Bethlehem dat is het broodhuys
(1613)–Karel van Mander–
Auteursrechtvrijte weten gheestlicke Liedekens ghedichten of Leyssen, die de Herderen by Bethlehem snachts hun Vee wakende singen met verlanghen na de comste Christi
Op de wijse des 103. Psalms. Mijn ziele wilt, etc.S. ICk ben een Man ellendig die in rauwen,
De Roede van zijn gramschap moet aenschauwen,
Gheleyd heeft hy my, int duyster doen gaen,
En niet in t'licht, en zijn hand heeft hy reghen
My nu gekeerd, hy handeld buyten t'plegen,
Met my altijds, dan hy eer heeft ghedaen.
| |
[pagina 53]
| |
L. Mijn vleesch en huyd heeft hy in vroege daghen
Verouderd, mijn ghebeente in twee geslagen,
En my rondom betimmerd breed en wijd,
Met galle en moeyt' heeft hy my al omvangen
En my gheleyd in duysterheyds bedwangen,
Als dooden in de weereld t'aller tijd.
H. Besingelt heeft hy my in swaer vermoeyen
Dat ick niet uyt en mag, hy heeft mijn boeyen
Beswaerd, al roepe ick en al schrey ick mat,
Zijn ooren stopt hy, voor mijnen ghebede,
Mijnen weg heeft hy, met grond-steenen mede
Bemetst, en al toeghestopt, mijnen pad.
S. Hy loerde op my, als Beyr doet om verworghen,
En als een Leeuw, die ergens ligt verborgen,
Hy laet den wegh my missen, en te mids
Verscheurd' hy my, en maeckte my te nieten,
Hy spien den boge, en stelde om na te schieten,
My tot een wit of teecken, voor den Flits.
L. Wt sijnen tros, liet hy mijn niere treffen
Een spot mijns volcs ben ic, en als' aenheffen
Sang, dan ben ick daeghlijcs hun lied gemeen,
Met bitterheyd, heeft hy my gaen versaden,
En drencte my, met Alssem t'mijnder schaden,
Mijn tanden sloeg hy, al in stuckskens cleen.
H. Hy winteld my in d'asschen, daer beneven
Is oock mijn ziel', uyt den vrede gedreven,
Vergheten ick de goede daghen moet,
Ick sprack, nu is van my, al mijn vermogen,
En op den Heer, mijn hope wegh ghetoghen,
Ghedenckt o Heer, mijn ellendigh onspoed.
S. Hoe seer ic ben verlaten, doch gedencket
Met Alssem oock, en bitter gall' gedrencket,
Ghy sult daer aen, ymmer ghedencken doch,
Want het mijn ziel, inwendig my gaet seggen,
Ia dit moet ick, ter herten stadigh legghen,
En hierom leeft in my, de hope noch.
L. S'Heeren genade, is oorsake van desen,
Dat wy niet gants te niet zijn, maer in wesen,
| |
[pagina 54]
| |
Geen eynde en heeft, noch zijn bermherticheyd,
Maer sy gedenckt, en is nieuwe alle morgen,
Ga naar margenoot+Dijn trauwe is groot, en waerom soud ic sorgen
D'Heere is mijn deel, soo my mijn ziele seyd?
H. Daerom wil ic, op hem hopen gestadig,
Want vriendelijck de Heer is, en ghenadigh,
Die op hem wacht, der ziel oock die hier naer
Hem vraegt en speurd, t'is cen ding groot van weerden
Lijdsaem te zijn, en altijds met volheerden
Te hopen, op des Heeren hulp' eenpaer.
S. T'is goed den man, t'Iock in zijn jeugd te draghen,
Dat een die is verlaten, zonder claghen
Verduldigh sy, als hem yet teghen gaet,
Hy steke vry, de mond int stof, en wachte
Op goede hope, en lijde datm' onsachte
Hem noch, daer toe op t'kinnebacken slaet.
L. Hy laet' hem doen, al veel versmaedheyt treken
Want eeuwigh niet, en wil de Heer versteken,
Maer hy bedroeft, en is dan weder (siet)
Bermhertig naer sijn goedheyt groot te wenschen,
Want hy en plaegt, noch hy bedroeft den menschen
Niet geern, hy en doet van herten niet.
A. Als of hy wou, t'gevaen volc al beneden,
Laten op Eerde, onder zijn voeten treden,
En laten voor den Oppersten s'mans recht,
Krom buygen, ooc een s'menschen saeck verkeren
Al eveleens, als of den Heer der Heeren
Sulcs niet en saeg', en niet en overlegt.
Ga naar margenoot+S. Wie derf dan noch gheseggen, dat dees dingen
Gheschieden al zonder s'Heeren ghehenghen,
En quaed noch goed en comt uyt s'hooghsten [m]ond,
Hoe moghen dus de lieden in dit leven,
Een yder wil veel liever hem begheven,
Te morren op zijn zonde t'elcker stond.
L. Laet ons doch wel betasten al ons wegen
Laet ons den Heer' oock soecken en te degen,
Ons tot hem waerts bekeeren, nae zijn Wet.
Tot den Heere in den Hemel na s'betamen.
| |
[pagina 55]
| |
Ons herten laet ons metten handen t'samen,
Op heffen hoogh, als vierigh int ghebedt.
H. Wy hebben Heer in ongehoorsaem plegenGa naar margenoot+
Qualijck ghedaen, en ginghen u beweghen,
Tot toornicheyd, en daerom onghespaerd,
Ghy ons te recht met toornicheyd verbolgen,
Hebt overschudt en ons met swaer vervolgen,
Gedoot als of ghy ongenadigh waert.
S. Ghy gingt o' Heer u met een wolc bedecken
Dat gheen ghebed tot u door soude trecken,
Tot dreck en vuyl verworpsel ons doen zijn,
Int midden van den volcken al int ronde,
Elck ons vyand met opgespeerden monde,
Steld tegen ons, uyt spot oock sijn aenschijn.
L. Wy zijn verdruckt geplaegt met angstig schromen,
Mijn oogen laes, als water beken stromen,
Over t'verdriet mijns volcks dochters misval
Mijn ooge vloeyd, zy sal niet rusten mede,
Tot alder tijd, dat van des Hemels stede,
Hier in den Heer sien met opmercken sal
H. Mijn ooge scheyndt my t'leven, geen tijd stille
En dat alleen om mijn stads dochters wille,
Oock hebben my mijn vyanden belaegd,
Gelijck men doet een vogel, sonder sake,
Zy hebben my het leven t'ongemake,
Tot in den kuyl gebracht, t'zy u geklaegd.
S. Noch hebben zy op my geworpen steenen
Met water ooc, mijn hooft bedeckt met eenen
Doe zeyd ick t'is met my nu al gedaen,
Maer ick aenriep Heer' uwen naem beneden,
Wt den kuyl diep, ghy hoordet mijn gebeden,
Mijn stemme wierd van u noch wel verstaen.
L. Wanneer ick suchte en schreye o Heer daer vooren,
En wilt doch dan verbergen niet u ooren,
Maer neygt tot my, als ick aenroepe dy,
En segt tot my, en wilt u niet verschricken.
Wilt selve doch mijns ziels sake beschicken,
En voeren uyt verlost mijn leven ghy.
| |
[pagina 56]
| |
H. Hoe my onrecht gheschiedt o Heer wilt mercken
En helpt my tot mijn recht tot mijn verstercken,
Hun wraecke, en hun ghedachten teghen my,
Die siet ghy al, en over my verachten,
Dat hoord ghy al te samen, hun ghedachten,
De lippen oock van mijn weder party.
S. Ia tegen my hun daeglijcx loos, versieren,
Int ligghen Heer' en opstaen singhen tieren,
Een lied van my, gheeft hun verdienden loon,
Verschrict hun hert, laets' uwen vloeck bevoelen
Vervolgd vernields', hier in uws toorns woelen,
Ia onder al, den Hemel s'Heeren troon.
Het 3.Claeg-Lieds eynd. |