Een stoombootje in den mist

[p. 151]

François Marie uit Boxmeer

Toen nam de koektent het woord op. ‘Goed,’ zei 't kort-gedrongen ventje: ‘ik ga jullie wat vertellen, wat mijn gepasseerd is en liegen niet. Ik reis met m'n koekkraam dertig jaren en àl die jaren heb ik, zonder over te slaan, ingehuurd op de kermis van Boxmeer. Van dat ik weet, kwam daar op den derden en laatsten dag altijd een lange mijnheer bij m'n tent, met drie kleine kinderen. Koekslaan was toen nog in de mode. Ik had drie koekbokken in bedrijf, twee voor de grooten en een voor de kleintjes. Dat kleinste was niet veel hooger dan een melkblok. En als die lange meneer kwam, dan wist ik 't al, hoefde niks te vragen. Dan lei ik taaie reepen op den kinderbok en dan wier daar geslagen... ieder kind mocht vier keer slaan. Ieder jaar hetzelfde.

- Hoeveel is het, - zee dan die lange meneer en: - drie dubbeltjes meneer de orgelist - zee ik netjes terug. Meer woorden wieren er doorgaans niet bij gewisseld, maar dat was ook niet noodig.

En dat kwam ieder jaar op dezelfde manier terug. Altijd, op den derden dag kwam die lange bleeke organist in zijn pandjesjas aangestapt, altijd had hij drie kleine kinderen bij zich. En toen zee Be op zekeren dag tegen mijn vrouw: Kee, zee ik, die lange orgelist is weer geweest en wéér met drie kleine kinderen. Waarom brengt die lange lat nou nooit eens z'n groote kinderen mee dan konnen die eens op den grooten bok slaan, dat levert meer op. Kee docht, dat die groote jongens uit d'r eigen wel geweest zouden zijn, zonder bij vader aan 't handje te loopen. Maar dat nam ik niet aan. Want dat volk van den orgelist kon je uit duzenden direct kennen. Ze hadden allegaar haar zonder kleur er in en lank-

[p. 152]

werpige witte gezichten, net als hijzelf. Dat bijzondere slag kinderen, ook al waren ze groot, zon je toch herkend moeten hebben in je kraam. En ik zee nog: Kee... naaste jaar gaan ik 'm dat vragen. -

En dat ik dat doen zou, was ik 't jaar daarop weer zoogoed als vergeten, toen hij er ineens weer was... wéér met drie kinderen. En 't schoot me nog juist in de gedachte, toen ik de taaie reepen oplegde. “Meneer de orgelist?” vroeg ik: “ik zie jou nou altijd hier kommen met drie kleine kinderen... willen je groote jongens nou ook eens niet kommen koek slaan?”

Ik heb geen groote jongens, - zei hij zachtjes.

Wat? Enne...

Niks anders dan nog twee thuis, maar die zijn nog te klein. -

Ineens begon het oudste jonkie, een manneke van een jaar of twaalf, zachtjes te huilen. En wit dat dat kereltje was menschen... alleen z'n oogen wieren rood. De orgelist aaide 'm een keer over zijn haren en zei hartelijk: - sla maar eens flink François Marie! - Een mooie naam, ik zal 'm nooit meer vergeten. En Franske sloeg. Hard kwam 't niet aan; veel kracht zat er niet bij, zie je. En toen gaf m'n wijf dat bleeke jonkie een groot stuk janhagel en ze zee: dat kost niks veur jou, jongemeneer, dat krijg jij van mijn. -

En 't volgend jaar was meneer de orgelist er wéér. Hoeveel kindertjes denk je dat hij toen bij zich had? Wie weet hierover bescheid?’

‘Twee,’ riep tante Mieke schielijk; ‘och arm dat manneke.’

‘Drie. Weer drie, net als altijd drie. Maar de oudste was toen een meidje, ze hiette Lina. En wit dat dat vogeltje... wit menschen... Nou, en laat ik er nou verder maar mee

[p. 153]

ophouwen, er zou niet veel variatie kommen in m'n verhaal. Dat is érger dan mist, menschen. Maar 't mooie dat er óók aan was... toch is die orgelist altijd nog blijven hopen, dat hij de anderen ten leste nog in 't leven zou houwen en dat zag je goed, als je 'm maar in zijn oogen keek. Dat zee ik dukkels tegen het wijf.’

‘Vroolijk ben je anders niet,’ opperde Jaap, de koopman in de allervoortreffelijkste sigaren, dewelke vervaardigd worden in het vrije Koninkrijk der Nederlanden, kostende slechts vier cents, de tien voor zeven stuivers, om de concurrentie te doen barsten.

‘Nee... maar vroolijk wàs dat ook niet,’ weerlegde de koektent, ‘zeg nou zelf.’

‘Maar als je zèlf wat vroolijkers weet, niemand houdt je tegen,’ vond de schipper, ‘stoom maar op. Jij kan toch zéker wel je woord doen.’

‘Goed!’ zei Jaap, ‘dat kan je hebben.’

‘Als 't maar weer niet ijzig is.’

‘Neen, maak je maar geen zorgen.’

‘Als 't je anders een sigaar waard is,’ vond Jochem, ‘mag je wat mij betreft over kindermoord of over madame Eleonora vertellen.’