|
| |
Het leven van Henrick Cornelissen Vroom, Schilder van Haerlem.
Het gheschiet wel, dat eenighe sachte Ouders met dertel opvoedinghe meenen groote liefde en
weldaet bewijsen aen hun kinderen, de selve sorghvuldigh altijt t'huys als onder den slippen
berghende en bewarende, dickmael der selver ongheval en verderf veroorsaken: recht soo men
vertelt van den Aep oft Simme, die haer jongh uyt liefden onwetende in haer armen doot druckt. Het
teghendeel gheschiet oock somtijts, dat in een huys een verworplingh oft versteken kindt uyt den huyse vroegh versonden, vroegh tot bedencken zijns
selfs erneeringhe comende, comt metter tijdt tot zijn misgonde welvaert, eerlijcken graet oft staet,
door datmen zijn eygen pijlen schietende, de handen uytsteken en geen steun-krucken
hebbende, moet toe sien, hoe men best en gevoeglijckst henen oft door comen sal. Het is
schier op deser voegen toeghegaen met Henrick Vroom, Schilder van Haerlem, want zijn
Moeder herhouwt wesende, veroorsaeckte hem de hardicheyt des Stief-vaders zijn vroegh
vertrecken, oft vervlieghen uyt den warmen Moederlijcken broedtnest, waer door hy tot de Const,
daer Natuere hem toe aendreef, ghelucklijck is ghecomen. Vroom was gheboren te Haerlem
in't Iaer 1566. Sijn Vader hiet Cornelis Henricksen, was een Beeldt-snijder, die hem begaf tot
de Const van Plateelen oft Porceleynen te maken: en also hy in de Teycken-const ervaren was,
bracht wonder te wege van vreemde drinckvaten, daer men niet wist waer den mont aen stellen, en
derghelijcke versieringhen, uytnemende in zijn dinghen en coleuren wesende. Den Broeder, te
weten, Vrooms Oom, Frederick Henricksz. was een uytnemende Beeldt-snijder, hem
wel verstaende in Geometrie, Architecture, en Perspective, en was in zijnen tijdt Bouwmeester der
stadt Dantzick. Den Beste-vaer van Vroom, hiet Henrick Vroom, en was
een uytghenomen Steen-houwer, en Beeldt-snijder, soo dat Vroom midden uyt de Const
voort ghecomen is. Nu Vroom, alsoo den Stief-vader hem tot het Plateel-schilderen vast
drong, daer hy alree veerdigh in was, en dat zijnen lust verder streckende was, te weten, tot
schilderen, hem vindende uyt zijn Vaders huys, versocht hier en daer by Meesters te comen,
dickwils hem gheneerende met Plateel-schilderen, gelijck als dat ter noot de toevlucht was,
hebbende altijt den sin Scheepkens te maken, so op de Plateelkens oft anders. In Nederlandt
eenighe Steden, Enchuysen, Brugghe in Vlaender, en ander besocht hebbende, quam te Rotterdam,
en van daer met een Spaens-vaerder in Spaengien tot S. Lucas, van daer te Sivilien, en quam
daer by een slecht Schilder Nederlander, gheheeten Pintemony, oft Apen-schilder, en van
daer weder op t'Plateel-schilderen by een Italiaen, van daer ter Zee met perijckel van den Turcken
in Italien te Liorna, van daer te Florencen, en voorts te Room, daer hy woonde eenen tijt by eenen
Spaenschen Canonick, daer hy schilderde, en ondertusschen wat belachlijcke | |
| |
bootsen
aenrichtede. Van daer quam hy by den doorluchtighen Cardinael de Medicis, alwaer hy
schilderde soo nae Print als anders, en wasser ontrent twee Iaer, en mocht hem terwijlen oeffenen
op coperkens, in Historikens, Conterfeytselen, Landtschap, en anders, alwaer oock Pauwels
Bril hem veel besocht en onderwees. Van hier quam Vroom weder te Venetien,
aen de Majoolkens oft Porceleynen. Hier hebbende ontrent een Iaer geweest, trock nae Milanen, en
quam by een slecht Nederlandts Schilder, Valerius gheheeten, en trock nae een paer
maenden te Genua, in eenen dieren tijt van broodt: daer geen werck vindende, voorts na
Arbizziolo, om Porceleyn schilderen. En also daer niet te doen was, quam te Turijn in
Piemont, by des Hertoghs Schilder Ian Kraeck: daer werckende een paer maenden, quam te
Lions over den bergh S. Denijs, daer was Vroom (by dat hy seyt) in groot perijckel:
want hy viel, en soude schier hebben ghevallen van een hooghe steyl Roots, maer vervroos met de
broeck aen de Roots boven op den tsop, en most van de Muyldrijvers los zijn ghemaeckt, daer een
goede partije van de voorseyde broeck bleef vast aen de Roots vervrosen hanghende. Te Lions
ghecomen, werdt bestelt buyten de Stadt op een Slot, by den Heer Monsr. Bottoin: hier
schilderde hy van Water-verwe op doecken, deses Heeren, oock Vaders oft Ouders krijghen,
gheschiet te Pisa in Italien, te Water en te Lande: daer quamen in Galeyen en Schepen, slaghen van
Peerde-volck en Voet-volck, al in den tijt van ses maenden. Van hier quam Vroom te Parijs,
by een Schilder van Leyden. Van daer door dierte nae Rouan, daer hy totter doot sieck wiert, en
voor doot aenghesien: maer van een oude Vrouwe t'hooft wesende verbonden, bequam. Van daer
quam hy t'scheep nae Hollant, en te Haerlem: alwaer gehouwt wesende, begon te maken eenighe
stucxkens na Print, ondertusschen scheepkens. Ontrent een Iaer ghehouwt wesende, trock nae
Dantzick, by zijnen voornoemden Oom, en maeckter een Altaer-tafel voor eenige Poolsche
Jesuiten. Hier onderwees hem zijn Oom in Perspectijf, en ander besonder deelen der Const.
Te Haerlem weder met zijn Vrouw gekeert, trock nae eenigen tijt met een deel van zijn
stucxkens van devotie na Spaengien, onder weghen hebbende seer quaet weder, dat hy en de
Schippers door storm in der nacht t'schip verlieten, en liepen met t'Boot nae een steenclippigh
Eylandt, Los Barlingos, met groot ghevaer van t'leven te verliesen, en quamen in een cleen
haven oft gat, daer sy verscheyden reysen met de rasende baren weder te rugh af gedreven
waren. Sy raeckten met grooter moeyt op de Roots, en het Schip aen leeger wal gaende in
veel stucken, t'goet drijvene aen t'vast lant van Portegael, daer een Monicx Clooster
was. De Monicken siende Vrooms schilderikens van devotien, over keven den
Capiteyn van dier plaetsen, dat het Christenen waren, en geen Engelschen, die daer lancx de kuste
gewent waren te rooven. Vroom met zijn geselschap sterck onder cleen en groot 25.
persoonen, op de Roots geen eten hebbende en geen drincken, dan so veel sy reghen uyt der Locht
mochten vanghen, waren dry daghen in groote benoutheyt, raetslaghende om hun onderhoudt als
rasende Menschen de jonghers te eten. Eyndlinghe maeckten van hun hemden een groote vaen, soo
dat de Monicken hun Barcke nae hun schickten met den Slaven, en eenen Monick bracht Oly,
Wijn, en Broot, en brachten Vroom met den zijnen te Penice, alwaer men hun als te vooren
vraeghde of sy geen Engelschen wa- | |
| |
ren: sy antwoorden, neen: want soudense anders
op de Clip gelaten hebben. Daer ghecomen, trock Vroom voor henen met dit gheselschap
stracx nae der Monicken Kercxken, seer devotelijck Godt danckende, also hyse onderwesen
hadde. Hier wierden sy seer wel onthaelt ten huyse van den Capiteyn oft Gouverneur, diese
self ter tafel diende. Daer stonden Vrooms berdekens, sommige heel, sommige aen stucken te
pronck, soo dat dese Hollandtsche Boots-knechten sonder Vroom jammerlijcken doot
gebleven hadden: daerom (so men seght) is goet met den vromen om gaen. Nae twee dagen werdt
hun wat reysgheldt ghegheven, en trocken te voet nae Lissebon. Vroom van daer comende
tot S. Huves, en te schepe ghegaen om nae Nederlandt te varen, quam hem in den sin, dat
t'Schip op de reys blijven soude, dat sy hem (doch noode) aen landt setteden, hem
scheldende Schilder cranck-hooft. Dit Schip wesende genootsaeckt Tessel voorby te loopen, bleef
en verging by de Sondt: den Schipper was Roel Iansen van Medenblick. De Schippers die tot
S. Huves Vroom hadden sien t'schepe gaen, en voorhenen ghevaren waren, niet wetende dat
hy daer uyt aen landt was gheset, en wetende dat het schip was vergaen, getuyghden oft
vercondighden in Hollandt en te Haerlem, Vroom ghewislijck doot te wesen, so datmen
begon orden maken om t'goet te deelen. Vroom onthiel hem tot S. Huves in een
Clooster by eenen Pater, daer hy schilderde, en wel onthaelt was. Daer was te S. Huves een
Schilder, voor welcken Vroom zijn eyghen avontuer en schipbraeck schilderde, den
welcken dat vercocht te Lisbon aen een groot Heer voor veel gheldt, so dat den Schilder
Vroom seer danckte, en begheerde al meer Zee-stucxkens, en schepen. Vroom
hier redelijck hebbende ghewonnen, quam weder t'huys: hadde doch zijn Vrouw te vooren met
eenen brief verwetight, dat hy noch leefde. Sijn Vrouwe hiel ooc altijt voor ghewis, dat hy noch
leefde: welcke warachtighe meeninghe hy haer persoonlijck self breeder quam versekeren. T'huys
ghecomen, door raedt der Schilders aldaer, voer al vast voort met te maken stucxkens met
Schepen, en begon allenxkens meer en meer daer in toe te nemen: En t'volck, ghelijck in
Hollandt veel Zee-vaert is, begon oock groot bevallen in dese Scheepkens te crijghen. T'gheschiede
ondertusschen, dat Fransoys Spiering, uytnemende Tapijtsier, had aenghenomen voor den
Admirael van Enghelandt, Melort Hauwert, te maken den Enghelschen strijdt met de
Spaensche vloot, geschiet in't Iaer 1588. waer toe Spierincx my wilde tot het teyckenen
ghebruycken, dan alsoo't mijn doen niet en was Schepen teyckenen, bracht ick hem by
Vroom, die hem in dagh-huyr teyckende tot thien groote stucken, wesende verscheyden
daghen oft dagh-vaerden van desen Scheep-strijdt, het welck Vroom in dese zijn
aenghevangen studie geen cleen voordeel dede. Vroom op een tijt van Sandtvoort
afghevaren, quam in Enghelandt by den Admirael, ghevende te kennen, dat hy was die de stucken
tot de Vloot had geteyckent, des hy vereert wiert met een hondert gulden. Te Londen wesende,
maeckte kennis met Isaack Olyviers, een constigh Verlichter, die hem seer fraey in Verlichterije
conterfeytte. Vroom t'huys ghecomen, maeckte op eenen grooten doeck den sevenden dagh
van den strijdt der Enghelschen met de Spaensche Vloot, een stuck daer wonder veel werc in quam,
en was van zijn Excellentie Graef Maurits, en den Admirael Iustinus, met groot
verwonderen en goet bevallen aenghesien. Tsindert heeft hy oock gheteyckent den tocht der
Sche- | |
| |
pen, die nae Vlaender voer uyt Zeelandt, waer nae den Slagh by Nieupoort
volghde: dit gedruckt wesende, presenteerde eenige drucksels aen den Steden, en den
Heeren Staten, soo dat hy groot gheldt vercreegh. Vroom die in dit Scheep-maken
heel veerdigh en daeghlijcx beter wort, heeft schier ontallijck veel stucken ghemaeckt, so stranden
met Visschen, Visschers, en ander bootskens: welcke dinghen, gelijck het een werck is, dat hem
licht spoedt, hem goet voordeel doen. En t'geen hem te prijsen is, hy maeckt in de schilderije de
cladde niet: want wie wat van hem begeert, die moet het hem betalen. Summa, om te eyndighen,
Vroom is te desen deele een uytnemende Meester, oock niet alleen de Schepen, goet
maecksel, touwen, en takelinge, wint-streken, seylagien, en anders des aengaende wel
verstaende, maer is oock uytnemende in allen anderen omstandt, als gronden, Landtschappen,
Clippen, Boomen, Lochten, Wateren, golven, Casteelen, Dorpen, Steden, Bootsen,
Visschen, en ander dingen, die zijn Schepen verselschappen en vercieren.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd