Klasse-onderwijs

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Vrije Universiteit Amsterdam, signatuur: JM 08804

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de zesde bijdruk van de tweede gereviseerde druk van Klasse-onderwijs van M.A.J.M. Matthijssen uit 1979. De eerste druk dateert uit 1972.

 

redactionele ingrepen

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 20, 22, 94 en 218) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina 1]

klasse-onderwijs

 

[pagina 2]

sociologische monografieën

onder redactie van de hoogleraren

dr. i. gadourek, dr. g. kuiper, dr. j.m.g. thurlings

en dr. a.c. zijderveld

 

[pagina 3]

dr. m.a.j.m. matthijssen

klasse-onderwijs

sociologie van het onderwijs

van loghum slaterus/deventer

 

[pagina 4]

Omslag: Karel Martens gvn

Eerste druk 1971

Tweede gereviseerde druk 1972

Eerste bijdruk 1973

Tweede bijdruk 1974

Derde bijdruk 1975

Vierde bijdruk 1976

Vijfde bijdruk 1977

Zesde bijdruk 1979

ISBN 90 6001 242 9

© 1972 Van Loghum Slaterus' Uitgeversmaatschappij B.V., Deventer

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze aok, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher.

 

[pagina 5]

INHOUDSOPGAVE

VOORWOORD

I. VERANTWOORDING
1.	Probleemstelling	11
2.	Indeling van het boek	17

 

DEEL I SOCIALISATIE

II. SOCIALE ONGELIJKHEID VAN ONDERWIJSKANSEN
1.	De sleutelmacht van de school	23
2.	Sociale verschillen in schoolkeuze en schoolsucces (het allocatieonderzoek)	26
III. EEN SOCIALISATIETHEORIE
1.	Inleiding	35
2.	Uitgangspunten van een socialisatietheorie	36
	2.1. Twee oriëntaties	36
	2.2. De premisse	37
	2.3. Ontwikkeling van de eigen identiteit	38
3.	Trends in het socialisatieproces	42
	3.1. Inleiding	42
	3.2. Over referentiecategorieën	42
	3.3. De inwerking van structurele factoren	46
4.	Sociologische aspecten van motivatie	50
	4.1. Begripsomschrijving	50
	4.2. Ontwikkeling van de motivatie in de eerste levensfase; een beschrijvingsmodel	52
5.	Sociologische aspecten van de cognitieve ontwikkeling; de taaltheorie	55
	5.1. Inleiding	55
	5.2. Omschrijving van enkele begrippen	56
	5.3. Twee spraaksystemen: beperkte code en uitgebreide code	57

 

 

[pagina 6]

IV. SOCIALISATIE IN HET GEZIN
1.	Inleiding	60
2.	Belangrijkste gegevens uit het gezinssocialisatieonderzoek	62
	2.1. Het verband tussen taalontwikkeling en sociaal milieu	62
	2.2. Algemene opvoedingsfactoren in de primaire levensfase	65
	2.3. Specifieke gezinsculturele factoren en schoolprestaties	70
	2.4. Algemene gezinsculturele factoren en schoolprestaties	75
3.	Sociologische interpretatie	78
	3.1. Het motivatiesyndroom	78
	3.2. Spraaksystemen, sociale structuren en denkontwikkeling	85
	3.3. Integratie van motivatie- en taaltheorie	87
4.	Evaluatie van de sociale verschillen in gezinssocialisatie	89

 

DEEL II STRUCTUREN EN FUNCTIES VAN HET ONDERWIJSSYSTEEM

V. VERANTWOORDING VAN EEN HISTORISCH-SOCIOLOGISCHE ANALYSE
1.	Inleiding	95
2.	Methodische uitgangspunten	100
	2.1. Het object	100
	2.2. Het beschrijvingsmodel	101
	2.3. Het bronnenmateriaal	106
VI. DE DOMINANTIE VAN HET ARISTOCRATISCHE STANDENMODEL
1.	Algemene typering	109
	1.1. Toepassing van het beschrijvingsmodel	109
	1.2. Enkele dominante structuurkenmerken	110
2.	De structuur van het dubbel-systeem	111
3.	De functies van het ‘lager’ onderwijs (het systeem voor de massa)	114
4.	De functies van het ‘hoger’ onderwijs (het systeem voor de elite)	116

 

 

[pagina 7]

VII. DE DOMINANTIE VAN HET PROFESSIONELE DESKUNDIGHEIDSMODEL
1.	Algemene typering	119
	1.1. Toepassing van het beschrijvingsmodel	119
	1.2. Enkele dominante structuurkenmerken	123
2.	Ontstaan van het middelbaar onderwijs	124
3.	Het ideologisch fundament van het middelbaar onderwijs	126
4.	Aanpassing van het hoger onderwijs	128
5.	Het onderwijs voor de massa in beweging	130
6.	Naar een samenhangend systeem van voortgezet onderwijs	134
VIII. NAAR EEN NIEUWE DOMINANT? HET ZELFBESCHIKKINGSMODEL
1.	Algemene typering	141
2.	Een vroege voorloper: De ‘Emile’ van Rousseau	145
3.	Uit het tijdperk der pedagogische pioneers	147
	3.1. Inleiding	147
	3.2. Grondprincipen van Dewey, Montessori, Decroly en Petersen	149
	3.3. Evaluatie; toets aan de denkbeelden uit het zelfbeschikkingsmodel	157
4.	Actuele ontwikkelingen binnen het onderwijs	164
	4.1. Inleiding	164
	4.2. Het kleuter-, basis- en voortgezet onderwijs	165
	4.3. Het universitair onderwijs	169
5.	Maatschappijkritiek	176
	5.1. Activistische bewegingen	176
	5.2. Macht, machteloosheid en vervreemding	179
IX. DE LANGE WEG NAAR KLASSE-LOOS ONDERWIJS
1.	Inleiding	183
2.	Het verband tussen de functies van het onderwijs en, algemene maatschappijstructuren	185
	2.1. Aan het onderwijs toegeschreven functies	185
	2.2. Interpretatie van de functies van het huidige onderwijssysteem	187
	2.3. Een poging tot sociologische verklaring	192

 

 

[pagina 8]

3.	De rollenstructuur van de school en de identiteits-ontwikkeling	197
4.	De sociale ongelijkheid van onderwijskansen	201
	4.1. Diagnose	201
	4.2. Het effect van compensatieprogramma's	204
5.	Enkele desiderata voor het onderwijs	208
	5.1. Inleiding	208
	5.2. Een verandering van de rollenstructuur in het onderwijssysteem	210
	5.3. Ontkoppeling van onderwijs en beroepsvoorbereiding	213
TOT BESLUIT		217
GERAADPLEEGDE LITERATUUR		219