Omnibus

[p. 70]

XVIII / Inkopen doen

Hanne verkoopt doorgaans veel. Want de mensen hebben ontzag van haar. Als ze bij een boerenvrouw met haar stuk hout op de onderdeur klopt, dan is er haast geen een die zeggen durft: vandaag niks nodig, Hanne. 't Mevrouwtje van de Notaris heeft, zeggen de mensen, in een jaar tijds, twee en vijftig zemelerenlappen gekocht, zó rilde die van Hanne Kaptein.

Maar wie d'r aandurft, dat waren Chef en Jochem, mannen van háár postuur en zwaarte, mannen die voor de dood en de duvel nog niet bang waren. En week. op week kwamen ze getweeën in 't winkeltje staan en lieten de wiebelbel net zolang luien, tot ze naar voren kwam gewaggeld in volle luister van d'r geweldig venijn. Zó zag ze die twee mannen, of ze nam haar end hout beet.

‘D'r uit! D'r uit! Gien schooiers! Gien leeglopers! Zoëen heb ik eigens in 't achterhuis zitten! Vooruit, opgedonderd; of ik zal jullie...’

‘Wacht nog effies, vrouw,’ zei ditkeer Jochem bloedkalm, ‘hou dat stokkie maar bij je, dat heb je straks hard genog nodig om mee naar de hel te rijen, maar ik wou twee veters kopen.’

‘Veters? Wat voor veters? Leren of gebreide; enkele of kousveters?’

‘Laan ik zeggen... schoenenveters en Kien kousenveters.’

‘Och vent, neem jij je soort. Kousveters dat zijn rondgebreën katoenen schoenenveters, begrepen?’

‘Ik mot Kien rondgebreën schoenenveters hebben, Hanneke, ik mot lankwerpige gebreën katoenen schoenenveters hebben. O zo. Wat zeg jij Chef?’

‘Jaar, m'n maat heit gelijk. Erg lankwerpig motten ze gebreën zijn.’

‘Kullen jullie me nou, doenieten of...’

‘Nee beste Hannekemeid, echtig niet, ik zou 't niet Barven, hé.’

‘Fatsoen houen in m'n zaak, man. Als je wat kopen wilt, da's goed. Maar gien vuile praatjes hier.’

‘Maar m'n engeltje nog an toe, zijn dat nou vuile praatjes as ik in 't fatsoendelijke zeg, da'k...’

‘Mot je nog veters of niet. En dan gauw wat! Als jullie hier lang in m'n zaak staan, mot ik straks nqg luchten ook.’

‘O ja, veters, da's waar, Chef. Hanne heit gelijk. Ik wou veters kopen. Wat waren 't ook al weer; rechtgebreën rondachtige katoenen schoenenveters en die noemen de halskoppen kousenveters. Nou vooruit Hanne, en wat kosten die?’ ‘Zes cent 't paar.’

‘Wat! Daar koop je overlek een villa voor met een bogerd er achter. Maar affijn, we tallen, ook koopman zijnde, wel wat percenten bekommen, waar Hanne?’

‘Afdingen?! Nooit in d'r eeuwigheid. Vaste prijzen en à comptant. En eerlijk betalen, ik eerst geld en dan jij de veters.’

[p. 71]

‘Nou goed dan: zes centen. Maar 'k mag ze toch zeker eerst wel effies bekijken, waar? 'k Zal ze niet aansteken met schurft of zo. Nou Hanne, je hoeft ze echtig niet zo stijf vast te houwen, hoor, ik bin zo eerlijk as een rijksdaalder.’

‘Heb ie ze nou lang genog bekeken?’

‘Bijna.’

‘Ik wor 't zat, hoor!’

‘Wat? Bin je zat? Mins, schaam je eigen tellevers. Zo iets dat zou ik nog niet darven. Hè, ba... Chef... Hanne zegt dat ze zat is.’

‘Is 't nou uit, dat gehannes? Zes centen of niet. En anders hier m'n veters. Gauw of niet.’

‘Nou vrouw, achteraf bekeken en eerlijk gezegd, as ik ze goed ankijk, dan zien ik, en kijk nou zelf ook maar 'ns goed... 't zijn goddorregie twee linkse. Dat gaat toch niet?’

‘Wél lelijke loeders. D'r uit! Gauw of ik roep m'n vent!’

Toen zijn ze, bekant gebroken van de lachstuipen, naar buiten gevlucht, net of ze bang waren. Bang voor Hanne heur vent. Ja... en dan mot je hem kennen, het arme doodskoppie. Hij niette eigenlijk Broere van zijn eigen, Jantje Broere, maar hij wier nooit anders genaamd dan Jantje van Hanne Kaptein. Och, dat Jantje toch. Iedere ochtend, als Hanne op de hondenkar zat, dan liep Jantje door den huis en maakte de boel maar wát fijntjes schoon. Alleen... als hij in de winkel moest helpen, in Hanne haar zaak, dan lei dat Jantje even z'n schort af. Soms vergat hij dat wel eens en daar keken de mensen niet eens meer naar.

En die enige keer, dat Chef en Jochem in 't winkeltje wat centjes bekommen hadden, 't was, toen Jantje voor kwam, wijl Hanne zich had verlaat. Van pure benauwdigheid om 't geweld van twee zulke wandelbomen, had hij toen een greep in de laai gedaan. Maanden daarna liep hij nog met bang, dat het uitkomen zou; dat die twee venten 't zeggen zouden aan Hanne. Maar die twee venten hadden 't eigens allang véél te goed begrepen. Ze hopgen Jantje niet op; ze zwegen daarvan tegenover Hanne.

‘Chef,’ zei Jochem, toen hij wat bijgekomen was van 't danig pleizier ‘durf jij nou weerom te gaan en naar twee rechtse rechtgebreën en bietje ronde katoenen schoenenveters die ze kousenveters noemen, te gaan vragen?’

‘Durven wel, da's 't woord niet. Maar as Hanne d'r hart er niet stil van bleef staan, of as d'r lever eris brak.’

En om dát niet te riskeren, gongen ze saam maar weer een boertje wijder. Altijd maar dichter op IJsselstein aan. Ze naderden Lopik-Kapel, alwaar twee iepebomen staan die zo dik zijn, dat drie mannen ze maar nét omvatten kunnen. En precies waren ze de bomen voorbij, die nabij hofstee ‘de Posthoorn’ prijken, net waren ze, op hufterachtige wijs, daar in ‘de Posthoorn’

[p. 72]

weggejaagd, of ze hoorden iets heel pleizierigs. Hoefgeklapper, lach en zang. Allenig Chef, hij docht éven aan ‘'t Zwaantje’ en grilde. De dijk is daar maar smal en ze namen standplaats op het uitpad van ‘de Posthoorn’ om te verkennen, wat daar zo pleizierig langs kwam toeren.

Ha, een bruiloft, op z'n middagtoer. Een ouderwetse brulloft, met veel wiegewagende tilbury's, tentwagens en Utrechtse wagentjes. Maar één nieuwmodische glazen koets, een lelijke glimmende bak, met een lupusboer d'r in. Ze herkenden de stoeterij aan de families; dit was nou de bruiloft uit Eiteren: Aartje de Wit het piepkuikentje, met Bastiaar van Bart Six, de meelmuis. 't Bruidspaar reed voorop; Bastiaar hieuw een witte zwiep hoog en hij had, voor 't eerst in z'n kinderleven, een zwartlakens pak aan. Naast hem zat Aartje, in 't wit. Een meidje van amper achttien. Vreemdigheid hier in. de buurten, waar altijd bedaagde jongens met meiden van achter in de dertig trouwen, zo'n pril en vril spannetje, nét twee zenuwachtige veulens.

Chef docht... wat zal er weer een praat zijn in Eiteren en daaromtrent. Over Aartje... zo jong al. Want wat er alzo volgde, met opgedirkte zwiepen en in zondagse kleer, 't leken allegaar mannen en vrouwen van 't behoud. Ze zongen nu wel en ze klakten met de zwiepen, ze wierpen naar Chef en Jochem centen en bruidsuikers, al naar de oude manier, maar achter die vrolijkheid zat de boerenernst en -onrust om een zo jonge trouw. Hoeveel erfdelers kunnen er namelijk niet groeien uit zo'n bloedje van achttien. En die zat daar maar onbewust van zulksoort vragen in de bruidstilbury, te kijken naar Bastiaar en z'n witte klakkende zwiep; een grote sterke jongen, waar een echte man al in stak.