Troost der siecken ende overleden

Het VIII. Capittel

Onderrechtinghe van het gebruyck des Wijwaters, ende des Crucifix by de siecken.

Het ghebruyck des Wijwaters.

MEn sal den siecken ende sijne bedt-stede, teghen alle beko-

[p. 71]

ringhen, dickwils met Wijwater besproeyen, ende dan dese navolgende ghebeden over hem lesen.

IEsvs wil u suyveren van alle uwe sonden, ende met sijne gratie heyligh maken, ende brenghen tot het eeuwigh leven. Amen.

Godt besproeye u met de gheestelijcke wateren sijnder gratie, ende vernieuwe sijnen gheest in uwe siele.

Amen.

Den Heere sende over u den reghen sijnder benedictien, ende make u vruchtbaer in alle deughden.

Amen.\

Godt moet opstaen, ende sijne vijanden verdrijven, ende van sijn aenschijn moeten sy wegh vlieden, die hem haten. Amen.

Het ghebrucyk des Crucifix.

MEn sal den siecken dickwils het Crucifix toonen: namentlijck als hy seer cranck is: ende hem op dese navolgende manieren vermanen.

[p. 72]

N. Slaet uwe ooghen op desen spiegel: aensiet in dese figuere, hoe dat den Autheur van uwe saligheydt voor u ghestreden ende geleden heeft: op dat ghy nae des heylighen Pauli vermaen, in u lijden ende uwen strijdt niet cleynmoedigh en wordt: maer vroom ende volstandigh in hem, die voor u de doodt gheleden heeft.

Siet het Cruys, het welck een instrument van uwe verlossinghe gheweest is. Aenmerckt hoe dat Godt den Vader u soo lief ghehadt heeft, dat hy sijnen eenighen alderliefsten Sone, voor u niet en heeft gespaert; maer in de doodt ghelevert: om dat ghy door hem soudt moghen leven, ende de saligheydt verwerven.

Ghelooft dan in hem, want hy uwen Godt is; betrout op hem, want hy uwen Salighmaker is; bemint hem, want hy u opperste goedt is.

Denckt met wat een betrouwen, dat in de oude Wet, die ghebeten waren van de vierighe serpenten,

[p. 73]

aenschouden het metalen serpent: ghy hebt oock somtijden door uwe sonden ghehindert gheweest: aensiet dan oock met een vast betrouwen uwen Salighmaker in sijn beeldt, voor u hangende ende stervende aan het Cruyce, ende verhoopt de selve gratie ende gesondtheyt nae de siele.

Moyses werpende een hout in bittere wateren, heeft die soet ghemaeckt: doet het selve in uwe benautheydt, ende ghy sult troost vinden.

Aensiet dan het Cruys dat Christus met sijn Bloede geverwet heeft, ende het sal u wesen in al u lijden tot een sonderlinghe bate ende vermaeckelijckheydt. Het Cruys is het teecken ende vendel van onsen Capiteyn, dat soo dickwils als de vijanden dat sien, hen soo benaut, dat sy die gheensins hinderen en konnen, die daer mede geteeckent zijn. Houdt u dan onder dese baniere: gheeft u in de beschermenisse van desen Capiteyn, ende maeckt, met een vast betrouwen op sijne hulpe, dickwils

[p. 74]

het teecken des heylighen Cruys, ende niet en sal u letten.

Aensiet den staeck daer Christus (die hem een waerachtighen wijngaert noemt) aen vast ghemaeckt heeft gheweest: klimt daer op, ende pluckt de blauwe druyven van sijne doodt-verwighe wonden, waer af sijn ghebenedijdt lichaem vol is; om u flau herte daer mede te verstercken.

Aensiet den boom des gheestelijcken levens uwer sielen pluckt daer van de vruchten der saligheydt: welcke zijn, alderhande volmaeckte deughden; op dat ghy eeuwighlijck mooght leven.

Dit is het spit daer Christus in het vier der liefden aen ghebraden is, om te wesen eene salighe spijse voor uwe siele, in de reyse tot den hemel. Overdenckt dan sijn lijden, ende versterckt u, door sijn exempel, met Christelijcke lijdtsaemheydt.

Het Cruys is den sleutel, waer mede Christus den hemel, die soo langhe ghesloten was, gheopent

[p. 75]

heeft. Met desen sleutel moet ghy u selven oock den hemel open doen: dit suldy nu doen, overleghende met oprecht leetwesen uwer misdaeden, wat Christus ter oorsaecke van die, voor u gheleden heeft; hem uyt den grondt uwes herten daer voor danckende, ende ter liefden van hem u gheerne overghevende, om al te lijden, dat hem ghelieven sal u op te legghen.

Het Cruys is den lessenaer, daer den Boeck des levens ende der liefden op leydt: leest in desen boeck, ende bemerckt in dien de liefde Christi, ende sijne groote begeerte tot der menschen saligheydt.

Aensiet den Advocaet, die voor u verandwoordt, ende als Middelaer, door sijnen bloede met Godt den Vader uwen peys maeckt: ende en twijffelt niet, oft den Vader sal u sparen, die van sijnen Sone soo dier ghekocht zijt.

De Amalechiten, vijanden van den volcke Godts, wierden verwonnen alsoo langhe als Moyses

[p. 76]

sijne armen ophief ende uytstack: hoe veel te meer door het opheffen ende uytsteken der armen Christi sult ghy uwe vijanden verwinnen, is't dat ghy een weynigh wilt strijden, ende op Godt betrouwen.

En vreest niet dat Godt u verlaten sal, gheeft hem altijdt eenen goeden wille: want soo ghy hier siet, hy heeft u gheschreven in sijne handen, voeten, ende in sijn herte.

Christus spreeckt tot Jsaias: Al moght eene moeder haer kindt vergeten, soo en sal ick u niet vergeten. De liefde Christi gaet alle moederlijcke liefde te boven: waer heeft oyt eene moeder soo veel gheleden voor haer kindt, als Christus ghedaen heeft voor ons? Waer isser oyt moeder gheweest, die met haer vleesch ende bloedt haer kindt heeft ghespijst? Van groote liefde is hy vierigh ende root-verwigh: waer uyt ghy bemercken kondt, hoe dat hy u behert, ende daerom niet verlaten en sal.

Hy hanght hooghe op den boom, om nae sijne verloren schaepkens

[p. 77]

van hooghe te sien: sijne handen zijn uytghesteken, om u te wincken, ende te roepen: volght dan sijne goede begheerte, ende presenteert u metter herten om hem in alles te voldoen.

Laet u duncken, dat ghy hier light onder het Cruyce, inde teghenwoordigheydt van uwen Salighmaker, ende besonderlijck aen die voeten, aen de welcke Magdalena heeft genade vercreghen.

Begraeft u inde wonden Christi: op dat ghy daer uyt mooght glorieuselijck verrijsen.

Doet u aen, met een vast betrouwen, de twee gheestelijcke vleughelen uwer siele, te weten, hope op de grondeloose bermhertigheydt, ende betrouwen op de verdiensten Christi: ende vlieght daer mede ten hemelwaert.

Hoe men de siecken met het Crucifix seghenen sal.

MEn sal oock somtijden den siecken met het Crucifix seghenen:

[p. 78]

dat is, het Crucifix inde rechter hant nemen, ende maeckende daer mede over den siecken het teecken des heylighen Cruys, segghen:

IEsvs uwen ghecruysten Salighmaker, wil u ghebenedijden.

Het cruyce Iesu moet u van alle quaden bevrijden.

De verdiensten ende voldoeninge van Iesus passie moeten u helpen, ende tot de eeuwighe saligheydt brenghen.

Het bloedt Iesu, moet u suyveren van alle sonden, ende uwe siele vervullen met goede begheerten.

De wonden Iesu moeten u troosten, ende uwen troost in allen uwen noodt wesen.

Iesus wil u omringhelen, ende van alle leedt bevrijden.

De ghedachtenisse van't Cruys Iesu, moet u altijdt versch in uwe memorie blijven, ende u in deughden verstercken.

Iesus moet door sijn cruyce voor u vechten, ende alle uwe gheestelijc-

[p. 79]

ke vijanden verslaen.

Iesus moet door de cracht van sijn cruyce u den hemel openen, ende der eeuwiger glorie deelachtigh maken.

Ander ghebruyck des Crucifix.

GHy sult oock somtijden (om bequame veranderinge te hebben, als ghy den siecken het Crucifix toont) eenighe deser navolghender vermaninghen den krancken voorhouden.

I.

1. HEt is my hertelijck leedt, o mijnen Godt, dat ick u oyt vergramt hebbe.

2. Vergheeft my, o Heere, alle mijne sonden, door u lijden, ende bittere doodt.

3. Jck begheere my, o Heere, te beteren, ende uyt gantscher herten u eeuwighlijck te dienen.

[p. 80]

II.

1. JCk dancke u, Iesu, van alle uwe weldaden, die ghy my oyt ghedaen hebt.

2. Jck dancke u, Iesu, voor alle de swaericheden, die ghy my oyt ghesonden hebt.

3. Jck dancke u, Iesu, van uwe kennisse, ende alle middelen der saligheydt, die ghy my verleent hebt.

III.

1. HEt is my leet, o Heere, dat ick oyt teghen u ghesondight hebbe; want ghy onghemeten goedt zijt.

2. Jck bidde u om vergiffenisse, o Heere; want ghy oneyndelijck bermhertigh zijt.

3. Jn uwe verdiensten, o Heere, maeckt my saligh; want ghy voor my ghestorven zijt.

IIII.

1. JEsv, vernieut in my dat veroudert is.

[p. 81]

2. Iesu, versterckt in my dat kranck is.

3. Iesu, suyvert in my dat besmet is.

V.

1. HEere Iesu, maeckt my deelachtigh uwer comste ende heyligh leven.

2. Heere Iesu, maeckt my deelachtigh uwer passie ende bittere doodt.

3. Heere Iesu, maeckt my deelachtigh uwer glorieuser verrijsenisse ende hemelvaert.

VI.

1. JCk offere u, Iesu, alle uwe bloedighe wonden, voor alle mijne sonden.

2. Jck offere u alle uwe versmaetheden, voor alle mijne traegheden.

3. Jck offere u alle uwe deughden, voor alle mijne ondanckbaerheden.

VII.

1. IEsv, besoeckt my ghenadighlijck met uwe gratie.

[p. 82]

2. Iesu, maeckt my een mensch nae u herte.

3. Iesu, door uwe bermhertigheyt ontfanght my in u Rijck.

VIII.

1. VAder, in uwe handen bevele ick mijnen gheest.

2. Iesu, in uwe wonden versmoore ick alle mijne sonden.

3. Maria, in uwe bewaernisse bevele ick den uyt-ganck mijnder sielen.