aNti-schUnd

[p. 30]

Mourik van Meersen, de Redactie van ‘Nu’, en de Waarheid

Hoewel het zoowel voor den geletterden als voor den ongeletterden lezer wellicht noodig is om den heer Mourik van Meersen aan hem voor te stellen, - wij zullen dit niet doen, daar een verwijzing naar zijn artikelen in ‘Nu’ (2 en 4) voldoende is: men kan hem daaruit leeren kennen, hij stelt zich daar luidruchtig genoeg voor.

Hij is een ‘jongere’, dien Dirk Coster voorloopig (en ironisch) ontzegd heeft dien titel te voeren, omdat men onder ‘jongeren’ pleegt te verstaan: talentvolle jongeren, wat M. v. Meersen nog te bewijzen heeft. Want al geven zijn beide artikelen in ‘Nu’ bewijzen te over van geestigheid (!) en scherpzinnigheid (!), - hij weet zelf te goed, ‘dat alleen het werk-zelf zal uitmaken of men kunstenaar is’. Daar dit ‘werk-zelf’ voorloopig nog in de doofpot wordt gaar gekookt, en het oeuvre van M. v. Meersen zooals het in ‘Nu’ voor ons ligt, zelfs niet bewijst, dat hij schrijven kan, laat staan dat hij een kunstenaar is, zullen wij over het gebrek aan positieve artistieke zekerheden moeten heenstappen en ons bepalen tot het beschouwen van den feitelijken inhoud zijner artikelen.

In de eerste plaats treft ons dan een enorme mate van scherpzinnig opmerkingsvermogen. Hij heeft n.l. ontdekt, dat er enkele dichters zijn die, ook na een punt, geen hoofdletter schrijven. Eigenlijk ontdekte de heer A.M. de Jong dit vóór hem en Van Meersen geeft de Jong dan ook in zijn tijdschrift nadrukkelijk de eer die hem in deze wereld- en kunstschokkende kwestie toekomt. Noch in het brein van de Jong, noch in dat van Van Meersen is het blijkbaar opgekomen, dat de dichters vroeger (en nog wel) gewoon waren elke regel, ook niet na een punt, met een hoofdletter te laten beginnen. Om dezelfde reden: terwille van de typo-

[p. t.o. 30]

Euch. Wichman: Zullen wij niet samen een tijdschrift stichten.
(Litho uit de map: Idealisten II).

[p. t.o. 31]

Panaït Istrati en ‘NU’.
Wij vernemen dat Panaït Istratié, de bekende Roemeensche schrijver, zijn medewerking aan NU, het tijdschrift van Is. Querido en A.H. de Jong heeft opgezegd. Dit op grond van het feit dat de strekking niet met zijn inzichten overeenkomt.
Dagbladbericht.

[p. 31]

grafische regelmaat. Om die reden - want Marsman e.a. zijn de ‘uitvinders’ niet - schrijft Stefan George de Duitsche substantieven zonder kapitaal, en schreef reeds Guillaume Apollinaire geen hoofdletters na een punt, en soms geen punten. Het is wel moeilijk om zooiets te begrijpen.... - En dan zoo'n Marsman, die daar een Engelsche titel op zijn boek zet; niet een vertaalde hollandsche, maar een vaststaande, en een complex van bepaalde gevoelens en beteekenissen oproepende, Engelsche titel. Waarom dat nu niet vertaald? Zou hij het misschien niet kunnen? Ontzaglijk: wat een materiaal levert toch die moderne hollandsche dichtkunst om geestig te worden! - En die Marsman heeft het altijd gedaan; die is altijd zoo belachelijk en dom. Daar zet hij bijvoorbeeld - alleen maar omdat het anders niet rijmen kon, vond Mourik van Meersen heel snugger - ‘het lijf vangt de ziel als een boemerang’ in dat rare vers ‘Salto mortale’. En ‘boemerang’, zoo zocht v. Meersen op in een woordenboek (hij las blijkbaar in zijn reeds lang vergane jeugd nooit Indianenboeken), beteekent ‘werpspies’.

Neen, v. Meersen, boemerang is een wapen, dat, in de lucht geworpen, weer op dezelfde plaats terugkeert als van waaruit het is opgegooid. En die beteekenis, welke boemerang alleen heeft, is in ‘Salto Mortale’ nu net precies op haar plaats......

Ik weet niet - of liever: nu weet ik het wel - welke voorstelling de heeren de Jong en Querido zich maken van de behoorlijkheid van het ‘peil der inzendingen’, maar aangezien zij daarvoor althans nog de verantwoording willen dragen, richt ik mijn woorden thans, over M. van Meersen heen, tot hen.

Afgezien van den hierboven omschreven, gedeeltelijken inhoud van van Meerssen's artikelen, is de toon ervan misschien bij bepaalde, meer oostersche, rassen zeer gewild en zijn de uitdrukkingen waarvan de schrijver zich bedient, wellicht in bepaalde politieke kringen schering en inslag, -

[p. 32]

in een stuk dat betoogend wil aanvallen, heeft men zijn beschaving en vooral zijn karakter te toonen in het gebruik van waardige taal. Dat is o.a. ‘het peil’, en aan dat peil raakt van Meerssen's polemiek nog in geen enkel opzicht. Door deze taal zal dus van Meersen de redactie niet hebben opgeschokt, maar door de stelling: ‘een kunstenaar schrijft niet wat men van hem verwacht’, moet hij toch minstens den heer de Jong tot een z.g.n. letterkundige kroniek in ‘Het Volk’ op jagen.

Uit de artikelen van Van Meersen zou de lezer van ‘Nu’, die aan de verschillende bijdragen een meer dan sensationeele aandacht schenkt (dat zullen er wel weinig zijn; zij zouden anders niet op al de handig verborgen tegenstrijdigheden gesteld zijn) moeten opmaken, dat de met veel demagogische grootspraak geuite kreet aan het eind van de Jong's inleidingsstuk: ‘La vérité, est en marche!’, vertaald moet worden door: ‘is op de loop’. Van Meersen doet het n.l. voorkomen of de samenstellers van ‘Erts’, - wier taak, hoewel duidelijk omschreven, telkens misduid wordt -, de verzen van Roel Houwink mooi of goed hebben gevonden. ‘Poëzie? U zegt: poëzie?! Och, maak dat de dames en heeren van “De Vrije Bladen” wijs!’ Ik geloof, dat ik in mijn functie van mede-samensteller van ‘Erts’ en in die van redacteur van ‘De Vrije Bladen’ hier wel deskundig genoeg ben om daarop te antwoorden. En wel dit: U, meneer van Meersen, is òf een verdachtmaker, òf een welbewust leugenaar, daar dezelfde verzen van Houwink door mij, die hen in ‘Erts’ opnam, in ‘De Gids’ als waardeloos zijn gesignaleerd. U kunt die critiek (Augs. No. 1927) niet gelezen hebben, - dan hadden de Jong of Querido u moeten waarschuwen. Daarmede is tevens weerlegd uw hoonende zinsnede: ‘De samenstellers (van “Erts”) die.... door vele jongeren in de maling werden genomen, zie hun bijdragen’. Wat trouwens niet weerlegd behoefde te worden, zie ‘Voorwoord, Erts 1927’.

‘La vérité est en marche’. In ‘Nu’! (A.M. de Jong).

[p. 33]

‘De positie van den jongen hollandschen schrijver is moeilijk. Men verwacht van hem.... eerlijkheid’. (Mourik van Meersen, in ‘Nu’!)

Mourik van Meersen, die het de moeite waard vindt aanmerking te maken op dichters die geen hoofdletters schrijven en zelf het de correctie waard acht om van de c in ‘cursiveer’ een k te maken, - deze ruime geest heeft door zijn twee artikelen getoond een aanwinst te zijn voor de nederlandsche litteratuur en in het bijzonder voor die speciale van den heer de Jong c.s. Hij mist alle eigenschappen die hem een behoorlijk mensch kunnen doen zijn: geest, eerlijkheid, fatsoen (d.w.z. karakter, niet: burgerlijk....) en hij bezit alle kwaliteiten die op de litteraire marskramersvergadering ‘Nu’ opgeld doen: ijdelheid, kwade trouw, en een misleidend praatje.

Veel succes, Mourik van Meersen!

D.A.M. BINNENDIJK