De Noordsche weereld

Vertoond in twee nieuwe, aenmercklijcke, derwaerts gedaene reysen: d'eene, van de heer Martiniere, door Noorweegen, Lapland, Boranday, Siberien, Samojessie, Ys-land, Groenland en Nova-Zembla

IV. Hoofd-stuck,
Vertreck van Christiania. Stilte op Zee. Visch-vanghst des Scheepsvolcks. Aenkoomst te Bergen in Noorwegen; voortijds een Aerts-Bisdom geweest. Seldsaeme Monicken, zijnde Kooplieden. Koophandel te Bergen.

⁺ NAe dat wy vier of vijf daegen te Christiania hadden stil gelegen, naemen wy afscheyd van de twee Kooplieden der Noordsche Maetschappy; welcke onse ontfangene Orde voor goed keurden, bevestighden, en ons een geluckige Reys toewenschten.

⁺ In ons Schip gekoomen zijnde, trocken wy d'Anckers op; voeren uyt de Haven, en vervolghden onsen voorgenoomenen Wegh, met een goede Noord-Oosten Wind; welcke duerde tot dat wy by Stafanger waeren gekoomen. Maer doe kregen wy soo een groote kalmte, dat wy niet voort geraecken konden. ⁺ Derhalven naemen wy voor, wat te Visschen, om daer meê de tijd te verdrijven, welcke ons anders gantsch verdrietigh sou gevallen hebben. Vermits nu de Noordsche Kust seer wel voorsien is met allerley slagh van Visch, soo deeden wy sulck een goeden vanghst, dat wy doemaels de Vastentijd hielden, schoon 't niet in de Vasten was.

⁺ Vijf geheele daegen nae malkander hield ons de stilte hier op. Maer in de Naght des sesden Daghs begunstighde ons een voorspoedige Suyd-Oosten Wind; welcke ons in weynigh tijds te Bergen braght, derwaerts onse Reys geright was. Hier setteden wy eenige Waeren uyt ons Schip, welcke ter deeser Plaets moesten geleverd worden.

⁺ De Haeven van Bergen is eene der beste in geheel Europa.

+ Vertreck van Christiania.

+ Kalmte op Zee.

+ Vischvanghst des Scheeps-Volcks.

+ Aenkoomst te Bergen in Noorwegen.

+ Gelegenheyd deser oude Stad.

[p. 12]

Terwijl de Goederen gelost wierden, ging ick dese oude Stad besien; waer toe ick tijds genoegh had. S' is ontrent soo groot, als Abbeville in Franckrijck; zijnde gebouwd ten deele in de hoogte op Steen-klippen, ten deele aen 't Strand. Hedensdaeghs isse beroemd, wegens de hier gedreven werdende Koophandel. ⁺ Voortijds is hier een Aertsbisdom geweest, maer tegenwoordigh niet; wijl 't selve, nae geschiedede hervormingh des Godsdiensts, is afgeschaft geworden. 't Bisschoplijck Palleys heeftmen de drie Hanse-Steden, Hamburgh, Lubeck en Bremen, ingeruymd tot een Koopmans-Huys, Magazijn, en Bewaerplaets haerer Goederen. De Koningh van Deenemarcken heeft het begiftighd met allerley Voor-reghten en Vryheden.

⁺ Dit Koop- en Pack-huys werd het Klooster geheeten; en de daer in woonende Factoors dragen de naem van Monicken; alhoewelse geen afgesonderd Gewaed aen hebben, noch eenigen Regel onderhouden; behalven datse buyten den Houwlijcken Staet leven. Die nu de gaef der onthoudingh niet by sigh bevind, maer genegen is in den Echten-band te treden, moet deese Plaets verlaeten, en anderweegen gaen woonen: Echter met deese vryheyd, dat hy, wanneer 't hem goed dunckt, met d'andere daer in zijnde Broederen magh handelen en t' samen spannen.

⁺ De voornaemste Koophandel alhier bestaet in Haring, Abberdaen en Stockvisch; welcke, gedrooghd zijnde, in groote meenighte werd vervoerd nae Muscovien, Sweeden, Poolen, Deenemarcken, Duytschland, Holland, en andere Gewesten.

+ 't Arts Bisschoplijck Palleys veranderd in een Koopmans Packhuys.

+ Seldsaeme Monicken, zijnde Kooplieden.

+ Koophandel te Bergen.