Amsterdam bij dag en nacht

[p. 182]

Een zondagmorgen-verrassing.

't Is een heerlijke Zondagmorgen in September, juist half zeven geslagen. In een der hoofdstraten wandelt een eerzaam huisvader met zijn zoontje, om, voor zoover 't in Amsterdam mogelijk is, een weinig frissche lucht te scheppen. De meeste huizen en winkels zijn nog gesloten, want welk Amsterdamsch winkelier, die niet uit de stad gaat, staat op Zondagmorgen zoo vroeg op. Alleen een bakkerswinkel is open en de juffrouw is bezig om krentenbroodjes, bolussen en pain de luxe uit te stallen. Die heerlijke versnaperingen doen den kleinen wandelaar watertanden.

‘Pa! toe, koop me een krentenbroodje?’

‘Ge je gang maar jongen!’

De vaderlijke hand daalt in den zak en geeft aan den smulgragen kleine een 2½-cents-stuk.

Terwijl de knaap in den bakkerswinkel is, blijft vader op de stoep er tegenover naar een uitstalling van harmonica's en andere muziek-instrumenten kijken. Een stoer, als schipper gekleed, man staat eveneens voor de ruiten van dien winkel en als hij een heer naast zich bemerkt, wendt hij zich tot dezen met de woorden: ‘Potdorie, wat een mooie harmonica's, vindt je ook niet, meneer?’

De onmiskenbare zwaarheid van tong en een alcoholische geur, die uit zijn woorden straalt, zijn zekere bewijzen, dat de man niet precies zoo nuchter is, als iemand die pas het bed heeft verlaten. Zijn rechterhand steunt op de venster-

[p. 183]

bank en met zijn linker tikt hij den heer aan, herhalend: ‘Die middelste, dat's een baas van een harmonica, hè? 'n mooie -. Hou jij van harmonica?’

‘Niet al te veel, goeie vriend!’

‘Dan heb je er zeker nooit goed op hooren speulen. Potdorie, als ik er op speul, dan moet je dansen of je wilt of niet. Polka, wals, mazurka, Schotsche drie, alles wat je wilt meneer! Je hoeft niet te denken dat ik een prul ben, omdat ik nou maar een boezeroen draag, verdikke neen! ik lever 't je zoo goed als de beste muzikant.

De kleine jongen, die intusschen zijn krentenbroodje heeft gekocht, nadert al etend zijn vader, en dezen in gesprek ziende met een vreemden man, blijft hij verwonderd staan kijken.

‘Dat is zeker je zoontje, hè - 'n bolletje, hoor -’ zegt de schipper, en zich naar 't kind overbuigend, vraagt hij op den lijmerigen toon, aan halfdronken lieden eigen: ‘Geeft uwé me 'reis een handje jongeheer - wat smikkel je daar op? - Een krentenbroodje? - Verdraaid flauwe kost, ik lust liever een klare; zeg, hoor jij graag harmonica speulen?’ - 't Kind, half verschrikt, knikt van ja - en dadelijk daarop richt de man zich op met de woorden: ‘Zoo! dat doet me verdomd veel plezier. Nou zal ik ereis voor je speulen, kleine jongen, en weerlichts mooi ook. - Dan moet de kerel zijn nest maar uit!’

Een oogenblik later heeft de harmonica-virtuoos den schelknop van de winkeldeur gegrepen en luidt uit alle macht.

De goede eigenaar van het magazijn ligt vermoedelijk nog in diepe rust, want 't schellen schijnt niet gehoord te worden. Een voorbijganger, een werkman, die den schipper heeft zien staan luien, vraagt zeer belangstellend: ‘Hooren ze je niet?’

‘Neen, Pot - hier-en-gunter me, maar hij zàl zijn kooi uit - ik moet een harmonica hebben.’

‘Wacht, ik zal je helpen, maat; je moet zóó schellen, achter elkander en hard, net als een porder, dan hooren ze 't wel.’

[p. 184]

Door die vereende pogingen wordt de winkelier wakker en ijlt, verschrikt over 't ongewone rumoer, naar beneden, om te zien wat er zoo vroeg aan de hand is. De man draagt een witten keper borstrok en een dito bekleeding aan zijn loopwerktuigen; hij heeft zich zelfs geen tijd gegund om kousen aan te trekken. Zijn haar is even verwilderd als zijn oogen, die wijd geopend den vroegen bezoeker aanstaren, als wilden zij vragen: ‘Mijn God! wat is er gebeurd?’

‘Doe dan toch open!’ schreeuwt de schipper nog buiten.

‘Dadelijk!’ antwoordt van binnen de eigenaar.

Als de deur geopend is zit de bezoeker in een oogenblik op een tabouretje voor de toonbank, ziet den winkelier, die in allerijl om 't onvolmaakte van zijn toilet er achter is gesprongen, met waterige oogen aan en vraagt: ‘Heb je goed geslapen, vader? - Jongens! je mag je wel ereis opknappen; is dat je Zondagsche borstrok? Je hebt wel ereis een verschooning noodig, maar dat hindert mijn niet - ik moet een harmonica hebben.’

‘Van hoeveel, mijnheer?’ Zoodra de winkelier hoort, dat de man een harmonica hebben moet, noemt hij hem mijnheer.

‘Dat dondert me niet, als hij maar goed is.’

‘Een gulden of vijftien, zestien?’

‘Vijf en twintig voor mijn part.’

‘Asjeblieft! Kijk, dit is een uitstekende, met een blaasbalg van leer, nieuw-zilveren kleppen en drie registers; probeert u ze maar eens.’ De harmonica wordt aan den klant toegereikt, die ze met de woorden: ‘Nou zal je 'reis hooren wat er in een harmonica zit,’ aanneemt.

Een oogenblik later klinkt: ‘Am schönen blauen Donau,’ lang niet onverdienstelijk gespeeld, door den winkel.

Al spelend zegt de virtuoos: ‘Wat zeg je er van? - kan jij daarbij je beenen stil houden? Neen, dat is waar ook, je hebt nog geen broek aan, maar dat hindert niet; we zijn onder ons meisjes, dans maar op, vader, of heb je liever een polka? Daar gaat ie dan,’ een vroolijke polka klinkt en doet den winkelier met breedgetrokken mond lachend zeggen: ‘U

[p. 185]

speelt bijzonder goed - vindt u 't geen mooi instrument?’

‘Wis en waarachtig!’

‘Zoo vol van toon en bepaald niet duur.’

‘'k Vind hem verdraaid goedkoop, hoor! Zeg! nou zal



ik ereis een opera voor je speulen. - De Trovi-tore. Haal de registers eens uit. Gauw dan! Zoo!-’

't Miserere uit Le Trouvère lokt de dienstmeid, die nog in haar nachtgoed is, met des eigenaars gade, evenzoo gekleed, naar beneden. Ze staan om 't hoekje van de deur der achterkamer te kijken.

[p. 186]

De vroolijke speelman ziet de vrouwen knipoogend aan en met een vrij kunstige wending gaat hij over van ‘Eleonore - adieu! -’ in ‘Sara, je rok zakt af,’ een variatie die de vrouwen met een verschrikten blik op haar nachtgewaad ijlings den aftocht doet blazen.

‘Heel aardig! heel aardig!’ zegt giegelend de winkelier en vraagt dan: ‘Wil u soms ook nog een andere accordeon probeeren?’

‘Dank je, ik heb er nou net mijn bekomst van,’ antwoordt de schipper, die zijn spel met een dissonant besluit en de harmonica op de toonbank legt.

‘Dus deze neemt u - die van vijfentwintig gulden?’

‘Waarachtig niet!’

‘Welke dan?’

‘Wel, geen een - ik heb wel drie of vier harmonica's thuis, zoo goed dat de jouwe er niet an ruiken kunnen.’

‘Wa-a-at! dus, u koopt ze niet!’

‘Neen, vader! geen haar op mijn hoofd dat er aan denkt; ik kwam hier voorbij en toen stond er zoo'n kleine jongen, - wat duivel waar is hij nou? - die wou me reis hooren speulen en daarom heb ik jou begunstigd. - Als ik weer je buurt uitkom, wil ik je nog wel 'ris iets voorspeulen. - Adjuus! je zal die harmonica wel verkoopen, want ze is waarachtig niet kwaad.’

Sprakeloos van ontzetting staart de winkelier zijn klant aan. De toornader zwelt tusschen zijn oogen en met heesche stem voegt hij den schipper toe:

‘Kerel! 't is je geluk dat ik geen broek aan heb - anders....’

‘Anders? - Anders deed je toch niks, uitgedroogde sprinkhaan - word nou maar niet zoo rood in je gezicht, want dat is ongezond - adjuus! ik ga een hapje nemen.’

De winkelier sluit met een vloek zijn winkel en heeft een bedorven Zondag.