Het schilder-boeck
(1969)–Karel van Mander–
Auteursrechtelijk beschermdVan den Draeck Python.Den grouwsamen grooten Draeck Python is nae der Seyndtvloedt uyt der Aerden ghewassen: Eenighe makender, doch onvoeghlijck, van den Reuse Typhon, die Iuno door eenen vuyst slagh uyt der aerden soude hebben doen wassen, daer in't vijfde Boeck van volghen sal. Nu desen Python heeft Apollo met zijn scherpe jaght-pijlen ghedoodet. Dese Fabel bevindt men uytGa naar voetnoot* een geschiednis te zijn ghenomen, te weten, dat Apollo by den vliet Cephisus, dicht aen den bergh Parnassus, met zijn pijlen ombracht eenen boosen en grooten Tyran, geheeten Python, toegenaemt wesende Draeck, en dat de toesienders vast riepen, Seyndt pijlen, oft schiet: waer uyt is ontstaen een ghemeen vreuchdich gheroep der overwinninge, Io Paean, Io Paean, dat daer nae altijt in't ghebruyck was, soo onsen Poeet in zijn Minne const in't tweede Boeck verhaelt, segghende:
Roept Io Paean nu, jae dobbelt dees ghesanghen:
T'ghevoghelt dat ick socht, heb ick in't net ghevanghen.
Nu om hier eenighe uytlegginge van te hebben, is Python op Griecx, verrottingheGa naar voetnoot* welcke van te groote vochticheyt ontstaet, en wort van Apollo de Sonne door haer heete stralen verteert, en te niet gedaen, die andersins groote sieckten souden veroorsaecken. Eenighe segghen, dat Apollo van zijn suster Diana in dit Python dooden was geholpen, nemende so wrake over hem, van dat hy hun Moeder Latona bevrucht wesende, hadde door Iunonis hart vervolght, waer van volght in't seste Boeck. Nu Latona is vergeetlijckheyt, enGa naar voetnoot* Python d'overvloedige quaden, en swaricheden deses ellendigen levens welcke door vergeetlijckheyt worden wech ghenomen, te weten, door haer kinderen, Apollo, en Diana. Apollo hier verstaende lieflijckheyt der Musijcke oft maet-sangs en Diana de lusticheyt des Iaghts, twee dinghen die s'Menschen ghemoeden seer vermaecklijck zijn. Andersins mach met Apollo oft lieflijcke Snaren-const geseyt wesen, schoon en welsprakige vermaninghe, oft vriendlijcke, soete, en wijse troost-redenen, die de verderflijcke becommeringhe des herten wech nemen: Met Diana den Nacht, die door den slaep de ghemoeden verlicht, en veel droefheyt doet vergeten. Den twist des booghschietens tusschenGa naar voetnoot* Apollo en Cupido, en is anders niet, als het schil dat ter Weerelt is tusschen nut en lust, oft t'behoeflijck en t'behaeghlijck. De stralen Phoebi, dat is de hitte der Sonnen, zijn den Menschlijcken leven uytnemende nut en vorderlijck: Daer tegen de stralen der Liefden, hoewel sy behaeghlijck zijn, en ten deele gelijck der Sonnen ter teelinge dienen, tot s'Weerelts onderhoudt, als sy Wetlijck en maetlijck zijn, soo zijn sy nochtans veel soo giftigh en hinderlijck, datse reden verderven, t'verstandt verduysteren ghemoedt en sinnen verblinden en beraest maken. Soo dat onsen Poeet, om de grootheyt van de cracht der Liefden t'openbaren, seght, dat Cupido met den gulden strael de Sonne heeft overwonnen: bewijsende, dat den Mensch veel tijdt meer behertight, en nae tracht zijnen lust oft ydel ghenegentheyt, als het ghene hem nut, bequaem, en tot zijn welvaren dienstigh is. Nu hoefden wy wel te weten, wie desen soo crachtighen Schutter is, die Apollo soo overwonnen heeft. |