Omnibus

IX / Het nut der dingen

't Wijf eigens zou hem daarop antwoord geven. Ze hoog over de onderdeur te luisteren veur d'r twee centen. Als 't spul uit was, gaf ze weer twee centen en begon overnieuw een opera, met mooie uithalen. Zoveel verstand

[p. 35]

had Chef d'r wel van, of hij hoorde, dat de monicaman zo wel eens van de ene air op de andere oversloeg, zeker bij gebrek aan beter weten. Maar wat juffert dat achter in Lopik, waar de mensen zo stom zijn, dat ze er d'r eigen begrafenis vooruit betalen?

Maar zó had het serpent hem gezien, of ze schoot uit de deur, en blafte hem aan. Nét een valse keeshond. ‘Wat mot jij hier, doeniet?’

‘'n Bietje luisteren, vrouw, en passant om een centje vragen astamblieft, veur een arm mies. En één staan nog an de dijk te wachten.’

‘Waarop wacht hij?’

‘Hij dierf niet kommen, vanwege jouw hond, vrouw.’

‘O zo. En zal ik de hond op jou eris los laten, lilleke niksnut?’

‘Neeë, niet doen, want ik slaan als ie bijten wil, vrouw.’

‘Ha ha! Veur jij slaan kan, hangt 'ie al aan je strot.’

‘Maar dan slaan ik z'n rug in tweeën.’

‘Wat? Sla jij op z'n rug? Op z'n rug? Dan heb jij m'n Kees doodgeslagen, dan ben jij 't geweest. En ik zal jou aangeven en dan jij naar Veenhuizen, smeerlap, niksnut.’

Maar de monicaman speulde rustig door. Dichter und Bauer.

‘Vrouw,’ zei Chef met z'n trouwste smoel, ‘ik zal barsten as ik er van af weet. Wanneer is 't dan gebeurd? Eergister? Nou, toen zaten we in Goudriaan overlek. Maar nou gaan ik even Jochem roepen, om te getuigen.’

‘Nee, één is genoeg. En nou 't schapie van een hond dood is, nou zou die wel durven kommen, hè? Wát een vent. En hannes nou maar gauw op.’

‘En m'n centje, vrouw?’

‘Wat? M'n centje, zeg jij? Neeë, 't zijn mijn centjes en daar blijf jij lekker koud van. Waarom zou ik jou geld geven, niksnut? Wat kom jij mij brengen? Kijk die man daar, die speult er nog voor. Die geeft een mens nog wat te horen. Maar jij... jij mot maar gaan werken; jij bint nergens nut voor.’

En toen was ook meteen de muziek uit. Chef voelde wat koken in z'n kop. Wat was dát nou weer voor nieuwmodische klets? Wat voor nut zou d'r moeten steken, in z'n vragen om een cent. 't Ging dan toch maar zuiver alleen om een onnozele cent? ‘En wat voor nuttigheid zit er eigentlijk achter monica-muziek?’ vroeg hij bitter.

‘Wat nut? Wel, dat hoort een mens ommers graag.’

‘En zie je hum dan niet graag, de mooie jongen?’ vroeg de zeilpet.

Het wijf docht: ‘nou opgepast, anders praten die twee me in de klem.’ ‘Ik heb niks met die vent te maken,’ zei ze en toen kwam tergend weer dat woord: ‘Zo'n niksnut.’

Daarmee wou ze resoluut den huis in gaan. Maar Chef, die 't niet verkroppen kon, Chef kwam in verweer. En omdat ze zo danig nieuwsgierig was, daarom luisterde ze.

[p. 36]

‘'k Wou,’ zei hij, ‘dat Jochem nou maar hier was. Die zou jou goed van weerwoord kannen dienen vrouw. Ikke niet. ik bin zo glad niet. En nou vraag jij wel naar het nut, het hoe en 't waarom... maar waarom heb jij eigentlijk een kop. Waartoe is dat nut? Omdat je anders niet en leven kan? En waarom leef jij dan? ‘Waartoe is dát nut?’

Toen docht het wijf, dat ze stikken ging van kwaaiigheid en de monicaman van de lach. ‘Zeg maat, dat gaat nogal met jouw gladheid. Wat kan jij mooi parlevinken.’ Maar slotsom was, dat de onderdeur eerst en toen het bovendeel, dichtgeslagen wier en Chef z'n centje niet kreeg. Hij bonkte nog wat met z'n stok op de vestingpoort, waar achter het kwaaie wijf, woest van nijd (omdat heur Kees er nou niet meer was, om van zich af te bijten) haar eigen zat op te vreten, maar nadat Chef twee grendels giftig op de deur hoorde schuiven, zei hem berustend tot de monicaman: ‘Ze doet het niet; ik docht het wel.’

‘Och, waartoe zou 't nut geweest zijn,’ lachte de ander.

‘Wiedes.’

Als broers trokken ze samen naar de dijk. En toen de zeilpet benedenuit trok, op Schoonhoven aan, losweg wat tonen jengelend uit z'n windbalg, verklaarde Chef aan Jochem: ‘'t was weer zo, Jochem, ze verdomde 't. Maar 't kreng van een hond is kapot. De rug ingeslagen.’

‘Wat? De rug ingeslagen?’

Chef knikte trots, de huichelaar. ‘Chef laan we dan gauw wijerop gaan; want dat magg niet. Dat geeft donderen.’

‘Och,’ zei Chef dromerig: ‘waar was 't kreng toe nut. Zo hond, zo wijf.’

Maar ach, wat kan dat onnozel zijn, als je, bedelman zijnde, ievers komt waar ze je een cent geven door 't raamt en dan gauw weer dicht. Dat doen ze in Lopik dukkels. Dat schijnt daar manier te worden. En zó is 't raam dicht, of ze zien nommer twee, die er bedeesd bij staat en óók z'n klavier uitsteekt. Wéér gaat dat raam open en weer strekt een poezele stoepmeidenarm een eindje d'r uit. ‘Dag schatje,’ zegt Jochem dan, neemt eerst z'n cent en knijpt dan eens lekker in 't gezonde meidjesvlees. Dat is ál vrouwenvertier dat z'n dag hem biedt. Wel; komt hem dat dan niet toe? Hij smekkert ervan met z'n lippen.