Logo DBNL
Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus (1610)

Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus

(1610)–Lodewijk Makeblijde–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

De X L V. lesse.
Van de goede wercken.

Wat zijn goede wercken?

Al het ghene dat a met vrijen wille, b uyt de liefde, c ter eere Godts, d nae Godts wille gheschiedt.

Waerom zijn dit goede wercken?

Want sy a Gode behagen, ende verdienen, voor de ghene die-se doen, b vermeerderinghe van Godts gratie, ende c het eeuwich leuen.

Wat is daer van noode tot eenich goedt ende verdienstich werck?

1. Dat den mensch die dat werck doet, het selue vrijwillichlick doe: want dat uyt bedwanck gheschiedt, en verdient gheene gratie, noch en behaeght Gode niet.

2. Dat het spruyte uyt de liefde Godts; dat is, dat Godts liefde ons verwecke om dat te doen: want als iemandts gemack hem daer toe verweckt, dan en is het werck niet verdienstich.

3. Dat het gheschickt worde tot Godts eere, ende niet om iemanden anders te behaghen.

4. Dat het ghereghelt zy nae Godts ghebodt ende wille: want stelen om aelmoessen te doen, den onnooselen slaen om eens-anders toren te blusschen, en zijn gheene goede wercken.

Heeft den mensch eenen vrijen wille?

Jae hy. Dit leert ons openlick de heylighe Schrifture. In den boeck Deuteronomij + spreeckt Moyses tot het volck: Ick aenroepe heden hemel ende aerde tot ghetuygen, dat ick v te voren gheleyt hebbe de ghebenedijdinge ende de vermaledijdinge: daerom soo verkiest het leuen, ende bemint den Heere uwen Godt. Isaias seght in't eerste: Is't dat ghy + wilt, ende my hoort, soo sult ghy de goederen der aerde eten: maer is't dat ghy niet en wilt, ende my tot gramschap verweckt, soo sal het sweerdt v verslinden. Ecclesiasticus leert

+ ons in't vijftienste: Godt heeft van den beginne den mensch ghestelt, ende hem gelaten in de handt sijns raedts. Hy heeft daer toe ghedaen sijne bevelen ende gheboden: is't dat ghy die in der eeuwicheydt wilt bewaren, sy sullen v behouden. Hy heeft voor v ghestelt water ende vier: waer toe dat ghy wilt, steeckt uwe handt uyt. Voor den mensch is het leuen ende de doodt, goedt ende quaedt: wat hem behaeght, dat sal hem gegheuen worden. Den Prophete Gad segt door Godts bevel tot Dauid + in den tweeden boeck der Koninghen: Van dry wordt v keuse ghegheuen; kiest een van dese, het welck v belieft. Dauid vermaent + ons in sijnen vier-en-negentichsten Psalm: Is't dat ghy heden sijne stemme hoort, soo en wilt v herte niet verherden. Christus seght in het + Euangelie: Soo wie my volghen wilt, die verloochene sy-seluen. Item: Wilt ghy tot het + leuen komen, onderhoudt de gheboden.

Zijn de goede wercken noodelick ter salicheyt den ghenen die tot hun verstandt ghekomen zijn, ende die ghedoen konnen?

Jae sy, gantsch ende heel noodelick.

Is't dan niet ghenoech te gheloouen, om salich te wesen?

Gheenssins.

Bewijst ons dat uyt de heylighe Schrifture.

+ 1. Christus by Mattheum in't seuenste, sprekende tot de geloouige, seght: Sy en sullen alle in't rijck der hemelen niet komen, die my seggen, Heere, Heere; maer die mijns Vaders wille

doet, die in de hemelen is, die sal in't rijck der hemelen komen. Ende wat voorder: Een-iegelick + die dese mijne woorden hoort, ende niet en doet, sal zijn gelijck eenen dwasen man die sijn huys getimmert heeft op't sandt; ende daer hebben winden gewaeyt op sijn huys, ende het is gevallen. Dese timmeren op't sandt, die alleen de salicheydt soecken in het ghelooue: het huys van dese sal invallen; want sy geene salicheydt verkrijghen en sullen, nae Christi woordt.

2. Matthei in't vijfentwintichste hebt ghy dry verscheyden plaetsen dit bewijsende. 1. In de parabel van de tien maeghden. De dwase maeghden hadden het ghelooue, ende in dat ghelooue meynden sy salich te wesen, ende quamen daerom kloppen, segghende; Heere, + Heere, doet ons open: maer godt andwoorde; Voorwaer ick segge v, ick en kenne v niet. Sy hadden mogen segghen, Wy kennen v, Heere, ende v rijck, ende begheeren by v te komen, ende belijden dat wy sonder v niet en moghen. Bemerckt dan, dat dit al niet en helpt sonder de olie der liefde Godts, ende het licht der goeder wercken. 2. In de parabel van eenen mensch die buyten 'slandts + reysende, sijnen knechten sijn goedt gheleuert heeft. Den genen die dat wel gebruyckt hebben, heeft hy grootelick gheloont; maer die een pondt ontfanghen hadde, is ghekomen, ende heeft dat sonder vrucht sijnen meester weder ghegheuen; waerom den Meester hem noemt eenen quaden ende traghen knecht, + segghende daerenbouen: Neemt hem sijn pondt, ende werpt hem buyten in de uyterste duysternisse; daer sal weeninge zijn, ende krijs-

selinghe der tanden. 3. Christus beschrijuende de forme van het laetste oordeel, niet een woordt sprekende van het ghelooue, gheeft sententie nae de wercken. Dit zijn Christi woorden: + Gaet van my ghy vermaledijdde in't eeuwich vier; want ick hebbe honger gehadt, ende ghy en hebt my niet ghespijst.

3. Den H. Apostel, schrijuende tot de Christenen + van Corinthen, seght: En weet ghy niet dat de onrechtveerdige het rijck Godts niet besitten en sullen? En wilt niet dolen: noch onkuysche menschen, noch afgoden-dienaers, noch ouerspeelders, noch dieuen, noch gierige, noch dronckaerts, noch lasteraers, noch roouers, en sullen het rijck Godts besitten.

4. S. Jacob, schrijuende tot alle Christenen, + leert alsoo: Wat sal't baten, mijne broeders, is't dat iemandt seght dat hy 't gelooue heeft, ende de wercken niet en heeft? mach het gelooue hem salich maken? a Ghy gelooft dat daer eenen Godt is; ghy doet wel: de duyuels gheloouen dat oock, ende sy verschricken hen. Maer wilt ghy ydelen mensch weten dat het gelooue sonder wercken ydel is? Abraham onsen vader en is hy uyt de wercken niet gerechtveerdight? b Gelijck dan een lichaem sonder gheest doodt is, alsoo is het gelooue sonder wercken oock doodt.

Hoe is te verstaen dat Christus seght: + Soo wie ghelooft, ende ghedoopt wordt, sal salich worden?

Dat is te verstaen voor soo veel als hy de gratie van sijn Doopsel bewaert tot der doot toe: want hy in den wech der salicheydt ghestelt is gheweest door het Doopsel; volght

dan, dat hy dien moet doorwandelen, de gheboden Godts ende der H. Kercke in alles onderhoudende, waer toe ons de H. Apostelen vermanen. Paulus roept: Ter wijlen dat + wy tijdt hebben, soo laet ons goedt doen tot eenen-iegelicken. a En wilt niet dolen, met Godt en is niet te spotten. Want wat eenen mensch saeyt, dat sal hy maeyen: die in sijn vleesch saeyt, die sal van den vleesche maeyen verderuenisse; maer wie in den geest saeyt, die sal van den geest maeyen het eeuwich leuen. Soo dan goedt doende, en laet ons niet ophouden. S. Peeter verweckt ons tot het selue: + Broeders, weest neerstich, dat ghy door goede wercken uwen roep ende verkiesinge mooght seker maken; want alsoo sal v-lieden ouervloedichlick bereydt worden den inganck in het eeuwich rijck onsen Heeren ende Salichmakers Iesu Christi. S. Jan leert: Soo wie seght + dat hy Godt kent, ende sijne geboden niet en houdt; die is loghenachtich, ende de waerheydt en is in desen niet. Want de oprechte kenisse Godts besluyt t'samen eene liefde tot Godt, ende ghehoorsaemheydt tot sijne gheboden.

Wat vruchten komen uyt het oeffenen van goede wercken?

1. Het zijn teeckenen van eenen Christen mensch, die Godt in sijne kinderen vereyscht. Ioan. 13. 35. Iacob. 2. 18. Mat. 7. 16. 17.

2. De goede wercken verwecken andere om Gode te dienen. Rom. 15. 2. 1. Pet. 2. 12. Luc. 11. 16.

3. Sy versekeren ons in onsen salighen roep. 2. Pet. 1. 10. 11. Deuter. 10. 13. Exod. 19. 5.

4. Sy vermeerderen in ons de gratie Godts. 2. Cor. 9. 8. 11. Colos. 1. 10. ende volmaken onse heylichmakinghe. 2. Cor. 7. 1. Rom. 6. 22. Eccli. 18. 22.

5. Sy ghetuyghen dat wy eene goede conscientie hebben. Ioan. 3. 20. 21. 1. Ioan. 4. 12.

6. Sy doen ons betrouwen, dat Godt ons in alles helpen sal. Tob. 4. 12. 1. Ioan. 3. 21. 22. Een schoon exempel hebt ghy in den Koninck Ezechia, Isaiae 38.

7. Sy verdienen het eeuwich leuen. Sap. 3. 15. 2. Tim. 4. 6. 7. 8. Matth. 5. 12.


Vorige Volgende