Nauwkeurige beschryvinge van Groenland of Spitsbergen, waer in de walvisch-vangst, gelegentheyd van 't ys, en haer wonderlijke kragt en figuren, duydelijk word aengewesen

Van de Viervoetige Dieren.

HEt gehoornde Hart, ⁺ is dat van een Eland gelijkformig; heeft drie of vier tacken aen elcke zijde, zijnde ordinaer twee duymen breedt, en omtrent een half elle lang, de ooren zijn wat lang dog kort van staert. Haer verw is geelagtig grijs.

Wanneer men jagt op haer maekt, werpen zy de hoornen op haer rug; zo de Jagers blijven staen, zo staenze ook stil, dan is 't tijdt om vuur te geven. Het Rehen-veld in Spitsbergen heeft van haer de naem; zy eeten gras en kruyt haer vlees gebraden is aengenaem van smaek.

De Vossen zijn hier ook gemeen; een die ons Schip voorby liep had een zwarte kop en een wit lijf. Haer geblaf luydt van verre het gelach van Menschen: waer uyt de Fabel ontstaen is by de geene, welke de stem van Reyntje niet kennen, dat de boose geest hier de Walvisvangers uytlacht.

De Witte Beeren hebben hier te lande een langagtige Hondskop: 't geluyd harer stem is als die van de heesche honden, zy zijn van de beste slag, wiens vellen na deze landen werden over gesonden: en zijn voor de reysende Man seer dienstig om sig voor de koude te decken. Zy hebben lang hayr en so sagt als wol. De Neus en Muyl zijn voor aen zwart zo ook haer klaeuwen.

Haer klaeuwe vet is goet voor allerley lede pijn, zelfs voor zwangere vrouwen wanneerse in arbeyt zitten, om de vrugt te bevorderen.

Haer vleesch is witagtig, en vet gelijk als Schapen vleesch; maer heb het selve niet willen proeven, vreesende daer door vroeg grijs te sullen worden; gelijk de Scheepsluy geloven.

De jonge Beeren konnen wy van de oude niet onderscheyden, als by de twee voorste lange tanden, welk bij de jonge Beeren hol, en by de oude vast en digt zijn. Deze tanden tot stof gebrant gepulveriseert ingenomen, doet het geronnen bloet van malkanderen scheyden. De jonge Beeren houden sig geduurig by de ouden, en de oude by de jonge, zy laten haer liever doot slaen, als dat zy malkander souden verlaten.

De Beeren verscheuren ook menschen, so zyse slegs konnen bekomen.

+ Van de Viervoetige Dieren.

[p. 33]

De Zee-hond, die men oock Sal-hond, en Rob noemt; ⁺ de Kop is gelijckvormigh die van een Hond met afgesneen ooren. Aen de mond hebbense eenen baerd, oock hayren aen de Neus, en boven d'Oogen: de huyd is met kort hayr bewassen; en sommige sijn bont geplekt, gelijck de Tygers; andere sijn zwart met witte vlecken. De Tanden zijn soo scherp als die van de Honden. Met deselve konnense een stock, zoo dick als een arm, af-byten.

De staert is kort. Sy maecken een geluyd als de Honden; de kleyne maeuwen als de Katten. Sy schijnen van achteren lam. Ter plaets daer men veel Zee-honden vind, daer is geen goede Walvisch-vangst. Haere spijs is kleyne visch. Sy stincken van natuuren seer vuil, alse na-gejaegt worden; en stellen zich oock wel te weer als mense dood wil slaen: sy steecken halsreckende het halve lijf boven water, rondom kijckende wat op het Ys te doen valt.

Alse zich van d'Ysvelden af-werpen, of by de Schepen een Robben-dans maecken, duyckense geduyrigh met de Hoofden onder Water; sy hebben haer Iongen by zich, van de welcke wy 'er een levendigh aen boord bragten; doch hy wilde niet vreeten, maer maeuwde als een Kat.

De grootste van al de Zee-honden, welcke ick gezien heb, was acht voeten langh; haer vleesch is gants zwart, en ondeugend om te eeten. Sy zijn taey en sterven niet lichtelijck: als haer het vel afgetrocken is, zo levense noch. Gelijck ick gezien heb, dat 'er het halve speck al af-gesneden was, beet hy noch vreeslijck van zich, en beet noch zo sterck in de hand-spies, als of hem niets en scheelde. Als men meende datse in de Chaloupen doot lagen, betense noch van zich, waer door dickmaels noch ongelucken geschieden.

De Walrus, ⁺ is in gedaente des lichaems de Zee-hond gelijck, doch veel stercker en grooter; zoo dat hy voor een Os in groote niet en hoeft te wijcken. Sijn voeten zijn als die der Zee-honden, en 't hooft dick- en ronder; de huydt een duym dick, daer kort mos-verwig haeyr op zit: zy zijn vol lid-teeckens en sien 'er uyt als ofse gevilt waren. In de gewrichten hebbense kepers als in der Menschen handen; in de bovenste kevel hebbense twee lange Tanden, die van de sommige over een elle lang zijn, dese houdmen waerder als Elpen been: Men maeckt 'er oock allerhande cierlijck draey-werck af.

Sy hebben een breden Beck, gelijck een Ossen-muyl, daer steeckelhayren aen zitten zo dick als een stroo-halm. d'Oogen staen wijd van de Neus, zijnde verciert met oog-leeden als andere viervoetige Dieren. Hare Tong gelijck een Osse-tong, laet zich wel eeten. 't Vlees is dat van de Verckens 't naest gelijck. 't Hert en Lever hebben wy gegeeten, tot de veranderinge van spijs.

Van haer Kraen die bochtigh en hard is, maeckt men oock Mes-hechten. Na men van haer dreck kan bespeuren, zo eetense visch en groen kruyt.

De Walrus onthoud zig meest by Spitsbergen, 't zijn kloeckmoedige Dieren die zeer vreeslijck brullen, en staen malkander by tot in de dood: want zoo een van haer gewond word, zo duyckt hy nevens de Chaloup onder water, en slaet met zijn lange Tanden gaten in de Sloep, komende d'andere oock met kragt op de Sloep aendringen; zoo dat man dikmaels werck genoegh vind om haer af te keeren, of te matzen.

In zodanigen schermutzeering, vatte een Walrus den Harpoenier tusschen 't hemd en de broeck, dat de broecks-band in stucken brack; anders zoude hy hem onder water hebben weg-geruckt.

+ Zee-honden.

+ Walrus

[p. 34]

Als de Menschen een gebulck als dat van een Os maecken, zoo wil d'een voor d'ander d'eerste onder water zijn: en alsse door de meenigte elckander niet wijcken konnen, byten zy in 't hondert, en knerssen op haer tanden. Yeder is om 't zeerst' in de weer, om zijn macker als hy gevangen is t'ontzetten. En dickwils gebeurt het datmen voor haer wijcken moet, doch door haer gedrang verlettenze malkander in 't zwemmen, zo datse de Sloep niet volgen konnen: Voor 't Waygat in Spitsbergen hebben wy hier een proef van gezien.

Sy leggen onder een als de Verckens, slaepen op d'Ys-schollen, en alsse ontwaken, zo rijzense om hoog, en staen op de voorste poten, zien 'er verschrickelijck uyt, en brullen gruwzaem. Haer grootste sterkte hebben zy in den Kop en den Hals, daer een zo dicken huyd om is, dat, zo zy bereyd wierden gelijck de Elands-vellen, zo zoumense voor een Pantzier konnen gebruycken.

Wanneer de Walrus dood is, houdmen hem 't hooft af, daer men de Tanden uyt-breeckt, waer van de twee grootste voor de Reeders van 't Schip zijn. Wy roeyden eens voorby een Ys-schol, welck zo vol Walrussen lag, datse door de zwaerte, met het water gelijck lag: maer doe de Walrussen zig van daer begeven hadden, wasse zo hoog opgereesen, dat wy nauwelijcks uyt de Sloep daer op konden stappen.