Olijfbergh ofte poëma van den laetsten dagh

(1609)–Karel van Mander– rechtenstatus



[pagina 25]
Het tweede Ghesangh. Voorseght de teeckenen vanden jongsten Dagh. Waerschouwt voor t'verleyden. Verhaelt d'oorsaeck des krijghs, ende ruste int ongeloove. Clagh over t'vervolgh om geloofs saken, voort van de wreetheyt des krijghs. Noemt de vinders van t'gheweyr elck besonder. Wenscht om vrede. Claeght over hooghmoet. Wenscht om wijse Overheyt. Vertelt Gods segen over t'landt daer vrede woont. Ooc veel gelijckenissen op den lesten Dach. Van de ware kenteeckenen der Bruyt Christi. Int leste van de eerste komste, ende lijden Christi. DEn Herder goet Propheet zijnd' aldermeest Eyghenaer self van der Propheten gheest, Sijn Iongers vroet hem toonden lijsten bogen, En steenen groot, schoon cierlijck opgetoghen, Op Mori berght t'Hebreeus groot schoon gebou, Het welck na recht t'voornaemste wesen sou, Ia onder wat van menschen oyt bysonder Gerekent was voor eenich werck van wonder, En hadd' oyt niet de werelt blint versmaet Wat Godlijck is, en so Gods volck ghehaet. Gheen steen en sal op steen hier onghebroken Heel blijven, heeft de waerheyt self ghesproken Op d'Olijfbergh recht over daer men sagh Den Tempel, daer sijn Iongers hem gevragh Doen tweederley, wanneer sal dit ghebeuren, En wat men sal voor teecken oock bespeuren Voor u toecomst en swerelts eynde: maer D'antwoorde was, siet toe en neemt wel waer V selven voor t'verleyden, veel volcx comen Sal onder naem van my, ja menich romen Hem Christ te zijn, end' menich dwalen doen. O dier ghecocht met costlijc groot rantsoen, Schaep cudde cleen, siet toe wacht voor verleeders, Vervult is t'velt met Wolven in Schaepscleeders,Ga naar margenoot+ En boden van Sathan in Engels schijn, Ia tot verderf van sHeeren Oeghst op zijn
[pagina 26]
Gheresen valsch' arbeyders overvloedich, Ia bootsen naer Gods boden siet slang-roedich, Elck teecken dat daer door al hard' gheneckt, Beyd' Vorst en Volck uyt t'duyster Rijck niet treckt, Maer voort int ruym t'verdomnis wegen trede, Daer al t'gepreeck op Gods genaed' is vrede. O slechte Ieucht ghecomen nu bycants Ten sprietschen wegh uws redelijck verstants, Daer water vyer, ja doot en leven vooren V is ghestelt, bewaert doch wel u ooren, Ga naar margenoot+So fabel leert van een Zeevaerder slem Voor dat geluyt der soete valsche stem: My jammert uws, ick vrees ghy onbedreven Verkiest de doot in plaetse van het leven, Om dat so schoon den toeganck elck een prijst Met gladde tongh' en alle hant daer wijst. Also noch voort t'voorwetich woort voorseyde, Gheschiet nu hier op d'eertsche droeve heyde Oorlogen, oock gerucht van crijgh men hoort Schier over al uytbortelen ghestoort, Waer door men t'volc in wreetheyt siet verleeuwen. In dit deel tijts t'verdorvenste der eeuwen, Dwang g'loovigh last gedreven met ghewelt, De werelt meest nu al in roeren stelt: Wien soudet doch in desen moortcuyl lusten, Die al vol snoots verwert is in onrusten, Daer logen pronckt voor waerheyt stijf geleert, Daer t'heylich recht in onrecht wort verkeert, Daer men den ploegh so weynich siet in weerden, Maer seyssens crom versmeet in harde sweerden, Daer t'lant vervuylt gheen blijde vrucht meer draeght, Daer landsluy goet verboert zijn en verjaecht: Buersteden laes oock hebben veel ghebroken Het vreeds verbont, d'een d'ander ooc bestoken.
[pagina 27]
Den wreeden crijgh die niemant en verschoont, Laes over al sijn felle wreetheyt toont, Als een getreck vierpeerdich aen den waghen, Twelck op den loop geraect is met vertsagen, In der loop-plaets', en dat den voerman stil,Ga naar margenoot+ Maer doch vergeefs al treckend' houden wil De paerden, want sy na gheen toomen hooren, Woest rennen heen, daer niet en mach staen vooren: Dus gaet nu toe ooc met dit eerdtsch verdriet, Ia t'schijnt niet meer en ist te schutten yet Dan snellen pijl van schutter streck geschoten Watmen hervaert, wat redelijckst besloten, Voor ghemeen best, voor best wort aenghesien. Eylaes ten can beclijven niet mitsdien Het nijdich vyer te woedich is int rasen, In borsten wreet door macht al t'opgheblasen,Ga naar margenoot+ Dus vrees' ick traegh sal worden al ghestift Om onghelijck Godsdienst gheresen twist, Och laghen vlack die golven schuymich neder In d'aertsche zee vol stormich crijgh onweder, Welcx oorsprong is den Vaticaenschen wint, Niet op Olijf maer Palm hooghe ghesint, Hiel dien eens op van sijn beroerich nopen, Van sachte stilt' en soumen niet mishopen. T'waer wenschens weert, maer laes wiet rouwt of finert, ‘De werelt blijft doch werelt al verwert,Ga naar margenoot+ Waer werelt niet verwert en vol onrusten, Men mocht te min na sHmels ruste lusten, Maer s'tijts beloop ghelijck wel eenen dans, Gaend' altijts ront eerst met d'Olijve crans, Vreed, en haer volght de neering rijcdom mede, Hoochmoet, nijt, crijgh, armoed' ootmoet van vrede, De moeder schoon, O vrede lief en weert, V by zijn wort van menigh wel begheert:’
[pagina 28]
Maer crijgh blijft ons al veel te lang beneven, Elck wilde wel des vreden tijt beleven, Met Hiskia wel menigh segghen souw, T'zy d'wijl ick leef, alleenlijc vreed' en trouw. Ga naar margenoot+Ons ouders doch in soet ruste saten Na t'vleysch ghemack, als sy in doen en laten Goemeenich slecht al onderhielden wat Ga naar margenoot+Quam, als van Godt, uyt seven heuvel stadt: Maer nu men dit voor goet niet meer wil volgen, So schijnt dat voor dat moedich volc verbolgen Moet Hemel self en eerd' al zijn ontstelt, Waer donder daer, en blixem in ghewelt, Van dien Olymp waer weynich goets te wachten: Doch baren naer vermoghen al hun crachten, Ghebieden wat ontsiet noch hun ghebodt, En maken wijs daer in te dienen Godt, Dus doen sy volc om volc bedwingen schicken. Wy blijven thuys, loopt ghy in doots verschricken, Want al ghemeen en alderchristlijckst oock Werdy ghenoemt met ydel eerich roeck. Hier na ghecroont, ja dijn geslacht sal blincken, En noch te loon sal m'u den Hemel schincken, Brant vry den poot, lijdt om ons g'loof alhier, Wy crijghen so kastaengien uyt het vyer. So Ossen ploegh, voor ander t'lant ten besten, Ghy Bieckens seem, en vogels ghy maect nesten, Oock Schapen ghy voor ander wolle draecht: So strijders strijdt als Helden, t'leven waecht, Volcht niet het spoor van eertsche luye clecken Die pooghen om wel eten sonder wercken, Als voorghedaen veel hebben gheesten cloeck, Met groot vernuft geschreven menich boeck, Dat som door moeyt' ontvleesten ooc hun beenen: Maer wie gemist den toon heeft van sulck meenen, Hiet ketter, most terstont int vyer aen pael, Ga naar margenoot+T'bleeck aen die Gans beteeckend' op sijn tael.
[pagina 29]
Hun s'rijcx afgang siend' aen met nijdigh knersen Een vast ghebodt, alst Meden volck en Persen, Vercreghen sy om wijcken nemmermeer, Dat buyten hun gheltlocksche dulle leer Niemant en mocht na uytwijs der Schriftueren Den rechten wegh der salicheyt na spueren, Op straffe van wreet levende gheschent Te zijn int fel verslindend' element, Daer niet dan dit cleen voordeel was te halen, Dat sachten wint melijdich van de palen Niet wech en dreef de vlammen woest beraest, Om inde doot de pijn ontschuylen haest. O wreetheyt streng, o boose grousaem wetten, Ia dulheyt groot, van die de selve setten, En roemen noch te wesen Christen volck: Eylaes hoe salt hun gaen, als inde wolck Des Hemels sal der Heeren Heer verschijnen, En treckt hem aen al t'leedt gedaen den sijnen, Tyrannich hert versaedd' u niet ghenoech So harde doot, als in onschult verdroech Den vromen, most ghy ooc sijn mont ontspraken, Dat niemant hy met hem beweeght soud' maken. By Phalaris wreetsinnich voeght terstont Perillus siet, sijns selfs verdervens vondt,Ga naar margenoot+ In gloeyend' Oss' van koper soumen steken Misdadich mensch, en sijn ghecrijsch ghelecken Recht wesen souw als eenen Os die loeyt, Medoogich dan en souw niet zijn bemoeyt Den wreden, maer aen vinder ginckment proeven. Had Monick ghy eerst moeten u tong schroeven Versoecken, so ghy deedt aen ander doen, Dijn gheloof hadt ghy dick als t'Chamelioen Sijn verwe doet, ghewisselt eer is t'achten. Ay arghen vont die noyt te voren dachten Pharo, Antiooch, noch oock Herodes fel, Of Ioden boos, maer lieten sy spreken wel
[pagina 30]
Gods kinders yet, hoe noode dat syt hoorden, Midts hun het hert doorsneden waerheydts woorden. Dat Christo niet recht gh'hoorsaem niemant, Om dit bevel in vasten Perschen stant Te drijven dan, rijst uyt den Vaticanen Bergh, sulcken roock fenijnich datmen wanen Mocht Curcy kuyl noch wijt ontsloten staet, Wt welcken mist rijst sulc verdervich quaet, Dat metter tijt wel noch Bysantsch heerschapper Tot een erds-heer wel mocht beclijven dapper, Ten waer dat eens t'ghedoopte volck noch cost Van t'gloofs bedwang, vreeds kancker, zijn verlost. Maer grousaem Dier, crijgh moordich fel ghedrochte, Ga naar margenoot+Wie mocht zijn die tevoorschijn eerst u brochte, Vuyl rastich hout, bloedtdorstich onversaet, Die ruste scheyndt, ja eer end deucht versmaet, Wt welcken poel mocht ghy ter werelt rijsen, Ws naems gerucht is schricklijc om afgrijsen: Ist vreemdt niet dat meer mensch voor mensch hem vreest Dan Dier int Wout voor een ghelijcke beest? T'sieldrichtich Dier beredent meest verstandich? Ay van waer comt dees wreetheyt hem int hooft Welck hem aldus sijn reed'lijcheyt berooft? Die al veel meer dan mueren dick of wallen Behoeden hoort, d'een d'ander t'overvallen: Wat hoefde waer hem reden by en trouw, T'Cecropisch of het Ciclopisch ghebouw: Waer sachmen oyt de beesten wilt met hoopen, Als menschen fel malcander overloopen, Eerst metter vuyst, stockslagh en steen gewerp? Wie was doen eerst die t'yser maeckte scherp Om t'morwe vleesch so jammerlijc doorwonden?
[pagina 31]
Tubalcain den eersten Smit heeft vondenGa naar margenoot+ Een wonder nut en schadigh ding voor t'lijf, Sal wijten hem men t'crijghs begins bedrijf, Twelc sommich Mars toeschrijven of Bellonen,Ga naar margenoot+ T'crijgh-bijl en t'mes die van Lacedemonen Eerst vonden schijnt, maer helm en oor den schilt S'Egyptenaers, maer om te treffen t'Wilt Pentafilee een Koninghin der crijghvrouwen Swijnspriet en ax: En van hart yser bouwen Scheenplaten oock t'helmets verheven cam Van Cares sijn beginsel eerstmael nam, Van Etolus de soon van Mars de pijcken, De Lancen oock worppijlen en van gh'lijcken Het seelken om in werpen doen meer cracht: Piseus eerst hantboogh heeft bedacht, En Scytes soon van Iupijn vant de schichten, En Cretes eerst t'crijghschorpioen te stichten, Eudoxus met Architas ram of bock, Of Epeus als t'Criecx volc voor Troyen trock: D'Eylanders van Maiorcken en Minorcken Den steen eerst met de slingher deden snorcken: Phenicers eerst den cruysboogh brochten by, De pijlen licht het Syri volck, maer vry Een vindingh boos, want om van verr' afgrijser En snelder doen diep wonden puntich yser, Men t'vliegen doet by voechd' o dwaesheyt groot, Te blercken noch d'onwijckelijcke doot. Maer wat wil ic hier over zijn verwondert?Ga naar margenoot+ Hoort eens wat fel en sterck geluyt nu dondert Verr' over al, wat grouw'lijck fel ghetier Maect een swart stof, verstopt alst voelt het vyer: Wat argher vondt ter werelt is nu desen Ouderdom lest door t'vyants werck gheresen. O ghiericheyt ghy wortel van al t'quaet,Ga naar margenoot+ Is dit u vrucht? ist niet door uwen raet, Dat Berthold Schwartz by d'zee in Denemercken
[pagina 32]
So met sijn const hy wouw natuere-wercken Verkeeren doen, in silver of in gout So koper, loot, of anders menichvout, Tot sulck versoeck byvoegend' al meer stoffen: Dit duyvels swert wert in sijn vyer te poffen, Welck som my dunckt Salpeter is ghenaemt, By swavel, kool, hier toe oock noch gheraemt: Ga naar margenoot+Doch wert dit poer ghebaert, door wiens bedrijven Wel zijn ontstelt thien duysent mael duyst lijven: Dit quaetste cruyt in vast ghesloten poort, Den Borgers schrickt, ja staet en lant verstoort En wisselt van beheerders Coninckrijcken, Het dwingt t'gemoet van Godsdienst af te wijcken, T'helpt schandich volck in eeren, ja en velt Door Thersitem wel Hector Troyschen Helt, Gheen sloten sterck, ja grendels vaste mueren En komen voor sijn cracht al niet ghedueren. Maer kinder werck zijn oude Griecken loos, Latijnen oock, nu by dit grimsel boos, V wapens maer Helyopools Pasteyen, Van hout gebouwt dit mochten niet verbeyen, V Ram ghestoot, op waghens u gheschut, En u gheflits en waer nu al gheen nut: Want als dit zaet in buycken is bevanghen Van yser of van koper harde slanghen, Ia slanghen recht gheseyt na t'slanghen vont: Cortauwen grof en Bassen die terstont Zijnd' aengheroert aen een lochtgaetken open Met vyer, recht so een goet Barbier can nopen Een aer met t'vliem, en doet uytspuytent bloet, So vlieght stracx uyt, den cloot die in t'gemoet Niemandt en vyert, maer door-vlieght sonder swichten, En scheyndet al, het lossen doet weerlichten Met vuyl ghestanck, den Hemel boven gheeft
[pagina 33]
Een wederclanck, en d'eerd' onder ons beeft: Dees Monicks const beroert selfs hier beneden Die teghen ons voetplanten lant betreden, Dit cruyt scheurt op, ons moeder eerden buyck, Smijt inde locht de mensch, een fel ghebruyck, T'viel langh soud' ic van Mechel al vermanen, Wat daer quaets deed', en op t'slot tot Mylanen, Ia niet alleen den mensch op aerd' en quelt, Maer midden in blaeuw, vocht en golvich velt. Ay boose list, siet noch wat som versieren, te maken roers die van henselven vieren, Waer door veel moorts verralijc wort gedaen: Men can een man met een vingher verslaen, Hoe groot hoe sterck, ja wat hoor ic van brieven, Met sloten om moordadich oock te grieven. Ist mooghlijck wel dat eenich boos ghesticht Wt Stygis swart meer comen mach int licht? O grousaem const geschutten fel rampsalich, En vondtmen u noch oock geen wapens stalich, Of yet dat quetst, ja door al gheenen nijt, Ter werelt soo en waerder gheenen strijt. Vergeefs eylaes wiet jammert is sulc wenschen? ‘Tis en ten is, doet twist zijn onder menschen, Sy dooden hier malcander als beraest, Om dinghen die sy moeten derven haest.’ Ay loopt verbreyt een sulck verstant o reden,Ga naar margenoot+ Dat mensch met mensch verstandich zy te vreden, Derft, dempt voor al hoochmoet die tweedracht meert, En baert ootmoet dat elck sijn Naesten eert, En hooger acht na sgheests leer als hemselven, So machmen haest gestorven tweedracht delven. Maer wijsheyt Gods hoe claeghlijc ist eylaes, Dat mensch vernuft so snood' u acht en dwaes: Want den hooghmoet is al t'verderffenissen Oorsprong, het welc seer wel heeft connen gissen
[pagina 34]
Ga naar margenoot+Een oudt en blint Godvruchtich Ninevijt, Maect u o soon hooveerdicheyt gants quijt, Geen heerschen laets' in hert of woort verwerven, Want s'is begin van tsamen al t'verderven, Ga naar margenoot+Sprack hy: Noch schreef een wijsheyt soeckich All' hooverdy comt als een mensche van God doet afval, en van sijn Schepper machtich man, Sijn hert afwijckt: En hooghmoet drijft seer prachtich Al voort en voort tot alle sonen licht: Wie daer in steert, veel grouwels hy aenricht, En dat t'volck raest hooghmoedich gram ter wapen, Sulck dingh en is van God noyt so geschapen, Want in t'begin schiep God de mensch niet boos, Dan die God vreest bestaet in eer' altoos, Maer Gods gebodt, vertreden brengt tot schanden: T'zy cleen of groot geen roem betaemt yemanden, Dan dit alleen slechs dat hy Gode vreest. Eylaes hoe wijt schilt altijts sHeeren gheest Met swerelts, och en sals' haer eerds' ruwijne Beherten maer hier naer te laet in pijne: Och ofte elck een, alleen niet en bedacht, Maer ooc hem schict' ootmoedich in eendracht. Ga naar margenoot+‘Vergeefs eylaes wiet jammert is sulc wenschen, Tis en ten is, doet twist zijn onder menschen, Om ja en neen heeft oyt veel strijt ghezijn Becavelt meest al om dats dijn dits mijn:’ Dit schijnen wel Bebricij lauwerbladen, Die al t'krackeel in swerelts schip beraden: Och costmen die oock smijten over boort, Ia voerde doch bescheyt met reden t'woort, Tussch' Heeren groot die in rotten de heyren Doen staen geschiet met moortsche qua geweyren, Wt schaemten stout, ja als beraest omslaen
[pagina 35]
Die hun ghesien noyt hadden, min misdaen, Op een doot vel den slach doet hun ontsetten:Ga naar margenoot+ In coper wint Dirceetsche Crijghtrompetten, En t'briesschend' peert tot crijgh verwecken sin: Oock t'swingen van een vuyl wormich gespin,Ga naar margenoot+ T'hooftmans vermaen doet vreuchdich spiessen swicken, Want uyt hun borst verhuyst cond doots verschricken Als van sy self al t'nadencken verliest, Den crijghsman dan een eer voor leven kiest. Hoe't is t'geschiet na Christi woort in desen, Want volck en volck staet teghen een ghersen, Een van begrijp ick minder sie als macht,Ga naar margenoot+ Door noots bedwang met wapen en eendracht T'onreed'lijc gh'welt afkeeren ja ooc buygen, Doch teghen die men Tartarigh mocht tuygen Te wesen wreet, geen muer en heeft het gh'lijck Als Planci schrijft van China zijde-rijck, Noch clippen steyl die wolcken hoogh doorboren, Maer laegh Maras en water slaet hem voren. Wat seggh'ic doch, sijn muer die is Gods hant Den wachter groot, en heyligh sijn voorstandt, Ia die af sondt den Enghel inden kuyle, En tot Babel toe sloot guls leeuwer muyle, Die hop' ick hoedt voor verderflijck afgrijsGa naar margenoot+ Batavi Ja en gheefts' oock Voochden wijs: Och of so verr' als menschen eerd' bestappen Mocht strecken dit bescheyden goet heerschappen: Och gaef hy dit die t'goet al gheven can, Hoe vreuchdich waert ter werelt leven dan. D'herd' yser eeuw gewisselt wert dan gouden,Ga naar margenoot+ En t'yser volck sal over al ophouden, Ia t'gulden volck toenemen meer en meer, Los d'eerde wert van eewich vrees verseer, Met ulders stijf sal t'Vee de vaten vullen: So dat eens wert, gheen Cudden vreesen sullen
[pagina 36]
Voor Leeuwen groot, fenijne cruyden saen En slanghen ergh te nieten sullen gaen: Amomus sal als in Assyri wassen, Blond' aren rijp al d'eerde sullen passen Te chieren oock de schoone druyven root, Den haghen wilt aen d'eycken hard en groot, Een douwich seem dat sweetand' af sal sijpen: Gheen steden men behoeven sal begrijpen In mueren vast, den pijn den schipschen boom Sal onbeducht besoecken menich stroom, Bedeelen so de waren door de landen. Loopt snellijc om O tijt, en brengt voorhanden Sulck eeuwe soet, den sterflijcken tot vreucht, Elck element sal daer in zijn verheucht, Den Hemel oock ja feestlijck hem aencleven: Och die dan waer te sulcker tijt int leven, En t'ghevers lof so gheestich singhen cost, Dat al Poëts ghedicht dat wijcken most. Ga naar margenoot+Maer watmen wenscht, niet beters dan men stade Toe sie te staen gegront in Gods genade, Ons leven hier en is maer schaeuw en roock, En haest voorby gaet swerelts wesen oock, Al quaemt dat sy al waer in vreed' en rusten Vol neeringhs, maer te meer sy haer wellusten Gaef lossen toom, en haest quam haer opt slagh, Op t'onversienst alsdan des Heeren dagh. Ga naar margenoot+Doch het wel schijnt by t'heylich Tharsers schrijven Als dat den crijgh niet stadich en sal blijven In wesen tot de toecomst vanden Heer, Maer sijnen Dagh toecomen sal wanneer Sy segghen, tis gheen sorghe als nu met allen, Tis vreden tijt, dat dan hun overvallen T'verderven sal, snel als t'bevrucht wijfs smert En dat hun vlucht vergheefs end ydel wert. T'schijnt t'wert dan vreed' oock als in tijdt voorhenen,
[pagina 37]
Doen God in t'vleesch op eerden is verschenen, En so den Heer verhaelt van Sodoma Ten tijde Loths, daer oock te Gomorra,Ga naar margenoot+ Men at, men dronck, sy cochten en vercochten, Sy plantten, ja sy bouwden, en sy dochten Op gheen verdriet: al hadden sy gheweest Door crijgh gestraft, berooft, oock so men leeft Van den Kedor Laomor nu in vrede, Sy saten rijck en overvloedich mede, Als op hun quam seer grouw'lijck vallen af Vyer, solfer, ja ongh'woonen reghen straf. So salt toegaen in sHeeren openbaren,Ga naar margenoot+ Die doch verbiedt sijn volc dat souw vervaren Voor crijgh gherucht, so van natuer men doet, Want altemael dit eerst gheschieden moet: Daer sullen oock zijn hier en daer ten lesten Dier tijden swaer, en ooc seer grousaem pesten, Eerdschuddingh oock alsdan is noots begin ‘Voorhanden, maer de slaghen Gods niet min Als sijn weldaet zijn om de mensch te wecken Van quaet tot goet, en so tot hem te trecken: Meer t'sondaers boet en leven hy begheert, Dan het vergaen des Godloosen onweert, Maer veel gh'lijct wel den mensch in sijn vertragen Den Ezel die niet voort wil ongheslaghen, Alst vleesch ghemack in weelden wat bevoelt, T'verstijft in t'quaet, den geest in deucht vercoelt, Ia swerelts g'luck verblint so seer den sienden, Dat hy ontkent sy selven, God, en vrienden: Rijcdom maect stout, en stoutheyt baert den val,Ga naar margenoot+ Der weelden padt schijnt slobbrich zijn en smal: Sterck stijf gebeent' en kan geen weelde dragen, Maer swacke wel d'armoed' en quade dagen.’ O ghy Manass'in spoet en weelde Godt Ghy niet en socht, dan wel in noot: maer Loth Ist wonder niet wat ghy dus sammelt langhe
[pagina 38]
In Sodom daer dus seer Gods toorn stranghe Opvlammend' is om gants verderven saen, Daer ghy nochtans waerschouwingh' hebt ghedaen Aen twee die haest u Dochters meenden trouwen, Die achtent boerd, maer ghy hebt wel betrouwen Dat waerheyt is, ja ghy siet dat opgaet Int Oost alree den rosten dagheraet, Daer na ghy weet so sellen dagh te volghen Om t'wraeck geroep van stadts misdaet vervolgen Ghemaeckt zijnd', hy die boosheyt is vyant Ay maeckt u op met haest, en hier voor hant Dijn wijf en dijn twee dochters wilt aenveerden Dat ghy niet meed' en moet verderven heerden Ga naar margenoot+Met t'godloos volc: tis vreemt dat niet en wert De boodtschap van den Enghels meer behert Van dy, dat sy self noch met handen hoeven Dy trecken uyt door dijn versuymich toeven. Ay ouden nest, hoe comt dat so beswaert Te laten dy, of onsen ouden aert Te trecken uyt, ja wat ghewin tis vreemde, Het schijnt of t'waer t'versiert fenijnich hemde, Stil stant omsicht, hoe dier op siel en lijf Verboden, noch siet menich met Loths wijf Te ruggh' eylaes na tswerelts ydel gh'ruchten, Ga naar margenoot+Daer sy alree beginnen hadden vluchten Haer schaduw' swack en onreyn wesen quaet, Des over hun t'ghemeene spreeckwoort gaet Van hondts ghespouw en soghs van nieus beslijcken, Van t'heylick Gods gebodt dus af te wijcken, Hervlecht al vast in swerelts vuylheyt dan, So datmer niet wel weder uyt en can. Ia grousaem ween hun hangen over d'hoofden Die afval doen na datse t'woort gheloofden, Onachtsaem, t'zy door weelden of noots ghetergh:
[pagina 39]
Want Christus heeft noch op den Olijfbergh Sijn volc voorseyt voor sijn toecomst veel nooden, Sy sullen u levren in druck en dooden, Ia sult oock zijn van alle volck ghehaet. Groot Conings Bruyt moet ghy so zijn versmaet, Ghy staet doch niet al viel u toe met wenschenGa naar margenoot+ Hoocheyt, t'zaet van haet en twist der menschen: T'onrecht yemant hem in dijn wesen stoort, Ghy en misdoet niemant met werc noch woort, O reyne Maecht schoon ongerimpeld' jonghe, Van honich soet sachtmoedich druypt u tonge, V handen oock, maer al van boven af, Ia doch en is u keel gheen open graf, V lippen oock niet vol fenijn der aders, Maer openbaert al meest den Geest ws Vaders In nederheyt, vermetich niet noch stout, Gants lieflijck is u woort vermengt met sout, Wt uwen mont vloec noch scheldtwoorden vlieten, V voeten zijn niet snel om bloet vergieten, Maer ghy bidt selfs voor u vervolghers fel: Wie qualijck dy toespreect ghy antwoort wel, Ws Bruydegoms voetstappen wilt ghy volgen, Die doen hy leedt en dreeghde niet verbolgen, Noch en versprack, doen hy versproken wardt. Eylaes waerom zijn eenigh' u soo hardt, T'ontseggen dy voorby-gangh door de landen, Die stadich hangt aen t'werc met vlijte handen, Ia veel den slaep d'ooghschelen maect ontwent, En knoopt den dach aen nacht met vet Lement, Door neeringh cleen, en dierte groot gedreven,Ga naar margenoot+ Wt eerbaerheyt, om elck het sijn te gheven, So wisselt ghy dijn sweet voor eyghen broot, En niemant zijt ghy lastich yet ter noot, Geen schoenriem ghy van yemant zijt begeerich, Maer zijt u self als Miere vroet gheneerich,
[pagina 40]
Daer landt en stadt, niet dan nut van en heeft: Schattingh en tol oock niemant liever gheeft, Wt vreese Gods vermijdt ghy tquaet met luste Stilwesich ghy niet quest ghemeene ruste. Maer wat ist doch u volmaect Bruydegom, Ga naar margenoot+Die niemant quaet en dede, maer alom Ghenas het volck, blint, creupel en besten, Wat wert hem na geseyt en quaets verweten. Hy die, O mensch, om eeuwich uyt verdriet Verlossen u, selfs mensch wert, en verliet Sijns Vaders Rijck, om self u daer in erven, End' wild' om u doen eeuwich leven sterven. Maer wat voor danck, t'volck van Ierusalem Een moorder was, veel liever hun als hem, Cruyst hem, doet wech, hun grouwde dats' hem saghen: Ga naar margenoot+Ten galgenbergh sijn selfs cruys most hy dragen, T'vrou-volc eylaes sacht-aerdich onversteent, Wt druck sijns drucx heeft sijnen druck beweent. O groene hout, most ghy so druck gedoogen, Wat sal hier near geschieden aen den droogen, T'onsondich Lam droecht so der sonden schult. Is t'slevens Vorst t'vervolgh so wedervaren, Ga naar margenoot+Niet meer dan hy en zijn oock sijn Dienaren, Hoe soude hun gheschieden al meer gh'lucx: Gods Rijcke light teynden t'padt van veel drucx: Maer Christen och laet niet den moet verslappen, Die mede lijdt die sal ooc meed' heerschappen: De werelt met haer wesen gaet voorby, Maer eeuwich duert Gods Rijck, dus troost u ghy.	margenoot+ Wolven in schaepskleeren. margenoot+ [W]issus margenoot+ Phaeton. margenoot+ Strijdt om onghelijcke Godsdienst. margenoot+ De werelt is verwert. margenoot+ Rust in ongheloove. margenoot+ Romen. margenoot+ Ioannes Hus. margenoot+ Perillus maecte eenen koperen Os om de misdadige in dooden. De tyran Phalaris dede hem sijn eyghen handtwerck eerst proeven. margenoot+ Verhael van den wreeden krijgh, van waer hy sijnen oorspronc heeft. margenoot+ Van den vinder der wapenen ofte den eersten Smit margenoot+ De vinders van elck geweyr worden hier elck bysonder aengestocken. margenoot+ Hoe ende in wat manieren het buscruyt gevonden is, ende wie den vinder was. margenoot+ Buscruyt. margenoot+ Van de cracht des buscruyts. margenoot+ Wensch om vrede sendt de reden uit om den mensche t'onderwijsen. margenoot+ Tobias margenoot+ Salomon margenoot+ Tis en ten is. Oorsaec van den krijgh. margenoot+ Trommel. margenoot+ Het vaendel. margenoot+ Hollandt. margenoot+ Wensching dat over al de werelt een sulcke Overheyt als in Hollant mocht heerschappen. margenoot+ Verhael van de segeningen Gods over t'landt daer vrede ende liefde woonen. margenoot+ Smenschen leven ende t'wesen deser werelt verdwijnt ghelijck een schaduwe. margenoot+ Paulus. margenoot+ Gelijckenis van Sodoma ende de comste Christi. margenoot+ Ware teeckenen van den jongsten dagh. margenoot+ Als stercke beenen geen weelde konnen draghen, moeten de swacke dich Armoede draghen. margenoot+ Smenschen traegheyt om uyt het leven der sonden te scheyden, wort geleecken by Loths traegheyt om uyt Sodoma te gaen, ende by t'giftich hembde dat Hercules doode. margenoot+ Men magh op den wegh niet stil staen. margenoot+ Van de sachtmoedicheyt lijdtsaemheyt, ende ware kenteeckenen der Bruyt Christi. margenoot+ Van de neerstighe handen des Lams navolghers. margenoot+ Christus dede wel ende genas alom. margenoot+ Christus droegh sijn cruys selve: de Dochters Zyons bevreemden hem. margenoot+ Den knecht en is niet boven sijnen Heere.

Vorige Volgende

Het tweede Ghesangh.