezicht van od-ers, die als suppoosten fungeren. Dagelijks debat over de duur van de oorlog. Broeder: ‘Ik heb net twee Joden gesproken. De een zei: de oorlog duurt nog eenentwintig jaar; de ander: nog drie jaar.’ Interruptie: ‘Zeker Portugiezen!’ Men blijft ontevreden over de Engelsen en Amerikanen, die niet snel genoeg opschieten, om de expeditie van álle Joden naar Polen te voorkomen. ‘Man, maak je toch niet druk voor de dag van morgen! Vóór de oorlog heb je dat toch óók niet gedaan. Toen heb je je ook niet afgevraagd wat de dag van morgen zou brengen. Toen kon je toch óók de volgende dag dood zijn zonder dat je je daarover een dag tevoren druk maakte? Waar maak je je nú dan druk om?’

[p. 43]

‘Jawel, maar het is toch oorlog en wat valt er van Polen te verwachten? Wat horen wij daarvandaan? Zo goed als niets!’ ‘Je kunt tenslotte maar één keer dood, en of je tien jaar eerder gaat of tien jaar later, maakt zoveel verschil niet uit. Het beste is te leven bij de dag. Het heeft geen zin je zenuwachtig te maken voor de dag van morgen. Het kan morgen uit zijn met de oorlog en dezelfde dag kun je in een greppel vallen en je nek breken. Ken je het geval van die soldaat, die in de vorige oorlog vier jaar lang zonder schampschot aan het front heeft gestaan en een uur na de Wapenstilstand door een schot in het hoofd getroffen werd en overleed?’ ‘Maak er maar een grap van.’ ‘Om de donder niet: maar het komt er op aan, soldatesk te leven als je tóch eenmaal in die situatie geplaatst bent.’ ‘Stik met je soldatesk! Ik leef maar één keer!’ Het lastige jongetje grient. Het brult: ‘Ik wil een boterham met jam! Ik wil een boterham met jam.’ Stemmen: ‘Draai 'm z'n nek om!’ ‘Geef 'm een pak rammel!’ ‘Smijt 'm 't raam uit!’ De broeder: ‘Eerst je pap opeten.’ ‘Ik wil 'n boterham met jam.’ De hoofdzuster: ‘Eet nu eerst je pap 's lekker op.’ ‘Ik wil een boterham met jam!’ Broeder: ‘Is 't nou verdomme uit. Eet je of eet je niet, lammeling!’ Stemmen: ‘'t Jong is verkeerd opgevoed. 't Is verwend.’ ‘Zet 'm in 't washok!’ 't Jongetje brult als een mager speenvarken: ‘Eh, eh, eh!’ De hele zaal brult mee: ‘Eh, eh, eh! Och, och, och!’ Ander jongetje roept: ‘Moet grote doen!’ Troep werklieden trekt zingend voorbij: ‘Zo gaat Jantje naar de bliksem toe!’ Onbedaarlijke vreugde.

Geruchten omtrent arrestatie van Mussert, die zich zou hebben verzet tegen terugvoering in krijgsgevangenschap van Nederlandse leger.