Naar de letter

Handboek editiewetenschap

[p. 99]

5. Zoekwegen

Bij het systematisch zoeken naar literatuur heeft men nooit de zekerheid dat alle relevante titels ook werkelijk worden gevonden. De editeur zal de bestaande bibliografieën, die alle hun beperkingen hebben, zo creatief mogelijk moeten hanteren. Een handige wegwijzer in het woud van bibliografieën en naslagwerken voor onderzoek op het gebied van de Nederlandse literatuur vormt nog steeds het Vermakelijk bibliografisch ganzenbord waarvan in 1983 een vijfde druk verscheen.¹ De verschillende bibliografische hulpmiddelen en belangrijke documentatie-instellingen en archieven zijn hier overzichtelijk beschreven. Nadeel van het Vermakelijk bibliografisch ganzenbord is dat de informatie voor een deel verouderd is of aangevuld moet worden. Actueler is het software programma bizon (Bibliografisch zoekprogramma Nederlandse letterkunde), dat is te kenschetsen als een uitgebreid Vermakelijk bibliografisch ganzenbord op diskette.² Wanneer ergens een bizon-programma beschikbaar is, hoeft het Ganzenbord niet meer geraadpleegd te worden.

De onderzoeker kan zich vaak niet alleen beperken tot een neerlandistische invalshoek. Daarnaast zal hij zich moeten oriënteren in algemene bibliografische hulpmiddelen. De beste inleiding in bibliografieën van alle mogelijke vakgebieden is Kouwenhovens Inleiding tot de bibliografie. In het eerste deel

1 Niet alle bibliografische hulpmiddelen die hierna genoemd worden, zijn verwerkt in de Bibliografie. De volledige titels vindt men in het Vermakelijk bibliografisch ganzenbord of in bizon (vgl. noot 2). Voor de nationale bibliografieën verwijs ik naar Bijlage 1. Zie voor een recensie van de vijfde druk van het Ganzenbord: Verkruijsse, ‘Mijn spelen is leren...’.

2 bizon. Bibliografisch Zoekprogramma Nederlandse Letterkunde. Door P.J. Verkruijsse (ontwerp), A. Lemmens (programmeur) en J.F.A.M. van den Berg (stagemedewerker). Versie 1.1, 1994. Masters Software, Willem de Zwijgerlaan 135, 2316 CX Leiden, 071-223958.

[p. 100]

geeft Kouwenhoven een algemene inleiding op de bibliografie, in het tweede deel somt hij de relevante bronnen op voor het starten van bibliografisch onderzoek in het algemeen en op bepaalde vakgebieden in het bijzonder. Dit tweede deel is ook op computer raadpleegbaar via het software-programma giraffe (General Information Retrieval All Faculties For Bibliographic Education).³ Een bekende buitenlandse pendant van Kouwenhoven is Sheehy's Guide to reference books (1986).

3 giraffe is ontwikkeld door de vakgroep Boek-, Bibliotheek- en Informatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam, en verkrijgbaar bij Masters Software (zie noot 2).