De stroovlechter. Vertelling uit het Jekerdal (onder pseudoniem L. van Rucklingen)

XI.
Wat eene vrouw vermag.

Aan eenen uithoek des dorps bleef Dina staan tegenover eene sierlijke woning; zij wierp daar eenen angstigen blik achterwaarts, en niemand op den weg ontwarende, liep zij snel den straatweg over en was in een ommezien de openstaande deure der huizing binnen.

In den gang stond op eene zijdeur geschreven: kantoor.

De vrouw gaf er een lichten klop op en weldra klonk het: binnen!

In de kamer zat een man met half kalen schedel en zwaren rosachtigen baard, aan eenen grooten schrijflessenaar, vol boeken en papieren.

- Goeden dag, vrouw Cooremans! zeide de man aan de binnentredende, en maakte op zijnen stoel een halven kring, om zich tot de vrouw te wenden.

- Neem eenen stoel en schuif bij, en zeg nu eens, waaraan ik het genoegen uws bezoeks verschuldigd ben?

- Mijnheer de notaris, zeide Dina schroomvallig, gij zoudt mij eens haastig moeten helpen; ik heb eenig geld noodig.

- Zoo, hernam de notaris, en hoeveel?

[p. 83]

- Duizend franken.

- Duizend franken! riep de notaris verwonderd uit, en waarom?

- Ach, mijnheer de notaris, vraag mij, bid ik u, niet waarom; geloof mij, ik heb dadelijk het geld van noode en moet het zijn, dan kunt gij het in rente op de Witte Hoeve plaatsen.

- Welnu, mits er voldoende hypotheek is, kunnen wij zien. Hebt gij de bemachtiging van uwen man?

- Van mijnen man? maar gij weet immers dat de Witte Hoeve mijn goed is.

- Ja, dat is zoo al iets, vrouw; gij zijt wel niet onder gemeenschap van goederen getrouwd; maar toch moet gij de bemachtiging uws mans hebben om uw goed te hypothekeeren; weigert hij; dan kunt gij eene beslissing der rechtbank inroepen, en...

- Maar, groote God! onderbrak Dina met ongeduld; ik kan zoolang niet wachten, Heer notaris, ik moet dit geld dadelijk hebben!

- Het spijt mij, maar gij begrijpt.... dat... ik dat geld dadelijk niet bij de hand heb.

De vrouw zag wel dat de notaris haar het geld niet toevertrouwen wilde; daarom nam zij, alhoewel met tegenzin, want het kwetste haren hoogmoed, den toevlucht tot het laatste hulpmiddel.

- Mijnheer de notaris, zeide zij, na eenige aarzeling, heb dan de goedheid eens dit briefje te lezen.

Halfluid voor zich, las de notaris: ‘Gij kunt mij nog eenen dienst bewijzen met op staanden voet, duizend franken aan de draagster van dezen brief ter band te stellen. Ik hoop dat mijn borg-

[p. 84]

tocht er voldoende voor zal zijn en te dien einde zult gij hierbij eene verklaring van schuldbekentenis vinden.’

Bij het lezen dezer verklaring helderde het gelaat des notaris op en hij zeide welwillend;

- Vermits mijnheer pastoor mij er om bidt, kan ik uwe aanvraag niet weigeren; ik zal dus eens zien of ik het noodige geld hier bij de hand heb.

Hij opende zijnen lessenaar, haalde eenige bankbriefjes te voorschijn en telde: ‘één, twee, drie, vier..... tien!’ dan nam hij eene pen en, al schrijvende, zeide hij:’ Ik ga u eene schuldbekentenis voorschrijven van duizend franken en geldig voor één jaar tegen vier en half ten honderd; indien gij op goede hypotheek wilt leenen, kan ik u geld schieten tegen vier ten honderd; maar op wissel niet dan tegen vier en half en de meeste mijner ambtgenooten vragen vijf ten honderd.... Wilt ge nu deze bekentenis onderteekenen?....

Dina teekende de schuldvordering, stak de bankbriefjes zorgvuldig weg, sprak eenige woorden van dank en groetenis uit, en verliet met blij gemoed het kantoor van den notaris. De gezichteinder had zich opgehelderd, de blijde zon der hoop lichtte haar weer zoo helder tegen; in hare vreugde omhelsde zij wel honderdmaal hare kinderen en danste er de kamer mede rond.

Welhaast nochtans legde zij de kinderen te slapen, goot een weinig water in den bijna uitgedroogden inktpot en schreef in eenen adem den volgenden brief:

‘Lieve man,
‘Uw brief heeft mij niet weinig verschrikt; gij

[p. 85]

spraakt van vertrekken, van gevangenis, van bankroet, ik weet niet van wat al; maar gij waart dan vergeten dat gij hier in het dorp eene vrouw en twee kleine lieve kinderen hebt, die, den ganschen dag door, vragen: ‘Waar is vader?’
‘Toe, lach weder vrij en wees opgeruimd van geest, stel alle onrust maar ter zijde.
‘Hierbij zult gij duizend franken vinden om u in uwen dringendsten nood te helpen. Waar hebt gij dat gehaald? zult gij vragen. Zie, dat is nu hetzelfde, en weet, man lief, dat ik voor het overige ook zal zorgen. Ik had er de meeste schuld aan, dat gij fabrikant en ongelukkig zijt geworden, en daarom moet ik u redden. Ik ben maar kwaad, dat gij mij niet eerder geschreven hebt en de droefheid zoo maar voor u alleen gehouden hebt, juist alsof wij niet samen voor Wet en Kerk getrouwd waren om zoet en zuur te deelen.
‘Verkoop spoedig al hetgene gij te Munster nog hebt en schrijf mij hoeveel gij te kort komt, om uwe schulden te betalen. Keer dan haastig weder en laat de stad maar heel en al aan Piet Mop over; wij zullen hier veel gelukkiger wezen en zie, wij zijn niet geschapen voor eenen hoogeren stand dan dengene, waarin onze ouders altijd geleefd hebben.
‘God heeft misschien nog alles voor het beste beschikt, en wij hebben nog stevige armen genoeg aan't lijf, om hier op de Witte Hoeve gezamenlijk en eerlijk door de wereld te rollen en onze kinderen op te brengen. Schrijf spoedig dat gij er ook zoo over denkt; want uw laatste brief heeft mij de dood aangedaan. Nog beter, indien het mogelijk zij, keer dan met de eerste gelegenheid terug, en vergeet niet

[p. 86]

voor ons Jefken de trommel mede te brengen, die gij hem over jaar en dag beloofd hebt.
‘Jefken kust u hier op dit blad papier, waar een rondeken staat, en ik omhels u voor ons Anneken, dat groot en sterk wordt, en reeds “vader” begint te zeggen.
Tot welhaast dan, mijn lieve man!
Uwe getrouwe Vrouw,
Dina Cooremans.’

P.S. Gij zijt misschien al te nieuwsgierig om te weten hoe ik aan dit geld gekomen ben: het ware te lang om het u uit te leggen; de notaris heeft het ons geleend; maar in geval gij voor iemand bidt, vergeet dan onzen goeden pastoor niet.’

Zij vouwde den brief toe, en droeg hem met de duizend franken naar de pastorij; opdat alles, langs den zekersten en spoedigsten weg, zou opgezonden worden.