Omnibus

XXXVII / De vrijer van verre

Ze heeft Chef eens laten ruiken in een pondsdoos nieuwerwetse wagensmeer en de vuile vettigheid heeft hij in geen dagen van z'n neus en wangen af kunnen wassen. En 't is ook al niet de eerste keer, dat ze mannen van hun slag laat neerzitten op een garenklos of zo iets, hetgeen je 's anderendaags nóg voelt in je achterpand.

Maar Chef heeft geen hekel aan het hellejong, want ze is er gul bij en lieftallig. Ze heeft wel eens een scheutje reukwater op de rug van z'n hand gesprenkeld en ze kijkt Chef altijd zo vurig in z'n wezen.

Chef denkt dan altijd, dat die lievigheid voor een ander bedoeld is en natuurlijk voor een jonge werkengast fevers vandaan. Hij weet dat goed: zo is jong vrouwvolk. Als ze lachen tegen een ouwe sukkel, dan hebben ze een ander in gedachte. De lieve verbeelding heeft het nodig, zo tussen 't werk door, te lachen tegen een man. Maar zijn lieve verbeelding is mans

[p. 134]

genoeg, zich omgekeerd dan ook jonk te denken en tot het avontuur bereid. Twee arme duvels die zich eigens verneuken: Chef en die lacherige meid.

Maar vandaag zit ze in 't bomhok en krijt. ‘Doorlopen!’ commandeert Jochem, want kinderen en krijtende meiden schuiven niet af, juist even is hij te laat. Want het ongelijke liefdespaar heeft al vat op elkaar; Chef staat al meewarig te schudden met z'n kop.

Chef wil troosten. Jochem heeft andere wil. Jochem wil centjes halen gaan in 't achterhuis; wél zo voordelig. Jochem bekomt zijn centjes en hoort en passant, wat voor soort leed daar wordt uitgehuild in 't bomhok. De ouwe Neus de Beste, die hier melkknecht is, weet er natuurlijk het fijne van. Maar Chef bekomt met al z'n nieuwsgierig kopschudden niets anders dan snauwen. Hij douwt het anders zo tierige dochtertje zachtjes tegen haar rug, maar ze springt overeind, alsof Chef een vergiftige padde was, die spoog.

Van Jochem heeft hij 't vernomen. De vrijer van verre, Driek uit de Booreftse Meye, left in 't ziekenhuis van Tergouw. Een vieze ziekte, iets van een wondje waar beestendrek aan gekomen is en nou is de vrijer lam en bloeit uit honderd wonden. Nou gaat de vrijer dood en 't katjesspul is uit. Ook 't lieve spul met Chef. Verdomme! Waarom moest nu ook dát uit zijn? Is de wereld al niet chagrijnig genoeg? Kan zo'n dom end meid nu niet hef blijven voor een ouwe hobbezak, omdat fevers in de Meye een jonge kinkel een vuile bloedziekte heeft opgelopen van ene koei? Reikt de verbeelding van 't daggeldersmeidje, dat springen kon over leeftijd en buurten heen, dan niet nog wijder? Neen... Chef ervaart het hier... de vindingrijke liefde is broos en kwetsbaar. Duizend gezonde, vrijgrafie daggelders om maar uit te kiezen, zijn haar overig gebleven, maar die ene moest en zou ze hebben, die ene die in de Catharina leit, de ouwe stadsapotheek aan de Haven in Tergouw. En 't lieve liedje is uit. Het ondeugende jonk kent haar ouwe vrijer, haar ouwe beste luizenvent niet meer. Ze heeft hem bekant in z'n wezen gespuugd, ze is vies van Chef geworden, zoals dat rechtzinnig behoort voor een jong meidje. 't Was ook maar een onnozele droom, waar nooit een asempje vervulling voor was mogelijk geweest. Maar toch... een droom... en een vrouw die lacht. Nu is er niets meer.

Chef denkt terug aan de garenklossen, die ze venijnig vroeger neerlei op de plek waar hij ging zitten, aan de vuile pets met het wagensmeer, aan de dweilen die ze om z'n oren geslagen heeft en Chef wou liever, dat ze 'm dit keer een gietschep op z'n hoofd had uitgestort, dan zo... weggejaagd, net alsof hij alleen maar een ouwe schooier was en niet de vrijer van verre, in andere gedaante.

‘Dat jong mot maar weer gauw beteren,’ vond hij en door wat te praten hoopte hij z'n ellendigheid te verslaan.

‘Dat jong is er de schuld van,’ weerlegde kwaad van zin z'n maat, ‘dat die meid ons nou maar netjes laat verhongeren, 'k wou dat ie...’

[p. 135]

Onderwijl lag, in Gouda, de vrijer van verre, te vechten met de vreemde dood, het koeiengif in z'n bloedaren.

En je zou dat niet zeggen, als je er de vredige zomeravond op aanzag. De landen begonnen te dampen en de koeien reutelden zwaar en lui van welbehagen. De zon, aan 't ende van haar baan, gaat altijd feller schijnen, hoewel dat niet helpt. Want de nacht komt tóch. - En de ouwerdom komt tóch - denkt bitter een bedelaar, die moei en ontmoedigd verder trekt, op IJsselstein aan. Alles wat leeft keert ten avond weer naar vrouw of naar kind. Maar Chef trekt met Jochem naar het logement, waar niks van hem is, dan de plek, die hij er huren gaat voor één nacht, voor één kwartje. Ze hebben, voor ze IJsselstein betraden, daar samen nog over gepraat. Of eigenlijk: Chef heeft gepraat en Jochem heeft gepraat. Twee gezworen kameraden, maar vreemdelingen voor elkanders willen en wouwen. Als 't waarlijk is, dat er ooit een zeeman heeft bestaan, die zou hebben zeven jaren op zee gevaren, en nooit geen water gezien... zeker is 't waar, dat Chef en Jochem wel vier keer zo lang samen over de dijken hebben gekuierd en nooit van elkaar begrepen hebben, waarom de Heer van al wat leeft ze zo different geformeerd heeft. Al geleken ze, als je ze tegenkomt, iets meer op elkaar dan broers. Hetzelfde soort afgedankte kleer, een hutspot bij elkaar geschooid, dezelfde zware schommellijven en alletwee even goor en even gezond.