De Noordsche weereld

Vertoond in twee nieuwe, aenmercklijcke, derwaerts gedaene reysen: d'eene, van de heer Martiniere, door Noorweegen, Lapland, Boranday, Siberien, Samojessie, Ys-land, Groenland en Nova-Zembla

[p. 38]

XVII. Hoofd-stuck.
Een Ren-dier kan op eenen dagh, een Slede voorttreckende, afleggen over de honderd en tsestigh Fransche Mijlen weghs. Handel metVossen-vellen, en Zobelen, tegens Taback. Groofheyd des Volcks in 't Moscovitisch-Lapland; alwaer de Heer Martiniere sigh nu bevond. Verdere Voort-reys, al weer op Sleden, voort-getrocken van Ren-Dieren. Koomd in een schoon Dorp. Hoe hy en sijne Reys-genoten hier ontfangen werden. Melck. Boter. Sout. De Lappen konnen geen Sout verdraegen.

⁺ SOo haest wy 'sanderen daeghs 'smorgens ontwaeckt waren, vraegden wy onsen Tolck en Wegh-wijser, hoe veele Mylen wy den voorigen dagh waren gereysd? Hy berigtede ons, ten minsten veertig; maeckende ontrent honderd en tsestigh Fransche Mylen; sijnde de wijdte, welcke is tusschen Parys en Lions. Yeder Myl der Lappen is grooter als een Duytsche Myl; welcke viermael soo veel weghs begrypt, als een Myl by Parys; soo dat een Laplandsche Myl ruym vijf Paryssche Mylen is. Een wel-bereedene Ruyter sou op eenen dagh niet boven vijf Lapponische Mylen konnen afrijden. Boven dien maeckte hy ons bekend, dat wy nu waeren in 't gedeelte van Lapland, 't welck behoord onder den Groot-vorst, of Czaar, van Muscovien.

⁺ Terwijl wy nu met d'Inwooners droncken en Taback roockten, lieten wy haer vraegen, ofse niet eenige Waeren hadden te vermangelen. Sy gaven tot antwoord, datse Vellen hadden; en vermits wy deselve versoghten te sien, soo gingense die terstond halen. 't Waren witte, swarte en grauwe Vossen-Vagten; nevens eenige Sobelen, doch niet soo goed van verwe, als die in Boranday, Samojessie en Syberien.

⁺ Deese gelegenheyd diende ons seer wel. Wy gaven haer Taback daer voor; waer in sy oock een goed genoegen vonden. Als wy nu de Koopmanschap gesloten, en de Waren tegens malkander geleverd hadden, begonden wy dapper t'saemen te drincken. ⁺ Onder dit suypen bevonden wy, dat deese Inwooners niet soo wild waren als d'andere, welcke wy tot noch toe gesien hadden; alhoewel reght groof in haren omgangh; vermitsse in ons geselschap soodanige dingen deeden, welcke de Hoflijckheyd niet toelaet te verhalen.

⁺ De dagh verliep vast; en wy waren begeerigh om noch verder te gaen, wijl wy noch eenige Rollen Taback, gelijck

+ Hoe veel weghs een Ren-dier op eenen dagh af leyde.

+ Handel van Vossen-vellen en Sobelen

+ Tegens Taback.

+ Groofheyd deses Volcks.

+ Verdere voortreys, al weer op Sleeden, met Ren-dieren.

[p. 39]

oock eenigh Lijnwaed, hadden over behouden. Wy lieten derhalven van onsen Waerd versoecken, dat hy ons met Sleden wou voorsien: En kregen'er soo veel als wy van noden hadden; setteden ons daer in, en reden ontrent de middagh wegh; voortsnellende tot 'savonds ontrent ten ses uyren, door gevaerlijcke, en (gelijck yeder sou gemeend hebben) ongebruycklijcke Wegen; sonder Mensch of Beest te sien. Na ontrent een half uyr, als wy op een hoogen Bergh quamen, sagen wy by een kleyne afwegh twee Huysen onder de Klippen. Onse Wegh-wijser berightede ons, dat sich twee Kiloppen daer in onthielden: Welcke, soo haestse ons in 't gesight kregen, met Vrouwen en Kinderen de vlught namen.

⁺ Daer na reden wy drie uyren voort, sonder yets t'onmoeten. Doe wierden wy ter syden eens kleynen Heuvels een seer schoon Dorp gewaer, gebouwd aen een Vloed. Wy quamen in 't selve ontrent ten elf uyren in de naght. Hier waren onse Ren-dieren onse Quartier-meesters, brengende ons midden in 't gedaghte Dorp; daer wy wel genoegh ontfangen wierden.

⁺ Onse Waerd deed een goed Vyer aen leggen in 't midden van sijn Huys; en settede ons, tot onse Avond-maeltijd, een stuck gesouten Ren-dieren-vleesch, met een goed deel Brandewijn voor. Wy waren hier over eenighsins verwonderd: Want al d'Inwooners, by welcke wy ons tot noch toe hadden bevonden, gebruyckten gantsch geen Sout; en hier was overvloed van 't selve. Hy gaf ons oock Melck, ⁺ en seer goede gesoutene Boter. Veellight souse ons noch beeter gesmaeckt hebben, indien wy Brood gehad hadden, om tot de selve t'eeten. ⁺ Doch onsen Voorraed was alreeds op; en wy waren gewisselijck te kort gekoomen, indien 't geluck ons niet derwaerts had gevoerd. Onse Leydsman en Tolck moest sich alleen met drooge Visch behelpen, wijl hy geen Sout kon verdragen. Als wy nu onse Maeltijd gedaen hadden, begaven wy ons, nae d'oude gewoonte, op onse Beeren-huyden ter rust.

+ Koomen 'snaghts in een schoon Dorp.

+ Hoese daer ontfangen wierden.

+ Melck, Boter en Sout.

+ De Lappen konnen geen Sout verdragen.