Sarina. De moeder van de kontraktanten

[p. 37]

Haar geest spreekt

Ze spreekt. Ja werkelijk, dat is haar stemgeluid en haar manier van spreken. Het ontbreekt er alleen maar aan dat ze persoonlijk aanwezig is. Dat is ook niet mogelijk. Hier in deze kamer staat haar dochter te praten.

Ze zegt: ‘Ik maak het heel goed. Ik woon in een mooi huis. Het is werkelijk naar mijn zin. Het enige is dat ik mij zorgen maak om Joan en Titia. Ik ben ze een keertje komen halen, maar jij en Jetty hielden me tegen.’

‘Hoe kan dat Jetty?’, onderbreekt Joan Jetty zeer agressief en ze grijpt Jetty bij haar arm.

Jetty trekt haar arm terug en zegt langzaam met veel nadruk: ‘Ik ben Jetty niet’.

Daarna glimlacht ze even en vraagt: ‘Ken je je moeder niet meer Joan? Titia huilt elke avond. Ze roept om me. Daarom ben ik gekomen. Jij bent nog te jong om alles te begrijpen. Je vader houdt van jullie, maar hij houdt ook van zijn vrouw. De kleintjes staan hem in de weg om te hertrouwen. Dat kun jij nog niet zien’.

Het heeft geen missen. Zo sprak ze ook toen ik haar voor het laatst in levende lijve zag. Toen lag ze in haar bed. Ik durfde haast niet naar haar te kijken. Ze was erg mager geworden.

Ze zei (meer tot haar zuster dan tot mij): ‘Ik maak me zorgen over de kleintjes, de ouderen vinden hun weg wel.’

Ze slikte tabletten en klaagde over de smaak.

‘Als ze bitter zijn, hoef je ze niet in te nemen. Gooi ze

[p. 38]

maar weg’ had haar zuster gezegd.

Ik vond die raad niet erg verstandig, maar zei op dat moment liever niets.

Ik zat met mijn gedachten ver weg. Ik zag ons samen hollen over het schoolerf. Ze was erg dik, maar deed met alles mee.

Wat een gezellige tijd! Elke dag in de pauze de straat op en juist omdat het niet mocht. Dan hurkten we onder vier ramen door, zodat we niet werden gezien. Wat waren we trots, omdat anderen het niet durfden.

Ik kon het niet verwerken dat zij zo mager en zwak in een bed voor me lag.

De bel onderbrak mijn gedachte. We namen afscheid. Zwijgend liepen haar zus en ik de gang door, de trappen af. We zochten onze weg door de drommen van mensen, die van alle kanten de zalen uit liepen. Enkele laatkomers probeerden nog snel een patiënt te bezoeken.

Toen we eindelijk op straat waren, zei haar zus alsof ze mijn gedachte geraden had: ‘Ik weet niet waarom ze die bittere tabletten moet slikken als ze het toch niet haalt. Waarom zou ze haar laatste dagen verpesten met dat spul’ ‘Heeft de dokter dat gezegd?’, vroeg ik.

‘Ja’, zei ze.

‘Mijn God’, riep ik.

‘Ach, als een mens zo moet lijden, is dat de beste oplossing’, zei ze.

Enkele dagen daarna was ze heen gegaan.

En nu......... Op dit moment spreekt ze tot haar kinderen alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Ik denk er

[p. 39]

nu pas aan dat ze een stukje ouder geworden zijn. Jetty, door wie ze spreekt, is al zestien. Joan en Titia zijn elk twee jaartjes jonger. Dolf de enige zoon, is de oudste. Nee, dit zou niemand mij kunnen vertellen. Dat zou ik nooit geloofd hebben.

‘Waarom ben je zo vroeg heen gegaan? Titia was pas tien’, hoor ik mezelf vragen.

Het schijnt dat ze even nadenkt en na enkele minuten waarin je een speld kan horen vallen, zegt ze: ‘Niemand hield van me. Ze pestten me altijd weg’.

‘Niemand’, riep ik verbaasd. ‘De kinderen en ik dan’.

‘Ja, jij’, zegt ze, ‘en de kinderen, maar jullie waren niet sterk genoeg om mij de steun te geven om te blijven leven. Het lichaam kon niet verder. Het werd steeds zwakker. De vijand liet me niet met rust’.

Ik wil wat zeggen, maar ze heft haar hand op.

‘Ik weet dat je mij goeie raad gegeven hebt, toen’, gaat ze verder, ‘maar het was te laat. Toen je met me sprak, was ik al verhuisd. Dat wist je natuurlijk niet’.

Ik pink een moeilijk te houden traan weg. Nee, hoe zou ik dat moeten weten. Door een nevel zie ik Jetty naar me toe lopen. Ze omarmt me en zegt met de stem van haar moeder: ‘Jij was ook een goede vriendin van me. Ik ben blij dat ik ook met jou heb kunnen praten’.

Dan gaat ze naar Joan die naast mij staat. Als ze een ieder omhelsd heeft, gaat ze ongestoord zitten, zet haar hand onder haar kin en sluit de ogen. We gaan allemaal zitten en volgen iedere beweging van haar. De stilte is adembenemend.

Plotseling gaat ze rechtop zitten en kijkt ons verbaasd aan.

[p. 40]

‘Waarom zitten jullie me zo aan te gapen?’, barst ze uit en holt boos de deur uit, het erf op.

Nadat de deur achter haar dicht geslagen is, is het of een ieder uit een droom ontwaakt. Joan zoekt naarstig naar iets in haar tas. Dolf doet de ijskast open. Hij heeft erge dorst. Ook ik kom in beweging. Heel stil schuifel ik naar de deur, de stoep af. Langzaam loop ik over de straatstenen. Het geluid van mijn stappen weerkaatst in de stilte van de nacht. De hond van de buurman blaft eerst om daarna met zijn staart te kwispelen, maar ik reageer niet. Automatisch klim ik de stoep op en steek de sleutel in het slot. Met een zwaai vliegt de deur open en ik stap mijn huis binnen.

Diep in gedachten............