Geld moet rollen. Het verhaal van de Surinaamsche bank

[p. 7]

De opdracht

Een maand later is de klas al gewend aan elkaar. Tijdens de les Nederlands vertelt de juf dat het werkstuk niet alleen beoordeeld zal worden op taal en spelling, maar ook op inhoud en dat wordt gedaan in overleg met de vakleerkracht, biologie of aardrijkskunde of handelskennis. Ze weten het allemaal.

Brian en Aroen zullen een werkstuk maken over Surinaamse bauxiet, Lloyd en Dalino over schoon en veilig drinkwater, Janice en Whitney gaan het hebben over brood, gebak en ijs, Ashna en Gerold willen een werkstuk maken over rijst van een groot rijstbedrijf in Nickerie, Mukesh en Hesdy (Pawiro voor zijn vrienden) willen een werkstuk maken over de garnalenkwekerij voor export-garnalen en de kleine droge garnalen, Kathleen en haar vriendin Shanti zullen het hebben over biologisch gekweekte groenten, omdat Kathleens oom zo'n bedrijf heeft. Er zijn drie leerlingen die nog geen onderwerp hebben. De klas heeft 23 leerlingen; er zijn nog drie leerlingen over, die moeten het werkstuk dan met zijn drieën maken. Dat zijn Jason, Charlaine en Radjen, maar zij weten hun onderwerp nog niet. ‘Ik moet het vandaag weten,’ zegt mevrouw Roelofs streng. ‘Ik weet het al,’ roept Jason, ‘Geld!’

‘Hou op met nonsens hoor,’ zegt Charlaine verontwaardigd. ‘Geld is toch geen product?’

‘Geld is het allerbelangrijkste,’ zegt Jason; ‘zonder geld gebeurt er niets.’

‘En wie maakt dan dit product?’ vraagt Whitney lachend.

‘Ze maken het niet echt en toch wel, in ieder geval is het daar....’ wijst Jason en hij wijst naar buiten ‘bij onze buurman. De bank.’

‘Heel goed Jason; ik denk dat je een goede keuze hebt gemaakt,’ zegt de juf.

‘En weet je wat? De Surinaamsche Bank is onze oudste bank en bestaat in 2015 precies 150 jaar! Ik ben benieuwd. Als je het goed doet, wordt het vast een mooi werkstuk. Misschien kunnen jullie zelfs bij de bank een presentatie gaan geven.’

‘Mi gai, hm hm, ik niet hoor’, zegt Charlaine geschrokken en de juf moet even lachen om haar reactie. ‘Nu iedereen weet waarover hij of zij het zal hebben, wil ik graag dat je goed nadenkt over hoe je het zal aanpakken.

Je moet beginnen een schema te maken van de inhoud van je werkstuk.

Als je weet hoe je het gaat indelen, dan kan je gaan nadenken over wat je al weet of kent en vooral wat je niet weet en waarover je beslist informatie moet hebben. Deze les gaan we gebruiken om te denken over de opbouw van je werkstuk en hoe je het zal indelen. Ga bij je partner zitten, denk na, maak aantekeningen en over een kwartier wil ik horen of je al weet hoe je het gaat indelen.’

[p. 8]

Niemand zegt iets, de leerlingen kijken naar elkaar en de juf zegt: ‘Ga je gang, wie nog niet bij zijn of haar partner zit, mag opstaan en bij elkaar gaan zitten en praat erover, maar zachtjes hoor. Het moet geen herrie worden hier.’

De leerlingen gaan inderdaad bij elkaar zitten en praten fluisterend met elkaar. ‘Ik weet eigenlijk helemaal niets over biologische groenten,’ zegt Shanti en Kathleen zegt: ‘Ik ook niet, maar mijn oom zal ons wel vertellen.’

‘Maar wat moeten we nu dan zeggen? Moeilijk hoor,’ zucht Shanti.

‘Eéh we gaan naar Rust en Werk gaan, maar dan moeten we zeker gaan met Bodo, want dan is het daar geweldig leuk,’ zegt Hesdy, maar Mukesh zegt, ‘Luister Pawiro, we maken toch geen werkstuk over Bodo, het moet gaan over een garnalenkwekerij.’ ‘Niet alleen over een garnalenkwekerij, maar ook over die kleine bedrijfjes die die lekkere droge garnalen maken,’ zegt Hesdy. ‘Die bedrijfjes zijn meestal van een gezin, vader, moeder en kinderen.’

‘En jij kent zo'n gezin?’ vraagt Mukesh.

‘Ja man; ik ken ze allemaal daar,’ zegt Hesdy luchtig. ‘Ik ben wel eens met een boot meegegaan om netten omhoog te halen. Het is leuk hoor! En ik houd van die sara sara. Als mijn moeder het in de kast heeft, m'e nyan den lek snack.’

Radjen kijkt naar Jason en zucht: ‘Probleem jongu. Yu nanga geld en bank!’ (Jij met geld en bank).

‘Maar er valt heel veel te vertellen over geld en de bank,’ zegt Charlaine.

‘Jason had gelijk, alles heeft te maken met geld. Wij gaan zeker veel kunnen schrijven.’

‘Ja, maar waar begin je en hoe ga je het indelen?’ vraagt Radjen terwijl hij Jason aankijkt. Die zegt: ‘Don't worry, juffrouw gaat ons helpen.’

Dat is inderdaad zo, want als mevrouw Roelofs na een kwartier vraagt: ‘Zo, en wie heeft een schema klaar?’ steekt niemand een vinger op. Ze kijkt de klas rond. ‘Wat! niemand zegt iets? Weten jullie het geen van allen?

Maar je hebt hopelijk toch wel nagedacht hè? Okay, dan gaan we nu samen nadenken.

Je begint een werkstuk altijd met een inleiding. Wat staat er in de inleiding, denk je?’ Brian steekt zijn vinger op en zegt: ‘Je noemt het onderwerp dat je gaat bespreken’. ‘Juist Brian,’ zegt de juf, ‘in de inleiding ga je het hebben over het onderwerp.

Laten we nu samen de indeling maken over de inhoud en schrijf op:

[p. 9]

1.	Inleiding: Gaat over het onderwerp en waarom je voor dat product en bedrijf gekozen hebt

En dan? Hoe ga je verder? Wat denk jij Janice? Wat zal je hoofdstuk 2 worden?’ Janice kijkt verlegen rond. De juf moedigt haar aan: ‘Je werkstuk gaat over een product en een bedrijf van Suriname. Waarover zal je in ieder geval ook moeten schrijven?’ Janice zegt: ‘Misschien... misschien over wat het product betekent voor mensen...?’ ‘Heel goed Janice, dat is een uitstekend onderwerp voor hoofdstuk 2, dus schrijf op:

2.	Betekenis van het product en het bedrijf voor de gemeenschap

Wat denk je? Wordt dit een lang hoofdstuk?’ vraagt de juf.

‘Dat hangt van jouw product en bedrijf af,’ zegt Jason; ‘Ik denk dat wij hier veel over kunnen schrijven, want kijk hoe belangrijk geld is, maar als je bijvoorbeeld over gebak en taart en ijs een werkstuk gaat maken, hoef je niet zoveel te schrijven want dat is eigenlijk niet zo belangrijk, het is alleen lekker.’

‘Maar toch kan het belangrijk zijn,’ meent Whitney en Jason zegt: ‘Wel, dan schrijf jij veel daarover.’

‘Rustig rustig jongens,’ lacht mevrouw Roelofs, ‘jullie hebben allebei gelijk. Het hangt ervan af hoe degenen die het werkstuk maken het product en het bedrijf beschouwen. Wat zal het volgende punt zijn dat we helemaal moeten uitwerken?’ Niemand zegt iets. Mevrouw Roelofs zegt: ‘Waaraan zal er in sommige werkstukken beslist aandacht worden besteed?

Denk maar eens dat ik zei dat De Surinaamsche Bank in 2015 al 150 jaar bestaat...’.

‘Ja, ik weet het,’ roept Charlaine, ‘een hoofdstuk over de geschiedenis van het product en het bedrijf.’

‘Prima, prima’ zegt de juf, dus schrijf op:

3.	Geschiedenis van het product en het bedrijf in Suriname

Wat denk je? Zal dit een lang hoofdstuk worden?’

‘Dat hangt ervan af’, zegt Gerold, ‘bij sommigen wel en bij anderen weer niet.’ ‘Mijn ooms bedrijf van biologische groenten is pas een jaar, het heeft niet eens een geschiedenis; dan ben ik met twee regels klaar,’ zegt Kathleen en Shanti vult aan: ‘Maar dan kan je toch wel schrijven over de

[p. 10]

geschiedenis van biologisch gekweekte groenten in het algemeen’. De juf beaamt: ‘Ja, dat is zo. Zie je wel hoe het gaat als je er samen over nadenkt. Wat zal het volgende onderwerp zijn waarover we schrijven?’ Weer kijken ze elkaar aan en is het even stil, maar dan zegt Mukesh: ‘Als we eerst over de geschiedenis hebben geschreven, dan is het volgende hoofdstuk over het product nu en hoe het bedrijf het nu maakt’. ‘Uitstekend, dat denk ik ook’ zegt de juf, dus schrijf op:

4.	Het product: Vervaardiging van het product

Je begrijpt dat je dit zo uitgebreid kan maken als je zelf wil. Het zal vast een heel interessant hoofdstuk zijn. Als je het bijvoorbeeld over rijst hebt, zal je helemaal moeten uitleggen hoe rijst geplant, geoogst en verwerkt wordt en vooral bij dit hoofdstuk zal ik de vakleraar, in dit geval biologie, ook laten mee beoordelen. Als je het over drinkwater hebt, zal dit hoofdstuk gaan over boringen en waterbronnen en moet waarschijnlijk de aardrijkskundeleraar meebeoordelen. Je zal het hoofdstuk moeten indelen in paragrafen, die over diverse onderdelen gaan. En wat zal dan het volgende hoofdstuk zijn.... Natuurlijk... het bedrijf zelf, dus schrijf op:

5.	Het bedrijf

In dit hoofdstuk moet je uitgebreid schrijven hoe het bedrijf werkt. Ook hier zal je moeten indelen in paragrafen, bijvoorbeeld een paragraaf over de locate waar het gevestigd is, een andere paragraaf over het gebouw, weer een andere over de bedrijfsleiding, de werknemers etc etc.’

‘Mijn gunst zoveel,’ zegt Whitney. ‘Gaan die mensen ons al die dingen willen vertellen dan?’

‘Dat zal ervan afhangen hoe je het gaat vragen,’ zegt de juf. ‘Als je vraagt of je een interview mag hebben met de bedrijfsleiding en men staat het toe, maar jij hebt je interview niet voorbereid, dan sta je daar met een mond vol tanden. Dan weet je niet wat en hoe je moet vragen en je hoort dan ook niets. Het is dus van belang dat jullie eerst zelf naar informatie zoeken, want als je zelf nog niets weet, dan kan je ook niets vragen en dan kan men je niet helpen. Denk erom, wanneer je zover bent, wil ik elke voorbereiding zien.

[p. 11]

Maar wacht, we zijn nog niet klaar met het schema, want wat volgt er nog?’

‘Hm wat? Nog meer? 't Is toch al genoeg!’ zegt Brian, maar mevrouw Roelofs zegt: ‘Ik denk het niet. Je hebt dan nog niet geschreven over hoe het product bij de mensen terechtkomt.’

‘O ja, wel eh eh verkopen,’ zegt Kathleen.

‘Kunnen we het hoofdstuk niet een mooiere titel geven dan “verkopen”?’ vraagt de juf. ‘Misschien eh eh.. marketing en verkoop,’ zegt Lloyd.

‘Ja, dat zou kunnen,’ meent de juf, maar Ashna zegt: ‘Maar marketing is toch geen Nederlands woord; liever bijvoorbeeld, hm: van het bedrijf naar de consument.’

‘Ja, heel goed,’ schrijf dat in je schema, welk hoofdstuk wordt dat? Zes?’

Maar Whitney roept: ‘Nee, nee, ik weet het. Kijk juf, Janice en ik gaan het hebben over producten die je eet en die lekker zijn. Dit hoofdstuk van ons kan bijvoorbeeld heten: “Smullen maar” of “Smaakt naar meer.” Iedereen moet lachen en de juf zegt: ‘Inderdaad, heel mooi! Ja hoor Whitney en Janice, jullie kunnen je hoofdstuk zes deze titel geven. Maar dan zie je ook dat je zelf bepaalt welke hoofdstukken je maakt, hoe je die noemt en hoe je het doet. De anderen kunnen dus schrijven:

6.	Van bedrijf naar consument of marketing en verkoop

of een andere titel, maar je weet in ieder geval wat de inhoud moet zijn. Zijn we dan klaar?’

‘Ja toch, anders wordt het een heel boek,’ meent Gerold.

‘Maar je kan toch niet zomaar stoppen,’ zegt de juf, je moet er een mooi einde aan maken. Dus er komt nog een hoofdstuk zeven. Wat zal daarin staan?’

‘Einde!’ roept Brian. ‘Ja einde, einde,’ roepen nog een paar leerlingen. ‘En hoe maken we dan een mooi einde eraan?’ vraagt de juf. Ze kijkt de klas rond. Iedereen kijkt haar zo gespannen aan, dat ze zelf glimlacht. ‘Wat zou je denken van “conclusie”?’

‘Ja ja,’ roepen een paar. ‘En waar gaat dat hoofdstuk dan over?’ vraagt de juf. ‘Nou bijvoorbeeld over hoe mooi en goed dat bedrijf is en hoe blij we in Suriname met dat product zijn,’ zegt Janice vastbesloten.

‘Oké, dat is goed, dus schrijf:

[p. 12]

7.	Conclusie en nabeschouwing

Zo jongens en meisjes, nu heb je het geraamte van je werkstuk al. Je kan nu gericht gaan nadenken en zoeken naar informatie. Je moet je werkstuk inleveren op 1 maart. Wacht, laat me even op de kalender kijken.’ Ze kijkt in haar agenda, ‘Nee, 1 maart kan niet, want dat is een zondag, 2 maart dus. Echt op 2 maart hoor. Als je een dag te laat bent, gaat er een punt af, al is je werkstuk nog zo goed.’

‘En wat als je een week te laat bent?’ vraagt Whitney. ‘Hm! Wil ik het dan nog hebben?’ zegt de juf, ‘wel, dan gaan er drie punten af.’

‘En wie niet inlevert?’ vraagt Hesdy en de juf antwoordt rustig: ‘Heel gemakkelijk, die heeft een 1. En het cijfer telt mee voor je overgangsrapport. Zo is het. Kom, aan de slag jongelui; het geraamte is er en je gaat er een stevige en mooie body aangeven.’

De bel gaat; de leerlingen staan op. Brian roept: ‘En ik haast me met deze body uit de klas. Dag juf’.