Stille menschen

[p. 44]

In den verkiezingstijd.

- Waar is mijn gekleede jas en mijn witte vest? vroeg mijnheer Welters, terwijl hij zijn bretels wat hooger ophaalde en naar zijn bottines keek, om te zien, of zijn broek wel netjes over den voet viel.

- In de kast natuurlijk, antwoordde zijn ega min of meer kort-af, want ze begreep, dat haar echtvriend wilde uitgaan, zonder haar en Josefientje, hun eenige zestienjarige dochter, mede te nemen, en knorrig voegde zij er bij: Je gaat zeker van avond weer alléén uit?

- Weer? 't is waarachig, of ik er een gewoonte van maak, om zonder jullie uit te gaan. Ik kan jullie toch niet mee nemen naar de Vergadering van Burgerplicht.

- O, Heere! is 't weer om dien tijd, dan begrijp ik er alles van, dan zullen Fientje en ik je maar niet met een boterham wachten en liever naar bed gaan; vóór twaalven kom jij nooit van zoo'n kiezersvergadering thuis.

- Ja, zoo laat ongeveer zal 't worden, zei Welters, dood lakoniek, zijn das voor den spiegel buitengewoon zorgvuldig strikkend. Heb je geen schoone manchetten voor me?

- Wat kleed jij je altijd piekfijn voor zoo'n vergadering; mijn broer Henri maakt er nooit zoo veel toilet voor.

- Och! Henri soigneert zich nooit; ik hou er van netjes voor den dag te komen. Burgerplicht is een gedistingeerde vereeniging en.....

- Burgerplicht? Ik dacht dat je lid van Grondwet was, - boven ligt er ten minste een convocatiebiljet van.

- Van Grondwet ben ik ook lid.

- Dat 's gek. Henri heeft me laatst uitgelegd, dat de twee vereenigingen lijnrecht tegenover elkander staan - je kunt toch niet.....

- Van beide tegelijk lid zijn? Waarom niet? Ik hoor graag het pro en contra van de candidaten en neem dan na rijp overleg een besluit, wien ik kiezen zal.

- Enfin! 't mag zoo wezen hoor; maar ik begrijp het niet.

- Dat hoeft ook niet - geef me 'n schoonen zakdoek en m'n handschoenen - en doe me pleizier en ga met Fientje op behoorlijken tijd naar bed. Ik ben niet rustig, als ik weet dat jullie op me zitten

[p. 45]

wachten. Van avond heb ik mijn ooren, mijn hersens dubbel noodig, want er is heel wat belangrijks te behandelen - we beleven gewichtige dagen, die Kamerontbinding is een événement. - Och borstel even m'n kraag af. - Er zullen heel wat vergaderingen moeten gehouden worden, eer we een besluit kunnen nemen.

Mevrouw Welters keerde zich met een zucht om, nam een kleerborstel van de toilettafel en terwijl ze mijnheers gekleede jas langzaam afschuierde, zei ze: - Ik vind die kiezerij een nare boel; je wordt er uithuizig door; 't is tegenwoordig elk oogenblik vergaderen. Vroeger ging je voor zaken op reis, heel dikwijls en lang - dat kon ik me begrijpen, dat moest, daar pruttelde ik nooit over, maar toen je ging rentenieren, hoefde dat niet meer en kregen we een pleizieriger leven - je ging in den beginne altijd met Fientje en mij uit; dat was zooals 't hoorde. Maar nu sedert een paar jaar, dat je lid bent geworden van die vervelende kiesvereenigingen, gaat het weer de oude weg op. Wat hoef je je met de politiek te bemoeien.

- Dat 's niet meer dan mijn plicht vrouwtje! Juist nu, nu ik geen zaken meer aan 't hoofd heb, ben ik 't aan mijn land, aan mijn stad verplicht, meê te helpen regeeren, ten minste invloed op 't Gouvernement uit te oefenen. Zóó besteed ik mijn leegen tijd nog nuttig.

- En je laat ons alleen zitten. Enfin, wat moet dat moet, maar, vervelend is 't - hier Karel, je parapluie en neem 'n cachenez meê, voor van avond. 't Is guur; als je uit zoo'n warme zaal komt, vat je licht kou.

- Stop 'm maar in m'n achterzak, dankje - nu adieu! - dag Fien! - dag Fien-tje!

- Dag Pa, veel pleizier! klonk Josefines stem achter uit de huiskamer.

- Pleizier? Neen, kindlief voor mijn plezier doe ik 't waarachtig niet; 't is mijn plicht als staatsburger. Neem er een voorbeeld aan, Fientje, 'n mensch moet heel dikwijls iets doen, wat hem minder aangenaam is, alleen omdat hij voelt, dat hij 't verplicht is. Dag Fien, wel te rusten!

Toen mijnheer Welters op straat stond, uitte hij een zucht van verlichting en keek even lachend om naar de achter hem gesloten huisdeur. Hij streek een paar maal met den behandschoenden vinger over zijn reeds grijs wordende knevels en bakkebaarden, zette zijn hoed dieper in de oogen, een lorgnet op en drentelde op z'n dooie gemak voort, de Kalverstraat in.

Mama en Josetientje zaten intusschen samen bij de theetafel en lazen de krant.

- Mama, zei Fientje opeens, gapend, wat doen ze nou eigenlijk op zoo'n vergadering, ik heb daar net een stuk in de krant gelezen, maar ik begrijp er niets van. 't Lijkt wel, of die heeren bij mekaar komen om ruzie te maken; ze hebben dan op den een, dan op den anderen wat te zeggen, daarom is Pa zeker ook altijd den volgenden ochtend zoo knorrig, als hij naar zoo'n vergadering is geweest. Hé! 't was veel prettiger toen Pa zijn plicht nog niet zoo trouw deed.

- Kind, daar kun jij nog niet over oordeelen. Pa heeft zeker z'n goede redenen, om die vergaderingen bij te wonen en wij moeten er

[p. 46]

ons in 's hemels naam maar in schikken. Geef me die sokken van Pa even uit de mand, die moeten gemaasd worden.

't Was lang over twaalven toen mijnheer Welters voor zijn huisdeur stond en den sleutel uit zijn zak trachtte op te diepen. Eindelijk had hij hem en probeerde het slot te openen - 't gelukte niet heel spoedig want hij hield hem verkeerd in de hand.

- Die deur is gek, dat slot zit verkeerd, pruttelde hij en morrelde zonder gevolg met den sleutel. Vervloekte deur, beroerde sleutel! hij stond op het punt van weerom te keeren en opnieuw de nachtlucht in te gaan, toen de deur eensklaps vanzelf openging en zijn vrouw, in nachtgewaad, met een blaker in de hand, hem binnenliet.

- Ik hoorde je zoo aan de deur peuteren, Karel - ik kon niet slapen en daarom....

- O, zoo! je wou zeker eens controlee - eeren hoe laat ik thuis kwam, hè? - dat komt in 't geheel niet te pas.

- Heusch niet, man, ik wou je helpen want...

- O, zoo! - ik kan anders heel best alleen, - maar die sleutel is niet in orde - kijk maar.

Met de groote verschrikte oogen ziet zijn vrouw eerst hem aan en dan naar den sleutel - je houdt hem verkeerd, Karel! Goeie hemel, man, heb je een glas te veel gedronken?

- Gedronken - ik? - Geen kwestie van te veel - 'n paar glazen bier; 't is zoo snikkend heet - op zoo'n verga-a-dering. Integendeel, heel - interessant was 't - maar niet voor vrou-ouwen-anders had ik - jou en Fientje meêgenomen. - - Zie je wel, dat die sleutel toch niet deugt?

- Kom maar meê, naar boven, we zullen -

- Eerst zul je zeggen da-at die sleutel niet deu-gt... ik weet wel weerlichts goed, wat ik zeg hoor!

- Ja, ja! - ga nu maar eerst mee....

- Neen! - jij denkt dat ik.... 'm om heb - niks van an, niks! Maar die sleutel, zieje....

- Ik denk niets. - Kom nu! en maak Josefien niet wakker door je harde stem.

- Harde stem? - goed orgaan! - 'k heb gesproken - adhaesie betuigd. - Tak - ferme, kranige sleutel. – Wát, niet goed? Ben jij zoo con-servatief?

- Sjuut! denk er toch om, Josefien mag je zóó niet zien.

- En waarom niet; 'k ben gekleed. - Grondwet is foetsch! heelemaal foetsch - al die conservatieve dompers - ik ben radikaal-liberaal - heel liberaal - die sleutel....

Eindelijk is Welters in de slaapkamer, en nu 't volle licht der gasvlam op hem valt, zegt zijn vrouw met schrik, maar gedempt en kortaf: - Je hebt een stuk in je kraag als een opperman, gauw! kleed je uit en naar bed, schaam je - foei! foei! - hier, drink een glas water - gauw!

In Welter's hoofd begint het langzaam een beetje helderder te worden - hij is op de canapé neergevallen en tracht nu zijn vrouw te verschalken. Schijnbaar opeens nuchter geworden, zegt hij: - Daar

[p. 47]

heb ik je mooi beet gehad - ik ben zoo nuchter als een kind - ik wou maar eens zien wat je doen zou als ik - ha, ha, ha! - ha!

Mevrouw is waarlijk één kort oogenblik dupe en ziet glimlachend haar man aan, maar dadelijk krijgt ze opnieuw de overtuiging, dat hij niet kaarsschoon is als zij ziet, hoe hij met 't puntje van zijn tong herhaaldelijk langs zijn lippen strijkt en hoe slaperig zijn oogen staan.

- Foei! herhaalt ze, je moest je schamen. Voor een manen vader is dat geen manier van thuis komen, en streng: - waar ben je geweest?

- Die is goed, heel goed, in Burgerplicht, natuurlijk, in Nederland en Oranje, in Grondwet, in Amsterdam, - alle kiesvereenigingen afgeloopen - dood moe - slaperig - geef me nog wat water.

- Hier, bah! wat ruik je naar tabak.

- D'r wordt zoo zwaar gerookt.

- Pffuu! - je hebt conjak gedronken.

- Alle heeren drinken d'r 'n grokkie...

- En wat zie je d'r uit - waar is je das?

- M'n das? - die heb ik om.

- Dat's niet waar - en je hoed vol deuken - wat is er met je gebeurd?

- D'r is verschil van opinie gekomen - Socialen - Anarchisten, die moesten d'r uit.

- Heb je dan gevochten? Bah, wat gemeen.

- Dat's tegenwoordig gebruik in kiesvereenigingen.

- Maak dat aan 'n ander wijs - kom, als je blieft, biecht op - waar ben je geweest?

- Overal!

- Hè! waar?

- Alle kies-societeiten bezocht. Prachtig speechen gehoord - en meneer, die zich tot dusver vrij goed heeft gehouden begint op eens hard te lachen. - Ha, ha, ha! hij was goed; die Tak 'n kranige kerel - Gijs T'eihoven d'r uit gesmeten, d'r uit, d'r uit! d'r uit!

- In Gods naam, zing niet, ik schaam me dood als Fientje je hoort.

- Ma, Ma! wat is er toch? klink, eensklaps de stem van 't meisje dat in haar nachtjapon op bloote voeten binnenkomt. - Is Pa niet wel geworden?

- Ja, kind, Pa is duizelig door de warmte van die lokalen, en haastig bijt zij haar man in 't oor: - hou je dan tenminste goed voor je dochter.

Welters is niet zóó beneveld, dat hij niet begrijpt, dat hij zijn prestige moet bewaren en daarom laat hij zich eensklaps met een zucht op de canapé achterover vallen, steunend en klagend: O mijn hoofd, mijn hoofd, die hitte, ik kan er niet tegen.

- Maar lieve Pa - waarom gaat u er dan toch heen?

- Plicht, kind, Plicht! ... O mijn hoofd!

- Blijf liever thuis bij ons - Hé, wat zie u bleek; o Ma! kijk eens de kille droppels staan op Pa's voorhoofd. Het bezorgde kind gaat naast haar vader op de canapé zitten en trekt diens zakdoek, die een eindje uit den zak van zijn overjas hangt, te voorschijn om zijn voorhoofd af te drogen.

[p. 48]

- O! wat 'n hitte, die lange spee-ch-en-o!

- Wát is dat? roept Mevrouw eensklaps halfluid als ze ziet, hoe de zakdoek, uit meneers zak, een champagne kurk en een paar papieren heeft gewipt.

Haastig raapt ze de kurk op, om die te verbergen en terwijl Josefine vaders gelaat afwischt, valt nog een pakje sigaretten langs haar heen op de canapé.

- Hé pa, rookt u sigaretten? -

- Ze verkochten ze dáár - ten voordeele van - van de kamerontbinding.

- Mevrouw heeft zich meester gemaakt van een der papieren en leest zachtjes: Kiezers! - Kiezers! hij is er toch geweest denkt ze, maar als ze verder leest: Kiezers, verzuimt niet in 't Alcazar de schoone Mariolaine, de Koningin der Odalisken te gaan zien. Entrée vrij! - stopt ze dàt papiertje haastig weg, raapt de andere op en ziet haar echtgenoot, die intusschen wat bijkomt, met doorborende, onheilspellende blikken aan.

Een klein papiertje, een kaartje, ligt nog op de canapé; Mevrouw grijpt er naar, maar Fientje is haar vóór geweest, en leest reeds: ‘Miss Fanny’.

Welters neemt het haar haastig af en zegt plotseling bijna ontnuchterd: - geef hier, dat moet ik vooral bewaren, dat is 't adres van de voorzitster van de Vrije-Vrouwen....

- Een Engelsche, Pa?

- Een Iersche - afgezante van de Ieren-vrouwenvereeniging.

Mevrouw balt heimelijk de vuisten in de plooien van haar nachtjapon, maar zegt op honigzoeten toon:

- Fientje, je Pa is niet erg, hoor! Ga maar gerust naar bed kind - ik zal je vader wel helpen!